Kwaliteitsindicatoren Farmacie. Meting over 2014 Poliklinische Apotheken

Transcriptie

1 Kwaliteitsindicatoren Farmacie Meting over 2014

2 Kwaliteitsindicatoren Farmacie (PoliA)

3 Inhoud Inleiding 7 Samenvatting indicatoren 9 Bij de totstandkoming van de kwaliteitsindicatoren hebben de volgende partijen samengewerkt: Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter Bevordering der Pharmacie (KNMP) Nederlandse Vereniging voor Poliklinische Farmacie (NVPF) Landelijke Huisartsen Vereniging, Apotheekhoudende Afdeling (LHV AHA) Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA) Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) Zorgverzekeraars Nederland (ZN) Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) Consumentenbond 1 Kwaliteitsmanagement 14 2 Continuïteit van zorg 20 3 Communicatie met de patiënt 38 4 Medicatiebewaking 39 5 Bereiding 48 6 Ter hand stellen 49 7 Monitoring van geneesmiddelen 54 8 Medicatiebeoordeling 72 KNMP Alexanderstraat JL Den Haag T E kwaliteitsmonitor@knmp.nl I 9. Beheer van geneesmiddelen Onderwijs, onderzoek en ontwikkeling van zorg 87 Aan de totstandkoming van deze uitgave is uiterste zorg besteed. Voor informatie die nochtans onvolledig of onjuist is opgenomen, aanvaardt de KNMP geen aansprakelijkheid. 5

4 Inleiding Apothekers en apotheekhoudende huisartsen werken hard aan het inzichtelijk en transparant maken van de kwaliteit van geleverde zorg. Dat gebeurt op drie verschillende manieren; via deze zorginhoudelijke kwaliteitsindicatoren, door gebruikmaking van patiëntervaring en met etalageplus informatie over afzonderlijke apotheken. Deze publicatie gaat alleen over de zorginhoudelijke indicatoren. De uitvraag van de kwaliteitsindicatoren gebeurt sinds 2012 via de Stichting Kwaliteitsindicatoren Farmacie (SKIF). In SKIF zijn de koepelorganisaties KNMP, NVZA, NVPF en LHV Apotheekhoudenden vertegenwoordigd. SKIF is in het leven geroepen om farmaceutische data te verzamelen, te beheren en (onder strikte voorwaarden) te delen met (zorg) consumenten, andere zorgverleners, de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en zorgverzekeraars. Rond de uitvraag van de kwaliteitsindicatoren over de verslagjaren 2011, 2012 en 2013 is veel kennis opgedaan die opnieuw heeft geleid tot concrete verbeterstappen. Niet alleen het proces van de uitvraag is verbeterd, ook inhoudelijk zijn de kwaliteitsindicatoren waar nodig herzien. De verbeteringen zijn ingegeven door meldingen over de indicatoren afkomstig van apothekers en apotheekhoudende huisartsen. Daarnaast is de balans tussen structuur-, proces- en uitkomstindicatoren in de set over 2014 opnieuw verbeterd. De voorliggende set voldoet aan de informatiebehoefte van zowel de zorgverleners als de vragende partijen: zorgverzekeraars, patiënten en consumenten, en de toezichthouder IGZ. Deze set is opnieuw in nauw overleg met apothekers en apotheekhoudende huisartsen samengesteld en zorgvuldig afgestemd met zorgverzekeraars en patiënten- en consumentenorganisaties. Er is veel aandacht gegeven aan het beperken van de administratieve last voor apothekers en apotheekhoudende huisartsen rond de uitvraag. De indicatoren die al getoetst worden bij certificatie vallen weg voor apotheken die gecertificeerd zijn. Hierdoor is de lijst een stuk korter. Apotheken die deelnemen aan de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) kunnen de indicatorenuitkomsten die de SFK berekent, automatisch inladen in de online enquête. Als uw apotheek ook deelneemt aan een cluster van apotheken met hetzelfde patiëntenbestand, dan kunt u naast individuele gegevens van de apotheek clustergegevens aanleveren. 6 7

5 Er ligt voor verslagjaar 2014 een goede, weloverwogen set die geleverde farmaceutische zorg inzichtelijk maakt en daarmee betekenisvolle informatie oplevert voor alle belanghebbenden. Wie heeft er belang bij de uitvraag van de kwaliteitsindicatoren en/of welke partijen hebben interesse in de resultaten: Apothekers en apotheekhoudende huisartsen krijgen de mogelijkheid om de kwaliteit van hun geleverde zorg te tonen. Het levert hen ook direct inzicht in welke verbeteringen gemaakt kunnen worden. Zorgconsumenten krijgen inzicht in de kwaliteit van een apotheek en hiermee de mogelijkheid om een zorgverlener te kiezen die voldoet aan hun eisen en behoeften. Zorgverzekeraars krijgen inzicht in de kwaliteit van de zorg in een apotheek en zijn hierdoor beter in staat om zorg in te kopen. IGZ gebruikt de informatie voor haar toezicht- en handhavingstaak. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) kan passend (toekomstig) beleid ontwikkelen dat leunt op realistische mogelijkheden van apotheken. Het kwaliteitsinstituut heeft als doel de kwaliteit van de in Nederland geleverde zorg te helpen verbeteren. Daartoe worden via het Kwaliteitsinstituut de scores op de openbare data set gepubliceerd. Publicatie van resultaten Met de uitvraag van de kwaliteitsindicatoren wordt informatie verzameld die meerdere doelen dient en bruikbaar is voor meerdere partijen. Specifieke resultaten van de uitvraag worden na een toetsing op validiteit en onder specifieke voorwaarden gedeeld met de toezichthouder en beleidsmakers. Ook wordt een deel van de resultaten openbaar gemaakt voor het algemene publiek. Om het ontsluiten van verzamelde data zorgvuldig en transparant te doen is door SKIF een dataprotocol opgesteld waarin afspraken staan over gebruik en ontsluiting van de data. Apothekers en apotheekhoudende huisartsen maar ook de vragende partijen hebben uiteraard actief inbreng geleverd bij het opstellen van het dataprotocol. Met de jaarlijkse uitvraag van de kwaliteitsindicatoren en publicatie van de resultaten komen apotheekhoudenden tegemoet aan de wens van zorgconsumenten, zorgverzekeraars en beleidsmakers om inzicht te verschaffen in geleverde zorgprestaties op apotheekniveau. De resultaten worden door apotheken en apotheekhoudenden ingezet om hun zorgtaak en dienstverlening (nog) beter uit te voeren en hun zorgverlening aan de patiënt voortdurend te verbeteren. Samenvatting indicatoren In de set onderscheiden we drie soorten indicatoren: structuur-, proces-, en uitkomstindicatoren. Structuurindicatoren geven informatie over de organisatorische voorwaarden waarbinnen een apotheekhoudende verantwoord zorg kan leveren. Procesindicatoren geven informatie over de handelingen die binnen een zorgproces worden uitgevoerd om kwaliteit te leveren. Uitkomstindicatoren geven informatie over de uitkomst van de zorg. Kwaliteitsmanagement 1.1 Aanwezigheid gecertificeerd kwaliteitssysteem (pag. 14) 1.2 Onderzoek naar patiëntervaringen of patiënttevredenheid (pag. 15) 1.3 Registreren van intern geconstateerde bijna incidenten (pag. 16) 1.4 Registratie en analyse van incidenten waarbij de cliënt onjuiste medicatie heeft ontvangen (pag. 17) 1.6 Registratie en analyse van klachten van patiënten (pag. 18) 1.7 Deelname aan de Centrale Medicatiefouten Registratie (CMR) (pag. 19) Continuïteit van zorg 2.1 Navragen en vastleggen actueel geneesmiddelgebruik (patiëntendossier) (pag. 20) 2.2 Deelname aan overleg tussen voorschrijvers en apothekers (pag. 22) 2.3 Percentage dossiers van patiënten met een vastgelegde opt-in (pag. 23) 2.4 Percentage patiënten met een actueel en geverifieerd medicatieoverzicht bij klinische opname en bij ontslag uit het ziekenhuis (pag. 24) 2.5 Aanwezigheid schriftelijke behandelprotocollen farmaceutische zorg in het ziekenhuis (pag. 27) 2.6 Systeem elektronische gegevensuitwisseling tussen apotheken (pag. 29) 2.8 Percentage uitgiften van een extramuraal verstrekt anti-tnf middel waarbij de verstrekking doorgegeven is aan de lokale apotheek (pag. 31) 2.9 Percentage uitgiften van een extramuraal verstrekt oraal oncolytisch middel waarbij de verstrekking doorgegeven is aan de lokale apotheek (pag. 32) 8 9

