Nederlands Taalkunde
|
|
- Dirk van der Wolf
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nederlands Taalkunde Taalvariatie Taalverwerving Taalverandering Pragmatiek Semantiek Verschillen binnen een taal Hoe leren kinderen hun moedertaal Wat veroorzaakt de verandering van een taal Welk taalgebruik past bij welke situatie en hoe begrijpen wij elkaar Hoe kennen taalgebruikers de betekenis van woorden Hoofdstuk 1: Signaal Gebaar/geluid waarmee dieren communiceren, waarschuwen, aandacht trekken, voedselbronnen doorgeven. Productiviteit Doordat er oneindig veel combinaties zijn in taal is het een opensysteem. (productief systeem) Culturele transmissie Overdracht die niet genetisch is, maar van generatie op generatie dmv leren. (vb: taal) Verplaatsing Communiceren over daar en toen (niet van hier en nu) Gearticuleerd Een boodschap waarin onderdelen met een specifieke waarde te herkennen zijn. (een woord dat in de ene combinatie iets anders betekend dan in de andere combinaties) Articulatie Een zin is uit verschillende woorden opgebouwd. Dubbele articulatie Boodschappen zijn opgebouwd uit betekenisvolle kleinere eenheden, deze zijn weer opgebouwd uit betekenisloze kleinere eenheden. Fonetiek Studie van spreken en verstaan Fonologie Studie van regelmatigheden in klankstructuren jaar Leert een baby de meest voorkomende klanken 3 jaar Grammatica en woordenschat 1.2 Mensen: Culturele transmissie Communiceren met woorden Verplaatsing (toen en daar) Productief Dieren: Culturele transmissie / Genetisch bepaald Communiceren met signalen. Geen verplaatsing mogelijk (slechts hier en nu) Bereiden hun communicatiesysteem niet zomaar uit. 1.3 Dezelfde elementen komen in verschillende boodschappen voor. Een boodschap waarin onderdelen met een specifieke waarde te herkennen is, is gearticuleerd. (Verkeersborden) Opbouw van taal: Zinnen - > Woorden - > Klanken (geen bepaalde betekenis) Om verwarring te voorkomen moet het onderscheid van klanken zo groot mogelijk zijn. Oplossing: Dubbele articulatie: - Door combineren van klanken, beter te onderscheiden - Meer combinatiemogelijkheden
2 Hoofdstuk 2: 2.1 Er is een vloeiende overgang tussen de ene taal en de andere taal. Talen lijken soms best veel op elkaar maar het kan niet als 1 taal gezien worden. De standaardtaal wordt in verband gebracht met maatschappelijk succes en vooruitgang. Hierdoor worden dialecten veelal voor minderwaardig aangezien. 2.2 Factoren die het taalgebruik kunnen beïnvloeden: - Positie van de spreker in de maatschappij (hoog/laag opgeleid) - De leeftijd van de spreker - De woonplaats/herkomst - Situatie waarin de spreker zich bevindt Idiolect is persoonlijk taalgebruik van een individu (slissen, andere r ) Sociolect is de taalvariëteit gekoppeld aan sekse of leeftijd. Vrouwen praten meer standaardtaal: - Moeder moet het goede voorbeeld aan de kinderen geven - Mannen vinden plat praten stoer Mannen: Onnodig moeilijke woorden gebruiken Moeilijke constructies gebruiken Meer schelden Dominanter in een gesprek Vrouwen: Gebruiken - onnodig- verkleinwoorden Gebruiken - onnodig- versterkingswoorden Gebruiken modale constructies Doen meer hun best het gesprek gaande te houden 2.3 Er wordt door het hele land heen een accent gesproken, dit wordt Poldernederlands genoemd. Deze uitspraak komt voor door het hele land heen. Het is volgens het Standaardnederlands niet netjes maar over het algemeen gezien wordt het wel als net ervaren. 2.4 Jongerentaal is een soort groepstaal, een taal die gesproken wordt door een groep mensen die om de een of andere reden een eenheid vormen. Verschillen in jongerentaal door: Woonplaats, afkomst, sociale situatie en interesses. Mensen die goed Nederlands beheersen, gebruiken ook straattaal. Straattaal leent voornamelijk woorden uit het Surinaams en daarnaast het Engels. In jongerentaal verdwijnt het onderscheid tussen de - en het - woorden. Het - woorden, worden met de aangeduid en adjectieven bij het - woorden worden verbogen, terwijl adjectieven alleen bij de - woorden moeten worden verbogen.
