Shell Pernis Benzine,

Transcriptie

1 Een uitgave van Shell Pernis DE WERELD VAN Shell Pernis Benzine, diesel en veel meer Hoe maak je van ruwe olie benzine? Opslagtanks Europoort Veilig werken boven alles Lucht, land en water Wist u dat... Een goede buur Pernis De wereld van Shell Pernis 1

2 Het wereldconcern Shell Shell heeft vestigingen in ongeveer 110 landen, heeft werknemers en is actief op het gebied van aardolie, petrochemie, elektriciteit en duurzame energie. Het bedrijf komt voort uit een overeenkomst in 1907 tussen de Nederlandse N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en het Engelse The Shell Transport and Trading Company Limited. Lange tijd heeft het bedrijf een duale bestuurstructuur gekend. Het Engelse en Nederlandse bedrijf zijn in 2005 samengegaan tot RDS, Royal Dutch Shell plc. 2 De wereld van Shell Pernis

3 De wereld van Shell Pernis 3

4 Inhoud 7. Welkom in de wereld van Shell Pernis 8. Wat is Shell Pernis? Shell Pernis: een imposante, grote verzameling aan fabrieken die nauw met verbonden zijn. 9. De grootste raffinaderij van Europa Grote olietankers voeren ruwe olie aan naar Europa s grootste raffinaderij Shell Pernis. Opslagtanks Europoort De Europoortterminal verzorgt de logistiek voor ruwe olie en nafta. Wist u dat Hoe maak je van ruwe olie benzine (en andere stoffen)? Voordat ruwe olie gebruikt kan worden, moet deze eerst worden geraffineerd. Kraker hakt moleculen in stukken Grote moleculen worden kleiner gemaakt door middel van een chemisch proces. 11. Grote fabriek De vergasser zet zware restproducten om in synthesegas. Chemiekrakers en chemische fabrieken Halffabricaten worden gebruikt om producten te maken die de consument dagelijks gebruikt. 12. Schone biobrandstoffen Over bijmenging van biodiesel en andere milieusparende ontwikkelingen. Energiecentrale op eigen terrein De gebruikte energie door de fabrieken wordt op eigen terrein opgewekt. De grootste raffinaderij Hoe maak je benzine? Schone biobrandstoffen Het hele jaar door, 24 uur per dag, 7 dagen per week verwerkt het bedrijf ruwe olie. De ruwe olie wordt aangevoerd door grote olietankers naar Europa s grootste raffinaderij. Het raffineren van ruwe olie vindt plaats door middel van destillatie en kraken. Belangrijke stoffen die geproduceerd worden zijn gasolie, benzine, nafta en kerosine. Shell werkt continu aan de ontwikkeling van schonere brandstoffen. Gas to Liquids is een innovatieve brandstof die wordt gewonnen uit aardgas De wereld van Shell Pernis

5 13. Zwavelvrije brandstoffen Shell Pernis ontzwavelt haar olie. Deze zwavel wordt weer gebruikt bij het maken van kunstmest. 14. Portretten van Shell Medewerkers aan het woord. 16. Sterke band Moerdijk en Pernis Shell Moerdijk is het tweede grote fabrieksterrein van Shell in Nederland. Ondergrondse oliesnelwegen Een uitgebreid pijpleidingenstelsel zorgt voor de aan- en afvoer van producten. 17. Veilig werken boven alles Hier werk je veilig, of je werkt hier niet. Een goede buur Shell neemt haar maatschappelijke verantwoordelijkheid serieus. 18. Lucht, land en water De uitstoot van schadelijke stoffen wordt scherp in de gaten gehouden. Groot onderhoud Onderhoudsstop blijft niet onopgemerkt voor de omgeving. 19. Wat is fakkelen en waarom is het nodig? Beheerst en veilig verbranden van producten die niet verwerkt kunnen worden. Ondersteuning maatschappelijke projecten De afdeling Social Investment van Shell draagt bij aan een duurzame samenleving. Ondergrondse wegen Een goede buur Wat is fakkelen? km aan pijpleidingen zorgen voor het transport van producten. Een voorbeeld is de in Pernis geproduceerde kerosine die via een pijpleiding rechtstreeks naar Schiphol gaat. Samen met de Burenraad houdt Shell Pernis contact met omwonenden door middel van regelmatig overleg. De vlam op een hoge fakkelinstallatie is een belangrijk veiligheidsinstrument voor het verbranden gassen die in geval van storing niet verwerkt of opgeslagen kunnen worden De wereld van Shell Pernis 5

