Hoe werkt een rekenmachine?
|
|
- Jozef de Jonge
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoe werkt een rekenmachine? Uit welke hardware-componenten bestaat een rekenmachine? Welke instructies kan de machine uitvoeren? Practicum met de rekenmachine I Constante getallen Instructies van het type immediate Practicum met de rekenmachine II
2 Hoe werkt een rekenmachine? Uit welke hardware-componenten bestaat een rekenmachine? Welke instructies kan de machine uitvoeren? Practicum met de rekenmachine I Constante getallen Instructies van het type immediate Practicum met de rekenmachine II 2
3 Rekenmachine: vier hoofdcomponenten: Program Counter Instruction Memory Registers Arithmetic Logic Unit (ALU) 3
4 Samenhang tussen deze 4 hoofdcomponenten: 4
5 Architectuur van de rekenmachine 4 hoofdcomponenten: Arithmetic Logic Unit: het rekenorgaan 5
6 ALU S S0 Operator Functie Y = A + B 0 - Y = A B 0 & (bitwise AND) Y = A & B B wordt doorgelaten Y = B 6
7 Architectuur van de rekenmachine 4 hoofdcomponenten: Opslag van (tussen)resultaten 7
8 adres inhoud Registers data uitgangen (6 bits) (register)adres Hoeveel bits is het adres? Hoeveel bits is dit geheugen? 8
9 adres Inhoud (6 bits) Registers 6 data uitgangen (6 bits) (register)adres Hoeveel bits is het adres? 4 bits Hoeveel bits is dit geheugen? 2 4 * 6 = 256 bits 9
10 Datapad: Registers + ALU 0
11 Architectuur van de rekenmachine 4 hoofdcomponenten: Machinetaalprogramma; één geheugenplaats per instructie
12 Instruction Memory Adres (6 bits) Inhoud (4 bits) Machinecode Hoeveel instructies kunnen we in dit geheugen opslaan? Hoeveel bits is dit geheugen? 2
13 Instruction Memory Adres (6 bits) Inhoud (4 bits) Machinecode = instructies 2 6 x 4 = x 4 = bits 3
14 Architectuur van de rekenmachine 4 hoofdcomponenten: Houdt bij welke instructie wordt uitgevoerd 4
15 Instructiepad: PC + Instruction Memory 5
16 Hoe werkt een rekenmachine? Uit welke hardware-componenten bestaat een rekenmachine? Welke instructies kan de machine uitvoeren? Practicum met de rekenmachine I Constante getallen Instructies van het type immediate Practicum met de rekenmachine II 6
17 Terug naar de ALU S S0 Operator Functie Y = A + B 0 - Y = A B 0 & (bitwise AND) Y = A & B B wordt doorgelaten Y = B 7
18 Instructies S S0 Operator Instructie Functie ADD Y = A + B 0 - SUB Y = A B 0 & (bitwise AND) AND Y = A & B B wordt doorgelaten COPY Y = B 8
19 Instructies S S0 Operator Instructie Functie ADD Y = A + B 0 - SUB Y = A B 0 & (bitwise AND) AND Y = A & B B wordt doorgelaten COPY Y = B Instructie ADD rd, rs, rt SUB rd, rs, rt AND rd, rs, rt COPY rd, rt Betekenis Voorbeeld Optellen registers ADD $7, $3, $4 Aftrekken registers SUB $7, $3, $4 Bitwise-AND registers AND $7, $3, $4 Kopieer register COPY $7, $4 Instructieset rekenmachine Betekenis r7 r3 + r4 r7 r3 r4 r7 r3 & r4 r7 r4 9
20 Assembly Language S Syntax: ADD rd, rs, rt Voorbeeld: ADD $7, $5, $6 Betekenis: het getal in register 7 het getal in register 5 + het getal in register 6 20
21 Belangrijke abstractie: variabelen zijn registeradressen! c a + b // c wordt a + b rd rs + rt ADD $7, $5, $6 Het getal in register 7 wordt het getal in register 5 + het getal in register 6 2
22 Rekenmachine I 22
23 Timing Positieve klokflank PC = PC + Negatieve klokflank Data in Destination Register kloksignaal Duur klokpuls 23
24 Rekenmachine I SUB $7, $3, $4 7-5 = 2 24
25 Hoe werkt een rekenmachine? Uit welke hardware-componenten bestaat een rekenmachine? Welke instructies kan de machine uitvoeren? Practicum met de rekenmachine I Constante getallen Instructies van het type immediate Practicum met de rekenmachine II 25
26 Practicum met de Rekenmachine I Maak de opdrachten van paragaaf
27 Hoe werkt een rekenmachine? Uit welke hardware-componenten bestaat een rekenmachine? Welke instructies kan de machine uitvoeren? Practicum met de rekenmachine I Constante getallen Instructies van het type immediate Practicum met de rekenmachine II 27
28 Constante getallen Waarom zijn constante getallen zo belangrijk? Heel veel instructies bevatten een constant getal Waar worden constante getallen opgeslagen? In het instructiegeheugen Welke type instructies werken met constante getallen? Immediate instructies 28
