Op ontdekkingstocht naar aardolie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Op ontdekkingstocht naar aardolie"

Transcriptie

1 O p o n t d e k k i n g s t o c h t n a a r a a r d o l i e

2 Op ontdekkingstocht naar aardolie Miljoenen jaren geleden De mens heeft in de loop van de tijd vele vormen van energie gebruikt: spierkracht, vuur, wind, water, hout, steenkool en tenslotte olie, ook wel aardolie of ruwe olie genoemd. Aardolie vind je diep in de aarde of de bodem van de oceanen. Olie onstond na een proces van miljoenen jaren uit een dikke laag schelpdierresten bladeren, zand en slib. Lang voor de komst van de mens verdween deze laag door zware aardbevingen onder de oppervlakte en veranderde in een dikke brij. Na mijoenen jaren en de grote druk van de aardlagen veranderde deze brij langzamerhand in olie. Diep in de aarde en de zeebodem Om olie te vinden moet je soms diep in de aarde of de zeebodem doordringen. Dit gebeurt met speciale boorinstallaties. Dit is soms gevaarlijk en moeilijk werk. Als de olie gevonden is en daarna naar bovengehaald wordt, begint de olie aan een wonderlijke reis. Aardolie is op heel veel plaatsen in de wereld te vinden. Bekende plaatsen zijn de woestijnen in het Midden- Oosten, de Noordzee, Rusland, Afrika en Amerika. Wat doen we met aardolie Je weet dat de benzine voor de auto uit aardolie gemaakt wordt en dat de vliegtuigen niet zouden vliegen zonder vliegtuigbrandstof. Maar wist je ook dat er geen plastic en andere kunststoffen zouden bestaan zonder aardolie. Jullie speelgoedkast zou er dus heel anders uitzien als we geen olie hadden. Het dagelijks leven Aardolie is een ingewikkelde grondstof. Maar ook zeer veelzijdig en heel nuttig. Zonder aardolie zou het heel moeilijk zijn om te reizen, je te verwarmen, licht te maken en om eten klaar te maken. Kortom, om te leven zoals we dit elke dag gewend zijn. De olie-industrie Miljoenen mensen verdienen hun dagelijks brood in de olieindustrie. Zij zoeken, winnen (ook wel produceren genoemd) en verwerken aardolie tot onder andere autobrandstoffen, zoals benzine en diesel. Bij de Zeeland Refinery wordt de aardolie verwerkt tot brandstoffen en grondstoffen voor de chemische industrie. Bij deze raffinaderij, in het industriegebied Vlissingen-Oost, werken in totaal 650 mensen. Uitgave: ZEELAND REFINERY Postbus AE Vlissingen Luxemburgweg TM Nieuwdorp Havennummer 6501 Tel Fax Ontwerp & realisatie: In & Out Reklame, Yerseke Illustraties: In & Out Reklame ( Rinus Schuiling) Druk: Zoeteweij - Yerseke Vandaag nodigen we je uit om samen op ontdekkingstocht te gaan... naar aardolie. Het wordt beslist een boeiende reis.

3 Met een BOORINSTALLATIE wordt naar de aardolie geboord die diep in de bodem ligt opgeslagen. Daarna wordt de olie omhoog gepompt. In de RAFFINADERIJ wordt de aardolie verwerkt tot olieproducten. De bekendste olieproducten zijn benzine, diesel en gas (LPG). De aardolie wordt meestal met grote TANKERS naar de raffinaderijen vervoerd. Ook gaat het transport vaak per PIJPLEIDING. De boorinstallatie op zee wordt ook wel BOORPLATFORM genoemd. Op het SERVICE-STATION kun je benzine, diesel en LPG tanken. En... je kunt er vaak ook allerlei andere zaken kopen, zoals broodjes, snoep en de krant.

