6-1. Opdracht. Wastafel 1: monteren kraan

Transcriptie

1 Opdracht Wastafel 1: monteren kraan Je hebt voor deze opdracht een hangende wastafel met afvoer maar zonder kraan nodig. Je moet weten hoe je moet solderen en hoe je een knelkoppeling aanbrengt. Dit staat beschreven in opdracht 17 en 18. Monteren Bij ingebouwde wastafels is de kraan in de muur gemonteerd. Voor deze opdracht gaan we uit van de meest bekende uitvoering, waarbij de wastafel aan de muur hangt. Hierbij is de kraan bovenop de wastafel gemonteerd. 6-1 In deze opdracht ga je een enkele kraan op de wastafel monteren. Montage van de kraan Verzamel het materiaal dat je nodig hebt: - wastafelkraan inclusief afdichtingsring, sluitring en sluitmoer - wastafeltang - instructiekaart Monteren wastafelkraan - werkblad 6-1 Stap 1 Stap 2 Ga naar de gemonteerde wastafel en voer stap 1 t/m 4 uit van de instructiekaart. Laat het resultaat aan je docent zien. Staat de kraan in de juiste stand? Vul dit in op werkblad 6-1. imp03/6 1 van 3

2 Opdracht Wastafel 1: monteren kraan Stap 3 Voer stap 5 uit van de instructiekaart. Je gebruikt een wastafeltang omdat de ruimte onder de wastafel beperkt is. Er zijn meerdere uitvoeringen van de wastafeltang. Zie de instructiekaart voor twee voorbeelden. Stap 4 Laat het resultaat aan je docent zien. Staat de kraan mooi rechtop? Heb je de kraan voorzichtig aangedraaid? Vul dit in op werkblad In deze opdracht ga je een kraan aansluiten op de koudwaterleiding. Verzamel het materiaal dat je nodig hebt: - stuk koperen buis, diameter 12 mm, lengte 500 mm - knelkoppeling 12 mm op de waterleiding - verloopstuk ½ x 12 mm capillair - waterpas - pijpensnijder - pijpenbuigtang - duimstok / rolmaat - instructiekaart Waterpas - instructiekaart Buizen buigen - instructiekaart Leidingen afkorten, pijpensnijder - instructiekaart Leidingen koppelen - soldeerverbinding - werkblad 6-2 Koudwaterleiding Stap 1 Meet de afstand op tussen de kraan en de knelkoppeling van de waterleiding. Gebruik hierbij de instructiekaart Waterpas. Maak een schets van de situatie met de maten erin. imp03/6 2 van 3

3 Opdracht Wastafel 1: monteren kraan Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Kijk of je een bocht in de leiding moet maken. Meet op hoe lang de leiding moet zijn. Buig de buis met de pijpenbuigtang als dat nodig is. Gebruik hierbij de instructiekaart Buizen buigen. Teken op de buis af waar je gaat afkorten. Controleer samen met je docent of je de buis goed hebt afgetekend. Is de buis goed afgetekend? Vul dit in op werkblad 6-2. Stap 6 Stap 7 Kort de buis af met de pijpensnijder. Gebruik hierbij de instructiekaart Leidingen afkorten, pijpensnijder. Controleer samen met je docent of je de buis goed hebt afgekort. Is de buis goed afgekort? Vul dit in op werkblad 6-2. Stap 8 Stap 9 Stap 10 Soldeer het verloopstuk op de buis. Gebruik hierbij instructiekaart Leidingen koppelen - soldeerverbinding. Draai het verloopstuk op de schroefdraad van de kraan. Controleer samen met je docent of de koppelingen goed vastzitten en lekvrij zijn. Zitten de koppelingen goed vast? Zijn de koppelingen lekvrij? Vul dit in op werkblad 6-2. Ruim de materialen op die je hebt gebruikt. Lever de werkbladen en het werkboek in bij je docent. imp03/6 3 van 3

4 Werkblad 6-1 Bui Wastafel 1: monteren kraan naam... klas... datum... aanvang... inleveren... Stap 2 Laat het resultaat aan je docent zien. Staat de kraan in de juiste stand? Ja Nee Stap 4 Laat het resultaat aan je docent zien. Staat de kraan mooi rechtop? Ja Nee Heb je de kraan voorzichtig aangedraaid? Ja Nee imp03/6-1 1 van 1

5 Werkblad 6-2 Bui Wastafel 1: monteren kraan naam... klas... datum... aanvang... inleveren... Stap 5 Controleer samen met je docent of je de buis goed hebt afgetekend. Is de buis goed afgetekend? Ja Nee Stap 7 Controleer samen met je docent of je de buis goed hebt afgekort. Is de buis goed afgekort? Ja Nee Stap 10 Controleer samen met je docent of de koppelingen goed vastzitten en lekvrij zijn. Zitten de koppelingen goed vast? Ja Nee Zijn de koppelingen lekvrij? Ja Nee imp03/6-2 1 van 1

