De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (8)
|
|
- Veerle Bakker
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (8) E. Gernaat (ISBN ) 1 Assembly (Assembleertaal) 1.1 Inleiding De Arduino kan ook in assembleertaal (assembly) worden geprogrammeerd. In dit voorbeeld maken we gebruik van het programma AVR Studio 4 van de fabrikant Atmel. Dit inmiddels wat oudere programma is betrekkelijk eenvoudig te gebruiken maar werkt alleen op Windows machines. Momenteel is AVR Studio 6/7 in gebruik. Het programmeren gaat anders dan onder de Arduino IDE. We hebben nl. een ISP-programmer nodig en een losse 9V voeding. De ISP-programmer die we hier gebruiken is de mysmartusb light maar er zijn ook andere programmers. We kunnen zelfs een andere Arduino hiervoor gebruiken. Deze ISP-programmer sluiten we aan op de 6 pins-connector aan de rechterzijde van de Arduino print. We zouden kunnen zeggen dat we nu de ATmega-controller op de print buiten de Arduino om programmeren. Met zo n losse ISP-programmer kunnen we overigens vrijwel alle Atmel-controllers programmeren. Voor de opstelling zie fig Wanneer we AVR Studio 4 opstarten en vervolgens een project aanmaken komen we in een leeg tekstscherm terecht waarin we de assembleercode van ons programma kunnen zetten. Dit is gebeurd in fig Wanneer de tekst met assembleercode is ingetikt, kunnen we op Build klikken waarna het programma wordt assembleerd. Er wordt dan een zgn..hex file aangemaakt. Dit is een tekstbestand waarin zich de eigenlijke machinecode bevindt. Klikken we nu op het AVR-symbool dan wordt de.hex file via de ISP-programmer naar het flash geheugen van de controller geschreven en start het programma automatisch op. Het voorbeeld-programma PROGRAM0.ASM laat de led op pin 13 knipperen. Hier volgt het programma. We hebben regelnummers toegevoegd. 1
2 Figuur 1: De opstelling van de Arduino gereed om te worden geprogrammeerd in assembleertaal. Behalve een 9V voeding hebben we ook een ISP-programmer nodig. Deze laatste sluiten we aan op de USB-connector van de PC en de controller. Figuur 2: De programmeeromgeving van AVR Studio4 (Atmel) 2
3 PROGRAM0.ASM Programma naam: PROGRAM0.ASM Programma voor de ArduinoUno Het programma laat de testled op de print knipperen. De testled is verbonden met pin 13 (PB5). Het Arduino bootprogramma is gewist met erase device uit AVR Studio4. 1..DEVICE ATMEGA328P 2..INCLUDE m328pdef.inc ;definitie poorten in aparte file 3..ORG 0x0000 ;eerste adres flash memory 4. JMP RESET ;spring naar het beginadres 5. /*INITIALISATIE*/ 6. RESET: SER R16 ;zet alle pinnen van poortb op output (1) 7. OUT DDRB,R16 ;DDRB=Data-Directie-register 8. NOP ; no operation 9. LDI R16,high(RAMEND) 10. OUT SPH,R LDI R16,low(RAMEND) 12. OUT SPL,R16 ;stackpointer initialisatie alleen nodig voor subroutine 13. BEGIN: SBI PORTB,5 ;set bit 5 van poortb (led aan) 14. RCALL WACHT1 ;ga naar wachtlus 15. CBI PORTB,5 ;clear bit pin 5 van poortb (led uit) 16. RCALL WACHT1 ;ga naar wachtroutine (delay) 17. RJMP BEGIN 18. WACHT1: LDI R20,0x5F ; wachtroutine (delay functie) 19. WACHT: LDI R18,0xFF 20. WEER: LDI R19,0xFF 21. LUS: SUBI R19,0x BRNE LUS 23. SUBI R18,0x BRNE WEER 25. SUBI R20,0x BRNE WACHT 27. RET ;keer terug naar hoofdprogramma 3
4 Puntsgewijze toelichting op het programma Regel 1: Het gaat hier om de ATMEGA328P controller op de Arduino UNO. Regel 2: De geheugenplaatsen, registers en poorten zijn eigenlijk adressen. Voor het programmeer-gemak hebben deze namen gekregen. Deze namen worden gedefiniëerd in een zgn. INCLUDE file. Regel 3: ORG geeft het beginpunt (het eerste adres) van het programmageheugen aan. Regel 4: Spring (JMP=jump) naar het beginadres met het label RESET. Regel 5: Commentaar begint met /* en eindigt met */ of met ;. We beginnen met de INITIALISATIE. Regel 6 en 7: Maak alle B-poortpinnen geschikt voor Output. SER=Set Register; R16 = register 16 Regel 8: NOP is een No OPeration instructie. Geeft de initialisatie extra tijd. Regel 9 t/m 12: Reservering van een stukje RAM-geheugen voor de zgn. stack. In de stack staan de terugkeeradressen opgeslagen. Nodig als het hoofdprogramma tijdelijk wordt verlaten. Regel 13: Hier begint het eigenlijke programma. Maak bit 5 van poort B hoog (SET BIT). Led gaat aan. Regel 14. Roept de wachtsubroutine aan. Deze subroutine is een delay. De delay wordt verkregen