Signaal. Signaal. Veiligheidsgevoel op school

Transcriptie

1 Signaal Signaal Uitgave Auteurs Informatie Onderzoek en Sanna de Groot Integrale Vraagstukken Femmelien Busstra Nr 8, Jaargang 2005 Oplage Redactieadres Internet / Intranet Digitaal Gemeente Den Haag OCW-intranet/Organisatie Postbus OIV/Signalen 2500 DP Den Haag Veiligheidsgevoel op school Utkomsten uit de nulmeting Om de resultaten van het Haagse actieprogramma Een veilige school te kunnen meten is eind april 2005 een grootschalig onderzoek uitgevoerd naar het veiligheidsgevoel van leerlingen en personeel in het Haagse voortgezet onderwijs. In totaal hebben 31 van de 43 schoollocaties aan het onderzoek meegedaan en hebben 1305 leerlingen en 250 personeelsleden van middelbare scholen in Den Haag een vragenlijst ingevuld met vragen over onder meer hun gevoel van veiligheid op en om de school, over schoolregels, over ervaringen met incidenten en over de mate van persoonlijke aandacht die zij krijgen van school. Dit Signaal geeft een eerste indruk van de resultaten van het onderzoek. Een uitgebreid rapport met meer gedetailleerde gegevens over de uitkomsten volgt. Rapportcijfer gevoel van Veiligheid op school Zowel leerlingen als personeelsleden waarderen de veiligheid op hun school gemiddeld met een ruime voldoende, namelijk een 7.4. Van de ondervraagde leerlingen geeft 86 een zes of hoger. Meer dan de helft (56) geeft zelfs een hele dikke voldoende, namelijk een 8 of hoger. Is dat nu een mooie uitkomst of niet? Tegenover het aandeel van 86 dat zich redelijk veilig tot heel veilig voelt op school (waardering 6 t/m 10), staat een percentage van 14 van alle leerlingen dat een matig tot slecht gevoel van veiligheid ervaart op school. Eén op de 20 leerlingen (5) waardeert dit gevoel zelfs met een diepe onvoldoende, zij geven een 1, 2 of 3. Vijf procent lijkt op het eerste oog niet veel, maar geëxtrapoleerd naar alle Haagse VO leerlingen praten we over ruim 1100 jongeren die zich erg onveilig voelen op hun eigen school. De personeelsleden geven minder vaak dan leerlingen een extreem hoog of laag rapportcijfer op veiligheid. Van de ondervraagde personeelsleden geeft 2 een diepe onvoldoende voor hun gevoel van veiligheid op school, 12 geeft een onvoldoende. In de grafieken op de volgende pagina geven wij per onderwijssoort de aandelen weer van leerlingen enerzijds en personeelsleden anderzijds, die zich zeer veilig dan wel zeer onveilig voelen op school. 1

2 Figuur 1: Percentage leerlingen dat zich zeer veilig of zeer onveilig voelt op school* AVO AVO/VMBO Praktijkonderwijs VMBO Totaal 1,2,3 8,9,10 * zeer veilig: rapportcijfers 8, 9 of 10; zeer onveilig: rapportcijfers 1,2 of 3 Figuur 2: Percentage personeelsleden dat zich zeer veilig of zeer onveilig voelt op school* AVO AVO/VMBO Praktijkonderwijs VMBO Totaal 1,2,3 8,9,10 * zeer veilig: rapportcijfers 8, 9 of 10; zeer onveilig: rapportcijfers 1,2 of 3 Wie voelt zich onveilig Het zijn vaker jongens (8) die een laag rapportcijfer (dat wil zeggen 1 t/m 3) geven aan hun veiligheidsgevoel dan meisjes (3). In het AVO onderwijs waarderen leerlingen hun veiligheidsgevoel minder vaak met een laag cijfer dan op de andere schooltypes. Of een leerling in de onderbouw of bovenbouw zit, lijkt niet uit te maken. De vertrouwdheid met de school, dus hoelang een leerling op de school zit, lijkt wel van invloed. Leerlingen die pas 1 jaar ergens op een school zitten, geven het vaakst een 3 of lager voor hun veiligheidsgevoel. Dit zijn behalve de kwetsbare brugpiepers ook de leerlingen die in een hoger jaar van elders de school instromen. Hoe langer leerlingen op een school zitten, hoe kleiner het percentage wordt dat zich zéér onveilig voelt. Bij het personeel op de scholen blijkt, dat mannen (4) vaker een dikke onvoldoende geven aan hun gevoel voor veiligheid op school dan vrouwen (1). Personeelsleden die voornamelijk in de bovenbouw werken geven vaker een 1, 2 of een 3 voor de veiligheid van hun school (4). Van de 38 ondervraagde ondersteunende personeelsleden heeft niemand een dikke onvoldoende gegeven. 2