4 A C De raffinaderij Om van aardolie bruikbare en nuttige producten te maken heb je een raffinaderij nodig. In de raffinaderij maken we benzine, gas (ook wel LPG genoemd), dieselolie, vliegtuigbrandstof, smeerolie en brandstof voor grote schepen. Op de tekening (op bladzijde 8 en 9) kun je zien hoe stapsgewijs alle producten uit de aardolie worden gehaald. Je kunt op de tekening ook zien, dat niet alleen de benzine, maar ook het gas voor de campingbrander, de grondstof voor kunststof en plastic en de diesel voor de auto s en vrachtwagens uit aardolie worden gehaald. Dit betekent dat heel veel kunststof en plastic voorwerpen in jouw kamer thuis in feite ook olieproducten zijn. Kijk maar eens goed naar de tekening. Je zult zien dat het niet zo ingewikkeld is. Aanvoer van olie (A) Om een fabriek te kunnen laten draaien heb je grondstoffen nodig en voor een raffinaderij is dat aardolie. De aardolie wordt met grote zeeschepen, tankers, aangevoerd via de Westerschelde en via de Maasvlakte in Rotterdam. In de Westerschelde heeft de raffinaderij een zeesteiger, waar deze enorme tankers aan kunnen leggen. In Rotterdam kunnen nog grotere tankers aanmeren. Hier wordt de olie eerst in grote voorraadtanks opgeslagen en daarna via een lange pijpleiding (137 km) naar de raffinaderij verpompt. Hieronder zetten we de producten, zoals je die op de tekening ziet, nog eens op een rijtje. Propaan, butaan en LPG Propaan en butaan is het gas dat gebruikt wordt in een aansteker en voor het gasstel op de camping. Een mengsel van deze twee gassen kennen jullie als LPG bij het benzinestation. Een deel van de auto s rijdt dan ook niet op benzine maar op LPG. Nafta Uit nafta maken we op de raffinaderij benzine. Een deel van de nafta gaat naar de chemische industrie, waar ze er plastic, verf en kunststofvezels van maken. Benzine Na de behandeling van de nafta ontstaat er benzine. Op de raffinaderij maken we verschillende soorten benzine, zoals Super en Euro 95. Ook exporteren wij benzine naar België en Duitsland. Kerosine of vliegtuigbrandstof Wij maken brandstof voor de grote vliegtuigen, waar je misschien al eens mee op vakantie bent geweest. Dit wordt in de raffinaderij ook wel kerosine genoemd. Deze kerosine werd heel vroeger petroleum genoemd en gebruikt als lampolie. B C D De scheiding van aardolie (B) Als de aardolie in de raffinaderij aankomt is het als het ware een mengsel van vele producten. Deze producten moeten van elkaar gescheiden worden. Deze scheiding, ook wel destillatie genoemd, is de eerste fase van de aardolieverwerking. De aardolie wordt in het scheidingsproces eerst verwarmd, in een groot fornuis, tot het kookt. Daarna wordt de olie in een grote destillatietoren van 60 m hoogte gebracht. Een deel van deze hete olie verdampt en wordt als gas opgevangen. Het andere deel wordt op verschillende punten in de toren gescheiden en als afzonderlijke producten opgevangen. Ziezo, dat was de scheiding van de olie. Maar wat gebeurt er daarna? Zuivering van de producten (C) Alle producten moeten na de scheiding gezuiverd worden. Het belangrijkste in dit zuiveringsproces is het verwijderen van zwavel uit de producten. Zwavel is een natuurlijke stof op aarde en zit in opgeloste vorm in de olie als die uit de grond wordt gehaald. Ook in het zuiveringsproces wordt het product eerst verwarmd en dan gezuiverd. Behandeling van de producten (D) Na de scheiding en de zuivering moeten sommige producten nog behandeld worden voordat ze gebruikt kunnen worden. Je kunt op de tekening zien dat benzine één van die producten is, die nog behandeld moeten worden. Diesel Diesel is naast benzine een veel gebruikte brandstof voor auto s, maar vooral ook voor vrachtwagens. Stookolie Stookolie is de brandstof voor de meeste zeeschepen. Het is een zware oliesoort, die alleen in verwarmde toestand (80 C) gebruikt kan worden, omdat hij anders stolt tot een stroperige teerachtige massa. Bitumen Op vele raffinaderijen wordt naast stookolie ook bitumen gemaakt. We kennen bitumen bijvoorbeeld als grondstof voor het asfalt van de weg. Zwavel De zwavel, die wij uit de producten halen is een goede grondstof voor de chemische industrie. Ze wordt onder andere gebruikt bij de productie van lucifers en kunstmest. Je ziet, aardolieproducten worden zeer veelzijdig toegepast. Je laat er de auto op draaien, de verwarming mee verwarmen, de plastic verpakking mee beschermen, het vliegtuig mee vliegen en de weg mee asfalteren. Kortom aardolie is een onderdeel van het leven van elke dag. Ook van jouw leven. Op de tekening kun je de verschillende fasen in het verwerkingsproces volgen. Wij hebben in ons olieverhaal de verschillende producten al enkele malen genoemd.

5 w w w. z e e l a n d r e f i n e r y. n l

Kuwait Petroleum Europoort, Q8KPE

Kuwait Petroleum Europoort, Q8KPE SPREEKBEURT 1/8 Kuwait Petroleum Europoort, Q8KPE Q8KPE is gelegen in Rotterdam Europoort. De locatie Europoort heeft de grootste haven ter wereld waar veel producten worden gemaakt en verhandeld. Voor

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 9

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 9 Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 9 Samenvatting door Dylan 551 woorden 30 december 2016 9 4 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Nova Paragraaf 1 Aardolie ( onzuivere stof ) - Organisch materiaal -

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 Organische stoffen

Hoofdstuk 3 Organische stoffen oofdstuk 3 Organische stoffen 3.1 Organische stoffen Organische stoffen bestaan uit moleculen die opgebouwd zijn uit één of meer koolstofatomen die onderling en/of aan andere atomen gebonden zijn door

Nadere informatie

Naam: DELFSTOFFEN. pagina 1 van 10

Naam: DELFSTOFFEN. pagina 1 van 10 Naam: DELFSTOFFEN In de aarde zitten heel veel materialen verborgen, die wij in de loop van de eeuwen hebben ontdekt. Wij kunnen ons geen leven meer voorstellen zonder deze stoffen. Turf werd vroeger gemaakt

Nadere informatie

Vertrouwen in Eigen Kunnen

Vertrouwen in Eigen Kunnen Vertrouwen in Eigen Kunnen Monument Dit is het Staatsolie monument dat staat bij het hoofdkantoor op Flora. Het is onthuld op 13 december 2005 bij de 25 ste verjaardag van Staatsolie. Dit monument laat

Nadere informatie

Fossiele brandstoffen? De zon is de bron!

Fossiele brandstoffen? De zon is de bron! Energie 5 en 6 3 Fossiele brandstoffen? De zon is de bron! Filmpjes werkblad Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: weten dat fossiele brandstoffen hele oude resten van planten zijn. kunnen een

Nadere informatie

Project Energie. Week 1ABC: Mens en dier

Project Energie. Week 1ABC: Mens en dier Project Energie. Week 1ABC: Mens en dier Info: Wat is energie? Energie geeft kracht, licht, warmte en beweging. De zon geeft ons licht en warmte. Voedsel is de brandstof van mensen en dieren. Door te eten

Nadere informatie

Staatsolie Visie 2020

Staatsolie Visie 2020 Visie 2020 Staatsolie Visie 2020 Visie Leidend zijn in de duurzame ontwikkeling van de energie industrie in Suriname Een significante bijdrage leveren aan de vooruitgang van de samenleving Een regionale

Nadere informatie

Lesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN

Lesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW DUURZAAM WERKEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip

Nadere informatie

Aardolie. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/60572

Aardolie. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/60572 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Emiel D 30 oktober 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/60572 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

Aardolie is een zwart, stroperig mengsel van heel veel stoffen, wat door middel van een bepaalde scheidingsmethode in zeven fracties gescheiden wordt.

