LIJST MET DE MEEST VOORKOMENDE SPELFOUTEN. AcroPDF - A Quality PDF Writer and PDF Converter to create PDF files. To remove the line, buy a license.

Transcriptie

1 Spelfout tegen: Woorden splitsen Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS 1a woord verkeerd gesplitst ploo-ien i.p.v. plooi-en Bij twee medeklinkers kun je tussen die medeklinkers splitsen. De ch en de th beschouw je als 1 medeklinker. Als het woord een samenstelling is, splits je tussen de grondwoorden. Tussen 2 klinkers mag je splitsen. Een groep van 2 of meer klinkers, die je als 1 klank uitspreekt, blijft samen. De y tussen 2 klinkers schrijf je bij de eerste lettergreep. Voor of na de x tussen twee klinkers splits je niet. Als het woord een afleiding is, splits je na het voorvoegsel. Als het woord een afleiding is, splits je voor het achtervoegsel als dat met de medeklinker begint + voor de achtervoegsels aard / -aardig / -achtig. Een verkleinwoord krijgt zijn oorspronkelijke vorm (grondwoord) terug als je voor de verkleiningsuitgang splitst. Dat hoeft niet bij verkleinvormen van woorden op ine en ade. Bij het splitsen schrijf je meestal geen woordtekens meer.

2 Klinkers Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS 2a enkele klinker dubbel geschreven meenen i.p.v. menen 2b dubbele klinker enkel geschreven lochenen i.p.v. loochenen 2c een probleem met ie, i, of y active i.p.v. actieve artiefiecieel i.p.v. artificieel pyramide i.p.v. piramide Een lang uitgesproken klinker in een open lettergreep schrijf je enkel. Een vrije klinker in een gesloten lettergreep schrijf je dubbel. De lang uitgesproken [i] binnen een woord schrijf je in open lettergrepen meestal als ie (en niet als i) als in de volgende lettergreep een doffe klank voorkomt. De lang uitgesproken [i] binnen een woord schrijf je in open lettergrepen als i als in de volgende lettergreep een heldere klank voorkomt. De lang uitgesproken [i] in de voorlaatste lettergreep van sommige woorden van vreemde herkomst schrijf je met i of y (afhankelijk van de oorspronkelijke spelling), ook al komt in de volgende lettergreep een doffe klank voor.

3 Tweeklanken Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS 3a een probleem met ou en au rouw i.p.v. rauw 3b een probleem met ei en ij pastij i.p.v. pastei Er bestaat geen vaststaande spellingsregel. Ik moet dit woord oefenen! Er bestaat geen vaststaande spellingsregel. Ik moet dit woord oefenen!

4 Medeklinkers Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS 4a verkeerde medeklinker gebruikt vreed i.p.v. wreed 4b enkele medeklinker dubbel geschreven monnikken i.p.v. monniken 4c dubbele medeklinker enkel geschreven notarisen i.p.v. notarissen 4d foute medeklinker geschreven wolv i.p.v. wolf valiez i.p.v. valies Ik zal de spelling van dit woord moeten inoefenen. Na de onbeklemtoonde en dof uitgesproken woorddelen el / -em / -es / -et / -ik / -il / -it verdubbel je de medeklinker niet. Je verdubbelt een medeklinker niet, als één medeklinker wordt voorafgegaan door een tweeklank, een lange klank of een doffe klank. Na een gedekte klinker verdubbel je de medeklinker als er een klinker volgt. Aan het eind van een Nederlands woord schrijf je meestal de medeklinker die je hoort als je het woord verlengt. Een Nederlands woord eindigt nooit op v of z.

