BOUWBESCHRIJVING KNIKKERPOMP

Transcriptie

1 1 BOUWBESCHRIJVING KNIKKERPOMP Ten behoeve van demonstratiedoeleinden De knikkerpomp is een type waterpomp dat van PVCbuis en twee knikkers gemaakt wordt. Door zijn eenvoud en omdat PVC goed verkrijgbaar is over de hele wereld is deze pomp zeer geschikt voor ontwikkelingslanden. De knikkerpomp bestaat in hoofdzaak uit twee onderdelen: De pompcilinder met voetklep en de opvoerbuis met persklep. In dit document wordt stap voor stap beschreven hoe de onderdelen gemaakt kunnen worden. De tekening laat de opengewerkte constructie van de pomp zien. Benodigde materialen en gereedschappen Benodigde materialen: - 32 mm dunwandige PVC-buis, 850 mm lang (3) - 25 mm dunwandige PVC-buis, ca 70 mm lang (3) - 19 mm (3/4 ) elektrabuis 1000 mm lang (1) - 16 mm (5/8 ) elektrabuis 40 mm lang (1) - 2 knikkers Ø16 mm (2) - rubber, ca 5 mm dik (4) Benodigde gereedschappen: - ijzerzaag - zoetvijl - schuurpapier - rolmaat - schaar - ponsjes: 12 mm & 26 mm - zware hamer - potlood - vuurtje (bakje spiritus) - aansteker - vormgereedschapje (zie dit document) - spleetvullende PVC-lijm - breed plakband (1) Gamma / Praxis enz. (2) Bart Smits / Toys n Rus (3) Dyka plastics (4) bv velglint vrachtwagen Modeleren PVC De knikkerpomp is gemaakt van standaard buismaten. Een aantal onderdelen zijn afwijkend in maat of zijn speciaal gevormd. Deze onderdelen worden gemaakt door buis in de gewenste vorm te modelleren. PVC is een thermoplast. Dit betekent dat het kunststof in warme toestand vervormd kan worden. Om PVC te kunnen vervormen moet het materiaal verwarmd worden tot ruim

2 2 boven 80 C. Hiervoor wordt een klein vuurtje gebruikt. Het te verwarmen deel van de buis in de vlam houden en hierbij de buis continu al draaiend in beweging houden. Houd de buis telkens kort in de vlam en voel of de buis plastisch wordt. Als het materiaal te warm wordt verkoolt het en kan het niet meer gebruikt worden. Gebruik bij het vormen van een onderdeel een langer stuk buis en zaag dit pas af na het vormen. Een langer stuk buis is namelijk handelbaarder. Tevens is de maatvoering dan beter te controleren. Vul de brander met slechts een bodempje brandstof! Verwijder voor het vormen van de PVC buis alle bramen die ontstaan zijn door het zagen met schuurpapier. Na het vormen kan er een opstaand randje ontstaan, dit moet worden weggevijld. Gereedschapje Voor het verwijden van de 3/4 elektrabuis is een gereedschapje nodig zoals hieronder afgebeeld. Dit gereedschapje kan van hout worden gemaakt. De maten zijn bepalend voor de passing met andere PVC onderdelen. Ook de 25 mm buis moet verwijd worden. Hiervoor is geen speciaal gereedschap nodig. Als gereedschap wordt een ander stuk 25 mm buis gebruikt, waarover twee lagen breed plakband zijn gewikkeld. Vul deze buis met een doek die natgehouden moet worden. Hiermee wordt het gereedschapje koel gehouden en wordt voorkomen dat de buis krimpt door de warmte. Lijmen Bij deze pomp moeten diverse onderdelen gelijmd worden. Hiervoor wordt speciale spleetvullende PVC-lijm gebruikt. Voor het verlijmen moeten de oppervlakken eerst geschuurd worden. De randen moeten goed ontbraamd worden en iets worden afgeschuind. Strijk de beide te verlijmen onderdelen in met lijm en druk deze in elkaar. Hiermee moet niet te lang gewacht worden omdat de lijm vrij snel uithardt.

3 3 Opvoerbuis met persklep De opvoerbuis met aan de onderzijde de persklep is het bewegende deel van de pomp. De tekening hieronder laat zien hoe het er uiteindelijk uit komt te zien. Klephuis Het klephuis wordt gemaakt van 3/4 PVC-elektra buis. Deze buis moet voor een deel verwijd worden zoals aangegeven in de tekening hiernaast. Verwarm het uiteinde van de buis over een lengte van ongeveer 3 cm. Gebruik het vormgereedschap om het uiteinde van de buis te verwijden. Zaag het klephuis deel af op 10 mm vanaf de verwijding. Ontbraam de randen en vijl uitstekende randjes glad.

4 4 Klepzitting De klepzitting wordt gemaakt van 5/8 elektrabuis. Zaag hier een stuk van 2 cm af. Vijl aan één van de uiteinden inkepingen. De andere kant van de klepzitting moet zo vlak als mogelijk zijn. Leg een schuurpapiertje op een vlakke ondergrond. Druk het buisje lichtjes tegen het schuurpapier en maak met een draaiende beweging het uiteinde vlak. Let er ook op dat dit vlak helemaal haaks is. Lijmen klepzitting in het klephuis Schuur de te lijmen vlakken van de klepzitting en het klephuis. Strijk beide delen in met lijm en druk de klepzitting in het klephuis. De vlakke rand van de klepzitting moet gelijk liggen aan de eerste bocht van het klephuis zoals hiernaast aangegeven. Als er een knikker in ligt mag deze het klephuis net niet raken. Verwijder overtollige lijm aan de binnenzijde bij de vlakke rand.