Aardolie is een zwart, stroperig mengsel van heel veel stoffen, wat door middel van een bepaalde scheidingsmethode in zeven fracties gescheiden wordt. Meerkeuzevragen Naast koolstofdioxide en waterdamp komen bij verbranding van steenkool nog flinke hoeveelheden schadelijke stoffen vrij. Dit komt doordat steenkool ook zwavel- en stikstofatomen bevat,

Nadere informatie

Staatsolie Visie 2030

Staatsolie Visie 2030 Staatsolie Visie 2030 In de Staatsolie Visie staat wat ons bedrijf in het jaar 2030 bereikt wil hebben. Wij werken daar voortdurend aan. Onze blik is op de toekomst gericht. Zo willen wij dat Suriname

Nadere informatie

Jos van der Graaf B.V.

Jos van der Graaf B.V. Jos van der Graaf B.V. Ketenanalyse Dieselverbruik Auteurs Eindverantwoordelijk : M. Wanner en J.K. Hoogendijk : E.A. van der Graaf IKZ05 Jos van der Graaf Ketenanalyse Dieselverbruik Revisie 0 Datum 10-09-2018

Nadere informatie

Waarom is de olie opslag en olieverwerkende industrie èèn van de belangrijkste pijlers van de Rotterdamse haven?

Waarom is de olie opslag en olieverwerkende industrie èèn van de belangrijkste pijlers van de Rotterdamse haven? Werkstuk door een scholier 2581 woorden 10 februari 2003 4,4 80 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat het mij fascineert dat zo n groot deel van het al zo grote

Nadere informatie

DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW ANTWOORDEN

DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW ANTWOORDEN DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip

Nadere informatie

DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW OPDRACHTEN

DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW OPDRACHTEN DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip

Nadere informatie

CO 2 Prestatieladder. Ketenanalyse diesel. Aspect(en): 4.A.1

CO 2 Prestatieladder. Ketenanalyse diesel. Aspect(en): 4.A.1 CO 2 Prestatieladder Ketenanalyse diesel Auteur: Dhr. A.J. van Doornmalen Aspect(en): 4.A.1 Vrijgegeven: Dhr. A.J. van der Heul Datum: 17 april 2014 Inhoudsopgave 1.0 Inleiding... 3 2.0 Doelstelling...

Nadere informatie

Een mengsel van lucht, hete verbrandingsgassen en kleine deeltjes vaste stof In rook zitten ook soms vonken

Een mengsel van lucht, hete verbrandingsgassen en kleine deeltjes vaste stof In rook zitten ook soms vonken Hoofdstuk 5 In vuur en vlam 5.1 Brand! Voorwaarden voor verbranding Ontbrandingstemperatuur De temperatuur waarbij een stof gaat branden De ontbrandingstemperatuur is ook een stofeigenschap. Er zijn drie

Nadere informatie

Naam. OPDRACHT 1 Project 1: GSM. Kunststoffen. 1. Wat zijn kunststoffen? Chemische verbindingen die niet op een natuurlijke manier worden gemaakt.

Naam. OPDRACHT 1 Project 1: GSM. Kunststoffen. 1. Wat zijn kunststoffen? Chemische verbindingen die niet op een natuurlijke manier worden gemaakt. Naam PDRACHT 1 Kunststoffen 1. Wat zijn kunststoffen? Chemische verbindingen die niet op een natuurlijke manier worden gemaakt. 2. Wat is bakeliet en wie is de uitvinder? Kunststof (PhenolFormaldehyde),

Nadere informatie

Sociaal Economische Trends 2013 De Nederlandse economie. Werkloosheid. Werkloosheidsduren op basis van de Enquête beroepsbevolking.

Sociaal Economische Trends 2013 De Nederlandse economie. Werkloosheid. Werkloosheidsduren op basis van de Enquête beroepsbevolking. Sociaal Economische Trends 2013 De Nederlandse economie Werkloosheid 2004-2011 Oliestromen in de Stromen Nederlandse en duren economie Werkloosheidsduren op basis van de Enquête beroepsbevolking 2016 02

Nadere informatie

Les Crisis in de olie

Les Crisis in de olie LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Crisis in de olie Werkblad Les Crisis in de olie Werkblad Op zondag 4 november 1973 bestonden er nog geen inline- skates. Hadden ze wel bestaan, dan had je die dag heerlijk

Nadere informatie

ΔSσ ΔScf ΔSθ [kj/ K] [kj/ K] [kj/ K] pm pm pm. 8,, 39 kg aardgas/bedrijfsgas 0 0 0

ΔSσ ΔScf ΔSθ [kj/ K] [kj/ K] [kj/ K] pm pm pm. 8,, 39 kg aardgas/bedrijfsgas 0 0 0 2017 www.entropie.nl TOVERS VAN HELDER Aanmaaktover 3 AANMAKEN 1 TON KEROSINE PRIJS 20.96 Vraag Wat is de prijs van het aanmaken van 1 ton kerosine? Antwoord Recept ΔSσ ΔScf ΔSθ [kj/ K] [kj/ K] [kj/ K]

Nadere informatie

Wat voor een bedrijf is Nedmag?

Wat voor een bedrijf is Nedmag? Leuk dat je je spreekbeurt houdt over Nedmag! In dit document vind je allerlei informatie over Nedmag en magnesiumzout, zodat je je spreekbeurt goed kunt voorbereiden. Mocht je toch nog vragen hebben,

Nadere informatie

De haven van Rotterdam

De haven van Rotterdam Korte lesomschrijving In deze les staat de vensterplaat over de haven van Rotterdam centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat hoe deze haven zich heeft kunnen ontwikkelen

Nadere informatie

Vervoer gevaarlijke stoffen blijft groeien / Een overzicht in cijfers van

Vervoer gevaarlijke stoffen blijft groeien / Een overzicht in cijfers van Vervoer gevaarlijke stoffen blijft groeien / Een overzicht in cijfers van 2013-2017 Hoe is het gesteld met de vervoerscijfers van gevaarlijke stoffen in Nederland? Het is altijd interessant om van tijd

Nadere informatie

Lesbrief ZAND BOVEN WATER OPDRACHT 1 - NEDERLAND EN WATERBOUW

Lesbrief ZAND BOVEN WATER OPDRACHT 1 - NEDERLAND EN WATERBOUW Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW ZAND BOVEN WATER Rotterdam is de belangrijkste haven van Europa. Steeds meer spullen reizen via Rotterdam. Sinds 2008 wordt hard gewerkt om de haven uit te breiden.