door de subroutine te laten tellen. Als het tellen gebeurd is gaat het programma verder met regel 15. Regel 15: Maak bit 5 van poort B laag (CLEAR BIT). Led dooft nu. Regel 16: Ga weer naar de wachtsubroutine voor een delay. Regel 17: Herhaal het programma door weer terug te springen (JMP= jump) naar het label BEGIN. Regel 18 t/m 27: Het stukje programma (de subroutine) dat een vertraging (delay) veroorzaakt door te tellen. De subroutine WACHT1 zit er ingewikkeld uit. Echter op een slimme manier wordt hier heel lang geteld. Fig. 8.3 laat de flowchart zien van deze wachtlus. Wanneer we fig. 8.3 bestuderen dan zien we dat register 18,19 en 20 worden gevuld met getallen. Register 18 en 19 met de maximale waarde (FFh). Op een gegeven moment wordt er van de inhoud van R19 één afgetrokken en wordt er gekeken of de inhoud van register 19 al nul is. Zo niet trek er dan weer 1 af. Dit gaat net zolang door totdat R19 nul is. Vervolgens wordt er 1 van R18 afgetrokken maar wordt R19 weer met FFh gevuld waarna het proces van aftrekken weer opnieuw begint. Als we de flowchart goed bekijken hebben we te maken met drie registers zodat er totaal tot 5Fh x FFh x FFh (over de 6 miljoen) wordt geteld voordat de subroutine wordt verlaten. 4
5 WACHT 5Fh in R20 FFh in R18 FFh in R19 R19 = R19 1 nee R19 = 0? ja R18 = R18 1 nee R18 = 0? ja R20 = R20 1 nee R20 = 0? ja return hoofdprogramma Figuur 3: Flowchart van de wachtlus in Program0. Er wordt geteld tot 256 x 256 x 95 = (over de 6 miljoen). 5
6 2 De binaire file of.hex file De inhoud van de PROGRAM.hex file, de eigenlijke machinecode van het programma is als volgt: : FC : C FEF04B E00EBF0FEFE0 : DBF2D9A03D02D9801D0FBCF4FE12FEFCC : FEF3150F1F72150D9F74150C1F : FF De file bevat ook informatie over waar precies de code moet worden geplaatst. Fig. 8.4 geeft een kijkje in het geheugen van de controller. Figuur 4: De geheugeninhoud van de Arduino-controller voor het programma: PROGRAM0.asm 3 Vragen en opgaven 1. Hoe moeten we de Arduino aansluiten om in machinetaal te kunnen programmeren? 2. Wat doet een ISP-programmer nu precies? 3. Uit welke drie fasen bestaat het programmeren? 4. Nu is de informatie de led zit op pin 13 niet voldoende. Waarom niet? 5. Het eigenlijke programma bestaat uit 5 regels. Welke regels zijn dit? 6. Wat gebeurt er nu in regel 18 t/m 27? 7. In C gaat het wachten wel wat handiger. Wat wordt bedoeld? 8. Wat zit er precies in een.hex file? 9. Hoeveel geheugenplaatsen neemt dit programma volgens fig. 8.4 in beslag? 10. Kun je zowel voor- als nadelen noemen van het programmeren in C in vergelijking met het programmeren in assembly? 6
De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (6)
De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (6) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-11-6) 1 De Arduino Programmeeromgeving (IDE) 1.1 Inleiding Als we naar de Arduino site gaan kunnen we daar de
Nadere informatieMicrocontrollers Week 4 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw (met dank aan Ben Kuiper) INLMIC/
Microcontrollers Week 4 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw (met dank aan Ben Kuiper) INLMIC/2018-2019 Week 3 Lussen Ontdenderen Stack Parameteroverdracht 2 Wachtlussen In een programma willen
Nadere informatieDe Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (4)
De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek () E. Gernaat (ISBN 978-90-7930--6) De Atmel ATmega38/P microcontroller. Uitvoering De ATmega38 is een microprocessor van de Amerikaanse firma ATMEL
Nadere informatieDe AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (5)
De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (5) Timloto o.s. / E. Gernaat / ISBN 978-90-79302-06-2 Op dit werk is de Creative Commens Licentie van toepassing. Uitgave: september 2012
Nadere informatieDe Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2)
De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-11-6) 1 Procescomputer 1.1 Microprocessoren algemeen De informatie-verwerking zoals is behandeld, is vrijwel geheel
Nadere informatieATtiny13. Versie 01 : augustus Many van Krieken Page 1
ATtiny13 Versie 01 : augustus 2012 Many van Krieken Page 1 Proces programmeren ATtiny13 (deel 1) In onderstaande stappen wordt de ATtiny13 geprogrammeerd in de programmeeromgeving voor gebruik in het timerrelais.