3 Begrippen: Dialectologie Sociolinguïstiek Standaardtaal Sociolect Idiolect Taalattitude Poldernederlands Groepstaal Straattaal Register Dialect Klasse Peer Group Jargon Register Straattaal Codewisseling Bestudeert de regionale taalverschillen De relatie tussen taal en maatschappij wordt bestudeerd De taal die door de grootste deel van de bevolking wordt gesproken De taalvariëteit die door een bepaalde sociale klasse wordt gesproken Persoonlijk taalgebruik van een individu De associaties die een taal of een dialect opwekt bij een spreker Een accent dat door het hele land heen te horen is Een taal die wordt gesproken door een groep mensen die een soort eenheid vormen Taalgebruik dat ontstaan is tussen vooral meertalige jongeren taalstijl Vormen van taalgebruik in bepaalde gebieden/gemeenschappen. Een soort rang in de maatschappij. Lagere opeiding - > lagere klasse Groep van gelijkgestemden Groepstaal/beroepstaal Taalstijl Mengtaal die jongeren van verschillende culturen en sociale achtergronden in het dagelijks leven op school/straat spreken. Een bepaalde vorm van taalmenging, waarbij tijdens een gesprek tussen twee of meer mensen van de ene op de andere taal wordt overgeschakeld. Hoofdstuk 3: Moedertaal Taal die je van je ouders hebt geleerd Taalverwerving Het aanleren van (moeder)taal Imiteren Taal wordt voorgedaan, kinderen nemen het over Aangeboren taalvermogen Vermogen dat een kind vanaf zijn 3.1 Moedertaal leer je heel gemakkelijk, door taalverwerving. (je doet er niet bewust je best voor) 3.2 Hoe leer je een taal? - Behaviorisme Imitatie Taalomgeving staat centraal. Kind doet alles na van zijn omgeving. - Generatieve taalkunde Aangeboren taalvermogen (Chomsky) Kind staat centraal, weet de algemene taalregels. - Cognitieve taalkunde Taalomgeving (Tomasello) Aangeboren taalvermogen en interactie van omgeving belangrijk. 5 fases: - Leert losse woorden geen grammatica - Leert werkwoorden, nog problemen met vervoegen - Leert werkwoorden vervoegen en abstracte grammaticale constructies - Leert de grammatica (lv en ww vervoegen) - Daarna overgeneralisatie - > echte taalgebruik kan beginnen
4 3.3 Taalverwervingsperiode Passief Actief 3.4 Simultane tweetaligheid Successieve meertaligheid Van eerste tot negende jaar. Je begrijpt iets Je past het ook toe, je kunt het gebruiken Tweetalig vanaf je geboorte Tussen 3 e en 10 e levensjaar een andere taal Invloed op het leren van een tweede taal: Persoonlijkheid, leerstijl, taalaanbod, taalomgeving, leeftijd, intelligentie en taalaanleg. Analystische leerstijl: Langer stil, als ze spreken wel correct Fiene Analystische leerstijl: Eerder spreken, meer fouten Madelief Begrippen: Moedertaal Taal die je van je ouders hebt geleerd Taalverwerving Aanleren van taal Imiteren Taal overnemen als het vaak wordt voorgedaan Aangeboren taalvermogen Kind selecteert regels die voor moedertaal van toepassing is. Taalomgeving Taalaanbod aan het kind. Interactie tussen kind - omgeving Poverty of stimulus Kinderen kunnen geen taal leren op basis van gesprekken. Kinderen hebben aangeboren taalvermogen nodig Cognitief vermogen Instinct om bedoelingen van andere te begrijpen Overgeneralisatie Fase tussen losse woorden naar zinnen met grammaticale regels Kritische periode Periode waarin een moedertaal geleerd moet worden Taalverwervingsperiode 0-9 e levensjaar Voortalige periode 0-1 e levensjaar Vroegtalige periode 0-2 e levensjaar Semantische vaardigheden Betekenis toekennen aan klankreeksen Syntactische vaardigheden Kind gaat woorden met elkaar combineren Fonologische vaardigheden Klanken leren uitspreken en verstaan. Differentiatiefase 2-5 e levensjaar, woordenschat uitbreiden enz. verbeteren van taal Metalinguïstisch bewustzijn Het nadenken over taal Pragmatische vaardigheden Succesvol een gesprek voeren Theory of mind Kennis die nodig is om in te schatten hoeveel een luisteraar weet Interfentie Bang dat een kind in de war raakt bij tweetaligheid Codewisseling Overschakeling van de ene op de andere taal Hoofdstuk 4: 4.1 Taalverandering vindt altijd plaats. Variëteiten ontstaan doordat een leeftijdsgroep sociaal belangrijk wordt. Talen die op dezelfde manier met elkaar verwant zijn behoren tot dezelfde taalfamilie
5 4.2 2 principes in het taalgebruik Communicatieve principe Economische principe Je moet elkaar kunnen verstaan Het moet niet moeilijk zijn om een woord uit te spreken 4.3 SVO- taal SOV- taal Subject Verb Object Engels Subject Object Verb Nederlands 4.4 Er worden woorden van een andere taal overgenomen - > ontlening - > leenwoorden Begrippen: Variëteit Geheel van eigen kenmerken die gemeenschappelijke taal van een land bij bepaalde groepen sprekers heeft. Proto- talen Talen die niet meer gebruikt worden, ze zijn gereconstrueerd Indo- Europees Oude taal waaruit hedendaagse talen zijn ontstaan Klankwet Dezelfde klanken ondergaan dezelfde verandering Klankcorrespondentie Overeenkomsten van klanken Isoglosse Grens tussen gebieden waar een klank anders uitgesproken wordt Syntaxis Regels van zinsbouw in een taal Morfologie Regels voor woordvorming in een taal Productief - heid Mogelijkheid om woordenschat uit te breiden Improductief - te Woordenschat woord niet uitgebreid Betekenisspecialisatie Een woord had meer betekenissen, nu minder Betekenisverruiming Een woord krijgt nieuwe betekenissen Eufemistisch taalgebruik Om woorden heen draaien (ongunstige gevoelswaarde) Hoofdstuk 5: 5.1 Taalsystematiek Taalgebruiksystematiek Regels van de grammatica Geheel van regels en principes dat taalgebruik bepaalt. Ook wel pragmatiek 5.2 Uitingen hebben 2 aspecten: Linguïstisch aspect Klanken, woorden, zinsverband + betekenis zinsgeheel. Locutie Functioneel aspect Taalhandeling, met uiting uitgevoerd Illocutie Taalhandelling Performatieve ww Directe taalhandeling Indirecte taalhandeling Handeling (uitspraak, communicatieve handeling) Kunnen de illocutie van de uiting aangeven. meedelen, informeren, waarschuwen, beloven, vragen enz. Uitingen met performatief werkwoord Zonder performatief werkwoord