Nadere informatie

6,7. 1 schuin de grond in boeren. 2 veel dieper boren (een paar duizend meter).

6,7. 1 schuin de grond in boeren. 2 veel dieper boren (een paar duizend meter). Antwoorden door een scholier 1087 woorden 9 juni 2007 6,7 10 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Antwoorden deel 2AB vmbo-kgt (tekstboek en werkboek) Hoofdstuk 11 - Koolstofchemie 11.1 1 Aardolie ontstaat

Nadere informatie

Paragraaf 1: Fossiele brandstoffen

Paragraaf 1: Fossiele brandstoffen Scheikunde Hoofdstuk 2 Samenvatting Paragraaf 1: Fossiele brandstoffen Fossiele brandstof Koolwaterstof Onvolledige verbranding Broeikaseffect Brandstof ontstaan door het afsterven van levende organismen,

Nadere informatie

(autogas en propaan)

(autogas en propaan) Petitie Geen accijnsverhoging LPG (autogas en propaan) De Vereniging Vloeibaar Gas (VVG) vraagt u de voorgenomen accijnsverhoging op LPG met 0,07 per liter naar 0,18 per liter per 1 januari 2014 niet door

Nadere informatie

Shell Pernis Benzine,

Shell Pernis Benzine, Een uitgave van Shell Pernis DE WERELD VAN Shell Pernis Benzine, diesel en veel meer Hoe maak je van ruwe olie benzine? Opslagtanks Europoort Veilig werken boven alles Lucht, land en water Wist u dat...

Nadere informatie

Werken in de olie- en gasindustrie

Werken in de olie- en gasindustrie Werken in de olie- en gasindustrie Beste gastdocent, Dit lespakket biedt u de handvatten om een leuke en leerzame gastles te kunnen geven in de groepen 6 t/m 8 van het basisonderwijs. Het bestaat uit kant-en-klaar

Nadere informatie

Afhankelijk van de natuur vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62385

Afhankelijk van de natuur vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62385 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 06 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62385 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Een beginnershandleiding tot Brandstoffen

Een beginnershandleiding tot Brandstoffen Een beginnershandleiding tot Brandstoffen Energie is essentieel om te voorzien in de basisbehoeften van onze huishouding: koken, water verwarmen en verwarming. Maar het is ook een belangrijke factor voor

Nadere informatie

AARDOLIE, HET ZWARTE GOUD

AARDOLIE, HET ZWARTE GOUD AARDOLIE, HET ZWARTE GOUD 10 TIPS OVER DE VOORBEREIDING VAN DE SPREEKBEURT: AARDOLIE, HET ZWARTE GOUD 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Start met het verzamelen van materiaal. Kijk in de bibliotheek en zoek op internet.

Nadere informatie

.22. Hoe ziet een centrum eruit?

.22. Hoe ziet een centrum eruit? Hoe ziet een centrum eruit? Hoofdstuk 2 les 1 Wat ga je leren? In deze les leer je hoe een centrum eruitziet. Je leert ook hoe het komt dat sommige steden of plekken een centrum zijn geworden. Begrippen

Nadere informatie

D r Thomas Chaize Analyse Strategie Hulpbronnen Prijsontwikkeling van het vat aardolie sinds een eeuw. Mailing n

D r Thomas Chaize Analyse Strategie Hulpbronnen  Prijsontwikkeling van het vat aardolie sinds een eeuw. Mailing n Analyse Strategie Hulpbronnen Prijsontwikkeling van het vat aardolie sinds een eeuw. Mailing n 3-15 31.10.2004 Dr Thomas Chaize Site : Email & Mailing gratis : http:///mailing%20list/mailinglistfr.htm

Nadere informatie

Staatsolie Visie 2020

Staatsolie Visie 2020 Staatsolie Visie 2020 Visie Leidend zijn in de duurzame ontwikkeling van de energie-industrie in Suriname Een significante bijdrage leveren aan de vooruitgang van de samenleving Een regionale speler worden,

Nadere informatie

Opstel Aardrijkskunde Kies - Rotterdamse havens

Opstel Aardrijkskunde Kies - Rotterdamse havens Opstel Aardrijkskunde Kies - Rotterdamse havens Opstel door een scholier 1242 woorden 20 januari 2009 6,3 19 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Vragen bedrijven Geef van elk bezocht bedrijf aan. 1. Waar

Nadere informatie

Lesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN

Lesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN Lesbrief Primair onderwijs - MIDDENBOUW DUURZAAM WERKEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per

Nadere informatie

2. Lees nu de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp.

2. Lees nu de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. Tekst lezen 1. Lees de tekst nog niet! Maak eerst deze vraag: Wat weet je van de aardbevingen in Groningen? Schrijf het op in de linkerkolom. Wat weet ik van de aardbevingen? Wat ben ik te weten gekomen?

Nadere informatie

De meeste verbrandingsproducten zie en ruik je niet. Maar je kunt ze wel aantonen met een zogeheten reagens.

De meeste verbrandingsproducten zie en ruik je niet. Maar je kunt ze wel aantonen met een zogeheten reagens. Meerkeuzevragen Naast koolstofdioxide en waterdamp komen bij verbranding van steenkool nog flinke hoeveelheden schadelijke stoffen vrij. Dit komt doordat steenkool ook zwavel- en stikstofatomen bevat,

Nadere informatie

Waarom doen we het ook alweer?