3 Personeel met een kort dienstverband (per week) geven relatief vaker zeer lage cijfers voor hun veiligheidsgevoel op school dan personeel met een langer dienstverband. Waar voelt het onveilig Aan de leerlingen is een aantal plekken in en rond de school voorgelegd met de vraag of zij zich er al dan niet veilig voelen. De toiletten worden het vaakst aangewezen als onveilige plek, 7 van de respondenten noemt het daar niet veilig. Gevolgd, met 6, door de kantine, de gangen en trappen, op weg naar school met eigen vervoer. Het klaslokaal wordt het minst vaak als onveilig betiteld, slechts 2 van de respondenten benoemt het als een onveilige plek. Meestal is het gedrag van medeleerlingen de oorzaak van de onveiligheidsgevoelens. In het geval van de toiletten en van de fietsenstallingen noemt eenderde van de leerlingen die zich daar onveilig voelen ook het fysieke aspect van de inrichting als oorzaak. Het personeel noemt onderweg naar school met eigen vervoer (5) en openbaar vervoer (4) het vaakst als onveilig. Ook het schoolplein wordt vaak genoemd als onveilige plek (4). Tevens zijn er relatief veel personeelsleden (6) die zich op schoolfeesten niet veilig voelen. Ervaringen met onveilige situaties Van de ondervraagde leerlingen heeft 28 in de eerste helft van het schooljaar te maken gehad met enige vorm van agressie of geweld 1. Bij de docenten ligt dit percentage op 32. Het gaat zowel bij leerlingen als bij docenten vooral om stelen, vernielen van spullen en schelden/pesten/bedreigen. Seksueel lastig vallen en bedreigen met een wapen komen het minst vaak voor, maar toch hebben respectievelijk 7 en 5 van de leerlingen met deze vormen van agressie of geweld te maken gehad. Van alle personeelsleden geeft 1 aan op school ooit met een wapen te zijn bedreigd. In de bijlage van dit Signaal zijn de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek opgenomen in de vorm van tabellen en grafieken. 1 in de eerste helft van dit schooljaar 3

4 BIJLAGE Percentage leerlingen die een 1,2 of een 3 geeft op veiligheid, naar categorie, mei 2005 schoolsoort onderbouw/bovebouw cijfer 1,2,3 cijfer 1,2,3 AVO 2 bovenbouw 5 AVO/VMBO 8 onderbouw 6 Praktijkschool 8 5 VMBO 7 5 geslacht aantal jaren op school cijfer 1,2,3 cijfer 1,2,3 jongen meisje Er zijn 1311 leerlingen ondervraagd: 70 daarvan gaven een 1,2 of een 3 op veiligheid Leerlingen Totaal soort school: VMBO Praktijkschool AVO/VMBO AVO meisje Jongen onderbouw bovenbouw aantal jaren op school: 6 jaar 5 jaar 4 jaar 3 jaar 2 jaar 1 jaar

5 Percentage personeel die een 1,2 of een 3 geeft op veiligheid, naar categorie, mei 2005 schoolsoort werkt in cijfer 1,2,3 cijfer 1,2,3 AVO 1 Onderbouw 1 AVO/VMBO 7 Bovenbouw 4 Praktijk 0 Zowel onderbouw - als bovenbouw 2 VMBO werkt op niveau geslacht cijfer 1,2,3 cijfer 1,2,3 VMBO niveau 2 Man 4 HAVO/VWO niveau 0 Vrouw 1 Alle niveaus functie uren dienstverband cijfer 1,2,3 cijfer 1,2,3 Docent 3 t/m 20 uur 5 Ondersteunend personeel 0 21 t/m 31 uur 4 2 >=32 uur 1 2 Er zijn 248 personeelsleden ondervraagd, 6 daarvan gaven een 1,2 of een 3 op veiligheid Totaal Personeel VMBO Praktijk AVO/VMBO AVO Vrouw Man Ondersteunend personeel Docent Werkt in:onder- en bovenbouw Bovenbouw Onderbouw Geeft les op: Alle niveaus HAVO/VWO niveau VMBO niveau Dienstverband: >=32 uur 21 t/m 31 uur t/m 20 uur

6 Veiligheidsgevoel leerlingen naar plek, mei 2005 Veilig Redelijk veilig Onveilig Ik voel mij in het klaslokaal Ik voel mij in de kantine Ik voel mij in de hal/trappen/gang Ik voel mij in de toiletten Ik voel mij in de fietsenstalling Ik voel mij op het schoolplein Ik voel mij op weg naar school met openbaar vervoer* Ik voel mij op straat rondom mijn school* Ik voel mij op weg naar school met eigen vervoer* Ik voel mij op schoolfeesten* Ik voel mij op schoolreizen* * alleen indien van toepassing. Reden van gevoel onveiligheid (alleen gevraagd indien de leerling zich onveilig voelt op school) De inrichting Beide van.. Gedrag van medeleerlingen Aantal respondenten Onveilig in het klaslokaal door Onveilig in de kantine door Onveilig in de hal/trappen/gangen door Onveilig in de toiletten door De inrichting van.. Gedrag van medeleerlingen Personen van buiten de school Aantal respondenten Onveilig in de fietsenstalling door Onveilig op het schoolplein door Leerlingen Ik voel mij in het klaslokaal Ik voel mij in de kantine Ik voel mij in de hal/trappen/gang Ik voel mij in de toiletten Ik voel mij in de fietsenstalling Ik voel mij op het schoolplein Ik voel mij op weg naar school met openbaar vervoer* Ik voel mij op straat rondom mijn school* Ik voel mij op weg naar school met eigen vervoer* Ik voel mij op schoolfeesten* Ik voel mij op schoolreizen* Veilig Redelijk veilig Onveilig 6

