Grenzen en mogelijkheden van een samenwerkingsverband vanuit het perspectief van leidinggevenden

Transcriptie

1 Grenzen en mogelijkheden van een samenwerkingsverband vanuit het perspectief van leidinggevenden Dr. An Haekens

2 Overzicht Inleiding: afbakening van thema Spiritualiteit: wiens zorg? Coöperatief- complementair model Kansen tot samenwerking & verwachtingen als leidinggevende Besluit

3 1. Inleiding: afbakening van thema Verschil tussen AZ en PZ Totaalzorg? Holistische benadering? Verschillende core business AZ: Pastores (en maatschappelijk werkers): jarenlang alle domein van sociale, psychologische, spirituele - PZ: andere zoektocht dan in AZ naar goede verhouding tussen psychologen en pastores Perspectief van leidinggevende - Directie - Afdelingsleiding beleidsarts - Ziekenhuis van katholieke signatuur

4 2. Spirituele zorg: wiens zorg? Zingeving: lange tijd onderbelicht in psychiatrie Freud: religiositeit is een primitief, regressief en contraproductief verschijnsel Van Praag: psychiatrie stelde de waaromvraag, de filosofie en theologie de waartoevraag Ommekeer in de houding van de psychologie/psychiatrie Er bestaat geen diagnostiek rond zin of zindeficiëntie (DSM) Taal? Zin termen: door elkaar gebruikt (Zinbeleving, spiritualiteit, pastoraal, existentieel, levensbeschouwing)

5 Spirituele zorg: wiens zorg? Er is een groot verband tussen psychisch lijden en zingeving Wat behoort bij de patiënt zelf? ondergronds gegane levensvragen die zich vertalen in de taal van het psychisch functioneren Wat behoort bij de stoornis? Bv. zinverlies bij een depressie Verstoorde betekenisgeving kan rol spelen bij diagnostiek, behandeling en herstel

6 3. Coöperatief- complementair model Integrale mensvisie Kruisbestuiving Pastor = (gelijkwaardig) deel van het team Deelname aan teamvergadering Observatievergadering: gezamenlijke diagnostiek en opstellen behandelplan Pastorale diagnostiek zingevingsdeskundige - Pastorale begeleiding op indicatie (2 lijns) - Groepsgesprek + individueel gesprek Dossier? Inzage en registratie

7 Coöperatief- complementair model Eigenheid pastor? Is geen therapeut, interventies kunnen wel therapeutisch zijn Team moet zich bewust zijn van nauw samengaan identiteit van pastorale begeleiding en pastor Men stelt soms niet de pastorale begeleiding in vraag, men stelt de pastor in vraag Spanningsveld: meegaan met de andere in levensbeschouwelijke belevingen en geëngageerd blijven met eigen geloof ( gezondene van de bisschop vertegenwoordiger van andere dimensie ) Andere taal Andere inhoud

8 Coöperatief- complementair model Ander behandeldoel Psychotherapie: patiënt maximaal ondersteunen om eigen leven uit te bouwen Pastorale begeleiding: zorg voor verbondenheid van de mens met alle dimensies van het bestaan (zichzelf, de ander, de context, het transcendente); gericht op het (contact met het) hogere : zorg om mens te handhaven in zijn betrekking tot God

9 Coöperatief- complementair model Vrijplaats? Argwaan ten aanzien van de pastor Vermoeden van argwaan van de pastor ten aanzien van het team? Ombudsfunctie? Wél: vrijheid van patiënt om gesprek te vragen Gedeeld beroepsgeheim in team: enkel relevante informatie

10 Coöperatief- complementair model Eigenheid van de psychiatrie? Veelheid van stromingen Biologische psychiatrie, evidence based, behandelprotocollen, outcome Psychotherapie-stromingen Meer nood aan integratie; bredere & diepere benadering

11 Coöperatief- complementair model Existentiële psychotherapie (Yalom) Zingeving is hier centraal thema Doel van therapie is mensen te begeleiden in zoeken naar zin, en in maken van zinvolle keuzes Contextuele therapie (Nagy) Relationele ethiek (vierde dimensie) Vergeving, verantwoordelijkheid, ruimere scoop dan individu

12 Coöperatief- complementair model Palliatieve zorgmodel? GGZ: biopsychosociaal model Duidelijk (holistisch) model met aandacht voor de vier dimensies: biopsychosociaalspiritueel model Aandacht voor verlieszorg Omgaan met onmacht Toepasbaar op psychische aandoeningen? Cfr werkgroep Palliatie in de psychiatrie van de Federatie Palliatieve zorgen

13 4. Kansen tot samenwerkingverwachtingen als leidinggevende Verwachtingen ten aanzien van de therapeut Naast goede kennis van psychopathologie ook aandacht voor en kennis van levensbeschouwelijke, spirituele en religieuze aspecten Bereidheid om vier dimensies in benadering op te nemen ( trage vragen ) Vertrouwen in deskundigheid van de pastor Cfr basisattitude in palliatieve zorgen: geldt ook voor therapeuten Bewust van overdracht tegenoverdracht; bespreken in team (splitting) Authenticiteit & eerlijkheid Neutraliteit??

14 Kansen tot samenwerking - verwachtingen als leidinggevende Verwachtingen ten aanzien van de pastor Bereidheid om te integreren in team & vertrouwen te geven aan andere teamleden betekent ook verantwoording geven voor geleverd werk Aansluiting proberen te zoeken met heersend zorgmodel binnen een afdeling (cfr verslaving, ouderenzorg, stemmingsstoornissen) Bereidheid tot kennis van inzichten uit de psychologie & van psychiatrische ziektebeelden (psychosen, depressie, persoonlijkheidsstoornis, organisch hersenlijden (bv. frontale functiestoornissen)) Hijweege: psychologische kennis is deel gaan uitmaken van primaire referentiekader van de pastor

15 Kansen tot samenwerking: verwachtingen als leidinggevende Zorg voor medewerkers en Vormen van medewerkers medewerkers gevoelig maken voor de (eigen) spirituele dimensie ( puin ruimen ) helpen een taal te vinden Hijweege: taal waarmee patiënten en hulpverleners uitdrukking geven aan existentiële en spirituele thema s leunt op inzichten uit de psychologie. Bij een goede samenwerking kunnen zowel de geestelijke als de psychologische dimensie in de veranderde zelfervaring gearticuleerd worden. Hiermee komt de cliënt tot een grotere differentiatie in de zelfervaring.

16 Kansen tot samenwerking: verwachtingen als leidinggevende Andere opdrachten voor de pastor binnen de organisatie Vrijwilligers Ethisch denken in een organisatie mee te vormen en te doen groeien Uitdragen van christelijke boodschap binnen de organisatie (vieringen) Wij-gevoel, gemeenschapsvorming Opdrachtsverklaring Pastorale dag

17 Kansen tot samenwerking Belang van leidinggevenden in een organisatie om dit model te implementeren Bezieling van directie Bezieling van leidinggevenden op elke afdeling middenkader Artsen! Aanwerving & inscholing nieuwe medewerkers

18 5. Besluit Zorg voor de ziel: ons aller zorg en zorg van ons allen