Nadere informatieES1 Project 1: Microcontrollers
ES1 Project 1: Microcontrollers Les 2: Architectuur ATmega32 en STK500 Door Hugo Arends, september 2012 Architectuur ATmega32 Een uitgebreide en gedetailleerde beschrijving van de ATmega32 microcontroller
Nadere informatieDe AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (4)
De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (4) Timloto o.s. / E. Gernaat / ISBN 978-90-79302-06-2 Op dit werk is de Creative Commens Licentie van toepassing. Uitgave: september 2012
Nadere informatieOefeningen Interpretatie I Reeks 6 : Registermachines
Oefeningen Interpretatie I Reeks 6 : Registermachines Deze oefeningenreeks behandelt het beschrijven van computationele processen aan de hand van registermachineprogrammaʼs. Registermachines manipuleren
Nadere informatieDe AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (2)
De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (2) Timloto o.s. / E. Gernaat / ISBN 978-90-79302-06-2 Op dit werk is de Creative Commens Licentie van toepassing. Uitgave: september 2012
Nadere informatieHandleiding software USB PIC DEV. BOARD
Handleiding software USB PIC DEV. BOARD V2.0 M.F. van Lieshout & J.G.W. Carpaij 21-03-2006 Handleiding software USB PIC DEV. BOARD Algemene informatie Hier volgt eerst wat algemene informatie over het
Nadere informatieA Quick Start Guide: AVR programmeren
A Quick Start Guide: AVR programmeren In deze guide wordt uitgelegd hoe men kan beginnnen met het programeren van een ATMEL AVR microcontroller. Er zal een testprogramma uit de software library AVRlib
Nadere informatie2 Algemene opbouw van een computersysteem
Procescomputer E. Gernaat 1 Microprocessoren algemeen Informatie-verwerking zoals behandeld is momenteel vrijwel geheel overgenomen door microprocessoren. Wanneer we voortborduren op het idee van combinatorische
Nadere informatieAVR-DOPER MINI ASSEMBLAGE HANDLEIDING + LAYOUT. Geschreven door: Tom Vocke
AVR-DOPER MINI ASSEMBLAGE HANDLEIDING + LAYOUT Geschreven door: Tom Vocke Datum: 28-09-2010 Inleiding: Dit document bevat alle hardware informatie betreffende de AVR-Doper mini. Het eerste deel zal zich
Nadere informatieDe AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (8)
De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (8) Timloto o.s. / E. Gernaat / ISBN 978-90-79302-06-2 Op dit werk is de Creative Commens Licentie van toepassing. Uitgave: september 2012
Nadere informatieES1 Project 1: Microcontrollers
ES1 Project 1: Microcontrollers Les 1: Installeren en verifiëren van de SDE Door Hugo Arends, augustus 2012 Microcontrollers Een microcontroller is een elektronische component dat gebruikt wordt om (complexe)
Nadere informatieProgrammering Tiny45 voor de DCC locdecoder
Programmering Tiny45 voor de DCC locdecoder Dit is een beschrijving voor het programmeren van de Tiny45 van de locdecoder. Voor de eerste programmering is een programmer voor Atmel AVR mikrocontrollers
Nadere informatieled 0 aan Opdracht: 1 Opdracht: 4
Opdracht: 1 Maak een set meetkabels zoals op foto blz.7 is aangegeven, lengte 60cm. Maak een programmeerkabel zoals op de foto van blz.5 is aangegeven. Houd je ook hier exact aan de kabel kleuren en posities
Nadere informatieMicrocontrollers. Week 5 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw (met dank aan Ben Kuiper) INLMIC/
Microcontrollers Week 5 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw (met dank aan Ben Kuiper) INLMIC/2018-2019 Week 5 Interrupts Timers 2 Interrupts Stel dat een programma snel moet reageren op een
Nadere informatieArduino CURSUS. door Willy - 09-juni-2017
Arduino CURSUS door Willy - w2@skynet.be, 09-juni-2017 OVERZICHT (1) OVERZICHT (2) Historiek Microcontroller (1) Microcontroller (2) Specificaties - Arduino UNO bord Specificaties - ATmega328P chip LET
Nadere informatieDe AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (6)
De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (6) Timloto o.s. / E. Gernaat / ISBN 978-90-79302-06-2 Op dit werk is de Creative Commens Licentie van toepassing. Uitgave: september 2012
Nadere informatieMicrocontrollers Week 2 Opbouw ATmega32 controller, instructies Jesse op den Brouw INLMIC/2014-2015
Microcontrollers Week 2 Opbouw ATmega32 controller, instructies Jesse op den Brouw INLMIC/2014-2015 Blokdiagram ATmega32 2 ATmega32 Features 131 instructies 32 KB Flash ROM programmageheugen 2 KB Intern
Nadere informatieES1 Project 1: Microcontrollers
ES1 Project 1: Microcontrollers Les 5: Timers/counters & Interrupts Timers/counters Hardware timers/counters worden in microcontrollers gebruikt om onafhankelijk van de CPU te tellen. Hierdoor kunnen andere
Nadere informatieMeet the Arduino FAMILY
