Ontwikkelingschema Calevoet-Moensberg. Gemeentebestuur Ukkel Dienst Stedebouw Februari 2014

Transcriptie

1 Ontwikkelingschema Calevoet-Moensberg Gemeentebestuur Ukkel Dienst Stedebouw Februari 2014

2 Schéma Inhoud Introduction... INLEIDING... 2 Deel 1 Context van de studie... 1 Geografische en topografische context... 2 Korte geschiedenis van de stadsontwikkeling... 3 Noodzaak om een ontwikkelingschema op te stellen... 4 Deel 2 Stand van zaken... 5 Geldende stedenbouwkundige verordeningen en plannen... 6 Plaatselijke bevolking en statistieken... 7 Vervoer, mobiliteit, stroom... 9 Functies en activiteiten Huisvesting Lopende en potentiële projecten Deel 3 Uitdagingen Algemene uitdagingen en doelstellingen Wijk Moensberg Horzelwijk Wijk Calevoet-Station Besluit Annexes de Développement 1

3 INLEIDING De wijken Calevoet en Moensberg hebben nog grondreserve waar nieuwe vastgoedprojecten een plaats kunnen vinden. Er komen inderdaad steeds meer nieuwe gebouwen bij. Een deel van de oude bebouwing moet gerenoveerd worden. Een reconversie dringt zich op voor bepaalde terreinen. Zowel de omgeving van het station van Calevoet als die van de stopplaats die voorzien wordt waar de spoorlijnen 26 en 124 elkaar kruisen, zijn kernen voor een potentiële ontwikkeling. Bij dit alles moet rekening gehouden worden met wat mogelijk is op het vlak van mobiliteit, met de noden voor voorzieningen en openbare ruimte. De dienst Stedenbouw heeft een ontwerp van ontwikkelingschema opgesteld voor dit zuidelijke deel van onze gemeente. Het is de bedoeling een samenhangende visie uit te werken voor de huizenblokken in deze twee wijken die ontwikkeld of geherstructureerd worden. Dit schema zal de richting aangeven van de beslissingen die het college van burgemeester en schepenen zal nemen tijdens de aanvragen voor de komende stedenbouwkundige vergunningen. Het met dit ontwikkelingschema nagestreefde doel bestaat erin de huidige en toekomstige inwoners van de wijken Calevoet en Moensberg meer levenskwaliteit te bieden. Graag bedank ik de medewerkers van de gemeentediensten die hebben bijgedragen aan het opstellen van dit ontwikkelingschema. Ik bedank in het bijzonder de architecten, de heren Didier Heymans en Alexandre Jongen, die de spil waren van dit schema, maar ook de heer Lefébure-Thomas, een Franse stedenbouwkundige, die zijn stage van enkele maanden bij de dienst Stedenbouw aan dit project heeft gewijd. Ik dank ook de architecten van de dienst Stedenbouw voor hun inbreng: mevrouw Aurélia Bruschi, Albane De Block, Dominique Dosogne en Charlotte Lescot maar ook de hele dienst. Ik dank mevrouw Joëlle Lekeu voor de inlichtingen die ze heeft verstrekt inzake mobiliteit, de heer Jean-Paul Desmet voor het drukwerk en de heer Benjamin Uyttebroeck voor de vertalingen. Na een fase waarin de betrokken omwonenden worden geraadpleegd, zal het college van burgemeester en schepenen de definitieve versie van dit ontwikkelingschema vastleggen. De indicatoren die hieruit voortkomen, zullen eventueel worden verfijnd of aangevuld met de verslagen of milieu-effectenstudies die gehouden moeten worden voor vergunningsaanvragen in de sector van de studie, maar ook door de richting die voor deze twee wijken wordt aangegeven door het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling. Marc Cools, Schepen van Stedenbouw, Milieu, Huisvesting en Stadsvernieuwing

4

5 Deel 1 Context van de studie

6 Geografische en topografische context Het ontwikkelingschema heeft betrekking op het grondgebied dat zich van noord naar zuid uitstrekt van de Stallestraat tot de Linkebeekstraat en het station van Linkebeek en van west naar oost tussen de westelijke as bestaande uit de huizenblokken langs de Egide Van Ophemstraat, de Drogenbossesteenweg en het zuidelijke deel van de Alsembergsesteenweg richting Drogenbos en de oostelijke as bestaande uit de Guillaume Herinckxlaan, de Alsembergsesteenweg, de Groelstveldlaan, de Rietstraat en de spoorweg. Het ligt op de grens van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, dicht bij het Vlaams gewest en in de onmiddellijke nabijheid van grote nationale verkeerswegen (ring van Brussel enz.). Het is dus een toegangspoort tot het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en wordt begrensd door de gemeenten Drogenbos ten westen, Linkebeek ten zuiden, het natuurreservaat Kinsendael en de wijk Homborch ten oosten. Bovendien wordt het gekenmerkt door: een grillige topografie, gekenmerkt door de stroomgebieden van het hydrografisch netwerk van Ukkel (Ukkelbeek, Geleytsbeek en Linkebeek), een belangrijk spoornet met 2 stopplaatsen van de NMBS, namelijk het station van Calevoet en dat van Moensberg, de grote kunstwerken en beboste taluds waardoor het spoornet dit grillige reliëf kan doorkruisen, met als hoogste punten het station van Calevoet en de Moensberg. perimeter en geografische zone waarop de studie betrekking heeft 2