Waarom doen we het ook alweer? Apart inzamelen van gft-afval Als Vereniging Afvalbedrijven stimuleren we dat al het afval in Nederland op de juiste manier wordt verwerkt. Hierbij houden we rekening met het milieu en de kosten. De meest

Nadere informatie

Afhankelijk van de natuur. banner. Green Science CITAVERDE. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.

Afhankelijk van de natuur. banner. Green Science CITAVERDE. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs. banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Green Science CITAVERDE 12 juli 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/81673 Dit lesmateriaal is gemaakt met

Nadere informatie

Werkstuk Techniek. Rioolwaterzuiveringsinstallaties. Werkstuk gemaakt door: Klas: B2E Datum inleveren werkstuk: Dinsdag 30 mei Docent: JGT

Werkstuk Techniek. Rioolwaterzuiveringsinstallaties. Werkstuk gemaakt door: Klas: B2E Datum inleveren werkstuk: Dinsdag 30 mei Docent: JGT Werkstuk Techniek Rioolwaterzuiveringsinstallaties Bron foto: www.wve.nl Bron foto: www.wve.nl Werkstuk gemaakt door: Anoniem Samantha (op van eigen de verzoek) Maat Bert Bert van van Naamen Naamen Klas:

Nadere informatie

Oefenopgaven CHEMISCHE INDUSTRIE

Oefenopgaven CHEMISCHE INDUSTRIE Oefenopgaven CEMISCE INDUSTRIE havo OPGAVE 1 Een bereidingswijze van fosfor, P 4, kan men als volgt weergeven: Ca 3 (PO 4 ) 2 + SiO 2 + C P 4 + CO + CaSiO 3 01 Neem bovenstaande reactievergelijking over

Nadere informatie

Ons milieu, een kostbaar goed

Ons milieu, een kostbaar goed 1 Ons milieu, een kostbaar goed Datum Blz. 1. Inleiding 4 2. Soorten vervuiling 5 2.1. Luchtverontreiniging 5 2.2. Bodemvervuiling 6 2.3. Lichtvervuiling 7 2.4. Geluidsoverlast 7 2.5. Watervervuiling 8

Nadere informatie

BP Amsterdam Terminal

BP Amsterdam Terminal BP Amsterdam Terminal Distributie en Blending Terminal voor brandstoffen en componenten De BP Amsterdam Terminal (BAT) is gelegen aan de Hornweg in het Westelijk Havengebied van Amsterdam. De BAT is een

Nadere informatie

Agricola Novus. (de nieuwe boer) een tentoonstelling van dertien hectare en Atelier Van Lieshout. Dit werkboek is van. ... School... Groep... Datum...

Agricola Novus. (de nieuwe boer) een tentoonstelling van dertien hectare en Atelier Van Lieshout. Dit werkboek is van. ... School... Groep... Datum... Agricola Novus (de nieuwe boer) een tentoonstelling van dertien hectare en Atelier Van Lieshout Dit werkboek is van... School... Groep... Datum... DEEL 1 Inleiding Leestekst Binnenkort ga je met de klas

Nadere informatie

Opdracht Beroepsoriëntatie

Opdracht Beroepsoriëntatie Opdracht Beroepsoriëntatie Sector: Offshore Auteur: Henk Yip Groep: WP11a2 Periode: Blok 1.1 Datum: Woensdag 16 oktober 2013 De Haagse Hogeschool Werktuigbouwkunde Voorwoord Ik ben Henk Yip, ik ben een

Nadere informatie

De toekomst is bio-based Wat is de rol van netwerken?

De toekomst is bio-based Wat is de rol van netwerken? De toekomst is bio-based Wat is de rol van netwerken? Biobased? Het sluiten van kringlopen. Efficiënter gebruik van grondstoffen Niet meer de aarde opgebruiken maar de economie laten draaien op wat we

Nadere informatie

LAAT DE WIND WAAIEN

LAAT DE WIND WAAIEN LAAT DE WIND WAAIEN 2019 zal worden herinnerd als het jaar waarin iets veranderde, toen kinderen staakten om volwassenen te vragen actie te ondernemen om klimaatverandering tegen te gaan. Geïnspireerd

Nadere informatie

Sheet 2: Bekijk met de kinderen de tussenstand van Afval the Game op Instagram en/of Facebook. Hoe gaat het bij de kinderen met inzamelen?

Sheet 2: Bekijk met de kinderen de tussenstand van Afval the Game op Instagram en/of Facebook. Hoe gaat het bij de kinderen met inzamelen? Afval the Game Docentenhandleiding les 2 Duur Voor deze les hebt u ongeveer 80 minuten nodig. Leerdoelen De kinderen hebben in de vorige les geleerd dat het belangrijk is om plastic te scheiden, zodat

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2006-II

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2006-II Vervoer en ruimtelijke inrichting Opgave 4 Het Project Mainportontwikkeling Rotterdam bron 4 Den Haag Rotterdam Legenda: zandwinningsgebied landaanwinningsgebied (Tweede Maasvlakte) haven- en industriegebied

Nadere informatie

Methanol. Formule. Brandalcohol, methylalcohol. Productie. (a) Productie van synthesegas. (i) Traditionele methoden

Methanol. Formule. Brandalcohol, methylalcohol. Productie. (a) Productie van synthesegas. (i) Traditionele methoden Methanol Formule CH3OH Naam Familie Productie Brandalcohol, methylalcohol Alcoholen (a) Productie van synthesegas (i) Traditionele methoden Methanol wordt vervaardigd uit synthesegas dat een mengsel is

Nadere informatie

Werkblad Meander Thema 1: Onderweg

Werkblad Meander Thema 1: Onderweg Werkblad Meander Thema 1: Onderweg 1.1 Vakantiebestemmingen Schrijf 1, 2, 3, 4, 5, en 6 1. De reis start in Nederland 2. België is klein, dat gaat snel 3. Frankrijk is groot, pffff.wat duurt het lang!!