5 Tegenwoordige tijd Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS 5a een dt-fout geschreven besteedt jij i.p.v. besteed jij Schema voor de tegenwoordige tijd: ik = stam +. jij/je = stam + t hij/zij/het = stam + t wij/we = stam + en jullie = stam + en zij/ze = stam + en 5b vervoeging = onvolledig (uitgang ontbreekt) hij werk i.p.v. hij werkt jullie lope i.p.v. jullie lopen OPGELET: stam + jij? (= geen t) Als je of jij achter de persoonsvorm staat als onderwerp, valt de bijkomende -t weg. Schema voor de tegenwoordige tijd: ik = stam +. jij/je = stam + t hij/zij/het = stam + t wij/we = stam + en jullie = stam + en zij/ze = stam + en OPGELET: stam + jij? (= geen t) Als je of jij achter de persoonsvorm staat als onderwerp

6 Verleden tijd Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS 6a een probleem met d/dd/t/tt ik melde i.p.v. ik meldde ik werdt i.p.v. ik werd 6b verkeerde verleden tijd gebruikt het vriesde i.p.v. het vroor 6c vervoeging = onvolledig (uitgang ontbreekt) wij ginge i.p.v. wij gingen jullie werde i.p.v. jullie werden Zwakke werkwoorden krijgen in de verleden tijd als uitgang: stam + te(n)/de(n) Sterke werkwoorden hebben geen uitgang, enkel de stam verandert van klank. Schrijf de hoofdtijden op van dit werkwoord als verbetering! (infinitief stam OVT VD) Meervoud in de vervoeging eindigt steeds op en.

7 Voltooid deelwoord Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS 7a verkeerde uitgang geschreven gekrabt i.p.v. gekrabd 7b verkeerd voltooid deelwoord gebruikt vernist i.p.v. gevernist Is het werkwoord regelmatig? controleer via de regel van het T ex-kofschip. Eindigt mijn stam op één van de medeklinkers uit T ex-kofschip, dan zal het voltooid deelwoord ook eindigen op een T. Staat de medeklinker niet in deze lijst, dan schrijf je het VD met een D. Schrijf de hoofdtijden op van dit werkwoord als verbetering! (infinitief stam OVT VD)

8 8a 8b Hoofdletters Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS geen hoofdletter geschreven waar het moest een hoofdletter geschreven waar het niet moest pasen i.p.v. Pasen Paasfeest i.p.v. paasfeest Het eerste volledige woord van een zin schrijf je steeds met een hoofdletter. Het eerste woord van een aanhaling schrijf je met een hoofdletter. Eigennamen schrijf je met een hoofdletter. Aardrijkskundige namen schrijf je met een hoofdletter (ook afleidingen en samenstellingen). Namen van stations, gebouwen, tunnels, schrijf je met een hoofdletter. Namen van talen en dialecten schrijf je met een hoofdletter. Namen van feestdagen schrijf je met een hoofdletter. Namen van kranten, tijdschriften, firma s, schrijf je met een hoofdletter. Belangrijke titels (Zijne Majesteit) schrijf je met een hoofdletter. Namen van God en heilige personen schrijf je met een hoofdletter (ook woorden die ernaar verwijzen). Hoofdletters schrijf je in hoofdwoorden van historische feiten of gebeurtenissen of historische periodes. Je schrijf geen hoofdletter om een eeuw aan te duiden. Je schrijft geen hoofdletter voor namen van dagen, maanden, seizoenen en windstreken. Je schrijf geen hoofdletter voor het eerste woord na een komma, een kommapunt en een dubbelepunt (tenzij bij een aanhaling). Je schrijf geen hoofdletter voor vroegere eigennamen die nu soortnamen werden (vb. een cola, een dieselmotor, een sintbernardshond). Je schrijf geen hoofdletter vooraan de zin als die met een getal begint.