6 Samenwerkingsbeginsel: Gecoördineerd handelen Gedrag op elkaar afstemmen als je met iemand praat. - Aanname van kwantiteit Precies zoveel info geven als nodig, niet meer niet minder - Aanname van kwaliteit Waarheid spreken - Aanname van relevantie Gespreksbijdrage moet relevant voor het gesprek - Aanname van stijl Gespreksbijdrage moet duidelijk zijn (niet dubbelzinnig) Implicatuur Hoorder kan meer uit een uiting halen dan de spreker uitdrukt 5.3 Beleefdheidstheorie: - Negatief gezicht: Mensen willen respect in hun vrijheid en onafhankelijkheid - Positief gezicht: Mensen willen sympathie en betrokkenheid, aardig gevonden worden - Direct Formulering met maar 1 bedoeling - Indirect Formulering waaruit meerdere bedoelingen uit af te leiden zijn. Gezichtsbedreigend Verwijt maken - > je valt het positieve gezicht aan Bevel geven - > je valt het negatieve gezicht aan 5.4 Conversatieanalyse Beurtwisseling Aangrenzend paar Drieslag Genderstudies Gender Hoofdstuk 6: 6.1 Semantiek Arbitrair Onomatopeeën Samenhang tussen verschillende zinnen in een gesprek In een gesprek wissel je van rol. Niet door elkaar praten 2 Beurten. Vraag, antwoord. Groet, wedergroet enz. 3 Beurten. Vraag, antwoord, bevestiging. Onderzoeken naar verschillen in praten tussen man/vrouw Cultureel (dus niet biologisch) verschil tussen man en vrouw. Bestudeert betekenis van woorden van een taal en combinaties van die woorden. Klank en schrijfwijze hebben niets te maken met concept/begrip Woorden met een klanknabootsing (koekoek) 6.2 Metafoor Metonymie Synoniemen Homoniem Polysemie Object wordt vergeleken met ander object Rots in de branding Iets/iemand wordt niet bij naam genoemd maar benoemd met ander woord. Er is wel een verband tussen de 2 woorden. Er hangt een Rembrandt aan de muur Woorden met dezelfde betekenissen Geld, poen, valuta Hetzelfde woord met meer betekenissen Bal: Schoolfeest, Voetbal Zelfde woord andere aan elkaar verwante betekenissen Poot: Stoelpoot, Dierenpoot Hyperoniem Overkoepelende term Fruit, woning enz. Hyponiem Onderdeel van de categorie Appel, banaan, perzik
7 Connotatie Gevoelswaarde voor een woord (geld, poen of valuta) 6.3 Betekenis van een zin hangt af van: - Spreeksituatie - Negatie (ontkennen van een zin) Niet/geen enz. zijn negatie- elementen. o 1 woord ontkennen Ik heb geen banaan o Hele zin ontkennen Hij kwam niet Deixis Afhankelijkheid van betekenis van woorden van de situatie waarin ze gebruikt worden. 6.4 LInguiïstische relativiteitstheorie: Theorie die beweert dat taal het wereldbeeld van een spreker beïnvloedt. Cultuur gewoonten en gebruiken van een land beïnvloed een taal. - Iets wat belangrijk is in een cultuur zijn veel woorden voor. - Ruimtelijke verhoudingen worden anders uitgedrukt Primitieven 61 basisbegrippen van taal 6.5 Lexicon Mentale lexicon Contaminatie Woordenschat waarin de informatie over woorden is opgeslagen En taalbeschouwende kennis, welk lidwoord, wanneer ww enz. Betekenis van woorden Uitdrukkingen verkeerd gebruiken (duur kosten)
Wat heeft het schoolvak Nederlands te winnen bij taalkunde? Hans Hulshof Maaike Rietmeijer Arie Verhagen
Wat heeft het schoolvak Nederlands te winnen bij taalkunde? Hans Hulshof Maaike Rietmeijer Arie Verhagen Taalkunde? Taalculturele vorming? 2003: Taalkunde ter keuze in het eindexamen SLO: Naar onze mening
Nadere informatieOriëntatie Kunstmatige Intelligentie. Taalverwerving
Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie Taalverwerving Taalverwervingsparadox Het leren van een taal: Makkelijk voor kinderen Maar moeilijk voor volwassenen en computers Hoe leren kinderen hun moedertaal?
Nadere informatieAudiologisch centrum, spraaktaalteam
TOS en Meertaligheid Onderwijsdag 25 mei 2016 Maaike Diender, klinisch linguïst Els de Jong, teamleider spraaktaalteam/logo-akoepedist Audiologisch centrum, spraaktaalteam Gehooronderzoek Logopedisch onderzoek
Nadere informatieTaal en Taalwetenschap
Taal en Taalwetenschap Deel 1 van 3 : Hoofdstuk 1 t/m 6 Ook verkrijgbaar : Deel 2 : Hoofdstuk 7 tot en met 13 Ook verkrijgbaar : Deel 3 : Hoofdstuk 14 tot en met 20 Bronvermelding: Titel: Taal en Taalwetenschap
Nadere informatieHoofdstuk 1: Taalverwerving bij kinderen
Hoofdstuk 1: Taalverwerving bij kinderen Kinderen gebruiken vaak in hun zinscontructies en toen. Uit en toen blijkt namelijk dat er een tijdsverband is tussen twee delen uit de zin. Tijdsverbanden zijn
Nadere informatieBasisbegrippen van de taalwetenschap: Variatielinguïstiek
Basisbegrippen van de taalwetenschap: Variatielinguïstiek Marc van Oostendorp M.van.Oostendorp@umail.LeidenUniv.NL 29 november 2004 Variatielinguïstiek Wat is variatielinguïstiek? De studie van taalvariatie
Nadere informatieKan-beschrijvingen ERK A2
Kan-beschrijvingen ERK A2 Lezen Ik kan zeer korte, eenvoudige teksten lezen. Ik kan specifieke voorspelbare informatie vinden in eenvoudige, alledaagse teksten zoals advertenties, folders, menu's en dienstregelingen
Nadere informatieInleiding Cognitiewetenschap: Taalverwerving
Inleiding Cognitiewetenschap: Taalverwerving Centrale vraag: Hoe leren kinderen hun moedertaal? Mogelijke antwoorden: Empiricisme: Neuro-constructivisme: Nativisme: algemeen leermechanisme interactie tussen
Nadere informatieA1 A2 B1 B2 C1. betrekking op concrete betrekking op abstracte, complexe, onbekende vertrouwde
Luisteren - kwalitatieve niveaucriteria en zinsbouw tempo en articulatie Teksten hebben Teksten hebben Teksten hebben Teksten hebben Teksten hebben o.a. betrekking op zeer betrekking op betrekking op betrekking
Nadere informatieDe leerling leert strategieën te gebruiken voor het uitbreiden van zijn Duitse woordenschat.