7 Korte geschiedenis van de stadsontwikkeling De gemeente omvat talrijke oude dorpskernen die al veel langer bebouwd zijn en die over het algemeen op de weg naar het centrum van Brussel lagen (Ukkel centrum, de Kat, Langeveld, Diesdelle, Sint-Job, ). Rond 1930 bereikt de bebouwing in het noorden van Ukkel de agglomeratie, zij het nog niet heel dicht want talrijke percelen blijven onbebouwd. Twee vroegtijdige bebouwde assen komen tot ontwikkeling, de ene langs de Brugmannlaan en de Alsembergsesteenweg, die zich uitstrekt tot het station van Calevoet, de andere langs de Waterloosesteenweg met de verkaveling van aanpalende terreinen tot Fort-Jaco en nog verder tot percelen voor grote villa's en zelfs landhuizen en kasteeltjes. Tussen deze twee luchtige stadsassen blijven lange tijd uitgestrekte onbebouwde ruimtes bestaan, van Sint-Job tot het Engelandplateau en het Homborchplateau en tot het Verrewinkelbos. De verdichting van de bebouwing en het opvullen van dit landelijke deel gebeurt tussen 1930 en 1970, hoofdzakelijk in de vorm van villaatjes van hoogstaande kwaliteit voor een bemiddelde bevolkingsgroep, maar ook in de vorm van sociale huisvesting in tuinwijken (Egide Van Ophemstraat, Homborch, Melkriek,...). De wijk Calevoet-Horzel Deze wijk was oorspronkelijk een bosgebied dat een deel uitmaakte van het uitgestrekte Zoniënwoud. De verstedelijking begint met de aanleg van een belangrijke noord-zuidas die de wijk doorkruist (Alsembergsesteenweg, 1726). Calevoet blijft niettemin een geïsoleerd hoekje van Ukkel tot in 1873 de spoorweg tussen Brussel en Charleroi wordt aangelegd (lijn 124) en het station van Ukkel Calevoet wordt gebouwd. Er wordt ook een viaduct wordt gebouwd die een van de belangrijkste herkenningspunten wordt van het gemeentelijke grondgebied en waardoor de trein het Geleytsbeekdal kan oversteken, op de plaats waar de Sint- Jobsesteenweg uitmondt in de Engelandstraat. Deze radicale verandering leidt tot andere veranderingen die hun stempel zullen drukken op deze volop groeiende wijk die de kern vormt van onze studie: in 1893: opening van de gemeentelijke basisschool van Calevoet 1895: oprichting van een nieuwe parochie en bouw van een kerk aanleg van de begraafplaats van Sint-Gillis. Industrialisatie bronnen: P. Ameew (Cercle d'histoire d'uccle) Vanaf het einde van de negentiende eeuw, maar vooral in de twintigste eeuw, wordt de Horzelwijk een erg levendige wijk met heel wat cafés. De wijk kent gelijktijdig ook een grote periode van industrialisatie. De traditionele nijverheid (molens, brouwerij, steengroeves en steenbakkerijen) worden opgevolgd door moderne industrie. Daarna komen talrijke fabrieken van elektrisch en mechanisch precisiemateriaal die vooral in het interbellum in de omgeving van het station van Calevoet worden opgetrokken. De Van Ophemstraat trekt heel wat ondernemingen aan. Al deze fabrieken wierven honderden arbeiders aan. Illochroma (drukkerij), Gulden Kasteelstraat, dateert uit deze periode. De laatste jaren hebben heel wat van deze ondernemingen hun activiteiten stopgezet of afgebouwd. De grootste van allemaal, de onderneming Gardy (nu Schneider Electric) staat echter nog steeds tegenover het station van Calevoet, en geeft nog aan hoe belangrijk de industrie in deze wijk is. De wijk was nog erg levendig en gemengd in de jaren na de Tweede Wereldoorlog, maar daarna is het karakter geleidelijk verloren gegaan. Dit is te wijten aan een algemene evolutie (populariteit van de privéauto en van de televisie) maar ook aan specifiekere gevolgen die verbonden zijn aan de geplande ontwikkeling van het wegennet op nationaal niveau. Een daarvan, en wel het meest opvallende, was de afbraak van het centrum van de wijk in 1971 met de afbraak van het complex van het Gulden Kasteel en andere gebouwen nabij het kruispunt van de Alsembergsesteenweg en de Drogenbossesteenweg. Het gevolg was een grote open ruimte, later gekend als het "Horzelplein" en met als symbool de circustent van het circus Pauwels dat lange tijd op deze plaats stond en dat een herkenningspunt was voor dit deel van het gemeentelijke grondgebied. Deze afbraak was er gekomen in het vooruitzicht van de verlenging van de Ring (in het zuiden), wat uiteindelijk niet is doorgegaan, vooral door de druk van de bevolking en van de ACQU (Association de Comités de Quartiers Ucclois) die zich sterkt kantten tegen de bouw van deze stadssnelweg, die de wijk grondig geschaad zou hebben. De situatie is lange tijd geblokkeerd gebleven, totdat er eindelijk nagedacht is over de heraanleg van het plein, nadat dit huizenblok een nieuwe bestemming kreeg in het GBP van De wijk is destijds in tweeën gesneden door de spoorweg. Zoals we hieronder kunnen zien op de historische foto's stopte de tram voor het station van Calevoet. Men kon de spoorweg oversteken langs een bewaakte overweg. Er was ook een loopbrug zodat voetgangers zonder te hoeven wachten konden oversteken. Op deze website staan talloze foto's van de wijk: Sinds het GBP in 2001 in voege is getreden worden er in deze wijk steeds meer aanvragen ingediend voor onbebouwde terreinen of sites in reconversie. In dit kader zijn talrijke verkavelingsvergunningen en/of stedenbouwkundige vergunningen afgeleverd waardoor gebouwd is op het Horzelplein, waardoor de François Vervloetstraat is verlengd en opnieuw aangelegd is, en waardoor een nieuwe straat is aangelegd, de Ilya Prigoginelaan, samen met nieuwbouw rond deze laan. Tegelijk zijn andere sites van stedelijke fabrieken die daar gevestigd waren in afwachting van de zuidelijke ring en die goede zaken deden tot het begin van de jaren 2000 verlaten en stilaan stadskankers geworden. Het BBP nr. 66 dat momenteel opgesteld wordt (zie synthesekaart van de ontwerpen p. 18, zone 14) wil dat verhelpen. Na 1945 bronnen: P. Ameew (Cercle d'histoire d'uccle) 3

8 Noodzaak om een ontwikkelingschema op te stellen In 1979 is het gewestplan vastgelegd: het legt de bodembestemmingen vast op het grondgebied en kleurt het grootste deel van het grondgebied van de gemeente Ukkel in als woongebied. Ukkel telt echter talrijke gemengde gebieden (handel, KMO's, ), huizenblokken industriegebied met stedelijk karakter en uitgestrekte zones met grondreserves. In toepassing van het gewestplan worden aanvragen ingediend voor stedenbouwkundige vergunningen voor projecten met economische bestemming voor het hele grondgebied dat valt onder het ontwikkelingschema. Dit is een onvolledige lijst met de belangrijkste projecten uit de jaren '90: Stallestraat, aanvraag voor een kantoorcomplex voor de firma Siemens ( m²), project zonder gevolg Stallestraat, aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning voor een grote concessie voor auto's van Toyota, project geweigerd Egide Van Ophemstraat, aanvraag voor een complex van m² (project "U2000") met werkplaatsen, opslagplaatsen en kantoren na de verhuizing van "Sunchemical" (voorheen "Encres Dresse"), een miniem deel van dit project is uitgevoerd alvorens het is vervallen Egide Van Ophemstraat, reconversie van de site "Alsthom" tot hoofdzetel van het farmaceutisch bedrijf "Astra Zeneca", project uitgevoerd Uitbreiding van deze pool aan de achterzijde door de hoofdzetel te bouwen voor de firma "Therabel", project uitgevoerd Gulden Kasteelstraat, uitbreiding van de gebouwen en de activiteit van Illochroma, projecten uitgevoerd alvorens dit terrein is verlaten, zoals algemeen is gekend, Hoek Engelandstraat en Dieweg, renovatie van het gebouw en daarna verscheidene stedenbouwkundige vergunningen naargelang de evolutie van de productie in de fabriek Gardy, projecten uitgevoerd door een onderneming die een van de speerpunten blijft van de economische activiteit op het grondgebied van de gemeente Verscheidene aanvragen voor de uitbreiding of vestiging van kleine en middelgrote ondernemingen, hoofdzakelijk langs de Drogenbossesteenweg (bv. ramen "Williams", de nv "Factum", "Travail et Vie", De Lijn, ). Sindsdien zien we dat industriezones sluiten, kantoren leeg staan,... We moeten dus nadenken over de toekomst van deze terreinen. Deze problematiek is nog relevanter geworden door de recente evolutie van de stedenbouwkundige regels en plannen. De gewestelijke en gemeentelijke bestemmings- en ontwikkelingsplannen zijn vanaf 1991 vastgelegd: Het eerste GewOP is goedgekeurd in 1995 Het basisdossier van het GemOP is goedgekeurd in 1997 Het GBP (2 e ontwerp van 30/08/1999) is goedgekeurd op 14/05/2001 Het tweede GewOP is goedgekeurd in 2002 Het zogenaamde "demografische" GBP is goedgekeurd op 2/05/2013 Om het hoofd te bieden aan de druk van kantoorgebouwen in de centrale wijken zijn in de gewestplannen mechanismen ingevoerd om de woonfunctie te beschermen. Deze mechanismen zijn ook van toepassing op Ukkel. Met de inwerkingtreding van het GBP wordt het "gebied voor stedelijke industrie" (GSI) het "sterk gemengd gebied" (SGG) en kunnen daar nu ook woningen gevestigd worden. In Ukkel waren de volgende gebieden ingekleurd als GSI: de sites "City-films", "Illochroma", "Gardy", "Alsthom", "Contigea Schlumberger", "Van Linthout", "Encres Dresse", "Marconi", "ontradingsparking Stalle", "Federale Politie" en de winkel "Colruyt", maar ook een deel van het Horzelplein en van het huizenblok ten noorden daarvan. Deze sites zijn belangrijk door hun oppervlakte en ligging, en worden nu opengesteld voor een woonfunctie. Sinds het GBP in 2001 in voege is getreden, zijn er talrijke stedenbouwkundige vergunningen aangevraagd, in het bijzonder voor wooncomplexen of gemengde gebouwen. De inwoners hebben daar hoofdzakelijk kennis van genomen door de openbare onderzoeken, voordat ze de uitvoering op het terrein zagen. Tijdens het openbaar onderzoek naar het GewOP II heeft de gemeenteraad gevraagd dat de sector Calevoet, die voldeed aan de methodologische criteria daarvoor, in het Gewestelijk Ontwikkelingsplan erkend zou worden als hefboomgebied zodat er een ontwikkelingschema voor opgesteld zou worden. De regering heeft met die vraag echter geen rekening gehouden. In het Ontwikkelingschema is rekening gehouden met opmerkingen van het Inwonerscollectief Calevoet-Horzel die samen met de ACQU en IEB een document hebben opgesteld met als titel "Calevoet, un quartier sous pression" (Calevoet, een wijk onder druk). Dit ontwikkelingschema voor de ruime omgeving van het Calevoetstation is opgesteld op het initiatief van de gemeente en heeft geen regelgevende waarde. Het heeft als doel een samenhangende visie op te stellen voor de huizenblokken en de openbare ruimte die volop wordt ontwikkeld of geherstructureerd. Dit schema moet het college en de dienst Stedenbouw helpen om een samenhang te verzekeren tussen de betrokken wijken naarmate individuele beslissingen genomen moeten worden op het vlak van ruimtelijke ordening en in studies naar bijzondere bestemmingsplannen. Het Ontwikkelingschema past ook binnen de grote lijnen voor de analyse en binnen de criteria van duurzame wijken. De indicatoren die voortvloeien uit dit ontwikkelingschema zullen later verfijnd worden door de verslagen of effectenstudies die gehouden zullen worden voor de aanvragen tot stedenbouwkundige vergunningen die worden ingediend voor de sector van de studie. 4