www.arduino.cc Arduino is HARDWARE Meet the Arduino FAMILY Mega Lilypad Ethernet Mini En meer... Gemeenschappelijke kenmerken Printkaartje met een ATMEL microcontroller Digitale en analoge in- en/of uitgangen
Nadere informatieSingle Board computers. Ruud van der Meer (voor HCC d.d. 4 dec2017 Leiderdorp)
Microcontroller projecten Single Board computers Ruud van der Meer (voor HCC d.d. 4 dec2017 Leiderdorp) Micro Controllers Wat ging er aan vooraf: De 8051 Basic controller De Basic-Stamp. De C-Control van
Nadere informatieMicrocontrollers Week 5 Interrupts, Timer/Counter 0 Jesse op den Brouw INLMIC/
Microcontrollers Week 5 Interrupts, Timer/Counter 0 Jesse op den Brouw INLMIC/2014-2015 Interrupts Stel dat een programma snel moet reageren op een event (gebeurtenis) van buitenaf. Dit kan worden opgelost
Nadere informatieAntwoordformulier ABCDE. Antwoordformulier Ja/Nee/Vraagteken. Boeken/dictaten: zie Opmerkingen Formuleblad(en):
Toetsvoorblad Naam Student: Studentnummer: Opleiding: Elektrotechniek Opsteller: Tweede lezer: Groep: Module: J.E.J. op den Brouw B. Kuiper EQ1, EQ3D Bij deze toets worden verstrekt: Gelinieerd papier
Nadere informatieZelf PIC's programmeren. Deel-1 KnipperLED (flashing LED)
Zelf PIC's programmeren Deel-1 KnipperLED (flashing LED) Het eerste project is het programmeren van een knipperende LED. Bij dit project gaat het vooral om ervaring op te doen met PIC-programmeren. We
Nadere informatieOpgave Tussentijdse Oefeningen Jaarproject I Reeks 4: Lcd Interface & Files
Opgave Tussentijdse Oefeningen Jaarproject I Reeks 4: Lcd Interface & Files 1 Introductie In deze oefening zal je je LCD display leren aansturen. Je controleert deze display door er instructies naar te
Nadere informatieES1 Project 1: Microcontrollers
ES1 Project 1: Microcontrollers Les 3: Eenvoudige externe hardware & hardware programmeren in C Hardware programmeren in C Inmiddels ben je al aardig op gang gekomen met het programmeren van microcontrollers.
Nadere informatieInleiding microcontrollers. Week 2 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw (met dank aan Ben Kuiper) INLMIC/
Inleiding microcontrollers Week 2 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw (met dank aan Ben Kuiper) INLMIC/2018-2019 Week 2 Datapad AVR-CPU Registers ALU Programmageheugen Fetch-decode-execute Instructies
Nadere informatieDe Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (3)
De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (3) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-11-6) 1 In- en uitgangssignalen van microprocessoren 1.1 Overzicht signalen Informatie van en naar een microprocessor
Nadere informatieAccelerometer project 2010 Microcontroller printje op basis van de NXP-LPC2368
Accelerometer project 2010 Microcontroller printje op basis van de NXP-LPC2368 Handleiding bij het gebruik van een microcontroller in het Accelerometerproject (Project II) Er zijn speciaal voor het Accelerometerproject
Nadere informatieH ANDLEIDING AVR- ASSEMBLER PROGRAMMEREN
H ANDLEIDING AVR- ASSEMBLER PROGRAMMEREN VERSIE 3.0 Harry Broeders en Jesse op den Brouw De Haagse Hogeschool Opleiding Elektrotechniek 13 september 2014 J.Z.M.Broeders@hhs.nl J.E.J.opdenBrouw@hhs.nl 1
Nadere informatieWat is Arduino? Arduino = microprocessor (Atmel)
Intro tot Arduino Wat is Arduino? Volgens de website: Arduino is an open-source electronics prototyping platform based on flexible, easy-to-use hardware and software. It's intended for artists, designers,
Nadere informatieBouw je eigen minicomputer
Soldeer stap-voor-stap de Fabschoolino, een open source Arduino. 1 2 3 Je hebt nodig: soldeerbout, soldeersel, batterijhouder, Fabschoolino board (het PCB, ATMEGA 328P (ic) en de losse componenten + beschrijving
Nadere informatien o F o r t h voor MSP430 Launchpad 1. Memory map Er zijn twee ROM gebieden (alle getallen zijn hex): , verdeeld in vier blokken van 40
n o F o r t h voor MSP430 Launchpad Albert Nijhof & Willem Ouwerkerk (29aug2012) 1. Memory map Er zijn twee ROM gebieden (alle getallen zijn hex): 1000-1100, verdeeld in vier blokken van 40 1000-1040 INFOD
Nadere informatieArduino. HCC Vlaanderen - Mechelen 7 februari 2011. Luc De Cock
Arduino HCC Vlaanderen - Mechelen 7 februari 2011 Luc De Cock Inhoud Wat is Arduino? Wat hebben we nodig? Arduino IDE Voorbeelden Extra tools Uitbreidingen Wat is Arduino? Open source electronica platform
Nadere informatieH ANDLEIDING AVR- ASSEMBLER PROGRAMMEREN
H ANDLEIDING AVR- ASSEMBLER PROGRAMMEREN VERSIE 3.3 Harry Broeders en Jesse op den Brouw De Haagse Hogeschool Opleiding Elektrotechniek 4 september 2015 J.Z.M.Broeders@hhs.nl J.E.J.opdenBrouw@hhs.nl 1
Nadere informatieMicrocontrollers. Bart Kardinaal E204 221490 Verslag microcontrollers 28-11-06. Rev 1.0 Status definitief.