6 6 De wereld van Shell Pernis

7 Welkom in de wereld van Shell Pernis Shell Pernis: een imposant fabrieksterrein van 425 hectare. Voorheen waren alle fabrieken op het terrein eigendom van Shell. Dat is veranderd. Een aantal fabrieken is nu van andere bedrijven. Wel is het zo dat er met deze bedrijven nauw wordt samengewerkt. Op het terrein staan grote installaties voor de raffinage van ruwe olie: een proces dat na verdere bewerking verschillende olieproducten oplevert. De bekendste daarvan, benzine en diesel, komen uiteindelijk als brandstof in de tank van uw auto terecht. Behalve deze brandstoffen produceert Shell Pernis vele andere producten. Een groot deel daarvan wordt gebruikt als grondstof voor de (petro)chemische fabrieken die op het terrein staan. Een ander deel wordt in Shell Moerdijk verwerkt. Dit is een groot bedrijventerrein in Brabant waar uitsluitend chemische fabrieken staan. De raffinaderij van Shell Pernis is de grootste van Europa en één van de grootste ter wereld. Het is letterlijk een wereldbedrijf waar ruwe olie wordt verwerkt die afkomstig is van diverse werelddelen en die producten maakt voor een wereldmarkt. Het raffineren van olie en het vervaardigen van eindproducten gebeurt met behulp van ingewikkelde processen. De stoffen waarmee wordt gewerkt zijn brandbaar en voor de productieprocessen zijn hoge druk en hoge temperaturen nodig. Deze omstandigheden vereisen de grootst mogelijke zorgvuldigheid om de kans op gevaarlijke situaties voor de mensen op en om het terrein te beperken. Maar ook om het milieu zoveel mogelijk te sparen. In deze brochure leest u daarom niet alleen over het productieproces en de producten, maar lichten we ook graag toe waarom we onze verantwoordelijkheid zeer serieus nemen. Wij hopen dat u na het lezen van de brochure een beter idee heeft van Shell Pernis en onze rol in het maatschappelijke en economische leven. De wereld van Shell Pernis 7

8 Wat is Shell Pernis? Shell Pernis is de meest gebruikte benaming voor de fabrieken van Shell op het grote bedrijventerrein nabij Pernis en Hoogvliet. In ongeveer zestig verschillende fabrieken worden olieproducten en basischemicaliën gemaakt op basis van aardolie. Het grootste gedeelte van het terrein wordt in beslag genomen door de raffinagefabrieken van Shell (de huisbaas ). Daarnaast staan er chemische fabrieken. Voorheen waren ze allemaal van Shell. Al enkele jaren zijn op het terrein ook andere bedrijven gevestigd die chemieproducten maken of logistieke diensten verlenen. 8 De wereld van Shell Pernis

9 De grootste raffinaderij van Europa De raffinaderij van Pernis is een van de grootste raffinaderijen ter wereld en de grootste van Europa. Grondstof voor de raffinaderij is ruwe olie (aardolie). De ruwe olie wordt aangevoerd door grote olietankers. Op de Maasvlakte en op Shell Europoort wordt de olie opgeslagen. Van daaruit wordt de olie per pijpleiding verpompt naar de raffinaderij. De aardolie wordt in de raffinaderij verwerkt tot verschillende olieproducten. Jaarlijks wordt zo n 20 miljoen ton ruwe olie geraffineerd (circa vaten per dag). De raffinaderij opereert 24 uur per dag, zeven dagen per week, het hele jaar door. Opslagtanks Europoort De Shell terminal in Europoort is ook onderdeel van de raffinaderij. Deze locatie zorgt voor de ontvangst, de opslag en het verpompen van ruwe olie en nafta. Wist u dat Shell Pernis (inclusief Shell Europoort) een oppervlakte heeft van 550 hectare. Dat zijn 800 voetbalvelden. De oppervlakte van Shell Pernis zelf is 425 hectaren. Dat zijn 600 voetbalvelden. Er ligt kilometer aan pijpleidingen. Dat is vier keer de aarde rond. Shell beschikt over circa 800 opslagtanks in Pernis. Het gemeenschappelijke volume is ruim 5 miljard liter. Als je de inhoud daarvan in een bol stopt, zou die een diameter van 170 meter hebben. In totaal ligt er 80 kilometer aan wegen op het terrein; hoofdwegen plus fabriekswegen. De raffinaderij kan 20 miljoen ton ruwe olie per jaar verwerken. Als de fabrieken voluit draaien, wordt er 750 liter ruwe olie per seconde verwerkt. De wereld van Shell Pernis 9