Nadere informatie

Opdracht Scheikunde Scheikundige wereldreis en proefjes per continent

Opdracht Scheikunde Scheikundige wereldreis en proefjes per continent Opdracht Scheikunde Scheikundige wereldreis en proefjes per continent Opdracht door C. 1119 woorden 20 januari 2017 6,7 10 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Scheikunde overal De reis start in Veenendaal,

Nadere informatie

gerecycled plastic Plastic Hero je brooddoos en je spelcomputer Kunststof Held Alles over plastic recycling Gemaakt van: Naam: Zit onder andere in:

gerecycled plastic Plastic Hero je brooddoos en je spelcomputer Kunststof Held Alles over plastic recycling Gemaakt van: Naam: Zit onder andere in: Alles over plastic recycling Naam: Plastic Hero Gemaakt van: gerecycled plastic Naam in het Nederlands: Kunststof Held Zit onder andere in: je brooddoos en je spelcomputer Opdracht 1: Plastic gezocht!

Nadere informatie

4 keer beoordeeld 4 maart Natuurkunde H6 Samenvatting

4 keer beoordeeld 4 maart Natuurkunde H6 Samenvatting 5,2 Samenvatting door Syb 763 woorden 4 keer beoordeeld 4 maart 2018 Vak Natuurkunde Methode Pulsar Natuurkunde H6 Samenvatting PARAGRAAF 1 Er zijn veel verschillende soorten energie: Bewegingsenergie

Nadere informatie

2: vermindering van koolmonoxide, kooldioxide, zwaveldioxide en stikstofoxide en dat is erg goed om het broeikaseffect tegen te houden.

2: vermindering van koolmonoxide, kooldioxide, zwaveldioxide en stikstofoxide en dat is erg goed om het broeikaseffect tegen te houden. Stelling door T. 1429 woorden 12 juni 2014 7,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Stelling 1: openbaar vervoer moet gratis worden 1: km autorijden levert dan per passagier gemiddeld zeven keer

Nadere informatie

STAATSOLIE IN BEELD. Vertrouwen in Eigen Kunnen

STAATSOLIE IN BEELD. Vertrouwen in Eigen Kunnen STAATSOLIE IN BEELD Vertrouwen in Eigen Kunnen Staatsolie Visie 2020 Visie Leidend zijn in de duurzame ontwikkeling van de energie-industrie in Suriname Een significante bijdrage leveren aan de vooruitgang

Nadere informatie

3. Leid uit de formules van water, zwaveldioxide en zwavelzuur af welke stof uit de lucht hier bedoeld wordt..

3. Leid uit de formules van water, zwaveldioxide en zwavelzuur af welke stof uit de lucht hier bedoeld wordt.. Steenkool Steenkool komt in heel veel verschillende vormen voor. Dat geldt voor het uiterlijk van de steenkool. De kleur van steenkool kan bijvoorbeeld variëren van bruin tot zwart, steenkool kan hard

Nadere informatie

Inleiding. Afvalwater. Afvalwaterzuivering

Inleiding. Afvalwater. Afvalwaterzuivering Inleiding Je poetst je tanden en spoelt je mond. Hup, doorspoelen! Vieze handen? Flink wat zeep en de kraan open: hup, ook maar doorspoelen! Elke dag spoel jij vele liters schoon drinkwater door de wastafel,

Nadere informatie

De Noordzee HET ONTSTAAN

De Noordzee HET ONTSTAAN De Noordzee De Noordzee is de zee tussen Noorwegen, Groot-Brittannië, Frankrijk, België, Nederland, Duitsland en Denemarken. De Noordzee is een ondiepe (30-200 m) randzee van de Atlantische oceaan met

Nadere informatie

U kan dit document gratis downloaden via deze link www.govaplay.com

U kan dit document gratis downloaden via deze link www.govaplay.com U kan dit document gratis downloaden via deze link www.govaplay.com Mijn naam is professor GOVA en ik ga jullie wat leren over recyclage van kunststof bij het bedrijf Govaerts-Recycling nv uit Alken in

Nadere informatie

5.7. Boekverslag door S woorden 26 oktober keer beoordeeld. Scheikunde

5.7. Boekverslag door S woorden 26 oktober keer beoordeeld. Scheikunde Boekverslag door S. 1928 woorden 26 oktober 2009 5.7 45 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Nova Scheikunde H1: 1.1 OUDE MATERIALEN: Natuurlijke materialen: materialen die je in de omgeving/ in de natuur

Nadere informatie

Ketenanalyse brandstof - diesel

Ketenanalyse brandstof - diesel Ketenanalyse brandstof - diesel Co 2 -prestatieladder Aspect(en): 4.A.1 Auteur: Herman Zondag Datum: 1 juni 2015 Inhoudsopgave Inleiding & doelstelling Beschrijving van de waardeketen Bepaling van de relevantie

Nadere informatie

Water kan ook veranderen is waterdamp. Het wordt dan een gas. Maar heter als 100 graden kan water niet worden. Dit is het kookpunt van water.

Water kan ook veranderen is waterdamp. Het wordt dan een gas. Maar heter als 100 graden kan water niet worden. Dit is het kookpunt van water. Water Zonder water kun niet Zonder water kun je niet leven. Als je niet genoeg drinkt, krijgt je dorst. Als je dorst hebt, heeft je lichaam water tekort. Je raakt dit water vooral kwijt door te plassen

Nadere informatie

Uniek systeem voor verduurzaming van opslag en vervoer van Vluchtige Organische Stoffen(VOS).