Microcontrollers Bart Kardinaal E204 221490 Verslag microcontrollers 28-11-06 Rev 1.0 Status definitief. Voorword. Dit verslag is geschreven in het kader van de opdracht, als onderdeel van het eerste studiejaar
Nadere informatieHandleiding X-keys XK-24 installatie en gebruik
Handleiding X-keys XK-24 installatie en gebruik Handleiding X-keys XK-24 installatie en gebruik Gebruik deze handleiding voor het installeren en programmeren van het X-keys XK-24 programmeerbaar toetsenbord.
Nadere informatieHet programmeren van de 68HC11
Het programmeren van de 68HC11 E. Gernaat Om de 68HC11 microcontroller te laten werken moet een programma in het geheugen van de 68HC11 worden gebracht. We moeten hiervoor een programma schrijven. Om een
Nadere informatieMicrocontrollers Labo
Microcontrollers Labo 8051 based microcontroller ADuC832 from Analog Devices 06/2016 Roggemans M. (MGM) LES 0 Testen en verdelen van de hardware FTP site overlopen Installeren van software om thuis te
Nadere informatieMicrocontrollers Introductie INLMIC Jesse op den Brouw INLMIC/2014-2015
Microcontrollers Introductie INLMIC Jesse op den Brouw INLMIC/2014-2015 Microcontroller Uit Wikipedia A microcontroller (sometimes abbreviated µc or uc) is a small computer on a single integrated circuit
Nadere informatiescc = b) CD AB
Computerarchitectuur en -organisatie (213030) Dinsdag 21 januari 2040, 13.30 17.00 uur 7 bladzijden met 8 opgaven 4 bladzijden met documentatie Let op: Vul het tentamenbriefje volledig in (d.w.z. naam,
Nadere informatieHand-out Introductieworkshop LED programmeren
Hand-out Introductieworkshop LED programmeren Inleiding Deze hand-out is bedoeld als naslag voor de introductie workshop LED programmeren. In deze handout vind je de uitleg over LEDs, Arduino s en LED
Nadere informatieSeriële bluetooth verbinding ATmega128
Opdracht2 Bij deze opdracht worden verschillende taken gemaakt. De taken communiceren onderling met elkaar via een message queue of synchroniseren met elkaar via semaforen. A: Maak een taak aan die de
Nadere informatieConstructie van het klokcircuit voor de processor en het spanningsdetectie circuit
Constructie van het klokcircuit voor de processor en het spanningsdetectie circuit Monteer en soldeer C1 {399-4329-ND, 0,1 µf, opdruk 104}. Deze condensator bevindt zich bij pin 20 van de CPU-voet (R1
Nadere informatieARDUINO COMPILATIE ALLE ARTIKELEN UIT ELEKTOR 216 PAGINA S
BEST-OF SERIE ARDUINO COMPILATIE ALLE ARTIKELEN UIT ELEKTOR 216 PAGINA S SELECT LEARN DESIGN SHARE Inhoud Pagina Titel Editie Pagina's Arduino met Atmel Studio 12-201 7 10 C-modules 11-201 8 18 Extreem
Nadere informatieTechnology, Innovation & Society Delft
Technology, Innovation & Society Delft VOORBLAD SCHRIFTELIJKE TOETSEN OPLEIDING TOETSCODE GROEP : ELEKTROTECHNIEK : MICPRG-sc1 : EQ1 TOETSDATUM : 25 JANUARI 2013 TIJD : 15.00 16.30 uur AANTAL PAGINA S
Nadere informatieHoe werkt een rekenmachine?
