17-1. Opdracht. Leidingen koppelen - soldeerverbinding

Transcriptie

1 Opdracht Verbinden van buizen Er zijn verschillende manieren om buizen te verbinden. Bijvoorbeeld met een schroefkoppeling of met een knelkoppeling. Je kunt koperen buizen ook aan elkaar solderen. Dit is de goedkoopste oplossing om leidingen te verbinden Kijk rond in de installatiebox. Op welke plekken zijn koperen buizen gebruikt? Vul dit in op werkblad Als je koperen buizen soldeert, doe je een koppelstuk op het uiteinde van de buis. Het koppelstuk kan van koper zijn of van messing. Daarna soldeer je de buis aan het koppelstuk. Staafjes tin Je smelt tin en laat dit tussen de buis en het koppelstuk lopen. Dit heet het vloeien van het tin. Alleen het tin smelt, het koper smelt niet. De buis en het koppelstuk smelten dus niet. Het tin vloeit Om tin beter te laten vloeien, gebruik je vloeimiddel. Op de instructiekaart "Leidingen koppelen - soldeerverbinding" lees je hoe je moet solderen. Rol soldeertin en vloeimiddel imp03/17 1 van 3

2 Opdracht Let ook op de volgende punten: Wees voorzichtig met vloeimiddel. Het mag niet op je huid of in je ogen komen. Gebruik een veiligheidsbril. Was altijd je handen voor je gaat eten. Bij het solderen komen soldeerdampen vrij. Bijvoorbeeld van het vloeimiddel. Deze dampen zijn schadelijk. Als je ze inademt ga je hoesten. Zorg daarom voor ventilatie. Wees voorzichtig met de vlam van de gasbrander. Let altijd goed op waar je de vlam op richt. Ruim de omgeving op voor je gaat solderen. Controleer of er geen materiaal in de omgeving ligt dat in de brand kan vliegen. Je werkt met hoge temperaturen. Net na het solderen zijn je werkstuk en de gasbrander nog erg heet. Pak ze niet met blote handen aan. Leg de brander ook niet op brandbaar materiaal Je gaat nu drie buizen aan elkaar solderen, gekoppeld met een T-stuk. Soldeer T-stuk Verzamel het materiaal dat je nodig hebt: - 3 koperen buizen (20 cm lang, diameter 15 mm) - soldeer T-stuk - ontbramer of vijl - heel fijn schuurpapier (P280) - vloeimiddel - brander - rolletje soldeerdraad of staafje tin - bankschroef - instructiekaart "Leidingen koppelen - soldeerverbinding" - werkblad 17-2 Volg de onderstaande stappen: Stap 1 Zet een buis vast in de bankschroef. Je kunt een koperen buis gemakkelijk beschadigen. Gebruik geen bankschroef. imp03/17 2 van 3

3 Opdracht Stap 2 Stap 3 Ontbraam het uiteinde van de buis. Ontbraam zowel de buitenkant als de binnenkant. Als er aan de binnenkant van de buis een braam zit, kan de leiding gaan fluiten. Controleer of er geen bramen meer aan de buis zitten. Vul dit in op werkblad Stap 4 Stap 5 Stap 6 Lees de instructiekaart "". Span het werkstuk in op een bankschroef om het koppelstuk aan de buis te solderen. Doe dit volgens de stappen op instructiekaart ""! Laat de verbinding afkoelen voor je de buis beweegt. Stap 7 Controleer of de buis stevig aan het koppelstuk vastzit. Vul dit in op werkblad Is het tin helemaal rondom gevloeid? Stap 8 Herhaal stap 1 tot en met 7 voor de andere twee buizen. Ondersteun de buizen tijdens het solderen. Ruim de materialen op die je hebt gebruikt. Lever de werkbladen en het werkboek in bij je docent. imp03/17 3 van 3

4 Werkblad 17-1 naam... klas... datum... aanvang... inleveren... Op welke plekken in de installatiebox zijn koperen leidingen gebruikt? Naar welk apparaat of installatie voert de leiding?... Is er een koppeling gemaakt?... Vul de tabel hieronder in: Plaats van de koperen leiding: Deze leiding voert naar: Is er een koppeling gemaakt? imp03/ van 1