9 Deel 2 Stand van zaken 5

10 Geldende stedenbouwkundige verordeningen en plannen Het Gewestelijk Ontwikkelingsplan (en het toekomstige GPDO) Het GewOP is een beleidsplan dat de doelstellingen en prioriteiten vastlegt voor de ontwikkeling van het gewest, volgens de economische en maatschappelijke noden en volgens de behoeften op het vlak van verplaatsingen en milieu. Sinds de wet op 16 juli 1998 hervormd is, bevat het GewOP geen verordenende bepalingen meer inzake bodembestemming en bevat het dus enkel nog een adviserend luik. Het eerste GewOP (GewOP I) is aangenomen in Als eerste plan en dus ook eerste steen van het jonge gewest moest het een oplossing bieden voor de stadsvlucht, voor de teloorgang van de stadsstructuur en moest het een antwoord bieden aan enkele problemen: de ruimte te reserveren voor kantoren, de plaats en moeilijke groei voor huisvesting, de noodzaak om de handelskernen te behouden en nieuw leven in te blazen, enz. In 2002 is het GewOP I geactualiseerd en is het GewOP II op 12/09/2002 goedgekeurd door de gewestregering. Daarin is het begrip "hefboomgebied" ingevoerd, uit te werken in richtschema's. In 2009 staat het gewest voor nieuwe uitdagingen: de bevolkingstoename, opleiding en werkgelegenheid, milieu en duurzame ontwikkeling, de internationalisering en de dualisering van de stad. De regering beslist in haar intentieverklaring tot volledige wijziging van het GewOP van 26/11/2009 om het GewOP van 2002 volledig te herzien en er een tweede D aan toe te voegen voor Duurzaam, omdat stadsontwikkeling vandaag alleen mogelijk is met volledige aandacht voor de drie pijlers van de duurzame ontwikkeling: maatschappij, economie en milieu. Het ontwerp van GPDO is door het college ontvangen op en is nog niet uitgebreid geanalyseerd door de gemeentediensten. Voor onze sector van de studie (in het rood op de onderstaande kaart) zijn de volgende prioriteiten vastgelegd in het GewOP van 2002: - De Gulden Kasteelstraat, de Engelandstraat en de Stallestraat als "structurerende ruimte met versterkte milieu-integratie" - Een toegang tot de stad op het kruispunt van de Drogenbossesteenweg en de Alsembergsesteenweg - Een GEN-station dat gebouwd moet worden ter hoogte van de Moensberg - Een groene wandeling - Een gewestelijke fietsroute functies) zijn oranje of bruin, en gebieden voor activiteiten: uitrustingen van collectief belang en openbare diensten lichtgeel en kantoren paarsblauw. Binnen het grondgebied van de studie onderscheiden we de volgende bestemmingen voor de huizenblokken en delen van huizenblokken: 2 typische woongebieden: woongebied met residentieel karakter (lichtgeel) typisch woongebied (lichtoranje) 2 gemengde gebieden gemengd gebied (oranje) sterk gemengd gebied (bruin) Spoorweggebied (grijs) De groene gebieden Groen gebied Gebied voor sport en vrije tijd in de open lucht (met overdruk "S") Begraafplaatsgebied (met overdruk "+") Groengebied met hoogbiologische waarde (met overdruk "B") BBP's van kracht in de geanalyseerde perimeter BBP 5: Kriekenput BBP 46 bis: put van Calevoet (Linkebeekstraat en Moensberg) BBP 66: aangenomen door de gemeenteraad, binnenkort goedgekeurd door de regering van het BHG - dit Bijzonder Bestemmingsplan omvat in het bijzonder de wijziging van Bijzonder Bestemmingsplan nr. 5 bis. BBP 10 bis: Wijk Engeland Het Gewestelijk Bestemmingsplan Het Gewestelijk Bestemmingsplan is door de regering aangenomen op 03/05/2001. Het GBP heeft bindende kracht en verordenende waarde in alle bepalingen. Het staat boven alle verordenende plannen. Elke afgeleverde stedenbouwkundige vergunning moet ermee overeenkomen. De kaart van de bodembestemmingen verdeelt het grondgebied in gebieden volgens hun bestemming. Elk gebied heeft zijn eigen kleur: woongebieden zijn lichtgeel of lichtoranje, gemengde gebieden (wonen + andere 6

11 Plaatselijke bevolking en statistieken perimeter van de studie) Calevoet-Moensberg telt een gemiddeld gezin in ,3 personen, wat deze sector in de hoogste statistische klasse van het gewest plaatst. Bevolking en bevolkingsdichtheid Ukkel is goed voor 7,3 % van de bevolking van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De bevolking van de gemeente is van 1900 tot 1970 blijven groeien. In dat jaar bereikte de bevolking het hoogtepunt van inwoners. Tijdens de laatste vijfentwintig jaar van de twintigste eeuw neemt de bevolking af, maar de voorbije jaren is deze trend weer omgekeerd. Van inwoners in 1999 is de bevolking gegroeid tot in januari 2013 op een totaal van in het hele Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De komende jaren zal de bevolking van onze gemeente verder groeien, maar tegen een minder snel tempo dan het gewest, goed voor zo'n 500 bijkomende inwoners per jaar. Gemiddelde gezinsomvang in het BHG in Het rode gebied geeft de bestudeerde perimeter aan Behalve de wijk Kriekenput die voornamelijk bestaat uit koppels met of zonder kinderen, bestaat de bestudeerde perimeter en vooral de aanpalende wijk Homborch anderzijds voor een groot deel uit eenoudergezinnen waarvoor het belangrijk is gebruik te kunnen maken van een goed uitgeruste stad, met winkels, openbare voorzieningen, openbaar vervoer,... Bevolkingsdichtheid in het BHG in 2009 (inw./km²). Het rode gebied is de geanalyseerde perimeter De bevolkingsdichtheid daalt van het noorden naar het zuiden van de gemeente, uitgezonderd langs de steenwegen. In 2009 bedroeg de bevolkingsdichtheid in het gebied (bepaald door de Wijkmonitoring) van Calevoet- Moensberg (wat redelijk goed overeenkomt met de perimeter van de studie) 4556 inwoners/km², waardoor het valt in de klasse van minder dichte gebieden en wijken. Leeftijdsgroepen In Ukkel zijn er beduidend minder jongeren dan in de meer centraal gelegen gemeenten van het gewest, terwijl er meer oudere mensen wonen. Dat brengt een beduidend hogere veroudering en een sterkere afhankelijkheid met zich mee dan in het hele gewest. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het aantal rusthuizen die de voorbije jaren stedenbouwkundige vergunningen hebben aangevraagd en vaak ook hebben verkregen. Gezinnen Het aantal eenpersoonsgezinnen (gezinnen van alleenstaanden) ligt in de bestudeerde perimeter erg laag (tussen 22 en 37 %) ten opzichte van het gemiddelde van het Brussels gewest (49 %), maar ook ten opzichte van het noorden van de gemeente. In de wijk (bepaald door de Wijkmonitoring, komt redelijk goed overeen met de Aandeel eenoudergezinnen in Ukkel in 2007 Het rode gebied geeft de bestudeerde sector aan 7