A. LEER EN TOETSPLAN DUITS Onderwerp: Leesvaardigheid De leerling leert strategieën te gebruiken voor het uitbreiden van zijn Duitse woordenschat. De leerling leert strategieën te gebruiken bij het verwerven
Nadere informatieInleiding taalkunde. Inleiding - 23 april 2013 Marieke Schouwstra
Inleiding taalkunde Inleiding - 23 april 2013 Marieke Schouwstra 1 Dit college Overzicht cursus Wat is natuurlijke taal? Wat is taalkunde? 2 Docenten Marieke Schouwstra taalevolutie en betekenis Yoad Winter
Nadere informatieDeel 1 Gebruik van het computerprogramma Behandeldoelen tos. 2 Stappen bij het opstellen van een behandelplan 29
Inhoud Inleiding 15 Deel 1 Gebruik van het computerprogramma Behandeldoelen tos 1 Het computerprogramma 23 1.1 Inleiding 23 1.2 Doel van het computerprogramma Behandeldoelen tos 23 1.3 Doelgroep en gebruikers
Nadere informatieTaalstimulering voor kinderen en volwassenen. Taal en taalbeleid 3 februari 2014
Taalstimulering voor kinderen en volwassenen Taal en taalbeleid 3 februari 2014 Enkele stellingen Taalontwikkeling 1. Voortalige fase: van 0 tot 1 jaar 2. Vroegtalige fase: van 1 tot 2,5 jaar Eentalige
Nadere informatieWeet u wanneer deze boerderij gebouwd is?
Taalkundige onderbouwing voor docenten van het lespakket Pragmatiek In dit bestand zal ik de wetenschappelijke onderbouwing van de lessenreeks Pragmatiek bespreken. Over het algemeen is de reeks gebaseerd
Nadere informatieA1 A2 B1 B2 C1. betrekking op concrete betrekking op abstracte, complexe, onbekende vertrouwde
Luisteren - kwalitatieve niveaucriteria en zinsbouw tempo en articulatie Teksten hebben Teksten hebben Teksten hebben Teksten hebben Teksten hebben o.a. betrekking op zeer betrekking op betrekking op betrekking
Nadere informatieGesprekjes voeren Waar sta ik nu?
Gesprekjes voeren gesprekspartner gebruikt veelvoorkomende woorden en hele korte zinnetjes; spreekt heel langzaam en pauzeert vaak spreekt woorden en korte zinnetjes duidelijk uit; herhaalt zinnetjes en
Nadere informatieTaaljournaal Leerlijnenoverzicht - Lezen
Taaljournaal Leerlijnenoverzicht - Lezen 1.1 Eigen kennis 1.1.1 Kinderen kunnen hun eigen kennis activeren, m.a.w. ze kunnen aangeven wat ze over een bepaald onderwerp al weten en welke ervaringen ze er
Nadere informatieTaalbeschouwelijke termen bao so 2010
1 Bijlage: Vergelijking taalbeschouwelijke termen leerplannen basisonderwijs en secundair onderwijs In deze lijst vindt u in de linkerkolom een overzicht van de taalbeschouwelijke termen uit het leerplan
Nadere informatieLate fouten in het taalbegrip van kinderen
1 Late fouten in het taalbegrip van kinderen Petra Hendriks Hoogleraar Semantiek en Cognitie Center for Language and Cognition Groningen Rijksuniversiteit Groningen 2 De misvatting Actief versus passief
Nadere informatieTussendoelen Engels onderbouw vo havo/vwo
Tussendoelen Engels onderbouw vo havo/vwo Preambule Voor alle domeinen van Engels geldt dat het gaat om toepassingen van kennis en vaardigheden op thema s die alledaags en vertrouwd zijn. Hieronder worden
Nadere informatieOnderwijs- en examenregeling
Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Taalwetenschap Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van de
Nadere informatieKind, Taal & Ontwikkeling. Taalontwikkeling & taalproblemen Prematuur geboren kinderen en hun verdere ontwikkeling (film)
Kind, Taal & Ontwikkeling Taalontwikkeling & taalproblemen Prematuur geboren kinderen en hun verdere ontwikkeling (film) 1e letter vervangen door een andere: de eerste letters vormen dan van boven naar
Nadere informatieOp weg naar een inspirerende woordenschatcultuur
Op weg naar een inspirerende woordenschatcultuur 5 november 2015 Leeuwarden ECNO conferentie Piers van der Sluis 2 Wat levert deze workshop je wel en niet op Niet: Hogere Cito scores in januari Allemaal
Nadere informatieENGELS GESPREKKEN A2 IE 002
ENGELS GESPREKKEN A2 IE 002 Kennismaken met een collega Kandidaat00 1 Voor het examen Planning Voor het examen krijg je het examenboekje en stem je het onderwerp van je gesprek af met de examenafnemer
Nadere informatieLees voor gebruik eerst de uitgebreide handleiding, deel 2: Werken met beoordelingsmodellen productieve vaardigheden.
Beoordelingsmodel Spreken 2F Toetsopdracht: opdrachtspecifiek Stap 1 Preconditie Verstaanbaarheid Niet beoordelen indien het spreekproduct niet of onvoldoende verstaanbaar is, omdat er bijvoorbeeld sprake
Nadere informatieNIVEAU TAALBEHEERSING MODERNE VREEMDE TALEN VWO/HAVO STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0
NIVEAU TAALBEHEERSING MODERNE VREEMDE TALEN VWO/HAVO STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk
Nadere informatieCONCEPT. Tussendoelen Engels onderbouw vo havo/vwo
Tussendoelen Engels onderbouw vo havo/vwo Preambule Voor alle domeinen van Engels geldt dat het gaat om toepassingen van kennis en vaardigheden op thema s die alledaags en vertrouwd zijn. Hieronder worden
Nadere informatieBeschikt over voldoende woordenschat om alledaagse handelingen uit te voeren die betrekking hebben op vertrouwde situaties en onderwerpen (A2+).