29 Hoe werkt een rekenmachine? Uit welke hardware-componenten bestaat een rekenmachine? Welke instructies kan de machine uitvoeren? Practicum met de rekenmachine I Constante getallen Instructies van het type immediate Practicum met de rekenmachine II 29
30 Instructies van het type immediate Rekenmachine II kent vier instructies van het type immediate:. ADDI (ADD Immediate) 2. SUBI 3. ANDI 4. LOADI Bij de instructie ADDI wordt een constante opgeteld bij een variabele. Bij de instructie LOADI wordt een constante opgehaald uit het instructiegeheugen. 30
31 Datapad van een immediate-instructie Welke operatie voert de ALU uit bij een LOADI-instructie? 3
32 Instructietypen Rekenkundige en logische instructies ADD SUB AND Immediate instructies LOADI ADDI SUBI ANDI Datatransfer COPY 32
33 Instructieset van Rekenmachine II Instructie Betekenis Voorbeeld Betekenis ADD rd, rs, rt Optellen registers ADD $5, $6, $7 r5 r6 + r7 SUB rd, rs, rt Aftrekken registers SUB $5, $6, $7 r5 r6 - r7 AND rd, rs, rt Bitwise AND registers AND $5, $6, $7 r5 r6 & r7 COPY rd, rt Copy register COPY $3, $2 r3 r2 ADDI rd, rs, imm Optellen register en constante ADDI $5, $6, 0x234 r5 r6 + 0x234 SUBI rd, rs, imm Aftrekken register en constante SUBI $7, $6, 0x234 r7 r6-0x234 ANDI rd, rs, imm Bitwise AND register en const. ANDI $5, $6, 0d34 r5 r6 & 0d34 LOADI rd, imm Laad getal in register LOAD $, 0x 0020 r 0x
34 Hoe werkt een rekenmachine? Uit welke hardware-componenten bestaat een rekenmachine? Welke instructies kan de machine uitvoeren? Practicum met de rekenmachine I Constante getallen Instructies van het type immediate Practicum met de rekenmachine II 34
35 Rekenmachine II 35
36 Practicum met de Rekenmachine II Maak de opdrachten van paragaaf 3.6 en
Hoe werkt een computer precies?
Hoe werkt een computer precies? Met steun van stichting Edict Ben Bruidegom & Wouter Koolen-Wijkstra AMSTEL Instituut Universiteit van Amsterdam Overview Introductie SIM-PL Simulatietool voor werking computer
Nadere informatieVan Poort tot Pipeline. Ben Bruidegom & Wouter Koolen-Wijkstra AMSTEL Instituut Universiteit van Amsterdam
Van Poort tot Pipeline Ben Bruidegom & Wouter Koolen-Wijkstra AMSTEL Instituut Universiteit van Amsterdam Van Poort tot Pipeline Pipeline processor One cycle machine Calculator File of registers Assembly
Nadere informatieAntwoorden vragen en opgaven Basismodule
Antwoorden vragen en opgaven Basismodule Antwoorden van vragen en opgaven van hoofdstuk 1 1. Is elke combinatorische schakeling een digitale schakeling? Zo nee, waarom niet? Antwoord: Elke combinatorische
Nadere informatieProeftentamen in1211 Computersystemen I (Opm: de onderstreepte opgaven zijn geschikt voor de tussentoets)
TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit Informatietechnologie en Systemen Afdeling ISA Basiseenheid PGS Proeftentamen in1211 Computersystemen I (Opm: de onderstreepte opgaven zijn geschikt voor de tussentoets)
Nadere informatieDigitale technieken Deeltoets II
Digitale technieken Deeltoets II André Deutz 11 januari, 2008 De opgaven kunnen uiteraard in een willekeurige volgorde gemaakt worden geef heel duidelijk aan op welke opgave een antwoord gegegeven wordt.
Nadere informatieHOE WERKT EEN COMPUTER NU PRECIES?
FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM HOE WERKT EEN COMPUTER NU PRECIES? VO-MODULE DIGITALE TECHNIEK EN ARCHITECTUUR BEN BRUIDEGOM AMSTEL INSTITUUT FNWI
Nadere informatieDe computer als processor
De computer als processor DE FYSIEKE COMPUTER Componenten van de computerconfiguratie Toetsenbord Muis Scanner Microfoon (Extern geheugen) Invoerapparaten Uitvoerapparaten Monitor Printer Plotter Luidspreker
Nadere informatieHoofdstuk 7. Computerarchitectuur
Hoofdstuk 7 Computerarchitectuur 1 controlebus CPU MEMORY I/O databus adresbus Figuur 71 Schematische opbouw van een computersysteem 8 Figuur 72 Een busverbinding Buslijn Out E A In Out E B In Out E C
Nadere informatieSIM-PL, auteursomgeving voor digitale componenten
SIM-PL, auteursomgeving voor digitale componenten Ben Bruidegom en Wouter Koolen-Wijkstra, AMSTEL-insituut UvA Samenvatting SIM-PL is een auteursomgeving om componenten te construeren en te simuleren voor
Nadere informatiescc = b) CD AB
Computerarchitectuur en -organisatie (213030) Dinsdag 21 januari 2040, 13.30 17.00 uur 7 bladzijden met 8 opgaven 4 bladzijden met documentatie Let op: Vul het tentamenbriefje volledig in (d.w.z. naam,
Nadere informatieAntwoorden zijn afgedrukt!!!!!!!