12 Socio-economisch profiel en aantal werklozen De gemeente Ukkel ligt in het zuidoostelijke kwadrant van de tweede kroon en wordt gekenmerkt door een bevolking met een socioeconomisch profiel dat gaat van erg welgestelde gezinnen over gezinnen met gemiddelde inkomens tot minder begunstigde inwoners. Dit vertaalt zich in een gemiddeld belastbaar inkomensniveau dat op grote delen van het gemeentelijke grondgebied hoger ligt dan het Brusselse gemiddelde. In de geanalyseerde perimeter liggen de inwoners van de inwoners op het gewestelijke gemiddelde tot zelfs eronder, in het bijzonder aan de Alsembergsesteenweg. Binnen de bestudeerde perimeter en aan de rand ervan stellen we een aanzienlijke socio-economische ongelijkheid vast (zowel op het vlak van gemiddeld inkomen als op het vlak van het aantal werklozen) tussen de wijk Kriekenput en de woonwijken langs de Alsembergsesteenweg, maar ook voor de nabijgelegen wijk Homborch die talrijke sociale woningen telt en gekenmerkt wordt door een hoge werkloosheidsgraad en een groot aandeel eenoudergezinnen). Spoorlijnen 26 en 214 isoleren deze twee wijken nog meer van elkaar en van de andere wijken. In de bestudeerde perimeter liggen de meest sociale woningen van de gemeente. De wijken in het oosten van de gemeente tellen daarentegen omzeggens geen sociale woningen. Enkele statistieken: (bron: Wijkmonitoring) -aantal onthaalplaatsen per kind in 2010: (dus het aanbod aan onthaaldiensten voor kinderen ten opzichte van de potentiële vraag, dus de kinderen jonger dan 3 jaar in de wijk) Brussels Hoofdstedelijk Gewest 0,32 Gemeente Ukkel: 0,58 Calevoet-Moensberg 1,01 Homborch-Kriekenput-Verrewinkel: 1,04 Globe: 0,49 -Aandeel sociale woningen in 2012 (woningen/100 gezinnen) Brussels Hoofdstedelijk Gewest: 7,6 Gemeente Ukkel: 4,53 Calevoet-Moensberg: 14,2 (houdt geen rekening met de 45 sociale woningen in aanbouw in de Moensbergstraat, noch met de 43 net afgewerkte sociale woningen van de BGHM op het Horzelplein) Homborch-Kriekenput-Verrewinkel: 51,4 Globe en Dieweg: <5 Gemiddeld inkomen per consumptie-eenheid per statistische eenheid te Ukkel in Het rode gebied geeft de bestudeerde sector aan Werkloosheidsgraad in de Ukkelse wijken in Het rode gebied geeft de geanalyseerde sector aan Aandeel sociale woningen in BHG in 2013 (woningen/100 gezinnen) Het rode gebied geeft de bestudeerde sector aan 8

13 Vervoer, mobiliteit, stroom Samenvattende kaart van het wegennet Het wegennet Inpassing in het algemene stadsweefsel Bron: Uccle , Vers une Mobilité durable (ACQU) De sector van de studie, in het blauw op de bovenstaande kaart, telt drie toegangswegen tot het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: - De Stallestraat, en in het verlengde ervan de Brugmannlaan, is een belangrijke verkeersas die snel toegang biedt tot gewestwegen, - De Drogenbossesteenweg en in het verlengde ervan richting Diesdelle langs de Gulden Kasteelstraat en de Sint-Jobsesteenweg, - De Alsembergsesteenweg, secundaire weg, die toegang biedt tot de Vlaamse gemeenten. Ter hoogte van het station van Calevoet in tweeën gesneden. Dit is een historische weg. Vroeger was er een overweg ter hoogte van het station om van het noorden naar het zuiden te gaan. Rangschikking van de verkeerswegen De onderstaande kaart geeft een rangschikking van de wegen volgens de omvang ervan en de verkeersstromen. In het groen op de kaart zijn de zones 30 weergegeven, die zich bevinden in de residentiëlere randgebieden zoals Homborch ten oosten of Melkriek ten westen. 9

14 Kruispunt Horzelplein Probleemstelling: - Punt waar drie drukke verkeerswegen samenkomen - Veel opstoppingen, vooral vanaf de Horzelstraat Door de verdichting van de bebouwing in het zuiden van Ukkel zal het verkeer in de Horzelstraat nog toenemen - Commerciële snelheid van trams en bussen te laag Egide Van Ophemstraat In deze straat komen talrijke nieuwe projecten. De straat zal dus opnieuw aangelegd moeten worden aangezien de verkeersstroom snel te sterk kan worden voor de huidige inrichting van de rijbaan. Bovendien moet de weg aangenamer aangelegd worden. Het metro- en tramnet Bron: Uccle , Vers une Mobilité durable (ACQU) - Lijn 51: tram Lage snelheid op bepaalde delen, vooral op de delen in de sector van de studie (Alsembergsesteenweg) - Lijnen 4 en 97: tram (Chrono-lijnen) Tram in eigen bedding, doorkruist de sector van de studie door de Stallestraat. Horzelstraat Vanaf het Dapperensquare in Linkebeek begint de Horzelstraat uiterst smal, met erg beperkte tot zelfs onbestaande trottoirs. Bussen en zwaar verkeer kunnen er elkaar moeilijk kruisen. Het is dus gepast te bekijken hoe de mobiliteit hier verbeterd kan worden en hoe de openbare ruimte aangelegd kan worden (bredere trottoirs, aanleggen van wachtstroken voor kruisend verkeer). Er moet onderzocht worden of een andere verkeersorganisatie mogelijk en wenselijk is en of dat kan leiden tot een betere levenskwaliteit voor de huidige en toekomstige inwoners. Het openbaarvervoernet Het GEN-net mogelijk scenario Het busnet van de MIVB Bron: Uccle , Vers une Mobilité durable (ACQU) Lijn 124 (Linkebeek, Moensberg, Calevoet, Stalle, Vorst richting Brussel) zal tot aan de Moensberg beschikken over 4 sporen. Volgens het voorlopige exploitatieschema van de NMBS zullen verscheidene treinstellen van lijn 124 doorrijden naar Sint-Job, Brussel-Luxemburg, Schuman (zoals nu al), maar ook voorbij Vorst naar Brussel-Weststation in de plaats van naar Brussel- Zuid, wat veel minder handig is om naar het stadscentrum te gaan en wat een groot verlies zou zijn voor wie wil overstappen op grote NMBS-lijnen en op internationale treinen, of voor wie naar de luchthaven wil overstappen. De GEN-stopplaats op de Moensberg zal dienstdoen als kruispunt van de lijnen 24 en Lijn 43: bedient hoofdzakelijk het zuiden van de sector van de studie langs de Horzelstraat en het station Moensberg en rijdt door tot de oostelijke randwijken. - Lijn 60: alleen de eindhalte ligt in de sector van de studie, ter hoogte van het station van Calevoet. Bron: Uccle , Vers une Mobilité durable (ACQU) 10