6 2.10 Percentage uitgiften van een extramuraal verstrekt groeihormoon waarbij de verstrekking doorgegeven is aan de lokale apotheek (pag. 33) 2.11 Anti-emetica pakket bij oncologische patiënten die meerdere orale anti-emetica voorgeschreven krijgen (pag. 34) 2.12 Medicatiebewaking bij oncologische kuren die worden toegediend op de dagbehandeling (pag. 36) 2.13 Overdracht toegediende medicatie bij start van een oncologische kuur op de dagbehandeling (pag. 37) Communicatie met de patiënt 3.3 Aanwezig scholingsbeleid voor medewerkers (pag. 38) Medicatiebewaking 4.1 De parameters ten behoeve van de medicatiebewaking in het apotheekinformatiesysteem zijn goed ingesteld (pag. 39) 4.2 Elektronisch vastleggen van de afhandeling van interacties (pag. 40) 4.3 Werkafspraken over navragen van contra-indicaties bij de patiënt (pag. 41) 4.4 Werkafspraken over navragen allergieën en overgevoeligheden bij de patiënt (pag. 42) 4.5 Bereidingen van systemische preparaten waarbij doseringscontrole is uitgevoerd (pag. 43) 4.6 De mate van controle door de apotheker voor terhandstelling op de dosering van apotheekbereidingen of van een eerdere dosering voor kinderen jonger dan 12 jaar (pag. 44) 4.7 Patiënten die metformine gebruiken in een dagdosis >1000 mg, en een creatinineklaring <50ml/ min hebben en waarbij op basis van de creatinineklaring een interventie in de medicatie heeft (pag. 45) 4.16 Uitvoeren van adequate medicatiebewaking bij de uitgifte van uitsluitend apotheek (UA)-middelen (via AIS of UA protocollen) (pag. 47) Bereiding 5.1 Bereiden conform GMP-z of richtlijn bereidingen of aantoonbaar werken volgens de IGZ circulaire doorgeleverde bereidingen (pag. 48) Ter hand stellen 6.1A Gebruik van een Geautomatiseerd DistributieSysteem (GDS) in het rapportagejaar (pag. 49) 6.3A Protocol uitvoeren van Eerste Terhandstellingsgesprek (pag. 50) 6.3B Afspraken mbt vastleggen uitgevoerd Eerste Terhandstellingsgesprek in patiëntendossier (pag. 52) 6.4 Training/opleiding voor uitvoeren van het Eerste Terhandstellingsgesprek (pag. 53) Monitoring van Geneesmiddelgebruik 7.1A Percentage patiënten >70 jaar dat klassieke NSAID s met gastroprotectie gebruikt (pag. 54) 7.2A Percentage patiënten dat gelijktijdig nitraat en antithromboticum gebruikt (pag. 56) 7.3A Percentage gebruikers van sterke opioïden met tevens laxantia (pag. 57) 7.4 Dosisaerosol met voorzetkamer bij patiënten onder de 6 en boven de 70 jaar (pag. 59) 7.5 Simvastatine >20 mg bij een eerste uitgifte (pag. 60) 7.6 Behandeling van HVZ patiënten tussen de 40 en 80 jaar met statines (pag. 61) 7.7 Geen overbehandeling met triptanen bij patiënten onder de 80 jaar (pag. 62) 7.9 Voorkeursmiddelen protonpompremmers, alle gebruikers (pag. 64) 7.10 Voorkeursmiddelen NSAID s, nieuwe gebruikers (pag. 65) 7.15 Percentage patiënten met foliumzuur bij methotrexaatgebruik (pag. 67) 7.16 Percentage gebruikers van antilipaemica binnen alle gebruikers van orale bloedglucose verlagende middelen tussen de 40 en 80 jaar (pag. 68) 7.17 Hoge dosering digoxine bij patiënten boven de 70 jaar (pag. 70) 7.19 Percentage gebruikers van thrombocytenaggregatieremmers (TAR) boven de 80 jaar en gelijktijdig gebruik van adequate maagbescherming (HARM wrestling rapport) (pag. 71) Medicatiebeoordeling 8.1 Kwalificaties op het gebied van medicatiebeoordelingen (pag. 72) 8.2 Werkafspraken omtrent het uitvoeren van medicatiebeoordelingen (pag. 74) 8.3A Aantal uitgevoerde medicatiebeoordelingen conform de KNMP-richtlijn Medicatiebeoordeling en/of de Multidisciplinaire richtlijn Polyfarmacie in het rapportagejaar (pag. 75) 8.3B Gemiddeld aantal FTP s per medicatiebeoordeling uitgevoerd volgens de richtlijn (pag. 77) 10 11