9 9a 9b Leestekens Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS geen leesteken geschreven waar dat moest een verkeerd leesteken geschreven geen punt na een zin een punt na een vraag i.p.v. een vraagteken Je plaatst een punt na een mededelende zin, een onrechtstreekse zin of indirecte vraag of een vriendelijk verzoek. Je plaatst een vraagteken na een directe vraag. Je plaats een uitroepteken o.a. na een bevel, een uitroep, sommige wensen, een waarschuwing, Een beletselteken duidt aan dat een zin onderbroken wordt, er twijfel rijst of een opsomming niet af is. Je plaatst een komma: o achter en voor een aanspreking, o achter en voor een tussenwerpsel, o tussen de delen van een opsomming (niet bij en en of), o tussen gelijkwaardige bepalingen bij een kernwoord o tussen twee vervoegde werkwoorden. Je plaatst een dubbelepunt: o voor een verklarende opsomming, o voor een verklaring, o voor een eindaanhaling. Je plaatst aanhalingstekens: o o als je iemands woorden letterlijk aanhaalt als je een bijzondere betekenis wilt geven aan woorden. Je gebruikt een kommapunt tussen twee zinnen die inhoudelijk dicht bij elkaar horen. Er is een nauwe band tussen die zinnen. Je gebruikt gedachtestreepjes als je een zin wilt onderbreken om er een plotse gedachte tussen te voegen. Je gebruikt haakjes om een toelichting, om een verdere uitleg te geven.

10 Tussenletters Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS 10a 10b een probleem met de tussenletter e of en een probleem met de tussenletter s of ss hondehok i.p.v. hondenhok dorpstraat i.p.v. dorpsstraat Je schrijft en als het eerste deel alleen een meervoud op (e)n heeft. Je schrijf e als: o het 1ste deel van het woord verwijst naar een uniek iets of iemand; er is er maar één. o het 2de deel de naam is van een dier en als het 2de deel een plantkundige aanduiding is. o het woord niet meer als een echte samenstelling van twee zelfstandige delen wordt beschouwd. o het 1ste deel het 2de deel versterkt en als ze samen een bijvoeglijk naamwoord vormen. o als het 1ste deel van de samenstelling alleen een meervoud op s heeft. o als het 1ste deel van de samenstelling een meervoud heeft zowel op -(e)n als op -s. o het 1ste deel van de samenstelling geen meervoud heeft. o het 1ste deel een bijvoeglijk naamwoord/een werkwoord is. Je schrijft een -s : o in samenstellingen waar je een s hoort, en waarvan het 1ste deel niet op een sisklank eindigt en het 2de deel niet met een sisklank begint. Je schrijft geen tweede s als o het 1ste deel van samenstelling al op een s (als s of x) eindigt. o het volgende deel van de samenstelling met een sisklank begint, vergelijk je met andere samenstellingen waarin dat woord voorkomt.

11 Woordtekens Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS 11 a 11 b een probleem met het liggend streepje (koppelteken) een probleem met het trema (deelteken) Westvlaams i.p.v. West-Vlaams kopiën i.p.v. kopieën Je schrijft een liggend streepje: o in samenstellingen met botsende klinkers omwille van de leesbaarheid o om herhaling van woorddelen te vermijden o in samengestelde aardrijkskundige namen o in samenstellingen met cijfers, letters, symbolen en afkortingen o in samenstellingen met gelijkwaardige delen (bv. schilder-behanger) o na sint/st./sint/st. o na pro, anti, vice, non, semi, niet, oud, adjunct, aspirant, subsituut, ex, privé o bij hoofdletters midden in een samenstelling o bij interpretatieproblemen (bv. basiswoordenboek basiswoorden-boek) o bij stapelsamenstellingen (met allerlei woordsoorten) bv. doe-het-zelfzaak Je schrijft geen liggend streepje: o bij de meeste samenstellingen van drie of meer delen o in getallen Je schrijft een trema: o om in niet-samengestelde woorden aan te geven waar een nieuwe lettergreep begint, als er zonder teken gevaar voor verkeerd lezen bestaat. o in getallen o bij het meervoud van woorden die eindigen op ie als die ie beklemtoond is, schrijf je ieën. Je schrijf geen trema: o waar geen gevaar voor verkeerd lezen bestaat (de klinkers botsen niet). o bij i + ig / i + ing o bij tweeklanken + doffe e o bij afbreken in lettergrepen o bij de Franse en Latijnse uitgangen ien(ne), -eum, -eus en -ei