10 Hoe maak je van ruwe olie benzine (en andere stoffen)? Ruwe olie is een mengsel van honderden verschillende stoffen. Deze onbewerkte olie kan niet zomaar worden gebruikt. Eerst moet de ruwe olie worden geraffineerd. Raffineren betekent zuiveren of scheiden en dat is precies wat een raffinaderij doet. De eerste scheiding vindt plaats met behulp van destillatie. Dit wil zeggen dat de ruwe olie flink wordt verhit in een gesloten systeem. Door de hitte verdampt een deel van de olie. Die damp stijgt op in een destillatietoren en koelt daarbij af. Op verschillende hoogtes in de destillatietoren wordt de damp weer vloeibaar (condenseert). Hierdoor kunnen de producten gescheiden worden. Het deel van de olie dat niet verdampt, heet residu. Vroeger was dit residu een afvalproduct dat werd doorverkocht aan de wegenbouw. Maar tegenwoordig kan het residu in een geavanceerde fabriek gekraakt worden. Hierbij worden de grote moleculen in kleinere moleculen gehakt, waardoor betere brandstoffen ontstaan. Ten slotte worden producten ontzwaveld. Ontzwavelen betekent dat er verschillende stoffen uit het product worden gehaald. De belangrijkste stoffen die de raffinaderij produceert, zijn de gassen propaan en butaan en de vloeistoffen benzine, kersosine (vliegtuigbrandstof), nafta (ruwe benzine), gasolie/diesel, stookolie en oliën voor de productie van smeermiddelen. Kraker hakt moleculen in stukken Belangrijke installaties in de petrochemie zijn de zogeheten krakers. In een kraker worden door een chemisch proces grotere moleculen in kleinere moleculen gehakt. Er zijn verschillende kraakprocessen. Kraken gebeurt onder hoge druk en temperatuur en vaak met behulp van een katalysator. Dat is een stof die chemische reacties versnelt zonder zelf verbruikt te worden. 10 De wereld van Shell Pernis

11 Grote fabriek Een grote fabriek op het bedrijventerrein is de vergasser. Deze zet zware restproducten om in synthesegas. Dit gas bevat waterstof. De waterstof wordt onder meer gebruikt voor een installatie die hoogzwavelige olieproducten omzet in zwavelarme producten zoals benzine en gasolie/diesel. Chemiekrakers en chemische fabrieken Naast de fabrieken voor raffinage van ruwe olie staan op het bedrijventerrein in Moerdijk chemiekrakers en chemische fabrieken. De chemiekrakers produceren petrochemische grondstoffen zoals etheen, propeen, butadieen, benzeen, tolueen en xyleen. De chemische fabrieken gebruiken deze grondstoffen voor de productie van zogenoemde halffabricaten zoals oplosmiddelen, polymeren en elastomeren. Klanten van Shell Pernis zijn afnemers van deze halffabricaten. Dat betekent dat deze worden gebruikt voor de productie van eindproducten zoals verpakkingsmiddelen, autostoelen, meubilair, verfproducten, buizen voor waterleidingen, frisdrankflessen, synthetische transmissie-olie, etc. De wereld van Shell Pernis 11