Computerorganisatie INF/TEL (233) februari 2, 9. 2.3 uur 8 bladzijden met 9 opgaven 3 bladzijden met documentatie Let op: Vul het tentamenbriefje volledig in (d.w.z. naam, studentnummer, naam vak, vakcode,
Nadere informatieassembleertaal F. Vonk versie
2017 assembleertaal F. Vonk versie 1 8-8-2017 inhoudsopgave 1. inleiding... - 3-2. Zeer Eenvoudige Processor v2 (ZEP2)... - 4-3. de code, simulator en geheugen... - 6-4. optellen... - 11-5. vermenigvuldigen...
Nadere informatiescc =!F3.!F2 b) CD AB
Computerarchitectuur en -organisatie (213030) Dinsdag 21 januari 2040, 13.30 17.00 uur 7 bladzijden met 8 opgaven 4 bladzijden met documentatie Let op: Vul het tentamenbriefje volledig in (d.w.z. naam,
Nadere informatieVRIJ TECHNISCH INSTITUUT Burg.Geyskensstraat 11 3580 BERINGEN. De PLC geïntegreerd in de PC. Vak: Toegepaste informatica Auteur: Ludwig Theunis
Burg.Geyskensstraat 11 3580 BERINGEN De PLC geïntegreerd in de PC. Vak: Toegepaste informatica Auteur: Ludwig Theunis Versie: vrijdag 2 november 2007 2 Toegepaste informatica 1 De Microprocessor Zowel
Nadere informatieProject Digitale Systemen
Project Digitale Systemen Case Study The Double Dabble algorithme Jesse op den Brouw PRODIG/2014-2015 Introductie Double Dabble In de digitale techniek wordt veel met decimale getallen gewerkt, simpelweg
Nadere informatie11011 Processor MMI Intro. Binaire representatie. Computer: Logische opbouw (Von Neumann) 3-input 1-hot detector.
NOT NOT NOT NOT NOT NOT 9-09-7 Intro MMI The Digital World 2 Peter van Kranenburg Vandaag: Terugblik vorige week Werking CPU Soorten instructies Werking CPU Cache Pipelining Digitale representatie Tekst
Nadere informatieSamenvatting Computer Architectuur 2006-2007
Sequentiële logica Wat is sequentiële logica We noemen dit ook wel final state machine. Het neemt een ingang en een huidige toestand en vertaalt die via een combinatorische functie in een uitgang en een
Nadere informatieLes B-03 Technologie: de werking van de processor
Les B-03 Technologie: de werking van de processor 2008, David Lans 3.0. Doel De gebruiker van een computer voert begrijpelijke informatie in (opdrachten, procedures, programma s, gegevens, bestanden) en
Nadere informatieMicrocontrollers Week 1 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw INLMIC/2014-2015
Microcontrollers Week 1 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw INLMIC/2014-2015 Computersysteem Een systeem dat rekenkundige operaties, data manipulaties en beslissingen kan uitvoeren, aan de hand
Nadere informatieJava virtuele machine JVM
Implementatie Java Java virtuele machine JVM Java programma vertaald naar byte code instructies Byte code instructies uitgevoerd door JVM JVM is processor architectuur kan in principe in hardware worden
Nadere informatieTentamen Computersystemen
Tentamen Computersystemen baicosy06 2e jaar bachelor AI, 2e semester 24 september 2013 13u-15u IWO 4.04A (blauw), Academisch Medisch Centrum, Meidreef 29, Amsterdam ZuidOost Het is niet toegestaan de communicatie
Nadere informatievon-neumann-architectuur Opbouw van een CPU Processoren 1 december 2014
von-neumann-architectuur Opbouw van een CPU Processoren 1 december 2014 Herhaling: Booleaanse algebra (B = {0,1},., +, ) Elke Booleaanse functie f: B n B m kan met., +, geschreven worden Met Gates (electronische
Nadere informatieHoofdstuk 2. De Von Neumann-architectuur
Input Interface Output Interface Informatica Deel III Hoofdstuk 2 De Von Neumann-architectuur 2.1. Organisatie. De overgrote meerderheid der digitale computers zijn georganiseerd zoals weergegeven in fig.