Vaardigheid: Spreken Niveau: A2 Beheersingsniveau: Ik kan een reeks uitdrukkingen en zinnen gebruiken om in eenvoudige bewoordingen mijn familie en andere mensen, leefomstandigheden, mijn opleiding en
Nadere informatieDe top vijf van misverstanden over taal ziet er als volgt uit:
VOORWOORD Een aantal jaren geleden zei een deelnemer aan de opleiding docent NT2 bij de diploma-uitreiking tegen me: Deze opleiding kan net zo goed Chinees als tweede taal heten, want het gaat helemaal
Nadere informatieObservatieformulier Leerlijn Engelse taal (tpo) FASE 6
Kindgegevens: Voornaam Achternaam Geboortedatum Groep Observatieformulier Leerlijn Engelse taal (tpo) FASE 6 Thuistaal Opvoeding tweetalig n.v.t. ja nee notatiewijze: kijkpunt is nog niet in ontwikkeling
Nadere informatiePEUTERS MET TOS. Vroeg, 23 mei 2019, Utrecht. Marthe Wijs - van Lonkhuijzen
PEUTERS MET TOS Vroeg, 23 mei 2019, Utrecht Marthe Wijs - van Lonkhuijzen 1 KENNISMAKEN 2 INTRODUCTIE - TEKENING Pen en papier, teken wat ik beschrijf Wat ervaart de tekenaar? Hoe probeerde de spreker
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 15
Inhoud Woord vooraf 15 1 Taalverandering en de geschiedenis van het Nederlands 1.1 Talen veranderen 17 1.2 Verandering op verschillende taalniveaus 18 1.3 Illustratie 19 1.4 Taalverandering en taalwetenschap
Nadere informatieJAARGANG 8 / NUMMER 2 OKTOBER Mede mogelijk dankzij:
JAARGANG 8 / NUMMER 2 OKTOBER 2013 Partners: Mede mogelijk dankzij: VRAAG 1 Rappe troonrede Op Prinsjesdag sprak koning Willem-Alexander zijn eerste troonrede uit. Uiteraard vergeleken analisten deze direct
Nadere informatieDe richtprijs voor een lezing is 400,- excl. reiskosten. Voor een workshop zijn de kosten afhankelijk van de invulling van de workshop.
Lezingen Een lezing duurt 45 minuten tot een uur, gevolgd door de mogelijkheid om vragen te stellen en te discussiëren. De lezingen worden op locatie gegeven. Workshops Meer dan tijdens een lezing zijn
Nadere informatieVisuele Leerlijn Taal
Visuele Leerlijn Taal www.gynzy.com Versie: 05-09-2019 Taalbegrip Abstracties Probleem & oplossing Zender & ontvanger Functies van taal Discussie Standpunt & argument Feit & mening Illustratie (als voorbeeld)
Nadere informatieChecklist: Lees- en spellingproblemen en meertaligheid
Checklist: Lees- en spellingproblemen en meertaligheid In te vullen door: school (leerkracht/ib er) in overleg met ouders, eventueel met iemand die als tolk kan fungeren. Als er bij kinderen voor wie Nederlands
Nadere informatieSpreken tekstkenmerken A1 A2 B1 B2 C1 C2. Bereik van woordenschat
Spreken tekstkenmerken A1 A2 B1 B2 C1 C2 Bereik van woordenschat Heeft een zeer elementaire woordenschat die bestaat uit geïsoleerde woorden en uitdrukkingen met betrekking tot persoonlijke gegevens en
Nadere informatieProgrammaschema BA Taalwetenschap. Traject Taalbeschrijving
Programmaschema BA Taalwetenschap Traject Taalbeschrijving 2 e jaar: semester Cursusnaam ECTS Niveau I Beschrijvende taalkunde I 5 200 I Historische taalkunde II 5 200 I Wetenschapsfilosofie 5 200 I Trajectgebonden
Nadere informatieMEERTALIGHEID: EEN TROEF! MARS Studiedag VAC Gent 19 oktober 2016
MEERTALIGHEID: EEN TROEF! { MARS Studiedag VAC Gent 19 oktober 2016 Oefening: mijn gevoelens over taal! Wat roept een bepaalde taal bij jou op? Welke invloed heeft ze op jou? Hecht je er een emotionele
Nadere informatieTussendoelen Engels onderbouw vo vmbo
Tussendoelen Engels onderbouw vo vmbo Preambule Voor alle domeinen van Engels geldt dat het gaat om toepassingen van kennis en vaardigheden op thema s die alledaags en vertrouwd zijn. Hieronder worden
Nadere informatieRegistratieblad aanbod doelen SLO groep 1 en 2
Registratieblad aanbod doelen SLO groep 1 en 2 Mondelinge taalvaardigheid: aanbod doelen voor groep 1 en 2 verwerkt in de kleuterthema s Woordenschat en woordgebruik Th 1 2 3 4 5 6 totaal uitbreiden van
Nadere informatieInleiding: Combinaties
Zinnen 1 Inleiding: Combinaties Combinaties op verschillende niveaus: Lettergrepen als combinaties van fonemen. Woorden als combinaties van morfemen. Zinnen als combinaties van woorden en woordgroepen.
Nadere informatieDe leerling leert strategieën te gebruiken voor het uitbreiden van zijn Duitse woordenschat.
A. LEER EN TOETSPLAN DUITS Leerjaar: 2 Onderwerp: Leesvaardigheid De leerling leert strategieën te gebruiken voor het uitbreiden van zijn Duitse woordenschat. De leerling leert strategieën te gebruiken
Nadere informatieVroege spraak- en taalontwikkeling
Vroege spraak- en taalontwikkeling Margreet Langereis Viataal Cochleair Implant Centrum Nijmegen/Sint-Michielsgestel 17 maart 2006 Inhoud presentatie Wat is taal? Mijlpalen op gebieden van de taalontwikkeling
Nadere informatieTaalverandering. 19. Taalverandering. Opdracht 19.1
19. Taalverandering Opdracht 19.1 Vraag: Noem twee voorbeelden van varianten in het Nederlands (of in een andere taal) die steeds meer gebruikt lijken te gaan worden. Geef een lexicale en een andere variant.
Nadere informatieChecklist: Lees- en spellingproblemen en meertaligheid
170185/1536 April 2017 Checklist: Lees- en spellingproblemen en meertaligheid In te vullen door: school (leerkracht/ib er) in overleg met ouders, eventueel met iemand die als tolk kan fungeren. Als er
Nadere informatie8. Logogrammen. Soemer. Uitbreiding
8. Logogrammen Soemer Ongeveer 5 duizend jaar geleden woonde in Zuid-Oost Irak een volk dat de Soemeriërs werd genoemd. Zelf noemden ze hun land ki-en-gir, het land van de beschaafde heersers. De Soemeriërs
Nadere informatieA Grammar of Tadaksahak, a Northern Songhay Language of Mali. geeft een beschrijving van de taal Tadaksahak, die gesproken wordt
Summary 352 12. Samenvatting A Grammar of Tadaksahak, a Northern Songhay Language of Mali geeft een beschrijving van de taal Tadaksahak, die gesproken wordt door de Idaksahak, een groep van ongeveer 30.000
Nadere informatieOnderdeel 1 Kennis van de basisbegrippen.