12 Schone biobrandstoffen Shell werkt continu aan de ontwikkeling van schonere brandstoffen. Een voorbeeld is biodiesel. Biodiesel is diesel met een biocomponent. De biocomponent is gemaakt van plantaardige stoffen. Op het terrein van Shell Pernis wordt de biocomponent gemengd met gewone diesel. Een ander innovatief product is Gas To Liquids (GTL). Dit is een synthetische dieselbrandstof die wordt gewonnen uit aardgas. De toepassing van synthetische brandstof is een stap op weg naar een schoon milieu. De volgende stap is het winnen van brandstof uit plantaardige afvalstoffen. Als deze biobrandstof beschikbaar komt, ontstaat een gesloten CO 2 -kringloop. Energiecentrale op eigen terrein De energie die wordt gebruikt door de fabrieken (zoals elektriciteit), wordt voornamelijk op eigen terrein opgewekt. De moderne warmtekrachtcentrale van Pergen levert 300 megawatt elektriciteit (daarmee zouden huishoudens van stroom kunnen worden voorzien). Deze nieuwe aardgasgestookte centrale produceert veel schonere energie dan de oude centrale die uit bedrijf wordt genomen. Behalve stroom levert de centrale ook stoom voor de fabrieken. 12 De wereld van Shell Pernis

13 Zwavelvrije brandstoffen Ruwe olie bevat zwavel, meestal tussen 0,5 en 3 %. Na ver branding ontstaat SO 2. Deze SO 2 is slecht voor het milieu. Daarom hebben overheden limieten gesteld aan het zwavelgehalte van brandstoffen. Ook Shell Pernis ontzwavelt haar olie. Brandstoffen, zoals benzine en diesel, zijn daardoor nu nagenoeg zwavelvrij. De zwavel die uit de brandstoffen wordt gehaald, kan niet meer binnen de raffinaderij worden gebruikt. Daarom wordt de zwavel doorverkocht aan bedrijven die er bijvoorbeeld kunstmest van maken. De wereld van Shell Pernis 13

14 Opleiding: MBO Mechanische techniek, constructie, maar ik vind leren juist leuk. Je moet ze hier wel goed op een rijtje hebben om je werk te kunnen doen! Naam: Brenda Coenraad Functie: Onderhoudsmonteur Rotating Equipment bankwerken en lassen Uitdaging: Ik repareer onder meer pompen en compressoren. Ondanks mijn ervaring van mijn vorige baan in de auto-industrie, leer ik hier dagelijks nog veel nieuwe dingen. Dat is ook mijn uitdaging. Dat ik de enige vrouw ben hier? Dat is geen uitdaging voor mij, ik werk al tien jaar in een mannenwereld! Leuke aan werk: Elke dag is hier anders. Alles is nog nieuw, 14 De wereld van Shell Pernis Naam: Wim Vos Functie: Asset manager Europoort Opleiding: LTS Dieselmonteur en een tweejarige Shell-bedrijfsopleiding tot operator Uitdaging: Als asset manager ben ik op de Shell Europoort Terminal verantwoordelijk voor alle onderhouds- en operationele zaken. Mijn uitdaging is ervoor te zorgen dat deze olieterminal op een veilige en budgettair verantwoorde manier wordt gerund en dat de integriteit geborgd wordt. Leuke aan werk: Ik werk met aannemers maar ook met vijf verschillende operationele ploegen. Als alle neuzen één kant op staan en het onderhoud op de terminal soepel draait, dan geeft dat een heel mooi en goed gevoel!

15 Naam: Irfaan Khalid Functie: Assistent plantmanager Opleiding: Chemical Engineering aan de universiteit in Londen Uitdaging: Als assistent plantmanager zorg ik ervoor dat we maken wat de klant vraagt. Veiligheid, kwaliteit en efficiency staan hierbij voorop. De uitdaging is om de dagelijkse problemen op te lossen, zonder de lange termijn doelen uit het oog te verliezen. Leuke aan werk: Ik zit in een een ketting van mensen, van monteur tot professor. Dat vind ik leuk. Om mijn taak uit te voeren heb ik ze allemaal even hard nodig! Naam: Denice Lassche Functie: Analist Opleiding: Middelbaar Laboratorium Onderwijs Uitdaging: Als analist check ik monsters hier op het lab. Ik ben nog maar net van school, dit is mijn eerste, echte baan. Dat is best even wennen! Maar het gaat goed en ik vind het leuk! Leuke aan werk: Ik leer hier heel veel en krijg ook steeds nieuwe taken. Ik mag steeds meer! Verder vind ik het fijn dat je bij Shell allerlei mogelijkheden hebt om verder te studeren en carrière te maken. Naam: Dr.ir. Karen de Lathouder Functie: Asset manager van vier Hoog Vacuüm Units Opleiding: Scheikundige technologie, TU Delft Uitdaging: : Op Hoog Vacuüm Units destilleren we zware oliefracties (residu) onder vacuüm. Door het vacuüm kan dat bij lagere temperatuur. Van restproducten maken we zo nog meer bruikbare grondstof. Ik werk met veel verschillende mensen en disciplines. Mijn uitdaging is om veiligheid, onderhoud en budget te bewaken, ook op de lange termijn! Leuke aan werk: Dat je direct resultaat van je werk hebt! De wereld van Shell Pernis 15