Nadere informatieinformatica. hardware. overzicht. moederbord CPU RAM GPU architectuur (vwo)
informatica hardware overzicht moederbord CPU RAM GPU architectuur (vwo) 1 moederbord basis van de computer componenten & aansluitingen chipset Northbridge (snel) Southbridge ("traag") bussen FSB/HTB moederbord
Nadere informatieEE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , 10e hoorcollege
EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, 2012-2013, 10e hoorcollege Arjan van Genderen, Stephan Wong, Computer Engineering 13-5-2013 Delft University of Technology Challenge the future Hoorcollege 10
Nadere informatieInleiding Digitale Techniek
Inleiding Digitale Techniek Week 4 Binaire optellers, tellen, vermenigvuldigen, delen Jesse op den Brouw INLDIG/25-26 Optellen Optellen is één van meest gebruikte rekenkundige operatie in digitale systemen.
Nadere informatieComputerarchitectuur en netwerken. Memory management Assembler programmering
Computerarchitectuur en netwerken 2 Memory management Assembler programmering Lennart Herlaar 10 september 2018 Inhoud 1 Protectie: Hoe het O.S. programma s tegen elkaar kan beschermen modes memory management
Nadere informatieMicrocontrollers Week 2 Opbouw ATmega32 controller, instructies Jesse op den Brouw INLMIC/2014-2015
Microcontrollers Week 2 Opbouw ATmega32 controller, instructies Jesse op den Brouw INLMIC/2014-2015 Blokdiagram ATmega32 2 ATmega32 Features 131 instructies 32 KB Flash ROM programmageheugen 2 KB Intern
Nadere informatieMicrocontrollers Week 4 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw (met dank aan Ben Kuiper) INLMIC/
Microcontrollers Week 4 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw (met dank aan Ben Kuiper) INLMIC/2018-2019 Week 3 Lussen Ontdenderen Stack Parameteroverdracht 2 Wachtlussen In een programma willen
Nadere informatieDe CPU in detail Hoe worden instruc4es uitgevoerd? Processoren 28 februari 2012
De CPU in detail Hoe worden instruc4es uitgevoerd? Processoren 28 februari 2012 Tanenbaum hoofdstuk 2 von Neumann - architectuur. Tanenbaum, Structured Computer Organiza4on, FiMh Edi4on, 2006 Pearson Educa4on,
Nadere informatieStudentnummer:... Opleiding:...
Computerorganisatie INF/TEL (233) februari 2, 9. 2.3 uur 8 bladzijden met 9 opgaven 3 bladzijden met documentatie Let op: Vul het tentamenbriefje volledig in (d.w.z. naam, studentnummer, naam vak, vakcode,
Nadere informatieWouter Geraedts Processen & Processoren
FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Wouter Geraedts Overzicht Welkom op het 5 e werkcollege van Processen & Processoren! Uitwerkingen vorige opgavenserie Behandelen (oefen)opgaven
Nadere informatieInleiding microcontrollers. Week 2 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw (met dank aan Ben Kuiper) INLMIC/
Inleiding microcontrollers Week 2 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw (met dank aan Ben Kuiper) INLMIC/2018-2019 Week 2 Datapad AVR-CPU Registers ALU Programmageheugen Fetch-decode-execute Instructies
Nadere informatieJörg R. Hörandel Afdeling Sterrenkunde http://particle.astro.ru.nl/goto.html?prog1516
Jörg R. Hörandel Afdeling Sterrenkunde http://particle.astro.ru.nl/goto.html?prog1516 1 Jörg R. Hörandel Afdeling Sterrenkunde http://particle.astro.ru.nl/goto.html?prog1516 2 wiskunde om 8:45 in HG00.023
Nadere informatieTentamen Computersystemen
Tentamen Computersystemen baicosy6 2e jaar bachelor AI, 2e semester 21 oktober 213, 9u-11u OMHP D.9 vraag 1 Van een Single Cycle Harvard machine hebben de componenten de volgende propagation delay time:
Nadere informatieTentamen Computersystemen
Tentamen Computersystemen baicosy06 2e jaar bachelor AI, 2e semester 23 september 2013 13u-15u IWO 4.04A (blauw), Academisch Medisch Centrum, Meidreef 29, Amsterdam ZuidOost Het is niet toegestaan communicatieapparatuur
Nadere informatieProeftentamen in1211 Computersystemen I (NB de onderstreepte opgaven zijn geschikt voor de tussentoets)
TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit Informatietechnologie en Systemen Afdeling ISA Basiseenheid PGS Proeftentamen in1211 Computersystemen I (NB de onderstreepte opgaven zijn geschikt voor de tussentoets)
Nadere informatieComputerarchitectuur. H&P Appendix A: Instruction Set Principles
Computerarchitectuur H&P Appendix A: Instruction Set Principles Kristian Rietveld http://ca.liacs.nl/ Instruction Sets Een processor moet precies worden verteld wat deze moet doen. Dit staat opgeschreven
Nadere informatieComputerarchitectuur. H&P Appendix A: Instruction Set Principles
Computerarchitectuur H&P Appendix A: Instruction Set Principles Kristian Rietveld http://ca.liacs.nl/ Instruction Sets Een processor moet precies worden verteld wat deze moet doen. Dit staat opgeschreven
Nadere informatieDigitale en analoge technieken
Digitale en analoge technieken Peter Slaets February 14, 2006 Peter Slaets () Digitale en analoge technieken February 14, 2006 1 / 33 Computerarchitectuur 1 Processors 2 Primair geheugen 3 Secundair geheugen
Nadere informatieDE INTERACTIEVE SHELL
Hoofdstuk2 De interactieve shell 6 Hoofdstuk 2 DE INTERACTIEVE SHELL In dit hoofdstuk behandelen we: Integers (gehele getallen) en getallen met drijvende komma Expressies Waarden Operatoren Het evalueren
Nadere informatieVAN HET PROGRAMMEREN. Inleiding
OVERZICHT VAN HET PROGRAMMEREN Inleiding Als je leert programmeren lijkt het nogal overweldigend om die eerste stappen te doorworstelen. Er zijn dan ook heel wat programmeertalen (Java, Ruby, Python, Perl,
Nadere informatieComputerarchitectuur en Netwerken. Computerarchitectuur
Computerarchitectuur en Netwerken 1 Computerarchitectuur Lennart Herlaar 2 september 2015 Opbouw van het vak Eerst (6 keer) over de opbouw van computer en operating system Collegedictaat Systeemarchitectuur
Nadere informatieBeter, Sneller, Mooier. Processoren 12 januari 2015
Beter, Sneller, Mooier Processoren 12 januari 2015 Beter! Sneller! Krachtigere CPU: maak instructies die meer doen Snellere CPU: pipeline, out-of-order execution Sneller RAM: cache meer mogelijkheden...
Nadere informatieJan Genoe KHLim. Reken schakelingen. Jan Genoe KHLim
Jan Genoe KHLim Meestal aangewend in digitale computers optellers optellers-aftrekkers Vermenigvuldigers ingebed in een grotere rekeneenheid ALU (Arithmetic and logical unit) 2 Talstelsels definitie Tiendelig
Nadere informatieIndirecte adressering
Indirecte adressering 1 pagina 1 Absolute adressering - Directe adressering Operand Operand- Supplementaire Beschrijving adres toegangsbreedte (voorbeeld) I 37.4 byte, woord, Ingangen dubbelwoord Q 27.7
Nadere informatieVAN HET PROGRAMMEREN. Inleiding. Het spiraalmodel. De programmeertaal. vervolgens de berekening van het totale bedrag, incl. BTW:
OVERZICHT VAN HET PROGRAMMEREN Inleiding Als je leert programmeren lijkt het nogal overweldigend om die eerste stappen te doorworstelen. Er zijn dan ook heel wat programmeertalen (Java, Ruby, Python, Perl,
Nadere informatieProcessoren. Marc Seutter & David N. Jansen 10 November 2014
Processoren Marc Seutter & David N. Jansen 10 November 2014 Leerdoelen Inzicht krijgen in de opbouw van de hardware van een computer en de instructies van een processor. je construeert een (eenvoudige)
Nadere informatieComputerarchitectuur. H&P App. C. Pipelining
Computerarchitectuur H&P App. C. Pipelining Kristian Rietveld http://ca.liacs.nl/ Motivatie Pipelining is een techniek die tegenwoordig in iedere CPU wordt gebruikt om de performance te verbeteren. Idee:
Nadere informatieComputerarchitectuur en netwerken. Memory management Assembler programmering
Computerarchitectuur en netwerken 2 Memory management Assembler programmering Lennart Herlaar 12 september 2016 Inhoud 1 Protectie: Hoe het O.S. programma s tegen elkaar kan beschermen modes memory management
Nadere informatieDe Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (8)
De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (8) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-11-6) 1 Assembly (Assembleertaal) 1.1 Inleiding De Arduino kan ook in assembleertaal (assembly) worden geprogrammeerd.