7 8.3C Percentage FTP s waaruit een voorstel komt om de bestaande medicatie te wijzigen (pag. 78) 8.4A Percentage vastgelegde niet aflevering-gerelateerde consulten met de patiënt (pag. 79) 8.4B Percentage vastgelegde niet aflevering-gerelateerde consulten met de arts (pag. 80) Beheer van Geneesmiddelen 9.1 Gebruik maken van betrouwbare leveranciers (pag. 81) 9.3 Aanwezigheid sluitend vervaldatumsysteem (pag. 82) 9.4 Het uitvoeren van recalls (pag. 83) 9.5 Het aantal niet volledig uitgevoerde relevante recalls van geneesmiddelen (pag. 84) 9.6 Aantal interne en externe meldingen over verlopen medicatie (pag. 86) Onderwijs, onderzoek en ontwikkeling van zorg 10.1A Ontwikkeling van kennis en vaardigheden van medewerkers (pag. 87) 10.2 Deelname LAREB intensive monitoring programma (pag. 88) 10.3 Aantal bij LAREB gemelde bijwerkingen van patiënten (pag. 89) aspecten van de indicatoren Kwaliteit van zorg wordt onderverdeeld in domeinen, namelijk: Kwaliteitsmanagement, Continuïteit van zorg, Communicatie met de patiënt, Medicatiebewaking, Bereiding, Ter hand stellen, Monitoring van geneesmiddelgebruik, Medicatiebeoordeling, Beheer van genees middelen, Onderwijs, onderzoek en ontwikkeling van zorg, Toediening van geneesmiddelen. Niet alle indicatoren zijn relevant voor iedere apotheekhoudende setting. Hier wordt omschreven of de indicatoren van toepassing zijn voor alle apotheekhoudenden (algemeen) of voor een specifieke setting: ziekenhuisapotheek, openbare apotheek of apotheekhoudende huisartsen. Omschrijving van het risico dat gelopen wordt. Hier wordt de indicator omschreven. Indien in de indicatoren termen worden gebruikt die enige toelichting nodig hebben, dan wordt deze hier gegeven. Bijvoorbeeld toelichting op medicatie en/of middelen. en worden vaak als een breuk gepresenteerd (behalve structuurindicatoren). De teller is het getal boven de streep van een breuk. Daarnaast is de teller een deelverzameling van de noemer. De noemer is het getal onder de streep van een breuk. en zijn een middel om inzichtelijk te maken wat de kwaliteit van zorg is op een bepaald moment. Hier wordt een korte samenvatting gegeven van het belang van deze indicator in relatie tot kwaliteit van zorg en een weergave van de gebruikte bronnen. Er worden drie typen indicatoren onderscheiden: Structuurindicatoren, Procesindicatoren, Uitkomstindicatoren

8 Kwaliteitsmanagement 1.2 PoliA (AHHA, ZHA, OA) Onderzoek naar patiëntervaringen of patiënttevredenheid 1.1 PoliA (AHHA, ZHA, OA) Aanwezigheid gecertificeerd kwaliteitssysteem Kwaliteitsmanagement Kwaliteitsmanagement Alle branches Alle branches De apotheek beschikt niet over een gecertificeerd kwaliteitssysteem, waardoor de kwaliteit onvoldoende geborgd is. Door het niet (periodiek) meten van patiëntervaringen kan niet worden nagegaan of de zorg voldoende aansluit bij de behoefte van de patiënt, of er zich knelpunten voordoen en hoe interventies of verbeteractiviteiten in de apotheek zijn ervaren. OA, AHHA, PoliA A) Beschikt de apotheek over een voor geheel 2014 geldig gecertificeerd kwaliteitssysteem (bijv. HKZ of ISO)? (u bent klaar met deze indicator) A) Heeft u in de afgelopen 3 jaar een onderzoek uitgevoerd naar patiëntervaringen of patiënttevredenheid? B) Zo ja, wat is het nummer van het certificaat? B) In welk jaar heeft u het meest recente onderzoek uitgevoerd naar patiëntervaringen of patiënttevredenheid? De zorginstelling waar farmaceutische zorg wordt geleverd, beschikt over een kwaliteitssysteem dat is gebaseerd op vigerende wet- en regelgeving en recente inzichten. De eindverantwoordelijke in een zorginstelling zorgt ervoor dat de documenten van het kwaliteitssysteem regelmatig op inhoudelijke en technische kwaliteitseisen worden getoetst, en dat zorgverleners bekend zijn met de onderdelen van het kwaliteitssysteem. Structuur C) Welke methode was daarbij gebruikt? CQI-Farmacie Apotheken door Cliënten Bekeken (ACB) Een andere methode, namelijk... Deze indicator gaat in op het betrekken van patiëntervaringen in de zorgverlening door middel van onderzoek. Door het periodiek meten van patiëntervaringen kan worden nagegaan of de zorg voldoende aansluit bij de behoefte van de patiënt, of er zich knelpunten voordoen en hoe interventies of verbeteractiviteiten in de apotheek zijn ervaren. Deze indicator vraagt naar het laatste jaar waarin een dergelijk onderzoek is uitgevoerd in de apotheek en naar de methode die gebruikt is. Structuur 14 15

9 1.3 PoliA (AHHA, ZHA, OA) Registreren van intern geconstateerde bijna incidenten 1.4 PoliA (AHHA, ZHA, OA) Vindt er registratie en analyse plaats van incidenten waarbij de cliënt daadwerkelijk onjuiste medicatie heeft ontvangen? Kwaliteitsmanagement Kwaliteitsmanagement Alle branches Alle branches Een gebrekkige registratie van intern geconstateerde bijna incidenten ontneemt de mogelijkheid tot verbetering. A) In welke mate worden bijna incidenten die door apotheekmedewerkers (intern) worden geconstateerd, systematisch geregistreerd door de apotheek? in > 80 % van de voorvallen in < 80% en > 50% van de voorvallen in < 50% en > 20% van de voorvallen in < 20% van de voorvallen B) Aantal door apotheekmedewerkers intern (binnen de apotheek of praktijk) geconstateerde en geregistreerde bijna incidenten voordat zij de patiënt hebben bereikt in het rapportagejaar? Een intern geconstateerd bijna incident is een onvoorziene gebeurtenis (denk aan een fout of afwijking), dat niet noodzakelijk schade heeft veroorzaakt, maar is onderschept binnen de apotheek, voordat de medicatie of informatie de patiënt of een andere zorgverlener heeft bereikt. Wanneer een bijna incident via de standaard procedure wordt ondervangen, deze niet meetellen bij deze indicator. Deze indicator vraagt naar de aanwezigheid van een procedure voor het registreren van bijna incidenten die door medewerkers van de apotheek zijn geconstateerd en waarvan de patiënt nog niets heeft gemerkt. Uiteindelijk is het van belang dat bijna incidenten worden geregistreerd, geanalyseerd en waar mogelijk aanleiding geven tot verbeteringen in procedures en controles. Proces Er is onvoldoende zicht op incidenten bij de terhandstelling van geneesmiddelen waardoor daaruit onvoldoende lering voor de toekomst kan worden getrokken, en dezelfde of vergelijkbare fouten zullen blijven bestaan. A) Vindt er registratie plaats van incidenten waarbij de cliënt daadwerkelijk niet de juiste medicatie heeft ontvangen? B) Worden incidenten geanalyseerd ten behoeve van verbetering? Onder niet juiste medicatie wordt verstaan: onjuiste dosering en/of onjuiste stof en/of onjuiste bereiding en/of niet op juiste naam gesteld en/of onjuist gebruik op het etiket. Een incident is elke onbedoelde gebeurtenis tijdens het zorgproces welke de patiënt heeft bereikt en die tot schade aan de patiënt heeft geleid, had kunnen leiden of (nog) zou kunnen leiden (denk aan een fout of afwijking). De apotheekhoudende zorgt voor een optimaal controlesysteem, zodat de juiste patiënt het juiste middel krijgt. Daarbij hoort optimale vastlegging van de interne controles en de uitkomsten daarvan. De systematiek van de controles wordt vastgelegd in het kwaliteitssysteem. Indien desondanks onjuiste medicatie wordt verstrekt, worden de meldingen daarvan systematisch vastgelegd en geanalyseerd ten behoeve van verbetering. Apotheekhoudenden die erg alert zijn op het inzichtelijk krijgen van gemaakte fouten en incidenten zullen hierover meer meldingen rapporteren. Weinig meldingen is niet per definitie goed Structuur