6 Waterpas Belangrijke onderdelen van een waterpas Libel voor verticaal stellen Libel voor horizontaal stellen Wat kun je met een waterpas doen? Verticaal stellen Je gebruikt een waterpas om je werkstuk verticaal of horizontaal te stellen. Je houdt een waterpas vlak tegen het werkstuk aan en kijkt recht naar de libelle. De libellen hebben een luchtbel en twee streepjes. De luchtbel moet beide streepjes juist raken. Horizontaal stellen Een waterpas mag niet wiebelen!! Als je werkstuk niet vlak is, gebruik je een waterpas met pootjes aan de uiteinden: een stelwaterpas. Stelwaterpas Pootjes Imp03/waterpas 1 van 1

7 Leidingen afkorten (pijpensnijder) Afkorten met de pijpensnijder Zo gebruik je de pijpensnijder: 1. Meet de buis af. 2. Zet met een kraspen een streepje op de plaats waar je de buis wilt afsnijden. De kraspen maakt een groefje in de buis. Daar kun je later het snijwiel in houden. 3. Draai de pijpensnijder open. Draai net zolang tot de buis tussen het snijwiel en de drukrollen past. 4. Draai de pijpensnijder aan totdat het snijwiel net in de buis drukt. afb. 1 Pijpensnijder op de buis Draai de pijpensnijder niet meteen te vast. De snijder kan dan niet ronddraaien en het snijwiel kan kapot gaan. 5. Houd de buis goed vast en draai de pijpensnijder om de buis. Draai tot je voelt dat het ineens een stuk gemakkelijker gaat. Je hebt nu een gleufje gemaakt, helemaal rondom de buis. 6. Draai de snijrollen iets aan. 7. Draai de pijpensnijder weer rond. 8. Ga net zolang door tot de buis afbreekt. afb. 2 Het snijwiel gaat in de buis imp03/leidingen afkorten - pijpensnijder 1 van 2

8 Leidingen afkorten (pijpensnijder) 9. Haal de braam aan de binnenkant van de buis weg. Dat doe je met de afbramer van de kleine pijpensnijder of met een ronde vijl. afb. 3 Afbramer achterop de pijpensnijder Als je stalen buis snijdt in plaats van koperen buis, gaat het snijden zwaarder. Je gebruikt dan een pijpenklem om de buis vast te zetten. afb. 4 Stalen buis in pijpenklem imp03/leidingen afkorten - pijpensnijder 2 van 2

9 Leidingen koppelen - soldeerverbinding Solderen Hoe soldeer je een koperen pijp aan een koppelstuk? Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Schuur het deel van de pijp dat in het koppelstuk komt. Doe dit met heel fijn schuurpapier. Schuur de binnenkant van het koppelstuk met heel fijn schuurpapier. Smeer het uiteinde van de pijp in met vloeimiddel. Schuif het koppelstuk op de pijp. Steek de gasbrander aan. Maak de pijp en het koppelstuk vanaf één kant heet met de vlam. afb. 1 Vloeimiddel afb. 2 Vlam onder Stap 7 Haal de vlam van het werkstuk als je denkt dat het werkstuk heet genoeg is. Stap 8 Houd het uiteinde van het staafje tin of de soldeerdraad tegen de andere kant van de verbinding. afb. 3 Tin boven imp03/leid.koppelen-sold.verb. 1 van 2

10 Leidingen koppelen - soldeerverbinding Als het werkstuk inderdaad heet genoeg is, smelt het tin en vloeit het helemaal rondom. Als het werkstuk niet heet genoeg is, haal je het tin weer weg en verwarm je bij. afb. 4 Tin rondom Je mag het tin niet verwarmen met de vlam. Het tin smelt dan voor het werkstuk heet genoeg is. Er zit dan wel een laagje tin om het materiaal, maar de verbinding is niet goed. Laat de verbinding afkoelen voor je de leiding beweegt. Aandachtspunten: - Draag een veiligheidsbril. - Was je handen na het solderen. - Zorg voor ventilatie tijdens het solderen. - Zorg dat er geen materiaal in de buurt ligt dat in brand kan vliegen. - Pak je werkstuk of de gasbrander niet met blote handen aan. Deze zijn meteen na het solderen nog erg heet. Leg de brander niet op brandbaar materiaal. imp03/leid.koppelen-sold.verb. 2 van 2

11 Buis buigen Buis aftekenen Het moeilijkst bij buizen buigen is om de bocht op de juiste plaats te maken. Allereerst moet je de buis aftekenen. Je kunt hierbij een extra buis gebruiken. Met deze extra buis geef je aan hoe de buis na de bocht moet lopen. Stel je hebt de opdracht om een buis te buigen. De lengte van het hart van de buis tot het uiteinde van de buis moet 300 mm zijn. afb. 1 - Leg de buis die je gaat buigen op de grond. - Zet een streepje bij 300 mm van het uiteinde. - Leg het stukje extra buis zo, dat het midden op de plek van het streepje ligt. Het stukje extra buis geeft aan waar de buiging straks moet komen. Het extra stukje buis moet netjes haaks op de eerste buis liggen. Gebruik daarom een blokhaak. afb. 2 Leg de extra pijp netjes haaks imp03/buis buigen 1 van 5