BEREKENING CIJFER: 7 x : 1 6 x : 2 5 x : 3 3 of 4 x : 4 1 of 2 x : 5 1 x en min. 3 x : 6 2 x (waarbij ond. 7) en min. 5 x : 6 1 x en min. 5 x : 7 7 x : 6 1 of 2 x, rest : 6 3 of 4 x, rest : 7 5 of 6 x,
Nadere informatieDoelen taalbeschouwing die verworven moeten zijn in het vierde leerjaar
Doelen taalbeschouwing die verworven moeten zijn in het vierde leerjaar Hieronder vindt u de leerplandoelen taalbeschouwing die we met onze evaluatie in kaart willen brengen. Ze staan in dezelfde volgorde
Nadere informatieVaksubkernen Inhouden vwo kerndoelen onderbouw. kiezen. De leerling kan referentiële verwijzingen expliciteren.
Tussendoelen Latijn ( vwo ) Latijn havo/vwo onderbouw K = gericht op voorbereiding op deze vakken in bovenbouw (Turquoise) KGV= gericht op algemene gymnasiale vorming (Zilver) = K = Kgv Taalbeschouwing
Nadere informatieHoofdstuk Een Ontwikkelingsniveau 1 Leerdoelen en inhoud
Hoofdstuk Een Ontwikkelingsniveau 1 en inhoud 1.1 Studenten in Ontwikkelingsfase 1 van ICCTO zijn in staat om eenvoudig tekstmateriaal gerelateerd aan dagelijkse situaties te begrijpen. Zij zijn in staat
Nadere informatieMeertaligheid kan meerwaarde hebben wat moeten we daarvoor doen?
Meertaligheid kan meerwaarde hebben wat moeten we daarvoor doen? Paul Leseman 16 juni 2014 Nederlands of de eigen taal? Is meertaligheid goed of slecht? Wat moet je als ouders doen, als jezelf een andere
Nadere informatieDoe een klein onderzoek naar de taalregels die een kind in jouw omgeving al dan niet onder de knie heeft en schrijf daar een verslag over.
Naam: Klas: Nr: Datum: Vak: Nederlands Leerkracht: Taalverwerving Opdracht 1 Doe een klein onderzoek naar de taalregels die een kind in jouw omgeving al dan niet onder de knie heeft en schrijf daar een
Nadere informatieMaatschappelijk Informeel (INFO) - A2
Maatschappelijk Informeel (INFO) - A2 Voor wie? Voor jongeren (16+) of volwassenen (18+) die willen functioneren in informele alledaagse situaties. Hoe wordt er getoetst? Toetst alle vaardigheden apart:
Nadere informatieBEHANDELINGSADVIEZEN BIJ LAGERE SCHOOL KINDEREN L U T S C H E L P E OPBOUW
BEHANDELINGSADVIEZEN BIJ LAGERE SCHOOL KINDEREN L U T S C H E L P E OPBOUW Belang van het bekijken van de taalontwikkeling bij de aanvang van therapie De therapie zelf Beroep doen op het metalinguïstisch
Nadere informatieWoord en wereld Een inleiding tot de taalfilosofie
Woord en wereld Een inleiding tot de taalfilosofie Filip Buekens Acco Leuven / Den Haag Hoofdstuk I. Freges uitgangspunten 11 I.1 De semantische dimensie van taal 11 I.2 Proposities: Freges kernstellingen
Nadere informatie$% & ' & , -., /.., 0 )+ # ""1 2 # ""! 3 & &&- $# 4$"4# ""! & /
! ""# " $% & ' & ' & ( )* +! ""# """$, -., /.., 0 )+ # ""1 2 # ""! 3 & &&- $# 4$"4# ""! & / 0 ( $5 *. * 6 3 7 2 # 56 3 35 6., 7 8 * 5 53 9 73 6 13 : 58 ;
Nadere informatieCONCEPT. Tussendoelen Engels onderbouw vo vmbo
Tussendoelen Engels onderbouw vo vmbo Preambule Voor alle domeinen van Engels geldt dat het gaat om toepassingen van kennis en vaardigheden op thema s die alledaags en vertrouwd zijn. Hieronder worden
Nadere informatieIn: Vroeg, vakblad vroegtijdige onderkenning en integrale vroeghulp bij ontwikkelingsstoornissen. Jaargang 29 maart 2012, p.12-14.