Uniek systeem voor verduurzaming van opslag en vervoer van Vluchtige Organische Stoffen(VOS). Pagina 1 van 5 Uniek systeem voor verduurzaming van opslag en vervoer van Vluchtige Organische Stoffen(VOS). Het VentoClean-System is een speciale machine voor het ontgassen en terugwinnen van resten Vluchtige

Nadere informatie

Re-use & decommissioning rapport

Re-use & decommissioning rapport Nederlandse versie Re-use & decommissioning rapport Begrippenlijst met iconen www.nexstep.nl 1 Inhoudsopgave 1 Putten op zee.... 3 1.1 Methoden voor ontmanteling putten op zee.... 4 2 Installaties op zee....

Nadere informatie

Naam: Thijs. Groep: 6/7. School: St.Willibrordusschool

Naam: Thijs. Groep: 6/7. School: St.Willibrordusschool Naam: Thijs Groep: 6/7 School: St.Willibrordusschool 1 Voorwoord Voor je ligt het werkstuk van Thijs. Dit werkstuk gaat over zonne-energie. Ik kwam op het idee voor dit onderwerp toen papa en mama ook

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding blz. 3. Wat is een fossiel? blz. 4. Hoe fossielen ontstaan blz. 5. Fossielen van zacht weefsel blz. 6. Zeedieren blz.

Inhoud. Inleiding blz. 3. Wat is een fossiel? blz. 4. Hoe fossielen ontstaan blz. 5. Fossielen van zacht weefsel blz. 6. Zeedieren blz. Door: Oscar Zuethoff Groep 6b - Meneer Jos & Ingrid Februari 2008 Inhoud Inleiding blz. 3 Wat is een fossiel? blz. 4 Hoe fossielen ontstaan blz. 5 Fossielen van zacht weefsel blz. 6 Zeedieren blz. 7 De

Nadere informatie

inhoud blz. Inleiding 1. De haven 2. Soorten havens 3. Soorten vracht 4. Lossen en laden 5. Werken in de haven 6. Filmpjes Pluskaarten

inhoud blz. Inleiding 1. De haven 2. Soorten havens 3. Soorten vracht 4. Lossen en laden 5. Werken in de haven 6. Filmpjes Pluskaarten De haven inhoud blz. Inleiding 3 1. De haven 4 2. Soorten havens 5 3. Soorten vracht 7 4. Lossen en laden 10 5. Werken in de haven 12 6. Filmpjes 14 Pluskaarten 16 Bronnen en foto s 18 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

Milieubarometerrapport 2012 (Som groen)

Milieubarometerrapport 2012 (Som groen) Milieubarometerrapport 2012 (Som groen) Blauwzaam energieconvenant 1 Blauwzaam EC 1 Milieubarometer - 2012 (Som groen) Blauwzaam energieconvenant 1 Inhoud De Milieubarometer vertaalt gegevens zoals elektriciteitsverbruik

Nadere informatie

Lesbrief DUURZAAM BOUWEN OPDRACHT 1 - WAT IS DAT, DUURZAAMHEID?

Lesbrief DUURZAAM BOUWEN OPDRACHT 1 - WAT IS DAT, DUURZAAMHEID? Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW DUURZAAM BOUWEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip

Nadere informatie

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2011 60%

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2011 60% ENERGIE- OBSERVATORIUM Kerncijfers 2011 20% 80% 60% 40% Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Vooruitgangstraat 50 1210 BRUSSEL Ondernemingsnr.: 0314.595.348 http://economie.fgov.be

Nadere informatie

ALLES OVER PLASTIC RECYCLING

ALLES OVER PLASTIC RECYCLING ALLES OVER PLASTIC RECYCLING Naam: Plastic Hero Gemaakt van: gerecycled plastic Naam in het Nederlands: Kunststof Held Zit onder andere in: je brooddoos en je spelcomputer Opdracht 1: PLASTIC GEZOCHT!

Nadere informatie

Naam: WATER. pagina 1 van 8

Naam: WATER. pagina 1 van 8 Naam: WATER Geen leven zonder water Zonder water kun je niet leven. Als je niet genoeg drinkt, krijgt je dorst. Als je dorst hebt, heeft je lichaam water tekort. Je raakt dit water vooral kwijt door te

Nadere informatie

Excursie Rioolwaterzuivering van Waterschap Vallei en Veluwe te Apeldoorn. d.d

Excursie Rioolwaterzuivering van Waterschap Vallei en Veluwe te Apeldoorn. d.d Excursie Rioolwaterzuivering van Waterschap Vallei en Veluwe te Apeldoorn. d.d.23-06-2017. We werden rond 14.00 uur verwelkomd door de heren Dick v.d.outenaar, die als spreker optrad, samen met Arjan Buitenhuis

Nadere informatie

Oiltraining.nl. In de komende maanden worden onder andere de volgende cursussen met regelmaat georganiseerd:

Oiltraining.nl. In de komende maanden worden onder andere de volgende cursussen met regelmaat georganiseerd: Oiltraining.nl Oiltraining.nl de is naam waaronder in samenwerking met Saybolt Nederland B.V. cursussen en trainingen aanbiedt op het gebied van olieproducten. Oiltraining.nl is in 2002 opgericht door

Nadere informatie

[Samenvatting Energie]

[Samenvatting Energie] [2014] [Samenvatting Energie] [NATUURKUNDE 3 VWO HOOFDSTUK 4 WESLEY VOS 0 Paragraaf 1 Energie omzetten Energiesoorten Elektrisch energie --> stroom Warmte --> vb. de centrale verwarming Bewegingsenergie

Nadere informatie

DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS MIDDENBOUW ANTWOORDEN

DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS MIDDENBOUW ANTWOORDEN DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS MIDDENBOUW De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip

Nadere informatie

Nederland transportland (VHBO klas 2) CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Nederland transportland (VHBO klas 2) CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Nederland transportland (VHBO klas 2) Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Ivar Prins 18 August 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/64705 Dit lesmateriaal is gemaakt

Nadere informatie

1. Foute eiwitten die ziekten veroorzaken Prof. Dr. Patrick van der Wel, Rijksuniversiteit Groningen.

1. Foute eiwitten die ziekten veroorzaken Prof. Dr. Patrick van der Wel, Rijksuniversiteit Groningen. Hieronder vind je de onderwerpen van editie 2019-2020. De onderwerpen worden aangevuld met nieuwe onderwerpen tot de 1 e dag van de inschrijving (1 mei 2019). 1. Foute eiwitten die ziekten veroorzaken

Nadere informatie

1.7 Kwartet over de verschillende energiebronnen

1.7 Kwartet over de verschillende energiebronnen 2. 1. Lessuggesties Oriënterende en activiteiten op klasniveau 1.7 Kwartet over de verschillende energiebronnen Dit kwartet is een syntheseactiviteit. De meeste aspecten van energie die aan bod zijn gekomen,

Nadere informatie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!