Hoe werkt een rekenmachine? Uit welke hardware-componenten bestaat een rekenmachine? Welke instructies kan de machine uitvoeren? Practicum met de rekenmachine I Constante getallen Instructies van het type
Nadere informatieInleiding microcontrollers. Week 1 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw (met dank aan Ben Kuiper) INLMIC/
Inleiding microcontrollers Week 1 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw (met dank aan Ben Kuiper) INLMIC/2018-2019 Microcontroller Uit Wikipedia: A microcontroller (sometimes abbreviated µc or
Nadere informatieEDK Walkthrough: Hardwareontwerp met GPIO en UART Deel 1
EDK Walkthrough: Hardwareontwerp met GPIO en UART Deel 1 1. Doel Kennismaking met de EDK van Xilinx: - begrijpen van de ontwerpomgeving en design flow - aanmaken van een Xilinx Platform Studio project
Nadere informatieWorkshop Arduino voor beginners deel 2
Workshop Arduino voor beginners deel 2 Voor deze workshop is het van belang dat je deel 1 van de workshop hebt afgerond. In deze workshop zitten meerdere opdrachten die elkaar niet allemaal op hoeven te
Nadere informatieDe AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (3)
De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (3) Timloto o.s. / E. Gernaat / ISBN 978-90-79302-06-2 Op dit werk is de Creative Commens Licentie van toepassing. Uitgave: september 2012
Nadere informatieArduino Workshop 1 Zuid-Limburg
Arduino Workshop 1 Zuid-Limburg Leren door doen Mei 2016 - slides voor Arduino workshop 1 v2.5 Zuid-Limburg PA3CZS, PA0FOT, ON4CDU, PE1EAM 1 Workshop 1 Workshop 1 concentreert op kennismaking en eenvoudige
Nadere informatieAntwoorden vragen en opgaven Basismodule
Antwoorden vragen en opgaven Basismodule Antwoorden van vragen en opgaven van hoofdstuk 1 1. Is elke combinatorische schakeling een digitale schakeling? Zo nee, waarom niet? Antwoord: Elke combinatorische
Nadere informatieArduino Cursus, Deel 2 Programmeren. Simon Pauw, ZB45, Amsterdam
Arduino Cursus, Deel 2 Programmeren Simon Pauw, ZB45, Amsterdam Programmeren Geen zorgen als je niet alles begrijpt. Doel: Het snappen van bestaande code. Meeste kennis ook toepasbaar buiten de Arduino
Nadere informatieRingspiraal Stalen zenuwen en Arduino als scheidsrechter
Elektor Post Project No. Ringspiraal Stalen zenuwen en Arduino als scheidsrechter Dit gezelschapsspel (voor maximaal personen) is een versie van de gevreesde ringspiraal : Hierbij moeten de deelnemers
Nadere informatieTentamen Computersystemen
Tentamen Computersystemen baicosy6 2e jaar bachelor AI, 2e semester 21 oktober 213, 9u-11u OMHP D.9 vraag 1 Van een Single Cycle Harvard machine hebben de componenten de volgende propagation delay time:
Nadere informatieRCL Arduino Workshop 1
RCL Arduino Workshop 1 Leren door doen april 2015 - slides voor RCL Arduino workshop 1 ON4CDU & ON8VQ Workshop Leren door doen Werken in een groep Beperkte tijd Alleen essentiele vragen stellen Thuis oefenen
Nadere informatieVoeler ingang van de ilog recorder. Stop de temperatuurvoeler
1) Standaard interface (EA-INT) Oud model. 2) Universele interface (EA-INT-U) Nieuw model. Beide interfaces hebben een DB9 (9 pins) connector en uw PC heeft een RS232 seriële poort nodig. Escort ilog Dataloggers
Nadere informatieGetalformaten, timers en tellers
Getalformaten, timers en tellers S_CU CU S PV R CV DEZ CV_BCD S_ODT S TV BI R BCD 1 pagina 1 Getalformaten (16 bits) PG CPU BCD W#16#296 Voorteken (+) 2 9 6 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 1 0 1 1 0 Positieve getallen
Nadere informatieArduino. Workshop. 20 juni 2014 Peter Struwe Stichting De Jonge Onderzoekers Groningen
Arduino Workshop Beta-docentendag 20 juni 2014 Peter Struwe Stichting De Jonge Onderzoekers Groningen Wat is een microcontroller? Maak een computer met alleen het meest noodzakelijke: processor geheugen
Nadere informatieInhoud vandaag. Interrupts. Algemeen ARM7 AIC
Inhoud vandaag Interrupts Algemeen ARM7 AIC Interrupts Wat is een interrupt? Een interrupt is een onderbreking van de huidige bezigheden ten gevolge van een externe gebeurtenis, zodanig dat de bezigheden
Nadere informatiePIC PROGRAMMEREN. Door H. Dorst, m.m.v. Joop van Schaik. Versie 13 mei 2009
PIC PROGRAMMEREN Door H. Dorst, m.m.v. Joop van Schaik. Versie 3 mei 29 Inleiding Het programmeren van een PIC processor gebeurt door het invoeren van instructies (opdrachten). De lijst instructies, de
Nadere informatiescc =!F3.!F2 b) CD AB
Computerarchitectuur en -organisatie (213030) Dinsdag 21 januari 2040, 13.30 17.00 uur 7 bladzijden met 8 opgaven 4 bladzijden met documentatie Let op: Vul het tentamenbriefje volledig in (d.w.z. naam,
Nadere informatieMORSE aan een draadje
MORSE aan een draadje UBA HOMEBREW 2014 Maarten van Achte ON3LOL SECTIE WLD Inhoud 1 INLEIDING... 2 2 HET IDEE... 2 3 BESPREKING VAN HET SCHEMA... 4 3.1 Het schema... 4 3.2 De componenten... 5 3.2.1 Overzicht...
Nadere informatieInstallatie handleiding
Installatie handleiding Pagina 2 van 7 1 Inleiding Vanwege de zeer uitgebreide elektronica op Porsche voertuigen is het noodzakelijk dat de diagnosesoftware enorm snel evolueert. De installatie en verdere
Nadere informatieModule 4 Hoofdstuk 1. Programmeertalen
Module 4 Hoofdstuk 1 Programmeertalen Programmeertalen Een programmeertaal is een taal waarin de opdrachten worden geschreven die een computer moet uitvoeren Reeksen van die opdrachten of instructies vormen
Nadere informatieassembleertaal F. Vonk versie
2017 assembleertaal F. Vonk versie 1 8-8-2017 inhoudsopgave 1. inleiding... - 3-2. Zeer Eenvoudige Processor v2 (ZEP2)... - 4-3. de code, simulator en geheugen... - 6-4. optellen... - 11-5. vermenigvuldigen...