15 Het busnet van de TEC en De Lijn Samenvattende kaart openbaar vervoer huidige situatie - Verder zijn er ook buslijnen 153 (Ninove- COOVI), 154 (COOVI-Halle via Beersel), 155 (COOVI-Halle via Alsemberg) van De Lijn en lijn 40 van de TEC (Eigenbrakel-Ukkel Calevoet). Van noord naar zuid gaan deze lijn hoofdzakelijk via de Egide Van Ophemstraat, de Engelandstraat, de Gulden Kasteelstraat, de Horzelstraat en de Alsembergsesteenweg. Bron: Uccle , Vers une Mobilité durable (ACQU) Blik op de overstappunten Station Calevoet Vervoersaanbod en frequentie Buslijnen 43 en 60 Tramlijn 51 Buslijn 40 van de TEC en 153, 154 en 155 van De Lijn Op dit moment is het erg moeilijk een parkeerplaats te vinden rond het station Calevoet. Dit probleem zal verminderen eenmaal de parking in gebruik genomen wordt met 52 plaatsen voor NMBS-reizigers en met 14 plaatsen voor bezoekers van de winkels. Deze parking is een onderdeel van een klein woon- en winkelcomplex dat tegenover het station moet komen. Station Moensberg Vervoersaanbod en frequentie Buslijn 43 Buslijn

16 Het net voor actieve (of zachte) verplaatsingen (zie bijlage 2 p.32, samenvattende kaart van de bestaande en geplande situatie inzake actieve mobiliteit) Ligging van de Villostations Blik op de overstappunten Bron: Gemeentelijk Mobiliteitsplan Wijk Calevoet Station Op dit moment zijn er alleen stations in de Stallestraat en aan het station Calevoet. Het Villonet is dus niet aanwezig in het centrum of in het zuiden van de sector van de studie. Het huidige net is nochtans redelijk dicht tussen de bestaande stations. Bron: website Villo Er zijn talrijke voetpaden die naar het station van Calevoet leiden: - Enkele paden doorkruisen het bos van de Keyenbempt, daarnaast is er het Van Nijlenpad dat het Horzelplein (waar de groene wandeling langsloopt) verbindt met de Alsembergsesteenweg, dicht bij het station; Niettemin - Moet het station Calevoet momenteel overgestoken worden door 2 tunnels (dit is ook de weg naar de sporen). Een van deze tunnels is eigendom van de NMBS, de andere van de gemeente. Deze tunnels zijn niet alleen weinig verwelkomend, maar ze zijn ook ontoegankelijk voor personen met beperkte mobiliteit en ze vormen een probleem voor fietsers; - De trottoirs van de Alsembergsesteenweg (ten noorden van het station) zijn erg smal en eerder onaangenaam voor voetgangers. Wijk Moensberg Er bestaat een voetpad tussen de Brouwerijstraat (Linkebeek) en de Linkebeekstraat die uitgeeft op de bestaande perrons van de stopplaats Moensberg. Er is ook een pad tussen de Dapperensquare (Linkebeek) en de Moensbergstraat, in het verlengde van de Linkebeekstraat komende van de Alsembergsesteenweg tot de put van Calevoet. Er moet evenwel opgemerkt worden dat de Horzelstraat komende van de Dapperensquare naar de toekomstige GEN-stopplaats Moensberg erg smalle of zelfs onbestaande trottoirs heeft. Dicht bij het station zijn al fietspaden aangelegd: - Op bepaalde plaatsen langs de Horzelstraat; - Op de brug van de Lindenlaan; - Langs het pad dat de Horzelstraat verbindt met de Calevoetstraat. Bovendien is in het Gemeentelijk Mobiliteitsplan voorzien dat de gemeente dit netwerk aanvult met: - Een gemeentelijke fietsroute (GemFR) komende van het station van Linkebeek via de Sophoraslaan en de Linkebeekstraat tot Melkriek; - Een GemFR die van de Noordkriekenstraat en de Rietstraat afdaalt naar het Horzelplein en het station Calevoet, via de Engelandstraat Het grondgebied van de studie telt talrijke voet- en fietspaden. Ze zijn echter nauwelijks bewegwijzerd en worden weinig onder de aandacht gebracht. Sommige bevinden zich nog in de planningsfase. Bovenal lopen de paden momenteel niet door zodat het mogelijk is het hele grondgebied van de studie te doorkruisen. Er moet dus nog heel wat werk verricht worden om het voet- en fietspadennet te versterken en de aansluitingen ervan te verbeteren. (zie kaart actieve mobiliteit p.32) Toegankelijkheid Er moet een studie worden uitgevoerd naar de toegankelijkheid: - Openbaar vervoer (voertuigen, wegen, stopplaatsen) - Parkeerplaatsen voor personen met beperkte mobiliteit - Toegankelijkheid van instellingen die publiek onthalen - Momenteel kunnen personen met beperkte mobiliteit het station van Calevoet niet oversteken via de bestaande tunnels. Bovendien liggen andere voet- en fietspaden momenteel ter studie, waaronder enkele door de gemeente aangelegd kunnen worden: - De gewestelijke fietsroute nr. 7 (Haanstraat en Alsembergsesteenweg), voorzien maar nog niet uitgevoerd; - Een fiets- en voetpad tussen het station Calevoet en de Stallestraat, langs een nieuwe weg die ook voor het openbaar vervoer zal dienen (Wagenstraat) - Een gemeentelijke fietsroute (GemFR) tussen het station Calevoet en de Papenkasteelstraat via de Dieweg en de Groelstveldlaan en een andere GemFR tussen het station Calevoet en de Moensberg langs de Rietstraat Foto van de tunnel aan het station Calevoet 12

17 Stedelijke morfologie Samenvattende kaart van de stedelijke morfologie De kaart toont de verschillende morfologische gehelen op de sector van de studie en eraan aanpalend. Enkele huizenblokken zijn genummerd om ze hieronder te behandelen en om de morfologische heterogeniteit van deze wijken aan te tonen zodat daar beter rekening mee kan worden gehouden. Moensberg 1- Woonwijken ten zuiden Het terrein vormt het hoogste punt tussen het Geleytsbeekdal en het dal van de Verrewinkelbeek, en biedt een van de weidsere uitzichten op de Zennevalei en nog verder op het Pajottenland. De Moensberg bevindt zich op de waterdeellijn, op de grens van twee stroomgebieden. Deze woonwijk heeft een semi-landelijk karakter en wordt in grote mate gekenmerkt door een omvangrijk spoornet (kruispunt van de lijnen 124 en 26) en van de begraafplaats van Sint-Gillis. Deze twee elementen onderbreken het stadsweefsel en scheiden de wijk van de Moensberg van de dichter bevolkte wijken in het noorden van de gemeente. De Linkebeekstraat Morfologisch en geografisch ligt deze wijk dichter bij het centrum van Linkebeek dan bij de Alsembergsesteenweg, die nochtans erg dichtbij ligt ten westen, of bij het Horzelplein, juist ten noorden. Deze straat wordt gekenmerkt door semilandelijke bebouwing op lange, smalle percelen met eengezinswoningen van GLV+1. De straat is erg smal en geplaveid, ondanks de nabijheid bij de Alsembergsesteenweg ten westen. Gemiddeld mag gerekend worden op een V/T-index van 0,6 tot 1 voor een huisje op de Moensberg. Verder zijn er ook moestuinen, er is een gemeentelijke visvijver en een voetpad dat langs de spoorweg loopt en deze wijk verbindt met de lagergelegen Brouwerijstraat in Linkebeek. De wijk Kriekenput Deze wijk ligt tussen spoorlijnen 26 en 124 en bestaat uit huizen op grotere percelen met een V/T-index van 0,4 tot 0,6. Het gaat om een welstellende wijk zonder enige functionele verwevenheid behalve de enkele inwoners die van thuis uit werken. De spoorwegen ten westen en ten oosten hebben een grenseffect. Ten oosten van lijn 26, buiten de perimeter van dit bestemmingsschema, ligt de sociale woonwijk Homborch. Die wijk is op zijn beurt nogal geïsoleerd door de spoorweg. 13