12 Buis buigen - Leg de pijpenbuigtang op zijn plaats. - Haak de buigsteun om de buis die je wilt buigen. - Zet een streepje bij de buigsteun. Je weet nu precies waar de pijpenbuigtang moet komen om de bocht op de juiste plaats te maken. afb. 3 Plaats de pijpenbuigtang afb. 4 Controleer voordat je het streepje zet of de buizen goed liggen. Zo mogen niet verschoven zijn. Als je nu opmeet welke lengte je hebt afgemeten, kun je uitrekenen wat de extra lengte door de pijpenbuigtang is. Je kunt dit getal gebruiken voor de volgende bochten. Als je bijvoorbeeld 200 mm hebt gemeten, is de extra lengte door de pijpenbuigtang = 100 mm. afb. 5 Extra lengte door de pijpenbuigtang imp03/buis buigen 2 van 5

13 Buis buigen Buis buigen Als je de buis hebt afgetekend, kun je de buis buigen. 1. Leg de buis in de buigschijf en onder de steun. Zorg dat het streepje bij de buigsteun staat. Verschuif de buis niet meer als hij goed ligt. Duw de buis goed tegen de schijf. Hij zit dan stevig tegen de steun aan en verschuift minder snel. afb. 6 Beginsituatie 2. Pak het losse deel van de pijpenbuigtang. Zet het op zijn plek. 3. Buig de buis voorzichtig net iets verder dan de hoek die je wilt hebben. Dat moet omdat de buis iets terugveert. afb. 7 Duw op de uiteinden van de pijpenbuigtang. Je hoeft dan niet veel kracht te zetten om de buis te buigen. afb. 8 imp03/buis buigen 3 van 5

14 Buis buigen 4. Laat het losse deel terugkomen en controleer de bocht. Buig hem eventueel iets verder. afb. 9 Buig een buis niet te ver. Het is moeilijk om een bocht netjes terug te buigen. Je moet dat immers zonder pijpenbuigtang doen. Verzet maken Soms moet je meer dan één bocht in een buis maken. De eerste bocht gaat natuurlijk op dezelfde manier als hiervoor. Daarna moet je bepalen waar de tweede bocht moet komen. Bij een verzet maak je bochten van 45. Meestal gebruik je voor het aftekenen dan een extra buis. afb. 10 Daarna leg je de pijpenbuigtang op de juiste plek. Je kunt dan aftekenen waar de buigsteun komt. afb. 11 imp03/buis buigen 4 van 5

15 Buis buigen Controleer na het buigen of de beide uiteinden van de buis parallel lopen. afb. 12 Je kunt dit op verschillende manieren doen. Eén manier is door een extra buis naast het verzet te leggen. De afstand tot de extra buis moet constant zijn. afb. 13 Controleer of het verzet van de buis klopt met de tekening. afb. 14 De tweede bocht is extra moeilijk. Je moet er ook voor zorgen dat de bocht in het juiste vlak ligt. afb. 15 imp03/buis buigen 5 van 5

16 Docentenblad 6 Wastafel 1: monteren kraan Aandachtspunten In het eerste deel van deze opdracht gaat de leerling een enkele kraan monteren op een wastafel. De wastafel moet aan de muur hangen. De leerling moet dus gebruikmaken van een wastafel aan de oefenmuur of van de wastafel die in de montagebox hangt. Voordat de leerling kan gaan monteren, moet deze de instructiekaart Monteren wastafelkraan goed doornemen. Het is vooral van belang dat de leerling weet hoe de afdichting werkt en in welke volgorde hij of zij de onderdelen moet monteren. In het tweede deel van deze opdracht gaat de leerling de kraan aansluiten op de koudwaterleiding. De leerling moet daarvoor een stuk buis op maat maken en deze met een soldeerverbinding en een knelkoppeling tussen de leiding en de kraan monteren. Beoordelingspunten Eerste deel U controleert of de leerling de onderdelen van de kraan in de juiste volgorde heeft gemonteerd. De kraan moet in de juiste richting wijzen. De sluitmoer mag niet te strak zijn aangedraaid. Tweede deel U controleert of de afgetekende maten correct zijn, voordat de leerling de buis gaat afkorten. Let u bij het monteren van de buis op de juiste volgorde van wartels en knelringen. De knelverbindingen moeten goed vast zitten en ze mogen niet lekken. Alternatieven Als u niet over voldoende materiaal beschikt, kunt u meerdere (groepen) leerlingen samen laten monteren. Imp03/h6 pagina 1