Nadere informatieTentamen Computerorganisatie in aug. 1999, uur. N.B.: Dit tentamen bestaat uit 30 opgaven Totaal aantal bladzijden: 9
TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit Informatietechnologie en Systemen Subfaculteit Technische Wiskunde en Informatica Werkeenheid Technische Informatica Tentamen Computerorganisatie in101 27 aug. 1999,
Nadere informatieWerking van computersystemen (T )
Tentamenopgaven Cursus Werking van computersystemen (T.16.1.4.1) Tentamennummer Voorbeeld 1 Versienummer 1 Datum ieder moment Duur 19.00-22.00 Dit voorblad dient u, voorzien van uw naam en handtekening,
Nadere informatieDigitale technieken Microprocessoren
Digitale technieken Microprocessoren ir. Patrick Colleman Inhoudstafel Inhoudstafel. Afkortingen. Inleiding - voorwoord 1 Hoofdstuk 1 : Voorstelling van getallen en karakters. 2 1.1 Voorstelling van binaire
Nadere informatieBachelor Kunstmatige Intelligentie
Computer Systemen baicosy06 Bachelor Kunstmatige Intelligentie Deeltentamen Datum: 25 september 2015 Tijdstip: 13u-15u Aantal pagina s (inclusief voorblad): 12 Aantal vragen: 6 VOORDAT U BEGINT Controleer
Nadere informatieAssembly en Assemblers. Processoren 5 januari 2015
Assembly en Assemblers Processoren 5 januari 2015 Doel van vandaag Ik heb al losse eindjes over assembly verteld en een voorbeeldprogramma doorlopen. vandaag: algemeen + systematisch overzicht Programmeertalen
Nadere informatie2 Algemene opbouw van een computersysteem
Procescomputer E. Gernaat 1 Microprocessoren algemeen Informatie-verwerking zoals behandeld is momenteel vrijwel geheel overgenomen door microprocessoren. Wanneer we voortborduren op het idee van combinatorische
Nadere informatiePracticum 1: Construeer je eigen microprocessor
Practicum 1: Construeer je eigen microprocessor Processen en processoren 19 april 2011 1 Inleiding Doel van deze opdracht is het een werkende, eenvoudige microprocessor te maken volgens de specificaties
Nadere informatieOefeningen Interpretatie I Reeks 6 : Registermachines
Oefeningen Interpretatie I Reeks 6 : Registermachines Deze oefeningenreeks behandelt het beschrijven van computationele processen aan de hand van registermachineprogrammaʼs. Registermachines manipuleren
Nadere informatieInformatica Universiteit van Amsterdam. Een multi-architectuur C-compiler voor SIM-PL. Robin Perz. 20 augustus Bachelor Informatica
Bachelor Informatica Informatica Universiteit van Amsterdam Een multi-architectuur C-compiler voor SIM-PL Robin Perz 20 augustus 2013 Supervisor(s): Toto van Inge (UvA) Signed: Toto van Inge (UvA) 2 Samenvatting
Nadere informatieDe samenvatting van hoofdstuk 3 van enigma
De samenvatting van hoofdstuk 3 van enigma Verloop van communicatie -letterteken printer (schrijftransactie). -ieder apparaat heeft een unieke code. -CPU zet adres en code op de bus. -printer herkent adres
Nadere informatieInleiding Digitale Techniek
Inleiding Digitale Techniek Week 5 2 s complement representatie, BCD-optellen Jesse op den Brouw INLDIG/2015-2016 Introductie negatieve getallen Tot nu toe zijn alleen positieve getallen (en nul) behandeld.
Nadere informatieGetalformaten, timers en tellers
Getalformaten, timers en tellers S_CU CU S PV R CV DEZ CV_BCD S_ODT S TV BI R BCD 1 pagina 1 Getalformaten (16 bits) PG CPU BCD W#16#296 Voorteken (+) 2 9 6 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 1 0 1 1 0 Positieve getallen
Nadere informatieHfdst. 2: COMBINATORISCH PROGRAMMEREN
2.1. Basisinstructies: 2.1.1. Ja-functie: Indien je een normaal open schakelaar bedient, moet de lamp oplichten. Waarheidstabel: Booleaanse schrijfwijze: Q0.0 = I0.0 2.1.2. Niet-functie: Waarheidstabel:
Nadere informatieInformatica gaat net zo min over computers als astronomie gaat over telescopen. (Edsger W. Dijkstra)
1. inleiding Informatica gaat net zo min over computers als astronomie gaat over telescopen. (Edsger W. Dijkstra) Om informatica toe te passen en "tot leven te brengen" hebben we computer hardware (computers)
Nadere informatieUitwerking oefententamen Computerarchitectuur December 2016
Uitwerking oefententamen Computerarchitectuur December 2016 I.a. De overall CPI kan worden berekend met de formule n IC i CPI Instruction count CPI i voor de ratio vullen we telkens de geven frequentie
Nadere informatieDealer instructie. SE serie 2008 versie 009
Dealer instructie SE serie 2008 versie 009 Inhoudsopgave 1 Dealer F.A.Q... 3 1.1 Dealer frequently Asking Questions... 3 1.2 Initalisatiecodes... 4 1.3 Grafisch bericht (=grafische commerciële boodschap)...
Nadere informatieLet op dat de scoping regels gerespecteerd blijven; het volgende voorbeeld mag geen fout melden.