10 1.6 PoliA (AHHA, OA) Vindt er registratie en analyse plaats van klachten van patiënten? 1.7 PoliA (ZHA, OA) Deelname aan Centrale Medicatie-incidenten Registratie (CMR) Kwaliteitsmanagement Kwaliteitsmanagement Poliklinische Apotheek, Apotheekhoudende Huisarts en Openbare Apotheek Poliklinische Apotheek, Ziekenhuisapotheek en Openbare apotheek Bij onvoldoende aandacht voor klachten van patiënten worden belangrijke aanwijzingen voor verbetering van de praktijkvoering en zorgverlening gemist. A) Vindt er registratie plaats van klachten van patiënten? B) Worden klachten van patiënten geanalyseerd ten behoeve van verbetering van de organisatie? Een klacht is een schriftelijke, mondelinge of op andere wijze geuite aanduiding van een naar voren gebracht bezwaar tegen het handelen of functioneren van een zorgaanbieder, komend van de gebruiker van de diensten van deze zorgaanbieder en/of diens naasten. Het begrip klacht kent geen beperkingen wat betreft de uitingsvorm, plaats van indiening, doel van de klager, inhoud of complexiteit. De klacht kan dus het karakter hebben van twijfel, vragen, verzoeken om verbetering, melding, claim e.d. (Definitie afkomstig van de Vereniging Klachtenfunctionarissen in de Gezondheidszorg). Deze indicator gaat in op het gebruiken van klachten van patiënten voor het verbeteren van de zorgverlening. Klachten zijn een belangrijke bron van aanwijzingen voor verbeteringen in de zorgverlening. Een groter aantal klachten betekent vaak niet dat de apotheek slechter presteert, maar is in de meeste gevallen een indicatie voor systematische aandacht voor klachten van patiënten. Er wordt niet geleerd van medicatie incidenten. mt u deel aan CMR? Onderdeel van het kwaliteitssysteem is het veilig ( blame free ) melden van interne incidenten en/of (bijna) fouten. Deze interne meldingen, alsmede externe meldingen afkomstig van patiënten of zorgverleners, dienen minstens eenmaal per jaar te worden geanalyseerd om de werkzaamheid van het kwaliteitssysteem te evalueren. Tevens dienen ze gemeld te worden bij CMR. Op basis van de verzamelde informatie in deze landelijke databank, worden adviezen voor verbetering opgesteld voor alle apotheken. Proces Proces 18 19

11 Continuïteit van zorg 2.1 PoliA (AHHA, ZHA, OA) Navragen en vastleggen actuele geneesmiddelgebruik (patiëntendossier) Continuïteit van zorg Alle branches Van patiënten is het huidige geneesmiddelengebruik niet of onvoldoende bekend waardoor mogelijke schadelijke effecten van een nieuw (additioneel) geneesmiddel onvoldoende of niet onderkend worden. D) Bij elk ontslag uit het ziekenhuis registreert u alle bij ontslag benodigde en verstuurde medicatiegegevens uit het overdrachtsdocument van het ziekenhuis (ontslagbrief / bericht van de apotheek van het ziekenhuis) ook in uw eigen apotheek informatiesysteem ((Z)AIS) of het Huisarts Informatie Systeem (HIS). Deze vraag is van toepassing op iedere patiënt (voor ZHA exclusief neonaten, comateuze patiënten, etc.) aan wie u geneesmiddelen ter hand stelt (inclusief passanten). A) Gebruikt u bij elk voorschrift de historie van het (Z)AIS of HIS voor iedere patiënt (inclusief passanten) om het actuele geneesmiddelgebruik van de patiënt vast te leggen in het dossier, voordat de terhandstelling van een receptgeneesmiddel plaatsvindt? B) Bij elk voorschrift - oftewel bij elke opname voor ZHA - wordt het regionaal systeem om medicatiegegevens uit te wisselen (Ozis, LSP) geraadpleegd, zo nodig telefonisch/per fax bij de eerstelijns apotheek van de patiënt opgevraagd. C) Bij elk eerste voorschrift - oftewel bij elke opname voor ZHA - worden de gegevens uit het apotheekinformatiesysteem getoetst op juistheid en volledigheid door het actuele geneesmiddelgebruik te verifiëren bij de patiënt (inclusief zelfzorgmiddelen). Kennis van het actuele geneesmiddelengebruik is essentieel voor het uitvoeren van een goede medicatiebewaking en voor het voorschrijven van nieuwe medicatie. Het actuele geneesmiddelengebruik (conform richtlijn medicatieoverdracht) is een gecombineerd overzicht van de geneesmiddelen, die de arts heeft voorgeschreven, die de apotheek heeft ter hand gesteld, die de patiënt op eigen initiatief heeft aangeschaft (via drogisterij of internet) én die de patiënt ook daadwerkelijk gebruikt. Het is een randvoorwaarde dat deze overzichten één uniek document vormen. Zowel de digitale overzichten van arts en apotheker als de kennis van de patiënt spelen hierin een rol. Onder relevante zelfzorgmiddelen (op basis van de NZalijst) vallen in ieder geval die OTC geneesmiddelen die door de KNMP worden aangemerkt als OTC middelen waarop medicatiebewaking dient te geschieden. Hier vallen ook middelen onder die patiënten via internet verkrijgen (o.a. lifestyle geneesmiddelen). Structuur 20 21