5 5 Opvoerbuis De opvoerbuis is gemaakt van 3/4 elektrabuis. Hiervan heb je een stuk van 1 m nodig. Zaag aan één van de uiteinden op 1 cm van de rand de buis een klein stukje in, ongeveer 1/3 van de buisdiameter. Verwarm voorzichtig met een aansteker het lipje totdat deze zacht wordt. Druk nu het lipje tot ongeveer de helft naar binnen. Zorg er voor dat de buitenkant mooi rond blijft en er niets uitsteekt Opsluitringen Er moeten twee opsluitringetjes worden gemaakt met een buitendiameter van 25 mm en 12 mm lang. Een derde ringetje wordt gemaakt van een verwijde 3/4 elektrabuis. Van al deze drie ringetjes moet één zijde nauwkeurig haaks worden gezaagt 2 stuks 1 stuk

6 6 Rubber ringetje Sla met het 26 mm ponsje een schijfje uit de rubber plaat. Als alternatief een 25 mm cirkel aftekenen en uitknippen. Maak vervolgens een gat in het schijfje met het 12 mm ponsje Knip de scherpe randen aan de buitenzijde schuin af met een schaar. Zuiger assembleren Schuur alle te lijmen onderdelen. Schuif het rubber op de in de tekening aangegeven plek. En lijm vervolgens alle onderdelen op hun plaats. Laat dit gelijmde deel nu minimaal 1 uur uitharden.

7 7 Pompcilinder met voetklep De pompcilinder is gemaakt van dunwandige PVC-buis met een buitendiameter van 32 mm. Zaag hiervan 910 mm af. Voetklephuis Het voethuis wordt gemaakt 3/4 elektrabuis. Verwarm de buis over een lengte van ongeveer 2 cm totdat het materiaal zacht wordt. Gebruik het houten gereedschapje om de buis te verwijden over een lengte van 2 cm. Zaag in het verwijde deel op 1 cm van de rand een snede van ongeveer 1/3 van de buisdiameter diep. Het voetklephuis kan nu op maat worden afgezaagd op 1 cm vanaf de verwijding. Ontbraam alle zaagsneden. Maak een klepzitting uit 5/8 elektrabuis gelijk aan de beschrijving bij de zuigerklep. Zorg ervoor dat één kant goed haaks wordt afgezaagd en vlak wordt geschuurd.

8 8 Klepzitting assemblage Lijm de voetklep in het voetklephuis. Druk de klepzitting zover in het huis dat de bovenrand van de klepzitting juist voorbij het begin van de eerste bocht zit. Overtollige lijm aan de binnenzijde moet verwijderd worden. Vooraf de lijmvlakken schuren! Verwarm het lipje voorzichtig met een aansteker totdat deze zacht wordt.! Stop de knikker in de voetklep! Druk nu het lipje tot de helft naar binnen. Verloopbus De verloopbus wordt gemaakt van 25 mm dunwandige PVCbuis. Verwarm al draaiend het uiteinde van de buis over een lengte van 1,5 cm totdat deze plastisch wordt. Verwijd nu de buis met een andere 25 mm buis die iets verdikt is met plakband. Koel de buizen zo snel mogelijk af met water.

9 9 Lijmen onderdelen pompcilinder Schuur alle vlakken van de onderdelen die gelijmd moeten worden en lijm de pompcilinder, verloopbus en voetklep in elkaar. Laat de onderdelen minimaal één uur drogen voordat de pomp getest wordt. Passing rubberring De rubberring zal waarschijnlijk niet goed passen in de pompcilinder. Deze moet op maat worden gevijld zodat de zuiger nauw passend maar soepel lopend in de pompcilinder past. Slagbegrenzing Om te voorkomen dat de kleppen kapot worden gestoten is een slagbegrenzing noodzakelijk. Stop de opvoerbuis helemaal in de cilinderbuis totdat deze er niet verder in wil. Teken dan een lijn af op de opvoerbuis ter hoogte van de bovenkant van de cilinderbuis. Teken vervolgens een tweede markering 5 mm lager op de buis.

10 10 Aanslagtuit De aanslagtuit wordt gemaakt van dunwandige 25 mm PVC-buis. Verwarm slechts een klein stukje (ca. 5 mm) van het uiteinde van de buis. De buis mag niet te zacht worden: Het is voldoende dat deze net indrukbaar is. Druk de achterkant van het gereedschapje nu schuin in het warme uiteinde en blijf deze rond draaien totdat de buis is afgekoelt. Zaag de tuit van de buis. de lengte van de tuit moet 2,5 cm zijn. Maak nog een vulring van 3/4 elektrabuis door deze te verwijden. Deze ring moet 2 cm lang zijn. Slagbegrenzer lijmen Lijm nu de aanslagtuit met de vulring op de zuigerbuis. De tuit moet op gelijke hoogte liggen als de tweede markering. Schuur vooraf de te lijmen oppervlakken. Testen van de pomp Als de lijm zo n half uur heeft kunnen uitharden kan de pomp voorzichtig getest worden. De aanslag heeft waarschijnlijk minder lang kunnen drogen. Laat de aanslag daarom nog niet ergens tegen aan stoten. Na 24 uur uitharden van de lijm mag de pomp gebruikt worden.