7 Veiligheidsgevoel personeel naar plek, mei 2005 Veilig Redelijk veilig Onveilig Ik voel mij in het klaslokaal Ik voel mij in de kantine Ik voel mij in de hal/trappen/gang Ik voel mij in de toiletten Ik voel mij in de fietsenstalling Ik voel mij op het schoolplein Ik voel mij op weg naar school met openbaar vervoer* Ik voel mij op straat rondom mijn school* Ik voel mij op weg naar school met eigen vervoer* Ik voel mij op schoolfeesten* Ik voel mij op schoolreizen* * alleen indien van toepassing. Reden van gevoel onveiligheid (alleen gevraagd indien het personeelslid zich onveilig voelt op school) De inrichting van.. Gedrag van leerlingen Beide aantal respondenten Onveilig in het klaslokaal door Onveilig in de kantine door Onveilig in de hal/trappen/gangen door Onveilig in de toiletten door De inrichting van.. Gedrag van leerlingen personen van buiten de school aantal respondenten Onveilig in de fietsenstalling door Onveilig op het schoolplein door Personeel Ik voel mij in het klaslokaal Ik voel mij in de kantine Ik voel mij in de hal/trappen/gang Ik voel mij in de toiletten Ik voel mij in de fietsenstalling Ik voel mij op het schoolplein Ik voel mij op weg naar school met openbaar vervoer* Ik voel mij op straat rondom mijn school* Ik voel mij op weg naar school met eigen vervoer* Ik voel mij op schoolfeesten* Ik voel mij op schoolreizen* Veilig Redelijk veilig Onveilig 7

8 Percentage leerlingen naar aantal keren dat ze te maken hebben met agressie of geweld tussen januari en mei keer 1 keer 2-5 keer Een leerling heeft spullen van mij gestolen Een leerling heeft spullen van mij stuk gemaakt Ik ben door een leerling zo uitgescholden/gepest/bedreigd met woorden dat ik me rot voelde Ik ben door een leerling gediscrimineerd Ik ben door een leerling geschopt/geslagen Iemand heeft in of rond school mij drugs proberen te verkopen Ik ben door een leerling seksueel lastig gevallen Ik ben door een leerling bedreigd met een wapen Meer dan 5 keer Aantal keren te maken met ernstige agressie of geweld in de eerste helft van schooljaar 2004/2005 tot de kerstvakantie aantal keren aantal Vaker dan 5 keer Leerlingen Een leerling heeft spullen van mij gestolen Een leerling heeft spullen van mij stuk gemaakt Ik ben door een leerling zo uitgescholden/gepest/bedreigd met woorden dat ik me rot Ik ben door een leerling gediscrimineerd Ik ben door een leerling geschopt/geslagen Iemand heeft in of rond school mij drugs proberen te verkopen Ik ben door een leerling seksueel lastig gevallen Ik ben door een leerling bedreigd met een wapen 0 keer 1 keer 2-5 keer Meer dan 5 keer 8

9 Percentage personeelsleden naar aantal keren dat ze te maken hebben met agressie of geweld tussen januari en mei keer 1 keer 2-5 keer Ik ben op school zo uitgescholden/gepest/bedreigd met woorden dat ik me niet prettig voelde Ik ben op school slachtoffer geweest van diefstal Ik ben op school slachtoffer geweest van vernieling Ik ben op school gediscrimineerd Meer dan 5 keer Ik ben op school slachtoffer geweest van seksuele intimidatie Ik ben op school geschopt/geslagen Ik ben op school bedreigd met een wapen Aantal keren te maken met ernstige agressie of geweld in de eerste helft van schooljaar 2004/2005 tot de kerstvakantie aantal keren aantal Vaker dan 5 keer Personeel Ik ben op school zo uitgescholden/gepest/bedreigd met woorden dat ik me niet Ik ben op school slachtoffer geweest van diefstal Ik ben op school slachtoffer geweest van vernieling Ik ben op school gediscrimineerd Ik ben op school slachtoffer geweest van seksuele intimidatie Ik ben op school geschopt/geslagen Ik ben op school bedreigd met een wapen 0 keer 1 keer 2-5 keer Meer dan 5 keer 9