18 2- Stopplaats Moensberg De wijk wordt gekenmerkt door de sterke aanwezigheid van spoorwegen. Het spoorknooppunt telt dichte groene ruimten. Lijn 124 is op een eerder onveranderlijk niveau aangelegd maar heeft toch ook uitgravingen, aanaardingen en kunstwerken vereist, hoewel minder dan lijn 26. Die lijn is op een lager niveau aangelegd, wat een diepe sleuf van oost naar west vereiste in het plaatselijke reliëf. Naast deze sporen zijn er ook twee kruiswissels zodat een deel van het treinverkeer van de ene lijn naar de andere kan gaan, en het wegennet waarvoor talrijke kunstwerken gebouwd zijn. Een voorbeeld is de nieuwe brug ter hoogte van de Horzelstraat die de verbinding vormt met de oostelijke wijken, ter hoogte van de Lindenlaan. Met de inwerkingtreding van het demografisch GBP kunnen sommige terreinen die voordien spoorweggebied waren en nu gemengd gebied zijn, het voorwerp worden van nieuwe stedenbouwkundige uitdagingen (zie pagina 24). Morfologie van de wijk Moensberg Horzel 3- De Alsembergsesteenweg, zuidelijk deel Het dichte spoornet heeft momenteel een grenseffect tussen de verschillende wijken. Ook de begraafplaats van Sint-Gillis scheidt deze wijk van het noorden van de gemeente. De Alsembergsesteenweg is daarentegen een symbolische grens met de Linkebeekstraat door de verschillende morfologie ervan. Deze elementen geven de indruk dat de wijk meer gericht is naar Linkebeek en het oosten van de gemeente. Tot slot moet het sterke reliëf opgemerkt worden, en de niveauverschillen tussen de verschillende gebieden die de wijk structureren. Algemeen gesproken wordt de Alsembergsesteenweg gekenmerkt door een relatieve functionele verwevenheid en een bebouwing van hoofdzakelijk rijhuizen, gemiddeld GLV+2 tot GLV+3 en een eerder smalle rijbaan ten opzichte van het verkeer en de vervoersmiddelen die de ruimte delen. De bebouwing is op dit deel heterogeen. Rijhuizen, productieactiviteiten, voorzieningen, winkels en braakliggende terreinen volgen elkaar op zonder duidelijke logica en met uiteenlopende bouwprofielen. 4- Residentiële huizenblokken De huizenblokken tussen de Horzelstraat, de Alsembergsesteenweg en de Stillelaan zijn residentiëler. Er zijn echter ook enkele gemengde bestemmingen met kleine winkels en kleine ondernemingen. De bebouwing is hoofdzakelijk in de rij, behalve ten zuiden van de Stillelaan, waar collectieve woningen staan. 5- Het huizenblok met het industrieterrein langs spoorlijn 124 tussen de Gulden Kasteelstraat en de Vleeskersenstraat 6- Het "Horzelplein" Dit huizenblok wordt ten westen begrensd door de Horzelstraat, een hoofdzakelijk residentiële straat, en ten oosten door de spoorweg (lijn 124 van de NMBS). De spoorweg ligt hoger dan het hele huizenblok, tussen de brug van de Vleeskersenstraat en de viaduct van Calevoet, en is erg aanwezig in het landschap door het grote beboste talud. Het terrein is momenteel in reconversie en is het voorwerp van een BBP (BBP 66) dat binnenkort door de regering van het BHG goedgekeurd zal worden en waarvan de grote lijnen op pagina 20 staan. Vroeger stonden hier woningen en brouwerijen, maar later is het Horzelplein volledig met de grond gelijkgemaakt. Vier decennia lang was het een feitelijke groene ruimte, waarvan een deel jarenlang gebruikt werd door een circus dat er uiteindelijk zijn circustent permanent liet staan. De bestemmingen van het gewestplan (huisvesting langs de Alsembergsesteenweg, groengebied als bufferzone in het noord-zuiden en in het midden, stedelijke industrie aan de voet van het NMBS-viaduct Calevoet) zijn nooit uitgevoerd. Het terrein is daarna opgenomen in het grondgebied dat bestudeerd is in het kader van BBP 10bis maar is er uiteindelijk uitgelicht bij de goedkeuring van het plan door de regering in Op het Horzelplein worden verscheidene bouwprojecten afgewerkt, waarna het een huizenblok wordt met functionele verwevenheid en met een bruto V/T-index van ongeveer 1 (gemeten tot de as van de randwegen). 14

19 7- De Alsembergsesteenweg, noordelijk deel 9- De Egide Van Ophemstraat De GIMB heeft op dit deel een project gepland voor nieuwe sociale woningen en middenklassewoningen met in totaal 87 woningen op een terrein dat op het GBP ingekleurd is als GVCB. De afgeleverde vergunning is echter geschorst door de Raad van State. Het terrein ligt hoger dan de rijbaan en is momenteel een bebost talud. Momenteel worden huizen gebouwd langs de spoorweg, met tuinen langs het Van Nijlenpad. Deze straat wordt binnenkort een sterk gemengd gebied dicht bij het station en de Keyenbempt, met plaats voor collectieve huisvesting, voorzieningen en economische activiteiten. De BPI-projecten zijn immers bijna klaar en voor de uitbreiding daarvan is een nieuwe verkavelingsvergunning aangevraagd (bijkomende verkaveling) naast stedenbouwkundige vergunningen (voorzieningen, kantoren, handelsruimte, ) die al afgeleverd zijn. Morfologie van de Horzelwijk Deze wijk ligt in het midden van het bestudeerde grondgebied, tussen het station Moensberg en het station Calevoet. De wijk wordt gekenmerkt door grote verkeersassen en is omgeven door groene ruimten zoals de Keyenbempt en het Kinsendael. Vanaf de Drogenbossesteenweg ten westen is dit een poort op de stad die op dit moment weinig aantrekkelijk is. Deze sector wordt in grote mate gekenmerkt door het autoverkeer met de oost-westas ter hoogte van de Gulden Kasteelstraat die de wijk een aanblik geeft van een doorkruiste ruimte. Ten noorden en ten zuiden van deze as liggen zones in reconversie. Deze wijk heeft de voorbije weken grondige veranderingen ondergaan. Tot op vandaag krijgen enkele terreinen er een nieuwe bestemming, vaak in de vorm van projecten met functionele verwevenheid en een meerderheid collectieve woningen. Deze wijk is vandaag heterogeen met een moeilijk te lezen identiteit. Calevoet Station 10- De residentiële huizenblokken ten noordwesten van de Egide Van Ophemstraat Hier vindt men hoofdzakelijk residentiële huizenblokken, met voor het grootste deel rijhuizen met een bouwprofiel van GLV+1. Op de binnenterreinen van het huizenblok treft men echter ook collectieve huisvesting aan met bouwprofiel GLV+2. Morfologie van de wijk Calevoet Deze wijk is in volle verandering, met huizenblokken in aanbouw die een mix aanbieden van collectieve huisvesting en functionele gemengdheid die de ruimte delen met traditionelere huizenblokken, hoofdzakelijk rijhuizen van het type GLV+1, GLV+2. Al deze projecten doen geen afbreuk aan de breuk tussen de beide zijden van de spoorweg. 11- Het terrein "Schlumberger" 8- Het station Calevoet en omgeving Dit terrein zou binnenkort grondig gewijzigd kunnen worden door de uitvoering van het project clos de Calevoet, maar ook door de aanleg van de Wagenstraat die het station Calevoet zal bedienen vanaf de Stallestraat (zie pagina 18). Tussen de Stallestraat, waar de hoofdingang ligt, de Guillaume Herinckxlaan en de geplande Wagenstraat heeft de firma Contigea- Schlumberger zich gevestigd en is die er tot bloei gekomen. De bebouwing is er ontwikkeld volgens deze evolutie op dit terrein van zo'n 3 hectare groot. Niet ver ervandaan, met een ingang op de Alsembergsesteenweg, staan er twee gebouwen met collectieve woningen van type GLV+9. Tussen deze twee elementen versterkt het toegestane nieuwbouwproject van Schlumberger de dichtheid van de bebouwing nog, met drie woongebouwen en een openbare ruimte op de binnenterreinen van het huizenblok. 15