Vrije Universiteit Brussel Faculteit Wetenschappen Vakgroep Computerwetenschappen Academiejaar 2009 2010: tweede examenzittijd Interpretatie van Computerprogrammaʼs I schriftelijke test Voorafgaandelijk:
Nadere informatieSequentiële gepijplijnde machine
Sequentiële gepijplijnde machine Samenvatting controlesignalen Als we de controlesignalen van vorig hoofdstuk nemen, kunnen we per cyclus een naam geven aan de stap. We plaatsen hiervoor wel de registerbeschrijving
Nadere informatieRekenen met computergetallen
Rekenen met computergetallen Getallenstelsel en notaties Getallen in computers zijn opgebouwd met het kleinste element dat een computer kent: een bit. Een bit kan twee logische waardes bevatten, een nul
Nadere informatieExamen computerarchitectuur
Examen computerarchitectuur Vrijdag 6 juni 2008, 14:00 Prof. Koen De Bosschere Naam, Voornaam: Richting: Belangrijk 1. Vergeet niet uw naam en voornaam te vermelden. 2. Schrijf de antwoorden in de daarvoor
Nadere informatieSoftware Reverse Engineering. Jacco Krijnen
Software Reverse Engineering Jacco Krijnen Opbouw Inleiding en definitie Techniek Assemblers/Disassemblers Compilers/Decompilers Toepassingen Security Overige Softwarebeveiliging Piracy Anti RE technieken
Nadere informatie2. Optellen en aftrekken van gelijknamige breuken
1. Wat is een breuk? Een breuk Een breuk is een verhoudingsgetal. Een breuk geeft aan hoe groot een deel is van een geheel. Stel een taart is verdeeld in stukken. Je neemt 2 stukken van de taart. Je hebt
Nadere informatieDe AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (2)
De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (2) Timloto o.s. / E. Gernaat / ISBN 978-90-79302-06-2 Op dit werk is de Creative Commens Licentie van toepassing. Uitgave: september 2012
Nadere informatieStudentnummer:... Opleiding:... a) Met welke term wordt het interface tussen software en hardware van een processor aangeduid?
Computerorganisatie (213110) Dinsdag 15 augustus 2000, 13.30 17.00 uur 7 bladzijden met 6 opgaven 3 bladzijden met documentatie Bij dit tentamen mag geen gebruik worden gemaakt van boeken, dictaten of
Nadere informatie1 Rekenen met gehele getallen
1 Inhoudsopgave 1 Rekenen met gehele getallen... 1.1 De gehele getallen... 1. Optellen... 1. Opgaven... 1. Aftrekken... 1. Opgaven... 1. Vermenigvuldigen... 1. Opgaven... 1.8 Delen... 9 1.9 Opgaven...9
Nadere informatieDe Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2)
De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-11-6) 1 Procescomputer 1.1 Microprocessoren algemeen De informatie-verwerking zoals is behandeld, is vrijwel geheel
Nadere informatieCOMPUTERVAARDIGHEDEN EN PROGRAMMEREN
COMPUTERVAARDIGHEDEN EN PROGRAMMEREN 3 e les Prof. Dr. Frank De Proft 12 oktober 2004 Tweede les : Inleiding Computerwetenschappen vs. computervaardigheden - Algoritmen 1 Derde les : Enkele basisbegrippen»
Nadere informatieGeheugenbeheer. ICT Infrastructuren 2 december 2013
Geheugenbeheer ICT Infrastructuren 2 december 2013 Doelen van geheugenbeheer Reloca>e (flexibel gebruik van geheugen) Bescherming Gedeeld/gemeenschappelijk geheugen Logische indeling van procesonderdelen
Nadere informatieUw gebruiksaanwijzing. TEXAS INSTRUMENTS TI-30 ECO RS http://nl.yourpdfguides.com/dref/2995675
U kunt de aanbevelingen in de handleiding, de technische gids of de installatie gids voor. U vindt de antwoorden op al uw vragen over de in de gebruikershandleiding (informatie, specificaties, veiligheidsaanbevelingen,
Nadere informatieInhoud leereenheid 2. Opbouw van een computer. Introductie 49. Leerkern 50. Samenvatting 81. Zelftoets 82. Terugkoppeling 83
Inhoud leereenheid 2 Opbouw van een computer Introductie 49 Leerkern 50 1 Wat is een computer? 50 1.1 De computer als gegevensverwerker 50 1.2 Een kijkje in de systeemkast, computerorganisatie 56 1.3 De
Nadere informatieEE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , 8e hoorcollege
EE4: Digitale Systemen BSc. EE, e jaar, 22-23, 8e hoorcollege rjan van Genderen, Stephan Wong, Computer Engineering 3-5-23 Delft University of Technology Challenge the future Hoorcollege 8 Combinatorische
Nadere informatieStapelgeheugen. Processoren 6 maart 2012
Stapelgeheugen Processoren 6 maart 2012 Programma van komende week 7 maart 8.45: extra vragenuur over HADES 13 maart 8.45: hoorcollege vervalt, maar werkcolleges vinden plaats. Stapelgeheugen Tanenbaum
Nadere informatieHoofdstuk 3: Processen: Beschrijving en Besturing. Wat is een proces? Waarom processen? Wat moet het OS ervoor doen? Is het OS zelf een proces?