Praten met Gebaren In: Vroeg, vakblad vroegtijdige onderkenning en integrale vroeghulp bij ontwikkelingsstoornissen. Jaargang 29 maart 2012, p.12-14. Trude Schermer Nederlandse Gebarentaal en Nederlands
Nadere informatieDrie maal taal. Taal beschouwen in realistische situaties
Ronde 3 Joost Hillewaere Eekhoutcentrum Contact: joost.hillewaere@kuleuven-kulak.be Drie maal taal. Taal beschouwen in realistische situaties 1. Inleiding Waarom leren kinderen taal op school? Taal heeft
Nadere informatieCover Page. Author: Scholz, Franziska Title: Tone sandhi, prosodic phrasing, and focus marking in Wenzhou Chinese Issue Date:
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19983 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Scholz, Franziska Title: Tone sandhi, prosodic phrasing, and focus marking in
Nadere informatieTaal en Cognitie: Een Black Box Revelation. Esli Struys WOT/WOLEC, 10 mei 2011
Taal en Cognitie: Een Black Box Revelation Esli Struys WOT/WOLEC, 10 mei 2011 Overzicht Historisch overzicht Chomsky vs Skinner Cognitieve linguïstiek Psycho/neurolinguïstiek Casus Syntaxis en het brein
Nadere informatieTaal voor in bed, op het toilet of in bad. Heidi Aalbrecht
Taal voor in bed, op het toilet of in bad Heidi Aalbrecht BBNC uitgevers Amersfoort, 2013 Inhoud Woord vooraf 9 Inleiding op de belangrijkste onderdelen van de taalkunde Wat is taal? 11 Taal en talen 12
Nadere informatieVOORBEELD VAN FEEDBACKRAPPORT SELOR TAALTEST
Dit rapport wordt ter informatie aangeboden om uit te leggen hoe Selor de taalcompetenties evalueert en hoe Selor feedback geeft in de feedbackrapporten voor kandidaten. Dit voorbeeld dekt niet alle mogelijke
Nadere informatieTaalprofiel. Kwalificatiedossier Parketteur. Johan de Wittlaan 11 Postbus AJ Woerden T (0348) F (0348)
Taalprofiel Kwalificatiedossier Parketteur Johan de Wittlaan 11 Postbus 394 3440 AJ Woerden T (0348) 466 440 F (0348) 466 441 info@shm.nl www.shm.nl Inleiding bij het taalprofiel van het kwalificatiedossier
Nadere informatieDIALECT EN TAALVERWERVING
DIALECT EN TAALVERWERVING In diverse regio s in Nederland spreken kinderen, naast het algemeen beschaafd Nederlands, een streektaal of dialect. In de oostelijke mijnstreek is dit ook het geval. Vaak wordt
Nadere informatieAartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs
Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Vakdocumenten Frans (2004) Visie en accenten leerplan Frans BaO 1 De eerste stappen zetten - Basiswoordenschat
Nadere informatieZakelijk Professioneel (PROF) - B2
Zakelijk Professioneel (PROF) - B2 Voor wie? Voor hogeropgeleiden die hun taalvaardigheid in het Nederlands zullen moeten bewijzen op de werkvloer in Vlaanderen, Nederland of in een buitenlands bedrijf
Nadere informatieTaalontwikkeling van het meertalige kind 24/09/2013
EXPERTISEGEBIEDEN Code slaat de brug tussen wetenschappelijk onderzoek en hulp- en dienstverlening op het vlak van: TAALONTWIKKELING VAN HET MEERTALIGE KIND Lezen, spellen en dyslexie Rekenen en dyscalculie
Nadere informatieCONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo
Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten Subdomein A 1.1: Woordenschat 1.1 vmbo de betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; 1.2 vmbo de betekenis
Nadere informatie# 4 De leerling leert strategieën te gebruiken bij het verwerven van informatie uit gesproken en geschreven teksten.
A. LEER- EN TOETSPLAN Onderwerp: Grammatica De leerlingen kunnen onderscheiden. De leerlingen kennen elementen van het verbuiging- en vervoegingsysteem. De leerlingen kunnen m.b.v. de betekenis van een
Nadere informatieKo observatielijst/ Kern(tussen)doelen TULE SLO Van November 2006
1 Ko observatielijst/ Kern(tussen)doelen TULE SLO Van November 2006 Mondeling onderwijs Kerndoel 1 Kerndoel 2 Kerndoel 3 Schriftelijk onderwijs Kerndoel 4 Bijlage kerndoel 4 leestechniek Kerndoel 5 Kerndoel
Nadere informatieTaalkunde in het schoolvak Nederlands: wat hebben methodes ons te bieden?
VIERENTWINTIGSTE CONFERENTIE HET SCHOOLVAK NEDERLANDS Ronde 5 Maria van der Aalsvoort ILS, Radboud Universiteit Nijmegen Contact: m.vanderaalsvoort@ils.ru.nl Taalkunde in het schoolvak Nederlands: wat
Nadere informatieFlitsbijeenkomst Steunpunt Taal en Rekenen (10 februari 2012) Handreiking Referentiekader mvt. Van Raamwerk tot Handreiking
Flitsbijeenkomst Steunpunt Taal en Rekenen (10 februari 2012) Handreiking Referentiekader mvt Van Raamwerk tot Handreiking Hoe zat het ook alweer? Nieuwe Kwalificatieprofielen voor het mbo in 2004 Mét
Nadere informatieOverzicht bereikte eindtermen eerste graad met aanvullende leermethode Taalboost 1
Overzicht bereikte eindtermen eerste graad met aanvullende leermethode Taalboost 1 De geel gemarkeerde eindtermen worden met de methode en mits didactisch ernaar handelen gerealiseerd. 1. Luisteren De
Nadere informatieEducatief Startbekwaam (STRT) - B2
Educatief Startbekwaam (STRT) - B2 Voor wie? Voor hogeropgeleide volwassenen (18+) of jongeren (16+) aan het einde van het secundair of voortgezet onderwijs in het buitenland die starten met een studie
Nadere informatieMogelijke elementen van de microstructuur:
Mogelijke elementen van de microstructuur: semantische informatie - betekenisomschrijving (definitie) - semantische relaties tussen betekenissen bij polyseme woorden - semantische relaties tussen woorden
Nadere informatieHandboek taalontwikkeling, taalpathologie en taaltherapie
Handboek taalontwikkeling, taalpathologie en taaltherapie bij Nederlandssprekende kinderen S.M. Goorhuis & A.M. Schaerlaekens De Tijdstroom Eerste druk, eerste oplage: 1994 tweede oplage: 1995 derde oplage:
Nadere informatieMondelinge taalvaardigheid
Algemene opmerking Fase 1 = veel imitatiegedrag (op basis van het vertoonde gedrag) Fase 1 t/m 6 = taaluitingen (veelal) nog op ; echt spontane taaluitingen zullen veelal nog bij het kind ontbreken Onderbouwing
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23938 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23938 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Bruil, Martine Title: Clause-typing and evidentiality in Ecuadorian Siona Issue
Nadere informatieIk heb vragen rond 'expressieve taalstoornis' of 'taalstoornis' alleen en begon nu wat te twijfelen of dat synoniemen zijn voor dysfasie of niet.