20 Functies en activiteiten Structurerende voorzieningen - Federale politie - Gemeentelijk containerpark en op het aanpalende perceel lokalen van de gemeentelijke reinheidsdienst (in opbouw) - Home Brugmann (OCMW van Ukkel) - Gemeenteschool André Didier, school FPS du Brabant, Basisschool Notre Dame de la consolation, kleuterschool van het Frans Lyceum, - Kinderdagverblijven - Installaties van het crematorium van de intercommunale - Begraafplaats van Sint-Gillis - La Roseraie Samenvattende kaart functies en activiteiten Kantoren-Industrie - Productieactiviteiten, hoofdzakelijk ambachtelijk, langs de Stallestraat - Farmaciepool in de Egide Van Ophemstraat - Schneider Electric - Illochroma en Horzelstraat 100 (in reconversie) Handelsweefsel - Grote winkels dicht bij de bestudeerde sector - Kleine supermarkten en buurtwinkels, hoofdzakelijk langs de Alsembergsesteenweg en rond het station Calevoet. - Met een flexibel potentieel aan oppervlakten die ingekleurd zijn als handel gaat het terrein van het Bijzonder Bestemmingsplan 66 het handelsaanbod nieuw leven inblazen en voldoen aan de noden van de dichtere huisvesting. Openbare ruimten en groene ruimten - De groene ruimten drukken een stempel op de sector van de studie, met de aanwezigheid van de Keyenbempt en het Kinsendael, maar ook van de taluds van de spoorwegen (ecologische corridors), de groene wandeling en de begraafplaats van Sint-Gillis. - Het moeras van het Grootdael, in het zuidwesten van het grondgebied van de studie. Dit door het Brussels gewest beschermde landschap bestaat uit een moerassig elzenbos onderaan de Moensbergstraat, langs de Linkebeek die de grens vormt met de gelijknamige gemeente. Het is een Natura 2000-site die momenteel alleen maar toegankelijk is via een privé-eigendom in de Brouwerijstraat te Linkebeek. - Moestuinen in de Keyenbempt en in de Linkebeekstraat, dicht bij de visvijver. - Op dit ogenblik zijn er weinig openbare ruimten. - Hetzelfde geldt voor speeltuinen. Huisvesting Typologie van de huisvesting Historisch gezien neemt de huisvesting de structuur aan van rijhuizen. In het zuiden vindt men voornamelijk individuele woningen, in het bijzonder in de wijken ten oosten van de spoorwegen. Dicht bij het station van Calevoet staan op de Alsembergsesteenweg twee gebouwen met collectieve woningen (GLV+9). 16

21 Lopende en potentiële projecten Projecten in uitvoering Samenvattende kaart van de lopende en potentiële projecten 1- GEN-stopplaats Moensberg (werkzaamheden stopgezet ten gevolge van procedures voor de Raad van State) De nieuwe GEN-stopplaats Moensberg zal dienstdoen als knooppunt tussen lijn 124 en lijn 126 (Halle- Vilvoorde). De huidige perrons van lijn 26 worden dus verplaatst naar de kruising van lijnen 124 en 26 zodat reizigers makkelijk kunnen overstappen om in een andere richting verder te reizen. De kern van het station wordt gebouwd onder de spoorbrug van lijn 124. De perrons worden volledig vernieuwd en verbreed. De hoofdingang met alle faciliteiten (bus, kiss-and-ridezone, fietsenstalling) wordt verplaatst naar lijn 124, waar een grote overdekte zone voorzien wordt. Deze stopplaats wordt toegankelijk vanuit 3 richtingen: - De Lindenlaan (tegenover de Noordkriekenstraat): twee trappen en een toegangshelling voor personen met beperkte mobiliteit worden geplaatst ter hoogte van de nieuwe brug in de Lindenlaan om toegang te krijgen tot de twee GEN-perrons (zijperrons) van lijn 124 en vanaf die perrons naar de andere perrons (ook die van lijn 26). - Horzelstraat: vanaf de bushalte op de brug van de Horzelstraat, boven lijn 26, zal men naar de twee perrons van lijn 26 kunnen gaan met behulp van twee trappen en twee hellingen. Er wordt ook een toegang naar het GEN-perron van lijn 124 richting Brussel voorzien via een licht hellend vlak, en vanaf dat perron naar alle andere perrons. In de Horzelstraat komt een parking voor de reizigers. - De bestaande stopplaats Moensberg: de bestaande toegangswegen naar de twee perrons van lijn 26 vanaf Moensberg (een op het straatniveau en het andere via een licht hellend vlak) blijven behouden. De bestaande trappen worden afgebroken en vervangen door nieuwe toegangswegen vanaf de Horzelstraat. 2- BGHM-project Moensberg Dit project omvat de nieuwbouw van 45 sociale woningen in de vorm van kleine gebouwen, gegroepeerd per 3 tot 6 eenheden. Het binnenterrein van het huizenblok bestaat uit gebieden voor privétuinen en een collectieve tuin met een speeltuin voor kinderen. 17