Hoofdstuk 3: Processen: Beschrijving en Besturing Wat is een proces? Waarom processen? Wat moet het OS ervoor doen? Is het OS zelf een proces? 1 Wat is een proces? Een proces is een programma in uitvoering
Nadere informatieNiveau 2F Lesinhouden Rekenen
Niveau 2F Lesinhouden Rekenen LES 1 Begintest LES 2 Getallen Handig optellen en aftrekken Handig vermenigvuldigen en delen Schattend rekenen Negatieve getallen optellen en aftrekken Decimale getallen vermenigvuldigen
Nadere informatieVBA voor Doe het Zelvers deel 20
VBA voor Doe het Zelvers deel 20 Handleiding van Auteur: leofact Augustus 2015 handleiding: VBA voor Doe het Zelvers deel 20 Vorige aflevering In het vorige deel werd besproken hoe je de structuur en vensteropbouw
Nadere informatieDigitale Systeem Engineering 2
Digitale Systeem Engineering 2 Week 4 Datapadsystemen Jesse op den Brouw DIGSE2/2016-2017 Complexe systemen In principe kan elk sequentiëel systeem beschreven worden met een toestandsdiagram. In de praktijk
Nadere informatiehardware F. Vonk versie
2015 hardware F. Vonk versie 3 24-11-2015 inhoudsopgave 1. inleiding... - 2-2. hardware... - 3-3. moederbord... - 4 - bussen... - 5 - cpu... - 5 - bridges... - 6 - voorbeelden... - 6 - RAM... - 9-4. CPU...
Nadere informatiePraktische Toets Computerarchitectuur
Praktische Toets Computerarchitectuur Oefentoets, december 2016 Examinator: dr. K. F. D. Rietveld De praktische toets is open boek. Echter zijn alleen het voorgeschreven tekstboek, of materiaal uitgeprint
Nadere informatieRegister Transfer Level systemen en de Delta I processor
Register Transfer Level systemen en de Delta I processor Arjan J.C. van Gemund (bewerkt door Arjan van Genderen) Dit diktaatje beoogt een bekopte aanvulling te geven bij de sheets van hoorcollege 10. In
Nadere informatieDe uitleg in dit moduul is gebaseerd op een CASIO rekenmachine fx-82ms. Voor de verschillen met de TI-30X II zie de bijlage achterin.
Rekenmachine 1. Rekenmachine De uitleg in dit moduul is gebaseerd op een CASIO rekenmachine fx-82ms. Voor de verschillen met de TI-30X II zie de bijlage achterin. Onze rekenmachine geeft het resultaat
Nadere informatieVakgroep CW KAHO Sint-Lieven
Vakgroep CW KAHO Sint-Lieven Objecten Programmeren voor de Sport: Een inleiding tot JAVA objecten Wetenschapsweek 20 November 2012 Tony Wauters en Tim Vermeulen tony.wauters@kahosl.be en tim.vermeulen@kahosl.be
Nadere informatie2.2 Ongelijknamige breuken en vereenvoudigde breuken 22. 2.3.1 Gemengde getallen optellen en aftrekken 26. 2.5 Van breuken naar decimale getallen 28
Breuken Samenvatting Als je hele getallen deelt, kunnen er breuken ontstaan. Een breuk is een deel van iets. Je hebt iets in gelijke delen verdeeld. Wanneer je een kwart van een pizza hebt, dan heb je
Nadere informatieModule nummer Elke speciale module krijgt een eigen module nummer om de betreffende module in te stellen en uit te lezen. Ethernet module FX3u-ENET
Datum : 3 november 2009 Aangemaakt door : Matthias FAQ 3 : Instellen van analoge module FX2n-5A Input 4x Analoog in Output 1x Analoog uit Bedrading Let op! Bij stroom-input de ingang V+ en I+ doorverbinden
Nadere informatieConversies, vergelijkingen, logische, reken- en schuifbewerkingen
Conversies, vergelijkingen, logische, reken- en schuifbewerkingen SUB_R WOR_W 1 2 BCD_I MU_R 1 2 1 Basis PC Inhoud pagina pagina 1 Basis PC Conversie-instructies BCD Integer Uiteenzetting Ingave van
Nadere informatieTentamen Computerorganisatie 28 augustus 1998, uur. N.B.: Dit tentamen bestaat uit 30 opgaven Totaal aantal bladzijden: 11
TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit Informatietechnologie en Systemen Subfaculteit Technische Wiskunde en Informatica Werkeenheid Technische Informatica Tentamen Computerorganisatie 28 augustus 1998,
Nadere informatiePLC Automatisering. Nico Bartholomevis KHLim dep IWT
PLC Automatisering Nico Bartholomevis KHLim dep IWT S7 Instructieset S7 instuctieset Pagina - 1 /29-5. Instructieset S7 5.1. Bit instructies Bit instructies werken met twee binaire waarden, 1 en 0. Het
Nadere informatieGeannoteerde uitwerking tentamen Processoren 30 Januari 2015
Geannoteerde uitwerking tentamen Processoren 30 Januari 2015 Aangezien het voor het volgende tentamen handig kan zijn om van het januaritentamen een uitwerking te kunnen bekijken, heb ik deze geannoteerde
Nadere informatie1 Rekenen in eindige precisie
Rekenen in eindige precisie Een computer rekent per definitie met een eindige deelverzameling van getallen. In dit hoofdstuk bekijken we hoe dit binnen een computer is ingericht, en wat daarvan de gevolgen
Nadere informatie