Nadere informatieAssembly en Assemblers. Processoren 5 januari 2015
Assembly en Assemblers Processoren 5 januari 2015 Doel van vandaag Ik heb al losse eindjes over assembly verteld en een voorbeeldprogramma doorlopen. vandaag: algemeen + systematisch overzicht Programmeertalen
Nadere informatieBesturing van de Miniatuurwereld RM-U. Gebruik van de Bootloader
Besturing van de Miniatuurwereld RM-U Gebruik van de Bootloader Auteur: Leon J.A. van Perlo Versie: 1.0 Datum: 24 december 2012 Release beheer Deze handleiding is van toepassing op Print o RM-U Rev 00
Nadere informatieAVR USB Programmer smoerijf.be/avr
AVR USB Programmer smoerijf.be/avr avr@smoerijf.be smoerijf.be/avr AVR USB Programmer 1/27 1. Algemeen 2. Solderen 3. Testen 4. Installatie 4.1. Windows vista 4.2. Windows XP 5. Gebruik 5.1. AVR Studio
Nadere informatieVoeler ingang van de ilog recorder. Stop de temperatuurvoeler
1) Standaard interface (EA-INT) Oud model. 2) Universele interface (EA-INT-U) Nieuw model. Beide interfaces hebben een DB9 (9 pins) connector en uw PC heeft een RS232 seriële poort nodig. Escort ilog Dataloggers
Nadere informatieArduino. Arduino UNO. Sam Decoster. CoderDojo Roeselare. Sam Decoster
Arduino Arduino UNO Sam Decoster CoderDojo Roeselare Sam Decoster Inleiding Arduino is een open-source ontwikkelbord, waarmee het mogelijk wordt om informatica te koppelen aan fysieke objecten. Het is
Nadere informatieHandleiding ISaGRAF. Wil men het programma bewaren, dan is het verstandig een back-up te maken: C9 Back-up / Restore
Handleiding ISaGRAF C Handleiding ISaGRAF Deze handleiding beoogt een korte samenvatting te geven van handelingen die verricht moeten worden om met behulp van ISaGRAF een PLC-programma te schrijven en
Nadere informatieLogo quiz Project Inleiding op de Logo!
Logo quiz Project Inleiding op de Logo! Project ontwikkelt door: Tim van Schuylenburg Ben van Kruisbergen Inhoudsopgave Projectbeschrijving en Planning 2 Blz. De benodigdheden en aansluitschema 4-8 Complete
Nadere informatiePM32. Besturing van de Miniatuurwereld. Gebruik van de Bootloader. PM32 Bootloader VPEB Besturing Miniatuurwereld
(deze pagina is opzettelijk leeg) Besturing van de Miniatuurwereld PM32 Gebruik van de Bootloader Auteur: Leon J.A. van Perlo Versie: 1.0 Datum: 18 december 2016 Pag 12 van 12 versie 1.0-18 december 2016
Nadere informatieBesturing van de Miniatuurwereld PM32. Gebruik van de Bootloader
Besturing van de Miniatuurwereld PM32 Gebruik van de Bootloader Auteur: Leon J.A. van Perlo Versie: 1.0 Datum: 18 december 2016 Release beheer Deze handleiding is van toepassing op Print o PM32 Rev 00
Nadere informatieMicrocontrollers Week 3 Addressing modes, I/O ports, vergelijken, beslissen Jesse op den Brouw INLMIC/2015-2016
Microcontrollers Week 3 Addressing modes, I/O ports, vergelijken, beslissen Jesse op den Brouw INLMIC/2015-2016 Adressing modes De operands zijn te verdelen in: Constante: 0 255 Register: r0 r31 I/O adres:
Nadere informatieCTCSS Encoder Super Flexibel Ontwerpen met een Arduino Nano
CTCSS Encoder Super Flexibel Ontwerpen met een Arduino Nano (voor minder als 2 euro weer QRV op de repeater) Henk Hamoen (PA3GUO) March 2016 Agenda Introductie CTCSS toonslot op repeaters Arduino Nano
Nadere informatieHoofdstuk 7. Computerarchitectuur
Hoofdstuk 7 Computerarchitectuur 1 controlebus CPU MEMORY I/O databus adresbus Figuur 71 Schematische opbouw van een computersysteem 8 Figuur 72 Een busverbinding Buslijn Out E A In Out E B In Out E C
Nadere informatieTweede workshop Arduino
Tweede workshop Arduino In deze workshop zal veel gewerkt worden met voorbeelden die meegeleverd worden met de Arduino IDE. Deze zijn te vinden onder het menu File >Examples. Oefening 1 - Seriële communicatie
Nadere informatieMicrocontrollers. Week 3 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw (met dank aan Ben Kuiper) INLMIC/
Microcontrollers Week 3 Introductie microcontroller Jesse op den Brouw (met dank aan Ben Kuiper) INLMIC/2018-2019 Week 3 Adressing modes Indexregisters Flags en instructies I/O ports Bitmaskers Vergelijkingen
Nadere informatieSafeLine VV3. Bedieningsinstructies. Toont de verdiepingen, richtingspijlen en afwisselende tekstberichten.