Vraag In de aanloop naar volgend schooljaar krijgen we heel wat vragen rond de type 7 taal-spraak groep. Onder andere over welke 'termen' ok of niet ok zijn ifv opmaak gemotiveerd verslag / verslag. Ik
Nadere informatieTaalkunde 1: Spelling en ontleden
Taalkunde 1: Spelling en ontleden TAALKUNDE 1 Spelling en ontleden In deze onderwijseenheid analyseer je enkelvoudige en samengestelde zinnen op alle niveaus. Hierbij maak je onderscheid tussen zinsdelen,
Nadere informatieObservatieformulier Leerlijn Engelse taal (tpo) FASE 5
Kindgegevens: Voornaam Achternaam Geboortedatum Groep Observatieformulier Leerlijn Engelse taal (tpo) FASE 5 Thuistaal Opvoeding tweetalig n.v.t. ja nee notatiewijze: kijkpunt is nog niet in ontwikkeling
Nadere informatieTussendoelen Taal: Spraak- Taalontwikkeling
Tussendoelen Taal: Spraak- Taalontwikkeling 0 1;6 2 2;6 3 3,6 4 4;6 1. Praat in één-woordzinnen ( bal? betekent bijvoorbeeld: ik wil de bal hebben). 2. Kent de betekenis van ongeveer 70 3. Kan woorden
Nadere informatieSemantiek 1 college 3
Semantiek 1 college 3 Jan Koster 1 Twee benaderingen Referentiële semantiek (denotationeel) Accent op relaties tussen taalelementen en buitentalige werkelijkheid (externalisme) Representationele semantiek
Nadere informatieGESPREKS- EN DOELEN VANDAAG 6/1/2016 SPREEKVAARDIGHEID IN DE ISK ONDERWIJSACTIVITEITEN. Hoe zeg je dat?
GESPREKS- EN SPREEKVAARDIGHEID IN DE ISK Hoe zeg je dat? 1 Lies Alons 31 mei 2016 AZC Dronten DOELEN VANDAAG 2 1. Je weet welke onderdelen van belang zijn in het spreekproces in een 2 e taal. 2. Je ontwikkelt
Nadere informatieBasisbegrippen van de taalwetenschap: Pragmatiek
Basisbegrippen van de taalwetenschap: Pragmatiek Marc van Oostendorp M.van.Oostendorp@umail.LeidenUniv.NL 15 november 2004 Pragmatiek Wat is pragmatiek? Voorbeelden Definitie en subdisciplines Taalhandelingentheorie
Nadere informatieMINOR TAAL & MAATSCHAPPIJ I: INLEIDING SOCIOLINGUÏSTIEK. Onderdeel Taalverandering en Taalcontact. 2007-2008, 1e semester. 4e college (29-11-2007)
MINOR TAAL & MAATSCHAPPIJ I: INLEIDING SOCIOLINGUÏSTIEK Onderdeel Taalverandering en Taalcontact 2007-2008, 1e semester 4e college (29-11-2007) Leven en dood van talen 1. Hoe ontstaan talen? 2. Bedreigde
Nadere informatieDe verwerving van werkwoordssamenstellingen in het Mandarijn Chinees
Samenvatting De verwerving van werkwoordssamenstellingen in het Mandarijn Chinees In dit proefschrift wordt onderzocht hoe kinderen werkwoordssamenstellingen verwerven in het Mandarijn Chinees. Het onderzoek
Nadere informatieMeertalig opvoeden. Veronique de Vries Psychologe
Meertalig opvoeden Veronique de Vries Psychologe Wat: Opvoeders van kinderen tussen 0 en 12 jaar ondersteunen. Hoe: Adviesgesprekken, infomomenten, thuisbegeleiding, ouder- en kindtrainingen, dag- en/of
Nadere informatieAlgemene Taalwetenschap. Hogeschool van Amsterdam Josefien Sweep
Algemene Taalwetenschap Hogeschool van Amsterdam Josefien Sweep Fonetiek en Fonologie Fonetiek en fonologie gaan over spraak (klanken): het gebruik van de stem om te communiceren. Spraak is het belangrijkste
Nadere informatie2. Syntaxis en semantiek
2. Syntaxis en semantiek In dit hoofdstuk worden de begrippen syntaxis en semantiek behandeld. Verder gaan we in op de fouten die hierin gemaakt kunnen worden en waarom dit in de algoritmiek zo desastreus
Nadere informatie32 Taalbeschouwing. 1 Inleiding
DC 32 Taalbeschouwing 1 Inleiding Taalbeschouwing betekent letterlijk: het beschouwen van de taal. Dus, het gaat niet over taalgebruik, maar over bestuderen van het verschijnsel taal. Als je kijkt naar
Nadere informatieProgramma van Inhoud en Toetsing (PIT)
Onderdeel: Grammatica zinsdelen 1F Grammaticale kennis: onderwerp, lijdend voorwerp, hoofdzin, bijzin, gezegde, persoonsvorm. 1E Grammaticale kennis: meewerkend voorwerp. 2E Grammaticale kennis: bijwoordelijke
Nadere informatie* Mijn vader vindt dat je aan make-up niet te veel geld aan moet uitgeven.
1.8 Nederlands formuleren Als je zuiver Nederlands schrijft, moet je net als een verzorgde spelling een verzorgde zinsbouw gebruiken. Veel voorkomende fouten moet je daarbij vermijden. Deze fouten vind
Nadere informatieCONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo
Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten Subdomein A 1.1: Woordenschat 1.1 h/v de betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; 1.2 h/v de betekenis
Nadere informatieNieuwsbrief leren. leren en studeren op de basisschool. nummer 7 maart 2002. Lieven Coppens
België Finland Griekenland Japan Nigeria Noorwegen Polen Rusland Singapore Slovakije Tsjechië Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten Percentage Nieuwsbrief leren leren en studeren op de basisschool nummer
Nadere informatieTransparency in Language: A Typological Study S.C. Leufkens
Transparency in Language: A Typological Study S.C. Leufkens Transparency in language. A typological study Sterre Leufkens Een taal kun je zien als een verzameling vormen (woorden, zinnen, klanken, regels),
Nadere informatieVaksubkernen Inhouden vwo kerndoelen onderbouw. De leerling kan zijn Latijnse woordenschat inzetten bij het tekstbegrip
Tussendoelen Latijn ( vwo ) Latijn havo/vwo onderbouw K = gericht op voorbereiding op deze vakken in bovenbouw (Turquoise) KGV= gericht op algemene gymnasiale vorming (Zilver) = K = Kgv Taalsysteem Vocabulaire
Nadere informatie