22 3- Projecten Horzelplein Project Horzelplein, Immobilière Saint-Job werkzaamheden. Er dient voor gezorgd te worden dat dit project wordt opgenomen in het GPDO, zoals dat het geval was in het GewOP. Het project, waar momenteel de laatste hand aan wordt gelegd, bestaat uit een geheel van 3 nieuwe gebouwen met een oppervlakte van m²: m² kantoren m² voor productie-activiteiten, - een rust- en verzorgingstehuis voor 150 personen - een kinderdagverblijf voor 20 kinderen met een oppervlakte van 202 m², - 72 woningen ondergrondse parkeerplaatsen en 7 plaatsen in openlucht. 5- BPI-project "Les Hauts-Prés" (gebouw), in uitbreiding Het BGHM-project Horzel Dit project is eind 2012 afgewerkt en omvat 68 woningen (middenklassewoningen en sociale woningen) en 51 parkeerplaatsen. 4- Wagenstraat Doelstellingen - De commerciële snelheid en regelmaat verhogen van de bussen tussen het station Calevoet en het Dancoplein - Het gebruik van het openbaar vervoer aanmoedigen - De toegankelijkheid van het GEN-station Calevoet verbeteren voor actieve verplaatsingen (zachte mobiliteit) - Het parkeren in de buurt van het station Calevoet verbeteren (toegang tot een ondergrondse parking met 52 plaatsen voor de NMBS-reizigers via het hierboven omschreven project) Deze nieuwe weg moet een rechtstreekse verbinding bieden voor voetgangers, fietsers en openbaar vervoer tussen het station Calevoet (en eventueel, als er in het midden van de Wagenstraat een tunnel geboord wordt onder de spoorweg, de hele wijk van de Ilya Prigoginelaan en de Van Ophemstraat) en het bedrijfsgebied van de Stallestraat. Zo zullen voertuigen van het openbaar vervoer het gedeelte van de Alsembergsesteenweg tussen het station Calevoet en de Globe kunnen vermijden. Op dit gedeelte ligt de commerciële snelheid van bussen en trams onder de 10 km/u. Er worden ook aanpassingen verwacht om de tram er te laten passeren, en er moet bekeken worden of de moeilijke delen van de Alsembergsesteenweg op dezelfde manier vermeden kunnen worden. Er kan ook bekeken worden of het station Calevoet of de Homborch opnieuw bediend kan worden door lijn 38 (ter herinnering: het tram-/busplan van de MIVB heeft in 2007 lijn 38 beperkt tot het centrum van Ukkel om de verkeersopstoppingen op de Alsembergsesteenweg te vermijden). We kunnen alleen betreuren dat gewest noch MIVB de concretisering van deze heraanleg hebben opgenomen in de meerjarenplanning van de Op dit terrein was vroeger de onderneming Encres Dresse gevestigd. Later is dat Sun Chemicals geworden, totdat dit bedrijf de terreinen in de jaren '90 heeft verlaten. Voor dit terrein, dat omgeven is door een uitgestrekt sterk gemengd gebied, is een verkavelingsvergunning uitgereikt voor het project Les Hauts Prés d'uccle. Het bestaat uit 145 woningen, 6 eengezinswoningen, 656 m² winkelruimte en 3425 m² kantoren, 196 parkeerplaatsen. Intussen is een vergunning uitgereikt voor het project Van Ophem, voor een rusthuis van 150 bedden en 896 m² handelsruimte op de gelijkvloerse verdieping op de hoek van de Egide Van Ophemstraat en de Ilya Prigoginelaan. 6- Project Clos de Calevoet Dit terrein is onlangs verlaten door een zaak in bouwmaterialen. Er is een vergunning aangevraagd voor een project bestaande uit: - een rusthuis (200 kamers), - 3 handelsruimtes op de gelijkvloerse verdieping (1148 m²), - 12 woningen, - oppervlakten voor productie van immateriële goederen - een ondergrondse parking van 108 plaatsen (NMBS + winkels en woningen). Het project omvat tevens de renovatie van een gebouw dat eigendom is van de NMBS. 7- Project Schlumberger Voor de gebouwen van deze onderneming is een vergunning aangevraagd om ze om te vormen tot kantoren en productieactiviteiten. Voor de binnenterreinen van het huizenblok is een stedenbouwkundige vergunning aangevraagd om er een complex te bouwen met 91 woningen in een park. Voor de voorzijde zijn verscheidene 18

23 aanvragen ingediend om bij te bouwen op het terrein (onder andere een project met winkelruimte en een hotel), zonder dat deze procedures echter tot een goed einde zijn gebracht. Sinds eind 2013 onderzoekt de gemeente de mogelijkheid om dit terrein aan te kopen en er de administratieve en technische diensten te groeperen, alsook de lokalen van de lokale politie. Zones voor mogelijke verdere ontwikkeling Door de talrijke opeenvolgende bouwprojecten blijft er stilaan weinig grondreserve over die nog ontwikkeld kan worden. Het grootste deel van die reserve ligt in de omgeving van het station van de Moensberg, ter hoogte van de Linkebeekstraat waar het wordt beheerst door het Bijzonder Bestemmingsplan nr. 46 bis, en in de Egide Van Ophemstraat. Er moet grondiger nagedacht worden over de toekomst voor deze terreinen, die in het roze zijn weergegeven op de kaart op p.17. Meer hierover in de wijkfiches in deel 3 van dit document (zie pagina 22). Op korte termijn 8- De terreinen in de Egide Van Ophemstraat a- De Home Brugmann van het OCMW van Ukkel Oppervlakte: m² Dit rusthuis dat eigendom is van het OCMW van Ukkel, is verouderd, voldoet niet meer aan de normen, en het OCMW wenst het terrein te verkopen. Dit perceel is eigendom van het OCMW van Ukkel. Momenteel wordt ervoor gewerkt aan een oproep voor aannemers om deel te nemen aan een wedstrijd om er woningen te bouwen. 11- Perceel Alsembergsesteenweg nr toenemende bevolking in de wijk. Gezien vanaf de nieuwe woningen op het Horzelplein Voor dit perceel is onlangs een stedenbouwkundige vergunning aangevraagd om er sociale woningen en middenklassewoningen te bouwen. Deze vergunning is echter niet uitgevoerd door een verzoekschrift bij de Raad van State. Op dit terrein stelt zich het probleem van het behoud van gebieden voor openbare voorzieningen, overeenkomstig de bestemming in het GBP, zodat er bijvoorbeeld een school kan komen, een kinderdagverblijf of andere voorzieningen die kunnen voldoen aan de noden van de b- Huizenblok ten noorden van het BPI-project Les Hauts-Prés Oppervlakte: ± m² Op dit terrein was er een openluchtsportveld. Momenteel loopt het onderzoek naar een aangevraagde verkavelingsvergunning en naar twee stedenbouwkundige vergunningen. Tot op vandaag is er geen beslissing genomen. 9- Het perceel dicht bij het kruispunt van de Alsembergsesteenweg en de Stillelaan Gezien vanaf de Alsembergsesteenweg Oppervlakte: 1600 m² De BGHM bereidt een stedenbouwkundige vergunning voor die aangevraagd zal worden voor 15 nieuwe passieve woningen. 12- Perceel Linkebeekstraat 13- Visvijver Gezien vanaf de Linkebeekstraat Oppervlakte: 8500 m² Dit perceel is eigendom van de gemeente en ligt dicht bij de omgeving van het station van de Moensberg en het project van de BGHM. Dit perceel moet opgenomen worden in de studies naar de ontwikkeling van de stationsomgeving. 10- Perceel Alsembergsesteenweg Gezien vanaf de Alsembergsesteenweg Oppervlakte: 5000 m² Gezien vanaf de moestuinen in de Linkebeekstraat Oppervlakte: m² (met inbegrip van het perceel met de moestuinen) Dit perceel is eigendom van de gemeente en wordt momenteel gebruikt door een visclub en tijdelijk ook door het Théâtre du Ratinet. 19

24 14- Terrein van het BBP De omgeving van de toekomstige stopplaats van de Moensberg Gezien vanaf de Gulden Kasteelstraat Oppervlakte: m² Dit huizenblok omvat het grootste deel van het grondgebied dat valt onder het Bijzonder Bestemmingsplan. Er hebben zich ondernemingen gevestigd, eerst de industriële drukkerij Illocroma in 1964, die intussen vertrokken is. Daarna is de Horzelstraat 100 ontwikkeld tot een bedrijven- en opslagterrein met wisselende gebruikers sinds de bouw in Oppervlakte: m² Door de nakende komst van de GEN-stopplaats Moensberg wordt er nagedacht over de toekomstige ontwikkeling van de stationsomgeving. Met de inwerkingtreding van het demografisch GBP kunnen sommige terreinen die voordien spoorweggebied waren en nu gemengd gebied zijn, het voorwerp worden van nieuwe stedenbouwkundige uitdagingen (zie pagina 24). Het doel van het BBP is: - De productieactiviteiten op het terrein nieuw leven in te blazen en het potentieel behouden voor de ontwikkeling van de economische activiteit in de gemeente; - Een kader scheppen voor de verwezenlijking van nieuwe woningen in het gebied; - De functie van voorzieningen versterken door nieuwe infrastructuur te bouwen op de gemeenteterreinen; - Een nabijheidsaanbod in stand houden en versterken, aangepast aan de noden van de wijk (winkels, scholen, enz.) ; - Gezellige openbare ruimten aanleggen zoals pleinen en groene ruimten die kunnen opgaan in de bestaande dynamiek en die deze kunnen aanvullen. Plan d'affectations prévu par le PPAS 66 20