12 2.2 PoliA (AHHA, ZHA, OA) Deelname aan overleg tussen voorschrijvers en apothekers 2.3 PoliA (OA) Percentage dossiers van patiënten met een vastgelegde opt-in Continuïteit van zorg Continuïteit van zorg Alle branches Poliklinische Apotheek en Openbare apotheek Patiënten worden niet eenduidig (en als gevolg mogelijk suboptimaal) behandeld als gevolg van onvoldoende afstemming tussen voorschrijvers en apotheken of omdat niet volgens afspraken wordt gehandeld. A) mt uw apotheek aan tenminste één vorm van de hieronder staande farmacotherapeutisch overleggen met andere zorgverleners (FTO) / formulariumcommissie(s) deel? extramurale/1elijns overleggen/commissies zoals FT(T)O (interne) ziekenhuis/2elijns overleggen/commissies/ formularium/geneesmiddelcommissies over intramuraal voorschrijfbeleid (interne) ziekenhuis overleggen/formularium/geneesmiddelcommissies over extramuraal voorschrijfbeleid transmurale (multi-lijns) overleggen/commissies overleggen in het ziekenhuis op patiëntniveau (u bent klaar met deze indicator) De apotheek deelt gegevens zonder toestemming van de patiënt. Percentage dossiers van patiënten met een vastgelegde opt-in. Bij VZVZ kan elke apotheekhoudende opvragen hoeveel dossiers met opt-in zijn aangemeld en ook heeft elke apotheker aangegeven hoeveel actieve dossiers er zijn in zijn apotheek. Aantal actieve dossiers kan ook gehaald worden uit de SFK rapportage die vorig jaar is opgeleverd. Maandelijks ontvangt de apotheek een overzicht van VZVZ van het aantal aangemelde dossiers (alleen positieve antwoorden). In het informatiesysteem kan de apotheek ook zien aan hoeveel patiënten om toestemming is gevraagd (positieve en negatieve antwoorden). Definitie van actieve dossiers: het aantal patiënten aan wie in het rapportagejaar medicatie is verstrekt. Aantal unieke BSNs met actieve dossiers met opt-in aangemeld bij LSP B) Indien u aan een FTO deelneemt, wat is het niveau van het FTO? niveau 1: geen gestructureerd overleg niveau 2: regelmatig overleg zonder concrete afspraken niveau 3: regelmatig overleg met concrete afspraken niveau 4: regelmatig overleg met toetsing van gemaakte afspraken Voorschrijvers en apotheekhoudenden werken samen binnen overlegstructuren, zoals het farmacotherapeutisch (transmuraal) overleg (FT(T)O) of 2elijnsoverleg formularium/ geneesmiddelcommissies. Binnen deze en andere overlegstructuren maken zorgverleners gezamenlijk afwegingen en afspraken over de effectiviteit, veiligheid en doelmatigheid van geneesmiddelen(gebruik). Aantal unieke BSNs met actieve dossiers De apotheek mag medicatiegegevens alleen delen met toestemming van de patiënt. Aan alle patiënten dient dus om toestemming te worden gevraagd en het antwoord (positief én negatief) wordt geregistreerd in het informatiesysteem. Voor LSP geldt dat alleen het BSN van de patiënt kan worden aangemeld indien in het informatiesysteem is vastgelegd dat de patiënt toestemming heeft verleend. Proces Structuur 22 23

13 2.4 PoliA (ZHA) Percentage patiënten met een actueel en geverifieerd medicatieoverzicht bij klinische opname en bij ontslag uit het ziekenhuis Continuïteit van zorg Poliklinische apotheek en Ziekenhuisapotheek Een niet actueel en geverifieerd medicatieoverzicht leidt tot mogelijke gezondheidsschade voor de patiënt. A) Percentage patiënten dat electief is opgenomen in het ziekenhuis en dat is ontslagen uit het ziekenhuis, waarbij u bij opname aantoonbaar een actueel medicatieoverzicht heeft opgevraagd bij de openbare apotheek en geverifieerd bij de patiënt? B) Percentage patiënten dat electief is opgenomen in het ziekenhuis, waarbij u bij opname aantoonbaar een actueel medicatieoverzicht heeft opgevraagd bij de openbare apotheek en geverifieerd bij de patiënt? Medicatieoverzicht: CConform definitie uit de richtlijn Overdracht van Medicatiegegevens in de keten, zoals vastgesteld door de Landelijke Stuurgroep Medicatieoverdracht in oktober 2009: Onder actueel medicatieoverzicht wordt hier verstaan een overzicht conform het format medicatieoverzicht 2.0. Het medicatieoverzicht is de registratie per patiënt van alle verstrekte geneesmiddelen (al dan niet op recept) en relevante gegevens over het gebruik daarvan in een periode van ten minste drie maanden voorafgaand aan het moment van aanmaak en gebruik van dat medicatieoverzicht of zolang als nodig is voor verantwoorde zorg. Gebruik van alcohol en/of drugs (aard en duur). De reden van starten/stoppen/wijzigen van medicatie en de initiator hiervan. De 1e voorschrijver en actuele voorschrijver. De apotheken die deze geneesmiddelen hebben verstrekt. Basale patiëntkenmerken: Burger Service Nummer (BSN), naam, geboortedatum, geslacht en adres van de patiënt. Afgeleide of indien beschikbaar contra-indicatie onderdeel co-morbiditeit. Afgeleide of indien beschikbaar contra-indicatie onderdeel geneesmiddelallergie/intolerantie en ADE (ernstige bijwerkingen). Op aanvraag kunnen de volgende gegevens worden verstrekt: Laboratoriumgegevens. Indicatie, indien nodig om de dosering te kunnen beoordelen. Actueel medicatieoverzicht: Het medicatieoverzicht is geverifieerd door de zorgverlener in een gesprek met de patiënt. Hierdoor is zelfzorg, daadwerkelijk gebruik van medicatie en andere informatie bekend en toegevoegd aan het medicatieoverzicht. A) Aantal patiënten dat in de maanden april, juli en november van het rapportagejaar electief is opgenomen in het ziekenhuis, waarbij u aantoonbaar een actueel medicatieoverzicht beschikbaar had. B) Aantal patiënten dat in de maanden april, juli en november van het rapportagejaar is ontslagen uit het ziekenhuis, waarbij u aantoonbaar een actueel medicatieoverzicht heeft verstrekt aan de openbare apotheek. In het medicatieoverzicht staan ten minste de volgende gegevens: Voorgeschreven, ter hand gestelde, toegediende en gebruikte medicatie, de sterkte, dosering en de toedieningsvorm van het geneesmiddel, gebruiksperiode, inclusief eventuele vermelding dat het gebruik van een geneesmiddel voortijdig is gestopt

14 A) Totaal aantal patiënten dat in de maanden april, juli en november van het rapportagejaar electief is opgenomen in het ziekenhuis. 2.5 PoliA (ZHA) Aanwezigheid schriftelijke behandelprotocollen farmaceutische zorg in het ziekenhuis Continuïteit van zorg B) Totaal aantal patiënten dat in de maanden april, juli en november van het rapportagejaar is ontslagen uit het ziekenhuis. Deze indicator is een operationalisatie van de indicator die de Landelijke Stuurgroep Medicatieoverdracht heeft vastgesteld in oktober Deze indicator behelst het bij ieder contactmoment beschikbaar zijn van een actueel medicatieoverzicht dat door iedere hulpverlener bij het contact geverifieerd wordt en zn. geactualiseerd wordt. In het kader van de meetbaarheid kiezen we hier voor de uitvraag bij een gespecificeerde risicogroep patiënten en op een erkend risicomoment als indicator voor alle patiënten en contactmomenten. Doel: De indicatoren geven de zorginstellingen en de zorgverleners inzicht in de mate waarin zij in hun dagelijks handelen daadwerkelijk een actueel medicatieoverzicht ter beschikking hebben op het moment dat inzicht in daadwerkelijk gebruik van medicatie vereist is. Uitkomst Poliklinische Apotheek en Ziekenhuisapotheek Ziekenhuispatiënten en poliklinische patiënten lopen gezondheidsrisico wanneer er geen behandelprotocollen rondom farmaceutische zorg binnen het ziekenhuis zijn opgesteld. A) De poliklinische / ziekenhuisapotheek is mede verantwoordelijk voor behandelprotocollen met betrekking tot: 1. oncologisch anti-emetica beleid N.v.t. 2. antibiotica beleid N.v.t. 3. postoperatieve pijnbestrijding N.v.t. 4. peri-operatieve preventie diepveneuze trombose en longembolie N.v.t. B) De poliklinische / ziekenhuisapotheek beschikt over actuele behandelplannen met betrekking tot: 1. cytostatica dagbehandeling N.v.t. 2. cytostatica klinische behandeling N.v.t