5 Werkblad 17-2 naam... klas... datum... aanvang... inleveren... Stap 3 Controleer of er geen bramen meer aan de buis zitten. Vul dit in: Leerling Docent Eerste buis: Zitten er nog bramen aan de binnenkant? Ja nee Ja nee Zitten er nog bramen aan de buitenkant? Ja nee Ja nee Tweede buis: Zitten er nog bramen aan de binnenkant? Ja nee Ja nee Zitten er nog bramen aan de buitenkant? Ja nee Ja nee Derde buis: Zitten er nog bramen aan de binnenkant? Ja nee Ja nee Zitten er nog bramen aan de buitenkant? Ja nee Ja nee Stap 7 Controleer of de buis stevig aan het koppelstuk vastzit. Doe dit pas als het werkstuk voldoende is afgekoeld! Vul dit in: Leerling Docent Eerste buis: Is het tin helemaal rondom gevloeid? Ja nee Ja nee Zit de buis stevig aan het koppelstuk vast? Ja nee Ja nee Tweede buis: Is het tin helemaal rondom gevloeid? Ja nee Ja nee Zit de buis stevig aan het koppelstuk vast? Ja nee Ja nee Derde buis: Is het tin helemaal rondom gevloeid? Ja nee Ja nee Zit de buis stevig aan het koppelstuk vast? Ja nee Ja nee imp03/ van 1

6 Instructiekaart Solderen Hoe soldeer je een koperen pijp aan een koppelstuk? Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Schuur het deel van de pijp dat in het koppelstuk komt. Doe dit met heel fijn schuurpapier. Schuur de binnenkant van het koppelstuk met heel fijn schuurpapier. Smeer het uiteinde van de pijp in met vloeimiddel. Schuif het koppelstuk op de pijp. Steek de gasbrander aan. Maak de pijp en het koppelstuk vanaf één kant heet met de vlam. afb. 1 Vloeimiddel afb. 2 Vlam onder Stap 7 Haal de vlam van het werkstuk als je denkt dat het werkstuk heet genoeg is. Stap 8 Houd het uiteinde van het staafje tin of de soldeerdraad tegen de andere kant van de verbinding. afb. 3 Tin boven imp03/leid.koppelen-sold.verb. 1 van 2

7 Instructiekaart Als het werkstuk inderdaad heet genoeg is, smelt het tin en vloeit het helemaal rondom. Als het werkstuk niet heet genoeg is, haal je het tin weer weg en verwarm je bij. afb. 4 Tin rondom Je mag het tin niet verwarmen met de vlam. Het tin smelt dan voor het werkstuk heet genoeg is. Er zit dan wel een laagje tin om het materiaal, maar de verbinding is niet goed. Laat de verbinding afkoelen voor je de leiding beweegt. Aandachtspunten: - Draag een veiligheidsbril. - Was je handen na het solderen. - Zorg voor ventilatie tijdens het solderen. - Zorg dat er geen materiaal in de buurt ligt dat in brand kan vliegen. - Pak je werkstuk of de gasbrander niet met blote handen aan. Deze zijn meteen na het solderen nog erg heet. Leg de brander niet op brandbaar materiaal. imp03/leid.koppelen-sold.verb. 2 van 2

8 Docentenblad 17 Buizen solderen Aandachtspunten In deze opdracht soldeert de leerling drie buizen op een T-stuk. Het is vooral belangrijk dat de tin goed vloeit en in de spleet trekt. De leerling mag de tin niet in de verbinding duwen. Het is ook niet de bedoeling dat de leerling de tin vooruit blaast met de vlam. De techniek schrijft voor dat je de buis en het T-stuk aan de ene kant verhit, terwijl je aan de andere kant de tin toevoert. Beoordelingspunten Controleert u de soldeerverbindingen op dichtheid (eventueel door te blazen) en kijk of de tin goed rondom verdeeld is. De tin mag niet verbrand zijn. Dan is het materiaal te heet geworden. Alternatieven Indien gewenst kan de leerling ook één of twee pijpen op een koppelstuk solderen. Imp03/h17 pagina 1