Moeten wij ons sociaal model aanpassen op het moment dat het zijn functie moet waar maken?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Moeten wij ons sociaal model aanpassen op het moment dat het zijn functie moet waar maken?"

Hanne de Graaf
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Jozef Pacolet HIVA, Katholieke Universiteit Leuven Moeten wij ons sociaal model aanpassen op het moment dat het zijn functie moet waar maken? Solidariteit voor het Gezin, 9 mei 2012

2 Inhoud Geen FUD: fear, uncertainty and doubt Demografie: andere demografische projecties, zelfde conclusies Levensvatbaarheid en superioriteit van onze sociale bescherming Arbeidsmarkt en schaarste aan arbeidskrachten Toepassing op de zorgsector Dynamiek van de LTC: programmatie en innovatie 2

3 De vergrijzing. 1988: bevolkingsprognose voor 2040, België: : bevolkingsprognose voor 2020, België: : bevolkingsprognose voor 2050, België: : bevolkingsprognose voor 2010, België: : bevolkingsprognose voor 2020, België: : bevolkingsprognose voor 2050, België: : bevolkingsprognose voor 2060, België:

4 Veranderende bevolkingsprognoses. Zelfde conclusies? 1/01/1945 1/01/1950 1/01/1955 1/01/1960 1/01/1965 1/01/1970 1/01/1975 1/01/1980 1/01/1985 1/01/1990 1/01/1995 1/01/2000 1/01/2005 1/01/2010 1/01/2015 1/01/2020 1/01/2025 1/01/2030 1/01/2035 1/01/2040 1/01/2045 1/01/2050 1/01/2055 1/01/ Totale bevolking (duizenden, einde jaar) prognoses 1988 Prognoses 2000 Prognoses 2008

5 BBP in België, Miljard euro Jaarlijkse bijkomende productie BBP (prijzen 2007)

6 BBP per capita in België, euros Additional GDP per capita GDP per capita prices

7 De toekomst voor en na de crisis van GDP per capita in prices of 2008 GDP ageing report EU 2009 SCvV Source: Scenario 2010 is based on Studiecommissie voor de vergrijzing, Jaarlijks Verslag, juni

8 De toekomst versus het verleden GDP per capita in prices of 2008 GDP ageing report EU 2009 SCvV years years years

9 inkomen per inwoner Het inkomen per bewoner in België, , de overheidsuitgaven voor pensioenen, gezondheidszorg en ouderenzorg en het inkomen per bewoner na aftrek van deze uitgaven: een hoorn des overvloeds? BBP per inwoner Publieke uitgaven pensioenen, gezondheidszorg en oudererenzorg, per inwoner BBP per inwoner, na aftrek publieke uitgaven eigen berekening op basis van 2009 Ageing Report: Economic and budgetary projections for the EU-27 Member States, European Economy 2/2009 9

10 Inkomen per bewoner Inkomen met inbegrip van het inkomen in natura onder de vorm van gezondheidszorg en ouderen zorg per inwoner, voor de 65+ en de rest van de bevolking, 2060: gelijke tred met economische en sociale vooruitgang Rest van de bevolking eigen berekening op basis van 2009 Ageing Report: Economic and budgetary projections for the EU-27 Member States, European Economy 2/

11 Inkomen met inbegrip van het inkomen in natura onder de vorm van gezondheidszorg en ouderen zorg per inwoner, voor de 65+ en de rest van de bevolking, 2060: gelijke tred met economische en sociale vooruitgang, in verbruikseenheden (correctie voor gezinsgrootte) VE rest VE 65+ Rest bevolking eigen berekening op basis van 2009 Ageing Report: Economic and budgetary projections for the EU-27 Member States, European Economy 2/

12 Levensverwachting bij geboorte. In 1951 voor de man 65 en de vrouw 70 In 2007 voor de man 77 en de vrouw 83 In 2060 voor de man 85 en de vrouw 91

13 >90 Nieuwe bevolkingssprognoses maar vergelijkbare leeftijdsstructuur, in perunage totale bevolking Vergelijking structuur bevolking oud en nieuwe prognoses 0,16 0,14 0,12 0,10 0,08 0,06 0,04 0,02 0,00 Nieuw 2010 Nieuw 2060 Oud 2010 Oud 2050

14 Evolutie bevolking actieve leeftijd Vlaams Gewest en werkgelegenheid in diverse scenario s Vlaanderen Statisch Vlaanderen Pro-actief Vlaanderen Pro-actief plus Vlaanderen APS Statisch Vlaanderen APS B scenario Bevolking Vlaanderen Bevolking Vlaanderen 15-67

15 Evolutie bevolking actieve leeftijd Vlaams Gewest en werkgelegenheid in diverse scenario s, nieuwe bevolkingsprognoses Vlaanderen Statisch Vlaanderen Pro-actief Vlaanderen Pro-actief plus Vlaanderen APS Statisch Vlaanderen APS B scenario Bevolking Vlaanderen Bevolking Vlaanderen Vlaanderen pro-actief geleidelijke stijging pensioenleeftijd

16 Aanbod verpleegkundigen: aantal, proactief scenario; evolutie activiteitsgraad vergeleken met 5 jaar vroeger, België: is een belangrijke determinant voor de vervangingsvraag

17 Vraagzijde: evolutie van het verpleegkundig personeel in de verschillende sectoren, België, index (1999=100), (is de indicator voor de uitbreidingsvraag ) Index totaal aantal verpleegkundigen, België Ziekenhuizen, zonder CAO ROB en RVT, zonder CAO Thuisverpleging, zonder CAO Ziekenhuizen, met CAO ROB en RVT, met CAO Thuisverpleging, met CAO Leuven, 19-20th April 2010 Jozef Pacolet European fiugures and trends 17