12 11c een probleem met het weglatingsteken Jan s lijst i.p.v. Jans lijst 11d 11e een probleem met het afkortingsteken een probleem met een Frans accentteken nl i.p.v. nl. dwz i.p.v. d.w.z. ek i.p.v. e.k. étappe i.p.v. etappe manège i.p.v. manege Je schrijft een weglatingsteken: o waar 1 of meer lettertekens worden weggelaten. o voor de toegevoegde s (meervoud of bezitsvorm) van woorden op een vrije klinker die enkel geschreven wordt. De uitspraak bepaalt de spelling. o voor de bezitsvorm van woorden die eindigen op een sisklank (s,z,x) Enkel een zonder s! o voor de achtervoegsels en uitgangen van woorden die eindigen op een medeklinker + y o bij afleidingen van cijfers, letters en letterwoorden. Je schrijft geen weglatingsteken: o voor de achtervoegsels en uitgangen van woorden die eindigen op een klinker + y. Je plaatst een afkortingsteken o na het afgekorte woord o na elk van de afgekorte woorden o soms tussen de delen van een samenstelling Je plaatst geen afkortingsteken: o in de meeste letterwoorden o na internationale tekens of symbolen. Bij vaak voorkomende woorden van Franse herkomst kun je alleen een Frans accentteken (een accent aigu, een accent grave of een accent circonflexe) schrijven op de e als dat teken ook in het oorspronkelijke Franse woord voorkomt én als de klank in het Nederlands wordt overgenomen.

13 Aaneenschrijven Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS 12a 12b woorden los geschreven, maar ze moeten aan elkaar woorden aan elkaar geschreven, maar ze moeten los geschreven worden vijf maal i.p.v. vijfmaal dank je wel i.p.v. dankjewel ter zake i.p.v. terzake dertieneneenkwart i.p.v. dertien en een kwart tenonder i.p.v. ten onder allesbehalve alles behalve zomaar zo maar Samengestelde zelfstandige naamwoorden schrijf je aaneen. Sommige woorden die je als werkwoord van elkaar schrijft, schrijf je als zelfstandig naamwoord aaneen. Samengestelde bijvoeglijke naamwoorden (bn + bn of zn + bn) schrijf je aaneen. Drieledige samenstellingen die gevormd worden door woordgroepen van hooguit 2 woorden met een zelfstandig naamwoord, waarbij de woordgroep dat zelfstandig naamwoord bepaalt, schrijf je aaneen. Woordgroepen van hooguit twee woorden waarmee een afleiding gemaakt is, schrijf je aaneen. Getallen tot honderd en veelvouden van honderd en duizend schrijf je aaneen. Verbanden van een zelfstandig naamwoord met een werkwoord die we als eenheid zien, schrijf je aaneen. Vaste woordverbanden van kleine woorden schrijf je aaneen. Als in breukgetallen de teller het cijfer een is, maar niet als één uitgesproken wordt, schrijf je die als een apart woord. Bij deze woorden moet je letten op het betekenisverschil.

14 Luisterfout Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS 13a 14a 15a een ander woord schrijven dan er gedicteerd werd hiervoor kan je geen regel terugvinden Vreemde woorden Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS een probleem met het schrijven van een vreemd woord hiervoor kan je geen regel terugvinden je zal dit woord moeten oefenen Schrijffout Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS voor dit woord bestaat er geen regel / ik moet ervoor zorgen dat ik me de spelling van dit woord inprent hiervoor kan je geen regel terugvinden je zal woord moeten oefenen Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS 16a Vervoeging Wat heb ik fout gedaan? Voorbeeld MOGELIJKE REGELS 17 a ik heb geen rekening gehouden met de overeenkomst tussen persoon en getal jij + werken ik + gaan jij werkt ik ga Tussen het onderwerp en de persoonsvorm bestaan een overeenkomst: de persoon en het getal stemmen overeen (= congruentie)