15 Behandelplannen zijn belangrijk voor het verhogen van de medicatieveiligheid. Dit speelt zeker een rol bij de 5 opgenomen behandelingen. 2.6 PoliA (AHHA, ZHA) Systeem elektronische gegevensuitwisseling tussen apotheken Continuïteit van zorg In het ziekenhuis is het van belang dat tussen voorschrijvers en apotheek behandelprotocollen aanwezig zijn van de farmaceutische zorg die er wordt verleend. Met het oog op de naleving van deze afspraken is het wenselijk dat deze schriftelijk zijn vastgelegd en goed toegankelijk zijn voor relevante zorgverleners. Structuur Poliklinische Apotheek, Apotheekhoudende Huisarts en Ziekenhuisapotheek Er is onvolledige elektronische gegevensuitwisseling tussen apotheken onderling. A) Participeert uw apotheek in uitwisseling van medicatiegegevens tussen apotheken? B) Participeert uw apotheek in uitwisseling van medicatiegegevens met andere zorgverleners? C) Op welk niveau participeert u in uitwisseling medicatiegegevens? (meerdere antwoorden mogelijk) Organisatieniveau (vestigingen onderling) Regionaal niveau Provinciaal niveau Landelijk D) Op welke wijze participeert uw organisatie in uitwisseling medicatiegegevens? (meerdere antwoorden mogelijk) In een OZIS-ring Via het Landelijk Schakelpunt (LSP) In een keten van apotheekhouders Anders, namelijk... bij C en D: meerdere antwoorden zijn tegelijk mogelijk. Een fax mag ook worden gezien als elektronische uitwisseling

16 Deze indicator richt zich op het delen van gegevens tussen apotheken via de zogenaamde regionale of lokale OZIS-koppeling of het LSP. Structuur 2.8 PoliA (ZHA) Percentage uitgiften van een extramuraal verstrekt anti-tnf middel waarbij de verstrekking doorgegeven is aan de lokale apotheek Continuïteit van zorg Poliklinische Apotheek en Ziekenhuisapotheek Zorgverleners zijn onvoldoende geïnformeerd over medicatiegebruik patiënt. Percentage uitgiften van een extramuraal verstrekt anti-tnf middel waarbij de verstrekking doorgegeven is aan de lokale apotheek of apotheekhoudende huisarts. Conform aanspraak en bekostiging (overgehevelde) TNF alfaremmers. Onder overdracht naar de openbare apotheek wordt het aantal informatieberichten m.b.t. middel/patiënt naar de openbare apotheek of apotheekhoudende huisarts verstaan voor de uitgegeven anti-tnf middelen. Aantal patiënten aan wie anti-tnf middelen zijn geleverd (Uitgifte middelen) in de rapportageperiode waarbij de verstrekking is doorgegeven aan de lokale apotheek. Aantal patiënten aan wie anti-tnf middelen zijn geleverd (Uitgifte middelen) in de rapportageperiode waarbij de verstrekking is doorgegeven aan de lokale apotheek. In het kader van de meetbaarheid kiezen we hier voor de uitvraag bij een gespecificeerde groep middelen voor specifieke patiënten en op een erkend risicoproces als indicator voor veilige zorg. Doel: De indicatoren geven de zorginstellingen en de zorgverleners inzicht in de mate waarin zij in hun dagelijks handelen daadwerkelijk informatie overdragen met betrekking tot middelen die in de thuissituatie worden gebruikt. Proces 30 31

17 2.9 PoliA (ZHA) Percentage uitgiften van een extramuraal verstrekt oraal oncolytisch middel waarbij de verstrekking doorgegeven is aan de lokale apotheek 2.10 PoliA (ZHA) Percentage uitgiften van een extramuraal verstrekt groeihormoon waarbij de verstrekking doorgegeven is aan de lokale apotheek Continuïteit van zorg Continuïteit van zorg Poliklinische Apotheek en Ziekenhuisapotheek Poliklinische Apotheek en Ziekenhuisapotheek Zorgverleners zijn onvoldoende geïnformeerd over medicatiegebruik patiënt. Zorgverleners zijn onvoldoende geïnformeerd over medicatiegebruik patiënt. Percentage uitgiften van een extramuraal verstrekte orale oncolytica waarbij de verstrekking doorgegeven is aan de lokale apotheek of apotheekhoudende huisarts. Percentage uitgiften van een extramuraal verstrekt groeihormoon waarbij de verstrekking doorgegeven is aan de lokale apotheek of apotheekhoudende huisarts. Conform aanspraak en bekostiging (overgehevelde) oncolytica. Onder overdracht naar de openbare apotheek of apotheekhoudende huisarts wordt het aantal informatieberichten mbt middel / patiënt naar de openbare apotheek of apotheekhoudende huisarts verstaan voor de uitgegeven orale oncolytica. Aantal patiënten aan wie orale oncolytische middelen zijn geleverd in de rapportageperiode waarbij de verstrekking is doorgegeven aan de lokale apotheek. Aantal patiënten aan wie orale oncolytische middelen zijn geleverd in de rapportageperiode. In het kader van de meetbaarheid kiezen we hier voor de uitvraag bij een gespecificeerde groep middelen voor specifieke patiënten en op een erkend risicoproces als indicator voor veilige zorg. Doel: De indicatoren geven de zorginstellingen en de zorgverleners inzicht in de mate waarin zij in hun dagelijks handelen daadwerkelijk informatie overdragen met betrekking tot middelen die in de thuissituatie worden gebruikt. Proces Conform aanspraak en bekostiging (overgehevelde) groeihormonen. Onder overdracht naar de openbare apotheek of apotheek houdende huisarts wordt het aantal informatieberichten m.b.t. middel / patiënt naar de openbare apotheek of apotheekhoudende huisarts verstaan voor de uitgegeven groeihormonen. Aantal patiënten aan wie groeihormonen is geleverd in de rapportageperiode waarbij de verstrekking is doorgegeven aan de lokale apotheek. Aantal patiënten aan wie groeihormonen is geleverd in de rapportageperiode. In het kader van de meetbaarheid kiezen we hier voor de uitvraag bij een gespecificeerde groep middelen voor specifieke patiënten en op een erkend risicoproces als indicator voor veilige zorg. Doel: De indicatoren geven de zorginstellingen en de zorgverleners inzicht in de mate waarin zij in hun dagelijks handelen daadwerkelijk informatie overdragen met betrekking tot middelen die in de thuissituatie worden gebruikt. Proces 32 33