SafeLine VV3 Bedieningsinstructies Toont de verdiepingen, richtingspijlen en afwisselende tekstberichten. SafeLine VV3 Bedieningsinstructies safeline.eu Inhoudsopgave Installatie & Testen Montage 5 Symbolen
Nadere informatieWeerstation. Weerstation met Arduino C.G.N. van Veen. HiSPARC. 1 Weerstation. 2 Arduino. 2.1 Werking van Arduino
Weerstation HiSPARC Weerstation met Arduino C.G.N. van Veen 1 Weerstation Inleiding Naast het meten aan kosmische straling met het HiSPARC meetstation kunnen leerlingen het HiSPARC station uitbreiden met
Nadere informatie2 Elementaire bewerkingen
Hoofdstuk 2 Elementaire bewerkingen 19 2 Elementaire bewerkingen 1 BINAIRE GETALLEN In het vorige hoofdstuk heb je gezien dat rijen bits worden gebruikt om lettertekens, getallen, kleuren, geluid en video
Nadere informatieIn- en uitgangssignalen van microprocessoren
In- en uitgangssignalen van microprocessoren E. Gernaat 1 Overzicht signalen Informatie van en naar een microprocessor kan parallel of seriëel gebeuren. Bij parallel-overdracht zal elke lijn (draad) een
Nadere informatieProject DTMF ATV Repeater besturing voor PI6HLM
Project DTMF ATV Repeater besturing voor PI6HLM Hoe de nieuwe DTMF besturing is ontstaan: enige tijd geleden vroeg ik aan enkele leden of er niet een stukje hardware was waar de DTMF codelijst instond
Nadere informatieBesturing van de Miniatuurwereld TM-H. Gebruik van de Bootloader
Besturing van de Miniatuurwereld TM-H Gebruik van de Bootloader Auteur: Leon J.A. van Perlo Versie: 0.9 Datum: 6 januari 2013 Release beheer Deze handleiding is van toepassing op Print o TM51 Rev 00 o
Nadere informatieDe CB channel controller TMS1022NL/NLL en TMS1023NL/NLL. ( Dit is een maskrom-programmed version van de Texas Instruments TMS1000 family)
De CB channel controller TMS1022NL/NLL en TMS1023NL/NLL ( Dit is een maskrom-programmed version van de Texas Instruments TMS1000 family) Ik begin even met een korte inleiding over de TMS1000. ( Wil je
Nadere informatieElektor Uno R4 Installatie & Test
Elektor Uno R4 Installatie & Test Vereisten Elektor Uno R4 Kabel USB-A naar micro-b Computer met Windows (XP of later), Linux of OSX (10.7 of later) Arduino IDE 1.6.7 of recenter (niet 1.6.8) We raden
Nadere informatieEmSE presentatie. Starten met de ATtiny2313: Een RGB powerled driver Kees Moerman, 13 juli 2010
EmSE presentatie Starten met de ATtiny2313: Een RGB powerled driver Kees Moerman, 13 juli 2010 Het probleem Ik wil een LED controller maken Voor zelfgemaakte RGB power-led lampjes Om aan mijn thuisnetwerk
Nadere informatieROBO- BITS-59. Jaargang15, nummer 4, december 2012
ROBO- Afz.hcc Robotica gg, p.a. Henk de Gans,Koelmanhof 2 3861GG Nijkerk.. BITS-59 Jaargang15, nummer 4, december 2012 1 December 2012 Robobits is een uitgave van de hcc!robotica gebruikers groep, en wordt
Nadere informatieSequentiële Logica. Processoren 24 november 2014
Sequentiële Logica Processoren 24 november 2014 Inhoud Eindige automaten Schakelingen met geheugen Realisatie van eindige automaten Registers, schuifregisters, tellers, etc. Geheugen Herinnering van week
Nadere informatieInstallatie handleiding PowerSDR-IQ v SV1EIA voor het gebruik met de LIMA-SDR
Installatie handleiding PowerSDR-IQ v1.19.3.15 SV1EIA voor het gebruik met de LIMA-SDR vrij vertaald en aangepast door PA0NCR ten behoeve van het SDR bouwproject van de afdeling Woerden van de Veron. Oorspronkelijke
Nadere informatieShowmaster 24 ORDERCODE 50335
Showmaster 24 ORDERCODE 50335 1. Inleiding De DC-1224 is een digitale lichtcontroller, 24 DMX kanalen en 48 geheugenplaatsen voor scenes of chases met ieder 999 stappen en een MIDI in- en uitgang. Lees
Nadere informatieOefening 1 - Seriële communicatie via USB
Werkbladen voor Arduino workshop 2 In deze workshop zal gewerkt worden met de voorbeelden die meegeleverd worden met de Arduino IDE. Deze zijn te vinden onder het menu Bestand->Voorbeelden. Oefening 1
Nadere informatie