16 Sterke band Moerdijk en Pernis Shell Moerdijk is het tweede grote fabrieksterrein van Shell in Nederland. Grote hoeveelheden grondstoffen die Shell Moerdijk nodig heeft voor verdere verwerking, zijn afkomstig van Shell Pernis. Voornamelijk via pijpleidingen worden nafta, gasolie en kerosine aangevoerd. Omgekeerd is er ook een productstroom richting Pernis. Zogeheten raffinaat-1 (een lichte olie) is grondstof voor chemische fabrieken in Pernis die er onder meer oplosmiddelen en motorbrandstofcomponenten van maken. Ondergrondse oliesnelwegen Shell Pernis is de spil in een uitgebreid pijpleidingstelsel. Een groot deel van de aan- en afvoer van producten kan daardoor plaatsvinden via pijpleidingen. Vanuit Europoort en de Maasvlakte wordt ruwe olie aangevoerd. Na bewerking worden producten via pijpleidingen weer afgevoerd. Tussen Pernis en Moerdijk liggen ook pijpleidingen. Grondstoffen, zoals nafta, die zijn geproduceerd op Pernis kunnen daardoor snel en zonder hinder van het verkeer getransporteerd worden naar Moerdijk voor verdere verwerking. Ook kerosine die Shell Pernis produceert wordt rechtstreeks per pijpleiding vervoerd naar Schiphol. 16 De wereld van Shell Pernis

17 Veilig werken boven alles Hier werk je veilig, of je werkt hier niet. Iedereen die het Centraal Kantoor van Shell Pernis bezoekt, passeert dit bord. Deze indringende boodschap geeft aan hoe serieus Shell veiligheid en gezondheid neemt. Omdat er op het bedrijventerrein met vluchtige, brandbare stoffen wordt gewerkt, heeft veiligheid topprioriteit. Doelstelling is de risico s almaar kleiner te maken. Dat gebeurt door opleiding, training en het bewust maken van de verantwoordelijkheid van iedere individuele medewerker. Op deze manier wil Shell de veiligheid en de gezondheid van iedereen op en om het terrein maximaal waarborgen. Een goede buur Shell is een bedrijf dat haar maatschappelijke verantwoordelijkheid serieus neemt. Dat houdt nadrukkelijk ook in dat ze een goed en open contact met omwonenden belangrijk vindt. Om toe te lichten wat er bij Shell speelt en te vernemen wat er leeft bij mensen in de omliggende gemeenten, is in 1998 de Burenraad Shell Pernis opgericht. De Burenraad is een georganiseerd burenoverleg. Het is een zelfstandige overleggroep met een onafhankelijke voorzitter en vertegenwoordigers van de omwonenden en Shell. Een vertegenwoordiger van DCMR Milieudienst Rijnmond is vast adviseur en woont alle bijeenkomsten bij. In de Burenraad wordt openlijk over ontwikkelingen en opvattingen gepraat, met als doel wederzijds begrip en een vertrouwensband te creëren. Zo hebben de afgelopen jaren fakkelen, veiligheid, het aanzicht van het terrein en de toekomst van de raffinaderij hoog op de agenda gestaan. De wereld van Shell Pernis 17