18 2.11 PoliA Anti-emetica pakket bij oncologische patiënten die meerdere orale anti-emetica voorgeschreven krijgen Monitoring van zorg Poliklinische Apotheek Door het niet meegeven van anti-emetica in een rol of weekdoos is het risico groter dat de patiënt de anti-emetica en comedicatie niet correct gebruiken door de vaak ingewikkelde innameschema s. B Aantal oncologische patiënten die meer dan één oraal anti-emeticum heeft ontvangen. Deze indicator gaat in op het op maat afleveren van antiemetica aan patiënten die oncolytica gebruiken, waarbij de middelen in een aangepaste toedieningsvorm zitten met de verschillende middelen per toedieningstijdstip gezamenlijk verpakt (een baxterrol of weekdoos). Dit verhoogt zowel de medicatieveiligheid als het gebruiksgemak en de therapietrouw voor deze patiëntengroep. A) Levert u anti-emetica pakketten, d.w.z. een aangepaste toedieningsvorm waarin de verschillende middelen per toedieningstijdstip gezamenlijk verpakt zitten (een baxterrol of weekdoos)? Proces B) Indien ja, welk percentage van de oncologie patiënten die er voor in aanmerking komen krijgen een anti-emetica-pakket (schatting)? 0 20% 21 40% 41 60% 61 80% % Het betreft hier een reële schatting. Dit is een nieuwe indicator die nog volop in ontwikkeling is. Uw input is hierbij wenselijk. Hoe zou u dit percentage bepalen, welke teller en welke noemer lijken u een goede weergave van hetgeen we willen meten? U kunt uw opmerkingen en suggesties achterlaten in het opmerkingenveld. B Aantal patiënten die een anti-emeticapakket hebben ontvangen

19 2.12 PoliA Medicatiebewaking bij oncologische kuren die worden toegediend op de dagbehandeling 2.13 PoliA Overdracht toegediende medicatie bij start van een oncologische kuur op de dagbehandeling Continuïteit van zorg Continuïteit van zorg Poliklinische Apotheek Poliklinische Apotheek Indien er geen medicatieverificatie voorafgaande aan een oncologische kuur plaatsvindt, komt de medicatieveiligheid in gevaar omdat er interacties, contra-indicaties en allergieën niet worden gesignaleerd die wel relevant zijn. Nodige aanpassingen in de overige medicatie worden mogelijk niet doorgevoerd. Indien er geen medicatieoverdracht plaatsvindt bij start van een oncologische kuur op de dagbehandeling, komt de medicatieveiligheid in gevaar omdat er relevante interacties kunnen optreden die niet worden gesignaleerd in de eerste lijn. B A) Vindt er medicatieverificatie plaats voorafgaande aan een oncologische kuur bij patiënten die de oncolytica krijgen toegediend op de dagbehandeling, zodat medicatiebewaking op het actueel medicatiegebruik kan plaatsvinden? B) Percentage behandelingen waar bij de start van een oncologische kuur op de dagbehandeling medicatieverificatie is uitgevoerd Dit is een nieuwe indicator die nog volop in ontwikkeling is. Uw input is hierbij wenselijk. Hoe zou u dit percentage bepalen, welke teller en welke noemer lijken u een goede weergave van hetgeen we willen meten? U kunt uw opmerkingen en suggesties achterlaten in het opmerkingenveld. Hoeveel keer is bij de start van een oncologische kuur op de dagbehandeling medicatieverificaties uitgevoerd? B A) Vindt er overdracht plaats van de toegediende medicatie/ kuur naar de lokale apotheek bij patiënten die oncolytica krijgen toegediend op de dagbehandeling? B) Percentage kuren waarbij medicatieoverdracht van de toegediende medicatie naar de lokale apotheek heeft plaatsgevonden Dit is een nieuwe indicator die nog volop in ontwikkeling is. Uw input is hierbij wenselijk. Hoe zou u dit percentage bepalen, welke teller en welke noemer lijken u een goede weergave van hetgeen we willen meten? U kunt uw opmerkingen en suggesties achterlaten in het opmerkingenveld. Aantal oncologische kuren waarbij er medicatieoverdracht van de toegediende medicatie naar de lokale apotheek heeft plaatsgevonden. B Aantal keren dat een oncologische kuur gestart is op de dagbehandeling. B Aantal keren dat een oncologische kuur gestart is op de dagbehandeling. Deze indicator gaat in op de verplichting om voordat een middel wordt voorgeschreven / toegediend een medicatie verificatie uit te voeren volgens de richtlijn medicatie overdracht. Dit is nodig bij elke voorschrift en/of toediening op de dagbehandeling, maar extra relevant bij de medicatie veiligheid bij oncolytica. Proces Deze indicator gaat in op de verplichting om een medicatieoverdracht uit te voeren volgens de richtlijn medicatie overdracht Dit is nodig bij elke levering aan een patiënt, maar extra relevant voor de medicatieveiligheid bij oncolytica. Proces 36 37

20 Communicatie met de patiënt Medicatiebewaking 3.3 PoliA (OA) Aanwezig scholingsbeleid voor medewerkers 4.1 PoliA (AHHA, OA) De parameters ten behoeve van de medicatiebewaking in apotheekinformatiesystemen zijn goed ingesteld Communicatie met de patiënt Poliklinische Apotheek en Openbare Apotheek Een patiënt krijgt inadequate (onjuiste, onvolledige en/of onvoldoende duidelijke) informatie als gevolg van het feit dat de medewerker die informatie verstrekt onvoldoende communicatief competent is. Medicatiebewaking Poliklinische Apotheek, Apotheekhoudende Huisarts en Openbare Apotheek De instellingen van het apotheek/huisartsinformatiesysteem worden niet gecontroleerd en bijgesteld. Is er een scholingsbeleid aanwezig met een bedrijfsopleidingsplan en een persoonlijk opleidingsplan per medewerker waarvan de resultaten ook jaarlijks geëvalueerd worden? A) Controleert u jaarlijks of de parameters ten behoeve van de medicatiebewaking in apotheekinformatiesystemen goed zijn ingesteld en past u deze zo nodig aan? (u bent klaar met deze indicator) Aantoonbaar door overleggen van een deelnamecertificaat van relevante opleiding of nascholing op het gebied van de FPZ-communicatie. Mondelinge informatie moet inhoudelijk correct zijn én aansluiten bij de zorg- en informatiebehoefte van de cliënt. Het is van belang dat de zorgverlener proactief vraagt naar deze behoefte van de patiënt en verifieert of alle verstrekte informatie en adviezen goed zijn overgekomen en alle vragen beantwoord zijn. Professionele communicatievaardigheden zijn aan te leren en bij te houden. Wanneer een zorgverlener het geneesmiddel overhandigt of toedient aan de patiënt, moet de apotheekhoudende nagaan of deze de gebruiksinstructie in acht neemt of overbrengt aan de patiënt. In bijzondere gevallen zoals bij verminderde cognitie of beperkte praktische vaardigheden en bij complexe medicatie, dient uitgebreidere instructie gegeven te worden. Inhoudelijk is het van belang dat de medewerker weet welke informatie belangrijk is om te verstekken en dat deze kennis op een professionele wijze gecommuniceerd wordt naar de cliënt zodat deze aansluit bij de zorgvraag en informatiebehoefte van de cliënt. B) Indien u de parameters ten behoeve van de medicatie bewaking controleert, doet u dat aan de hand van het document KNMPvoorschrift: Basisinstellingen medicatiebewaking AIS of het document van Stichting Healthbase?, maar wel aan de hand van een ander document, te weten... Het document KNMP-voorschrift: Basisinstellingen medicatiebewaking AIS is beschikbaar via het openbaar toegankelijke deel van de KNMP-website: downloads/medicijnen-zorgverlening/medicatieveiligheid/ais/ basisinstelling-ais. Deze informatie is ook toegankelijk voor apotheekhoudende huisartsen. Deze indicator, bestaande uit meerdere subitems, heeft betrekking op de instelling van de medicatiebewakingparameters in de apotheek/huisartsinformatiesystemen. Structuur Structuur 38 39