18 Aanbod verpleegkundigen en confrontatie met de vraag België O.b.v. nieuwe bevolkingsprognoses en nieuwe informatie vanuit het onderwijs AANBOD VRAAG AANBOD VRAAG Aantal afgestudeerden Lage instroom Hoge instroom Dynamisch scenario Pro-actief scenario Vergelijking met resultaten o.b.v. oude bevolkingsprognoses en vroegere informatie vanuit het onderwijs Aantal afgestudeerden Lage instroom Hoge instroom Dynamisch scenario Pro-actief scenario

19 Hoe moet de sociale zekerheid er voor mij uit zien Er is geen free lunch, behalve de gratis receptie straks Demografie gaat alles niet oplossen: zelfde problemen, maar voor meer mensen Een hoogwaardige sociale zekerheid is niet negatief voor de economie En is ook betaalbaar als wij de activiteitsgraad op een realistisch niveau brengen, en de pensioenleeftijd (werkelijk en wettelijk) op een realistisch niveau brengen Voor de gezondheidszorg een hoogwaardige wettelijke bescherming en een marginale rol voor eigen bijdragen en private verzekeringen (voorbeeld van de VSA) Voor de pensioenen: herstel van de eerste pijler, want voor een tweede en derde pijler is het te laat en is ook niet wenselijk en is ook niet betaalbaar (voorbeeld van Nederland) Verdere uitbouw van de financiering op basis van repartitie want de financiële instellingen en markten hebben nu toch zeer slecht geboerd

20 Sociale bescherming: dat is wat de mensen vragen. Hoe zullen wij het invullen? Social protection as % of national income Peoples desire USA today Present level first pillar National income

21 Hoe ziet de thuiszorgsector er morgen uit: Bijgevoegde stelling anno 1989 In de thuiszorg zal in navolging van het model van de intramurale voorzieningen, een grotere integratie van de verschillende diensten (huisarts,thuisverpleging, bejaardenhulp, maatschappelijk werk) nodig zijn naarmate meer en meer, voornamelijk hoogbejaarde, patiënten een globaal dienstenpakket behoeven en voor zover er economies of scope optreden. (J. Pacolet, bijgevoegde stelling bij doctoraat over Marktstructuur en operationele efficiëntie in de Belgische financiële sector, november 1989)

22 Beleidsaanbevelingen in verband met programmatie woonzorgdecreet Programmatie is geen fixatie van het verleden maar een dynamische verkenning - normering van de toekomstige ontwikkelingen Woon-zorgdecreet kan en zal één en ander in beweging brengen Wij hebben nog geen echt beleid van desinstitutionalisering gehad Programmatie van de voorzieningen door Vlaanderen kan niet los worden gezien van de ontwikkelingen op federaal vlaksubstitutie binnen in de thuiszorg en de institutionele zorg is denkbaar Substitutie binnen de werksoorten is denkbaar (thuisverpleging gezinszorg schoonmaakhulp) Substitutie tussen reguliere en private diensten (thans ook dienstencheque)

23 Aanbieders Branchevervaging in de thuiszorg (volume in miljoen uren, Vlaanderen, rond 2009) Sector Dienstencheques Zorgsector waarvan 65+ Totaal Handelsvennootschap 23,5 Interim 11,7 Invoegbedrijf 4,6 Totaal handelsvennootschappen, interim en invoegbedrijf 39,8 17,4 2,8 waarvan hulpbehoevend Gezinszorg Poetsdienst PWA Natuurlijk persoon 1,5 0,6 0,2 VZW 9,5 Waarvan reguliere gezinszorg 7,7 12,5 3,9 Waarvan drie grootste non-profit thuiszorgorganisaties 5,0 8,5 3,5 PWA 4,9 Privé 1,4 OCMW en gemeente 3,9 2,6 3,1 Totaal non-profit 18,4 18,0 7 1,4 Totaal 59,6 18,0 7 1,4 Bron: webbevraging en administratieve informatie 23

24 Plaats van de dienstencheque in de thuiszorg en bij de voornaamste aanbieders (in miljoen uren) Activiteiten drie grootste diensten gezinszorg Totaal drie grootste diensten gezinszorg Familiehulp Thuishulp Solidariteit voor het Gezin Totale private sector Openbare diensten gezinszorg Uren gezinszorg (2008) 8,2 5,5 1,5 1,2 12,5 2,6 2,6 waarvan bij 65+ 6,7 4,5 1,1 1,1 10,1 2,1 2,1 Uren gezinszorg (2009) 8,5 5,5 1,7 1,3 12,5 2,6 2,6 Uren poetshulp 3,5 1,8 1,1 0,6 3,9 3,1 3,1 Uren dienstencheque 5,0 2,8 0,6 1,6 7,7 3,0 7,7 Totaal aantal uren 17,1 10,2 3,4 3,6 24,1 8,6 13,4 Als % van het totaal aantal uren Uren gezinszorg (in %) Uren poetsdienst (in %) Uren dienstencheque (in %) Totaal aantal uren (in %) Verhouding uren dienstencheque/uren poetshulp 1,43 1,54 0,57 2,70 2,00 0,96 2,50 Openbare diensten gezinszorg en PWA dienstenchequeactiviteiten Bron: Berekening op basis administratieve informatie en webbevraging 24

25 Conclusies

Vergelijkbare documenten

Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg

Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg Prof. dr. Jozef Pacolet Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Inhoud Betaalbaarheid van de zorg versus vrees, onzekerheid en twijfel Afbakening: nieuwe