Een levensbeschouwelijk vak op school: een kans of een last?

Transcriptie

1 Een levensbeschouwelijk vak op school: een kans of een last? Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Goedroen Juchtmans 13 mei 2016

2 Uitgangspunten huidige organisatie levensbeschouwelijke vakken bevraagd 1) Een levensbeschouwelijk vak hoort thuis op school. 2) Dit vak moet in het verlengde liggen van de levensbeschouwelijke opvoeding thuis. 3) Elke ouder en (op termijn) leerling bezit een specifieke en éénduidige levensbeschouwelijke identiteit.! Huidige debat hierover toont in de eerste plaats aan dat deze uitgangspunten niet meer algemeen gedeeld worden. 13/05/2016 Presenta0e Goedroen Juchtmans 2

3 Nood aan perspectiefwissel in debat - Nu gevoerd door aanbieders, politici en academici met polarisatie in posities tot gevolg (in OF over levensbeschouwing?) - Stem van gebruikers (leerlingen) klinkt niet. - Focus op organisatie van het vak / van levensbeschouwelijke opvoeding op school leidt tot onoverkomelijke patstelling. 13/05/2016 Presenta0e Goedroen Juchtmans 3

4 Centrale vragen Hoe ervaren kinderen/jongeren het levensbeschouwelijk vak en opvoeding op school? Wat zijn hun wensen op dit vlak? 13/05/2016 Presenta0e Goedroen Juchtmans 4

5 Positieve houding als vertrekpunt Leerlingen staan in principe positief tegenover de schoolrituelen en het vak levensbeschouwing, ook als de rituelen en het vak LB niet overeenkomen met hun levensbeschouwelijke opvoeding. 18/04/2016 Presenta0e Goedroen Juchtmans 5

6 Voorbeelden - Ik vind de godsdienstlessen interessant omdat ze je helpen om de geschiedenis beter te kennen. Ik zou anders niet geweten hebben dat er een profeet was die Elia heette. (moslimleerling, katholieke school) - LLn A: Ik vind dat we in godsdienst anders moeten nadenken. LLn B: In de andere lessen gaat het over wat is LLn A: In godsdienst is het antwoord op de vragen niet duidelijk, je moet soms wel tien keer nadenken. (leerlingen katholieke godsdienst, GO!) - In de islamles leren we over onze godsdienst. Niet zo aftrekken en optellen. Godsdienst is iets anders. Godsdienst gaat over ons. Rekenen moeten we doen als we groot zijn, voor het werk. 18/04/2016 Presenta0e Goedroen Juchtmans 6

7 De leerkracht maakt het verschil Over het belang van de interactiekwaliteit leerkracht leerling. De organisatie en inhoud van het vak is hieraan ondergeschikt. Vgl. discussie vak burgerschap De houding en de professionaliteit van leerkrachten heeft een veel grotere invloed vanuit internationaal vergelijkend perspectief dan een formeel ingevoerd vak of curriculum over wat een goede burger moet zijn. Het gaat vooral over de manier waarop leerkrachten erin slagen om leerlingen kritisch te laten reflecteren vanuit hun eigen brede kennis en vaardigheden. Cf. Opinie De Standaard Kavadias Dehertogh (15/4) Presenta0e Goedroen Juchtmans 7

8 Gewenst: ruimte om het leven te vieren 16/05/2016 Presenta0e Goedroen Juchtmans 8

9 Gewenst: ruimte om zichzelf te zijn Case gemeenteschool: Lln (katholiek): In de klas wordt weinig over godsdienst gepraat, want dan zijn we samen met de andere kinderen, ook die van zedenleer. En als zij daarover moeten leren, dan gaat dat niet, want zij volgen zedenleer. Voor Kerstmis mochten we eens iets doen in de schoolkrant. De leerkracht had mij gevraagd om iets te tekenen. Ik wilde toen iets tekenen rond de geboorte van Jezus. Ik heb dat moeten wegdoen, omdat er kinderen waren die ook zedenleer volgden. Ze vond dat daarom niet goed. Alleen de kerstboom en zo mocht. 18/04/2016 Presenta0e Goedroen Juchtmans 9

10 Gewenst: ruimte tot gesprek en exploratie Vorig jaar deden we een geloofsdebat naar aanleiding van Charlie Hebdo. Ik vind dat we dat vaker moeten doen. Het was leuk om samen te werken, en om de meningen van andere religieuze stromingen te horen. Zo verbreed je je eigen mening. (leerling SO, uit transcript student) 18/04/2016 Presenta0e Goedroen Juchtmans 10

11 Conclusie: hoe wordt het vak LB een kans? - Hoe op basis van deze ervaringen en wensen het vak organiseren? (ipv te vertrekken vanuit ideologische posities) - Pleidooi voor de school en klas als veilige ruimte waarin kinderen en jongeren op levensbeschouwelijk vlak (samen) kunnen zoeken en exploreren (cultiveren Quest Orientation), maar waar tegelijk in dat proces hun levensbeschouwelijk kapitaal gewaardeerd en gebruikt wordt. 13/05/2016 Presenta0e Goedroen Juchtmans 11

12 Meer lezen? Goedroen Juchtmans & Ides Nicaise (2014), Kleur in mijn klas. Kinderen over levensbeschouwelijke diversiteit in het lager onderwijs. Leuven: Lannoo. Zie: 10/06/16 12