Christiane Berkvens-Stevelinck. Vrije rituelen Vorm geven aan het leven. met medewerking van Johan Blaauw

Transcriptie

1 Vrije rituelen

2 Christiane Berkvens-Stevelinck Vrije rituelen Vorm geven aan het leven met medewerking van Johan Blaauw Uitgeverij Meinema, Zoetermeer

3 Boekverzorging: Mulder van Meurs, Amsterdam ISBN NUR 728; Uitgeverij Meinema, Zoetermeer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

4 Inhoudsopgave Woord vooraf Inleiding Definitie Een ritueel is een samengebald gevoel Bronnen Hoe ontwerp ik een eigen ritueel op grond van dit boek? I. De drie belangrijkste momenten: geboorte, levensverbintenis, dood 1. Geboorte Drie voorbeelden van geboorterituelen a. interreligieus b. interbeschouwelijk c. vrij 2. Levensverbintenis Drie voorbeelden van levensverbintenisrituelen A. Interreligieus B. Interbeschouwelijk C. Vrij 3. Dood 1. Uitvaart Twee voorbeelden van een uitvaartritueel A. Algemeen religieus B. Vrij 2. Rouw Twee voorbeelden van rouwritueel thuis A. Gedachtenisplaats B. Gedachtenismaaltijd II. Rituelen bij bijzondere momenten

5 1. Scheiding A.Voorbeeld van een individueel scheidingsritueel B. Voorbeeld van een gezamenlijk scheidingsritueel met kinderen 2. Emigratie 3. Verzoening 4. Ritueel voorafgaande aan euthanasie A. Christelijk B. Vrij Bibliografie A. Boeken en artikelen B. Websites van ritueelbegeleiders

6 Woord vooraf Als u dit boek ter hand neemt, bent u op zoek naar een ritueel voor een belangrijk moment in het leven of bent u geïnteresseerd in rituelen in het algemeen. Rituelen geven vorm aan het leven. Ze markeren het einde of het begin van een levensfase, ze benadrukken een belangrijk besluit, ze bevestigen banden tussen mensen en geven hun de gelegenheid gevoelens op symbolische wijze te uiten. Ook kunnen rituelen kracht geven of rust herstellen. Vaak weet men wel het gevoel dat men wil uitdrukken te noemen, maar is het vinden van een vorm lastiger. Dit boek wil u helpen belangrijke momenten uit het leven vorm te geven. Na een korte uitleg over het belang van een bepaald ritueel, treft u de elementen aan die bij dat ritueel horen, de symbolen en gebaren die gebruikt kunnen worden en concrete voorbeelden van dit ritueel met bijbehorende teksten. Rituelen bij geboorte, huwelijk en dood zijn de bekendste overgangsrituelen, de zogeheten rites de passages. Ze komen in alle culturen voor. U vindt hier ook minder gangbare rituelen die in het leven van de hedendaagse mens belangrijk zijn: rituelen ter gelegenheid van scheiding, emigratie, verzoening en afscheid voorafgaande aan euthanasie. Sommige rituelen zijn bedoeld om in aanwezigheid van anderen kan men privé opvoeren. Het eerste deel van het boek betreft de drie belangrijkste levensrituelen: de verwelkoming van een kind, de verbintenis tussen twee mensen en het afscheid van een overledene. Bij dat laatste worden ook rituelen aangereikt voor de rouwperiode. Bij elk ritueel vindt u drie uitwerkingen: interreligieus, interbeschouwelijk en vrij. Aan u de keuze, op grond van uw eigen overtuiging. Wij gebruiken de term humanist in de ruimste zin van dat woord: voor allen die geen religie of religieuze levensbeschouwing aanhangen. Het tweede deel van het boek behandelt minder gangbare rituelen: het tenietdoen van een levensverbintenis, het definitief verlaten van het land door emigratie, het zich verzoenen met een persoon of met het eigen verleden, en het afscheid nemen van een stervende, voordat euthanasie plaatsvindt. Van deze rituelen vindt u een algemeen religieuze en een vrije vorm. De concrete voorbeelden die in dit boek uitgewerkt zijn, bestrijken niet alle mogelijke situaties. Als bij een welkomstritueel wordt gesproken over de geboorte van een eigen kind, kan het ook gaan om de komst van een geadopteerd kind in het gezin. In plaats van de vader en de moeder, kan men ook lezen: de moeder, de vader, de twee moeders of de twee vaders.

7 De aangereikte vormen en teksten zijn voorbeelden. U kunt deze naar hartelust veranderen, eigen teksten bedenken en er een persoonlijke tint aan geven. Laat uw eigen creativiteit vooral vrij spel. Vrije rituelen werken het beste als u zich er volledig in kunt herkennen, als ze op maat zijn ontworpen. Aan het einde van het boek is een aantal boeken en websites aangegeven die u daarbij verder kunnen helpen. Mocht u een prachtig eigen ritueel bedacht hebben, of erover willen overleggen, dan kunt u contact met mij opnemen ( U bent van harte welkom. Christiane Berkvens-Stevelinck