21 4.2 PoliA (AHHA, ZHA, OA) Elektronisch vastleggen van de afhandeling van interacties 4.3 PoliA (OA) Werkafspraken over navragen van contra-indicaties bij de patiënt Medicatiebewaking Medicatiebewaking Alle branches Poliklinische Apotheek en Openbare Apotheek Het niet navragen, verifiëren en elektronisch vastleggen van interacties leidt tot het risico op gezondheidsschade bij de patiënt. Het niet navragen, verifiëren en vastleggen van contraindicaties leidt tot het risico op gezondheidsschade bij de patiënt. Worden ondernomen acties naar aanleiding van het vaststellen van een interactie herleidbaar elektronisch vastgelegd (exclusief scannen van recepten)? Deze indicator vraagt naar het elektronisch vastleggen van informatie over de afhandeling van interacties in de apotheek. Er moet teruggevonden kunnen worden hoe het signaal is afgehandeld, de reden voor de gekozen afhandeling en de uitkomst van een eventueel overleg met een andere zorgverlener of met de patiënt. Omdat deze informatie eenvoudig toegankelijk moet zijn tijdens de receptverwerking, dient dit elektronisch vastgelegd te worden. In deze indicator wordt (het scannen van) handmatig op het recept vastgelegde informatie uitgesloten. Structuur Is er in de apotheek een vastgelegde werkafspraak dat voor iedere patiënt zonder patiëntendossier (inclusief passanten) mogelijke contra-indicaties worden nagevraagd bij de patiënt en worden vastgelegd? Deze indicator gaat in op het navragen van contra-indicaties bij patiënten. Dit zou moeten gebeuren voor iedere patiënt die medicatie ophaalt in de apotheek. In deze indicator wordt specifiek gevraagd naar vastgelegde werkafspraken over het vragen naar mogelijke contra-indicaties bij iedere patiënt die tot dusverre onbekend is in de apotheek. Het op de hoogte zijn van mogelijke contra-indicaties is een randvoorwaarde voor het uitvoeren van een zorgvuldige medicatiebewaking. Structuur 40 41

22 4.4 PoliA (AHHA, OA) Werkafspraken over vragen naar allergieën en overgevoeligheden bij patiënt 4.5 PoliA (OA) Bereidingen van systemische preparaten waarbij doseringscontrole is uitgevoerd Medicatiebewaking Medicatiebewaking Poliklinische Apotheek, Apotheekhoudende Huisarts en Openbare Apotheek Het niet navragen, verifiëren en vastleggen van intoleranties leidt tot het risico op gezondheidsschade bij de patiënt. Zijn er in de apotheek vastgelegde werkafspraken over het vragen naar allergieën en overgevoeligheden aan iedere patiënt zonder patiëntendossier (inclusief passanten)? Deze indicator gaat in op het vragen naar intoleranties bij de patiënt. Dit dient in ieder geval te gebeuren voor de patiënt zonder patiëntendossier in de apotheek. In deze indicator wordt gevraagd naar vastgelegde werkafspraken hierover in de apotheek. Poliklinische Apotheek en Openbare Apotheek De bereide medicatie heeft niet de juiste dosering waardoor de patiënt risico loopt op gezondheidsschade. Beschikt u over een protocol voor doseringscontrole op werkzame bestanddelen bij bereidingen van systemische preparaten voor kinderen tot en met zes jaar? De beoordeling en behandeling van het recept inclusief doserings controle moet altijd plaatsvinden door de behandelend apotheker (zie hiervoor ook de LNA-Mededeling Organisatie Apotheekbereiding). Dat houdt in dat ook in het geval van doorlevering de behandelend apotheker verantwoordelijk is o.a. voor de doseringscontrole. Structuur Deze indicator gaat in op de medicatiebewaking bij apotheekbereidingen. Deze indicator vraagt naar de doseringscontrole op werkzame bestanddelen bij bereidingen van systemische preparaten (oraal, rectaal) voor kinderen tot en met zes jaar. Structuur 42 43

23 4.6 PoliA (OA) De mate van controle door de apotheker voor terhandstelling op de dosering van apotheekbereidingen of van een eerdere dosering voor kinderen jonger dan 12 jaar? Medicatiebewaking 4.7 PoliA (OA) Patiënten die metformine gebruiken in een dagdosis >1000 mg, en een creatinineklaring <50ml/ min hebben en waarbij op basis van de creatinineklaring een interventie in de medicatie heeft plaatsgevonden Poliklinische Apotheek en Openbare Apotheek Medicatiebewaking De bereide medicatie heeft niet de juiste dosering waardoor de patiënt risico loopt op gezondheidsschade. In welke mate controleert de apotheker vóór terhandstelling de dosering van apotheekbereidingen voor kinderen jonger dan 12 jaar of is een eerdere dosering geverifieerd? in meer dan 95% van de situaties in 75% tot 95% van de situaties in 50% tot 75% van de situaties in minder dan 50% van de situaties Deze indicator gaat in op de medicatiebewaking bij apotheekbereidingen. Deze indicator vraagt naar de doseringscontrole op werkzame bestanddelen bij bereidingen van systemische preparaten (oraal, rectaal) voor kinderen jonger dan 12 jaar. Uitgangspunt is dat deze controle altijd plaatsvindt, uitzonderingen daargelaten. Poliklinische Apotheek en Openbare Apotheek Bij medicatiebewaking worden de clinical rules onvoldoende meegenomen. A) Het percentage patiënten (exclusief passanten) dat metformine gebruikt in een dagdosis >1000 mg waarvan u inzicht heeft in de labwaarden aangaande de nierfunctie. B) Het percentage patiënten (exclusief passanten) dat metformine gebruikt in een dagdosis >1000 mg waarvan u inzicht heeft in de labwaarden aangaande de nierfunctie en een creatinine klaring <50ml/ min heeft. C) Percentage patiënten (exclusief passanten) waar een interventie gepleegd is in verband met een creatinineklaring <50 ml/min bij metforminegebruik in een dagdosis >1000 mg. Proces A) Aantal patiënten (patiënten (exclusief passanten) in het rapportagejaar dat metformine gebruikt in een dagdosis >1000 mg waarvan u inzicht heeft in de labwaarden aangaande de nierfunctie (zie uw antwoord op noemer B). B) Aantal patiënten (exclusief passanten) in het rapportagejaar dat metformine gebruikt in een dagdosis >1000 mg en een creatinine klaring <50ml/ min heeft (zie uw antwoord op noemer van C). C) Aantal patiënten (exclusief passanten) waarbij in het rapportagejaar een interventie is gepleegd in verband met een creatinineklaring <50 ml/ min bij metforminegebruik in een dagdosis >1000 mg