18 Lucht, land en water In het verlengde van de zorg voor veiligheid en gezondheid spant Shell zich maximaal in om haar milieuprestaties te verbeteren. Een van de doelstellingen is de uitstoot van schadelijke stoffen zogenoemde emissies - te verminderen. Met diverse milieu-investeringen wordt jaar in jaar uit gewerkt aan een verder afname van emissies, maar ook aan een betere zuivering van het afval- en proceswater. Een zeer belangrijk aandachtspunt is het verlagen van de CO 2 -emissie. Ook wordt er door middel van grote investeringen gewerkt aan verdere vermindering van de SO 2 - en NO x -emissie, bijvoorbeeld door vernieuwing van destilleerinstallaties. Een ander voorbeeld is de aandacht voor het fakkelen. Doelstelling is minder te fakkelen en minder overlast te geven als fakkelen noodzakelijk is. Over de milieuprestaties rapporteert Shell Pernis jaarlijks, in de vorm van een milieuadvertentie. Groot onderhoud De installaties op het terrein van Shell Pernis worden zorgvuldig onderhouden. Om geen productieverlies te lijden, gebeurt dat bij voorkeur als de fabrieken in bedrijf zijn. Voor groot onderhoud moet een fabriek echter van tijd tot tijd worden stilgelegd. In vakjargon wordt dan gesproken van een onderhoudsstop, turnaround of shutdown. Zo n stop is een grote, complexe operatie waarbij veel mensen betrokken zijn, ook van buiten de organisatie. Een stop blijft meestal niet onopgemerkt door de omgeving. Duizenden extra mensen zijn gedurende de stop op en rond het terrein aanwezig. Het stoppen en starten van fabrieken kan voor de omgeving voor overlast zorgen. 18 De wereld van Shell Pernis

19 Wat is fakkelen en waarom is het nodig? Een fakkel is de vlam op een hoge fakkelinstallatie. De vraag is natuurlijk: waarom is fakkelen nodig? Want een fakkel kan dreigend overkomen en het lijkt onnodige verspilling van energie. Het antwoord is dat fakkelen een belangrijk veiligheidsinstrument is. Door omstandigheden kunnen gasvormige olieproducten soms tijdelijk niet verder verwerkt of opgeslagen worden. Fakkelen, beheerst en veilig verbranden, is dan de beste oplossing. Om de verbranding te verbeteren en roetvorming te voorkomen, wordt extra stoom toegevoegd. Maar soms is er te veel aanvoer van stoffen die verbrand moeten worden en/of te weinig stoom. Dan is roetend fakkelen onvermijdelijk. Er is dan sprake van een goed zichtbare vlam en zwarte rook. Fakkelen bij een incident (insiders spreken ook wel over een trip ) kan hoge vlammen en veel roet geven. Ook stank- en geluidsoverlast is dan mogelijk. Shell werkt er hard aan om incidenten te voorkomen en het fakkelen te verbeteren door vernieuwing van de fakkelsystemen. Ondersteuning maatschappelijke projecten Ook op maatschappelijk gebied neemt Shell haar verantwoordelijkheid. Dat komt onder meer tot uiting in de activiteiten van de afdeling Social Investment waarmee Shell wil bijdragen aan een duurzame samenleving. Belangrijkste onderwerpen zijn vrijwilligerswerk, jeugd en techniek, innovatie en ondernemerschap en kennisoverdracht. Onder de naam Shell Cares wordt op landelijk niveau een actueel maatschappelijk probleem aangepakt, meestal voor een periode van drie jaar. Niet alleen met financiële steun, maar vooral met alle kennis en inzet die het bedrijf in huis heeft in de persoon van Shell-medewerkers. Als vrijwilliger denken zij mee en steken de handen uit de mouwen. De donatiecommissie ondersteunt projecten in de directe omgeving. Ondersteuning wordt gegeven in de vorm van niet-structurele, financiële projectdonaties. De wereld van Shell Pernis 19

20 Op de website kunt u aanvullende informatie vinden. Via deze website kunt u zich tevens abonneren op de elektronische nieuwsbrief van Shell Pernis. Telefonisch zijn we bereikbaar op nummer of (de gratis burenlijn). Ons faxnummer is en ons adres is: infopernismoerdijk@shell.com. Schriftelijk kunt u ons als volgt bereiken: Shell Pernis, Afdeling Communicatie/External Affairs, Postbus 3000, 3190 GA Hoogvliet. Werken aan duurzaamheid 20 De wereld van Shell Pernis