Nadere informatie

a. Beschrijf deze reactie met een vergelijking. In het artikel is sprake van terugwinning van zwavel in zuivere vorm.

a. Beschrijf deze reactie met een vergelijking. In het artikel is sprake van terugwinning van zwavel in zuivere vorm. PEARL GTL Oliemaatschappijen zoals Shell willen aan de nog steeds stijgende vraag naar benzine en diesel kunnen blijven voldoen én ze willen de eindige olievoorraad zoveel mogelijk beschikbaar houden als

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Scheidingsmethoden. J.A.W. Faes (2019)

Hoofdstuk 2. Scheidingsmethoden. J.A.W. Faes (2019) Hoofdstuk 2 Scheidingsmethoden J.A.W. Faes (2019) Hoofdstuk 2 Scheidingsmethoden Paragrafen 2.1 Soorten mengsels 2.2 Scheiden van mengsels 2.3 Indampen en destilleren 2.4 Rekenen aan oplossingen Practica

Nadere informatie

INTRODUCTIE VOOR DE LEERLINGEN

INTRODUCTIE VOOR DE LEERLINGEN INTRODUCTIE VOOR DE LEERLINGEN Waarom minder afval maken? Wisten jullie dat elk van ons gemiddeld 500 kg huishoudelijk afval per jaar produceert? Op school, in de klas en in onze boekentas blijft erg veel

Nadere informatie

1. Magnetische Vloeistoffen Dr. Ben Erne en Frans Dekker, Universiteit Utrecht.

1. Magnetische Vloeistoffen Dr. Ben Erne en Frans Dekker, Universiteit Utrecht. Update augustus 2018 Er zijn nog enkele plekken vrij. Bij de onderwerpen die groen gemarkeerd zijn is er nog een plekje vrij. Geef dus bij je inschrijving een van deze onderwerpen door. 1. Magnetische

Nadere informatie

Brand en explosiegevaar

Brand en explosiegevaar Brand en explosiegevaar Door brand en explosie tijdens werkzaamheden vallen er jaarlijks tientallen doden en gewonden. Dus moet je brand en explosies zien te voorkomen. Mede doordat deze zeer onvoorspelbaar

Nadere informatie

Spaar energie! Wat is energie? Zelf aan de slag. Waarom energie besparen? Sommige centrales die elektriciteit. Stijn Dekelver

Spaar energie! Wat is energie? Zelf aan de slag. Waarom energie besparen? Sommige centrales die elektriciteit. Stijn Dekelver Stijn Dekelver De maand oktober is al enkele jaren de maand van de energiebesparing. De overheid roept dan alle mensen in Vlaanderen op om zuinig om te gaan met energie. Sommige centrales die elektriciteit

Nadere informatie

ZAND BOVEN WATER LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW ANTWOORDEN

ZAND BOVEN WATER LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW ANTWOORDEN ZAND BOVEN WATER LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW Rotterdam is de belangrijkste haven van Europa. Steeds meer spullen reizen via Rotterdam. Sinds 2008 is de haven uitgebreid met Maasvlakte 2. Zodat

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen Tekst lezen en vragen stellen 1. Om een tekst goed te begrijpen is het erg belangrijk om een tekst actief te lezen. In de uitleg lees je hoe je dat moet doen. Als je actief leest, dan: - controleer je

Nadere informatie

Afhankelijk van de natuur vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Afhankelijk van de natuur vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 14 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62464 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt?

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? De ONBEKENDE KANT van PLASTIC Waarom worden zoveel producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? PLASTIC IS WAARDEVOL Tijdens de productie en gebruik EEN

Nadere informatie

LPG en veiligheid. Autogas (LPG) Toepassingen LPG. Productie, invoer en uitvoer LPG. Ontwikkeling Nederlandse Autogasmarkt

LPG en veiligheid. Autogas (LPG) Toepassingen LPG. Productie, invoer en uitvoer LPG. Ontwikkeling Nederlandse Autogasmarkt Autogas (LPG) Autogas: LPG toegepast als autobrandstof. LPG en veiligheid LPG (Liquefied Petroleum Gas, vloeibaar gemaakt petroleumgas) is de verzamelnaam voor een grote groep brandbare koolwaterstoffen.

Nadere informatie

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Bron 1: Elektrische auto s zijn duur en helpen vooralsnog niets. Zet liever in op zuinige auto s, zegt Guus Kroes. 1. De elektrische auto is in

Nadere informatie

.78. Zware industrie. Wat ga je leren? Begrippen

.78. Zware industrie. Wat ga je leren? Begrippen Kijkles Hoofdstuk 6 les 1 Wat ga je leren? Zware industrie In deze les leer je hoe een fabriek eruitziet. Je leert wat het verschil is tussen zware en lichte industrie. Je leert ook wat mensen van industrie

Nadere informatie

Hoofdstuk 3. en energieomzetting

Hoofdstuk 3. en energieomzetting Energie Hoofdstuk 3 Energie en energieomzetting Grootheid Energie; eenheid Joule afkorting volledig wetenschappelijke notatie 1 J 1 Joule 1 Joule 1 J 1 KJ 1 KiloJoule 10 3 Joule 1000 J 1 MJ 1 MegaJoule

Nadere informatie