Klankgroep en lettergreep

Transcriptie

1 Spellingwijzers groep 8 Voor de ouders Klankgroep en lettergreep Een klankgroep is een soort hulpmiddel bij het aanleren van spellingregels. Wat hoor je als je een woord langzaam in stukjes uitspreekt. Bijvoorbeeld: [bà-kun] voor bakken [mò-dur] voor modder [poo-tun] voor poten Klanken schrijf je tussen [] om aan te geven dat het niet over schrijfletters gaat. Een lettergreep is nodig bij het aanleren van regels bij het afbreken van woorden aan het eind van de regel. Wat zie je als je een woord in stukjes schrijft? Bijvoorbeeld: bakken voor bakken modder voor modder poten voor poten

2 d Luisterwoord Woordpakket 1-2 Twee woorden samen maken een nieuw woord 1. Luister naar het woord in je hoofd. 2. Herken je twee woorden? 3. Hoor je een /t/ aan het eind bij een van de twee woorden? 4. Maak het woord langer. 5. Hoor je dan een /d/? Schrijf dan een d. 6. Schrijf het eerste woord, dan het tweede woord. 7. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. Welke twee woorden? Maak het langer: Aan elkaar: wandel + pad wandel paden wandelpad donker + blond donker blonde donkerblond angst + wekkend angst wekkende angstwekkend jeugd + droom jeugdige droom jeugddroom braad + pan braden pan braadpan

3 ei/ij/y i/y oe/ou Onthoud Woordpakket 3 en 4 Onthoud woorden met ei/ij/y en i/y en oe/ou 1. Luister naar het woord in je hoofd. 2. Hoor je een woord met een moeilijke onthoudklank? 3. Denk goed na hoe je het schrijven moet. 4. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt omheining vlijmscherp hypnose Je hoort een /ij/ Je schrijft een /y/ nylon Je hoort een /ij/ Je schrijft een /ei/ pleiten Je hoort een /i/ Je schrijft een /y/ mysterie Je hoort een /oe/ Je schrijft een /ou/ journalist

4 s Onthoud s- Woordpakket 3 en 4 Onthoud s- 1. Hoor je op de woordgrens tussen twee woorden /gz/ of /nz/? 2. Dan schrijf je gsz of nsz. Je hoort: Welke twee woorden: Je schrijft: Je hoort tussen twee woorden /gz/ enig + zins enigszins Je hoort tussen twee woorden /nz/ geen + zins geenszins

5 age oge Schrijf dit stukje altijd zo, ook al klinkt het anders. Woordpakket 9 en 10 Knip in je hoofd in losse klankgroepen, -age en -oge. 2. Hoor je /aazju/ of /oozju/ aan het eind van een woord? 3. Schrijf dan age en oge. 4. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. Hoor je /aazju/? Dan schrijf je /age/. etalage tatoeage Hoor je /oozju/? Dan schrijf je /oge/. horloge

6 -tie -elijk -heid Schrijf dit stukje altijd zo, ook al klinkt het anders. Woordpakket 9 en 10 Knip in je hoofd in losse klankgroepen, -tie, -elijk, -heid. 2. Hoor je /tsie/, /(u)luk/ of /hijt/ aan het eind van een woord? 3. Schrijf dan -tie, -(e)lijk of -heid. 4. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. hui se lijk instructie productie repetitie huiselijk innerlijk hoofdzakelijk nabijheid onveiligheid

7 c Onthoudwoorden Woordpakket 11 en 12 Kijk goed. Onthoud hoe je het schrijven moet. 2. Hoor je een woord met een moeilijke onthoudklank? 3. Denk na hoe je het schrijven moet. 4. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. Je hoort een /k/, maar schrijft een /c/. defect effectief project Je hoort een /s/, maar schrijft een /c/. centrale cent

8 Onthoudwoorden Woordpakket 11 en 12 Knip het woord in losse woorden. 2. Herken je twee woorden? 3. Schrijf het eerste, dan het tweede woord. 4. Schrijf de woorden aan elkaar. 5. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. Welke twee woorden? taxi + centrale champagne + ontbijt douche + cabine Je schrijft taxicentrale champagneontbijt douchecabine

9 th x Onthoudwoorden Woordpakket 11 en 12 Kijk goed. Onthoud hoe je het schrijven moet. 2. Hoor je een woord met een moeilijke onthoudklank? 3. Denk na hoe je het schrijven moet. 4. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. Je hoort een /t/, maar schrijft een /th/. thans thermostaat therapeut Je hoort een /ks/, maar schrijft een /x/. taxicentrale exprespost experiment

10 ch Onthoudwoorden Woordpakket 11 en 12 Kijk goed. Onthoud hoe je het schrijven moet. 2. Hoor je een woord met een moeilijke onthoudklank? 3. Denk na hoe je het schrijven moet. 4. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. Je hoort een /sj/, maar schrijft een /ch/. parachutespringer champagneontbijt douchecabine

11 s ën Let op! Woordpakket 17 en 18 Let op! Pas de regel toe. Trema. 2. Eindigt een klankgroep met een klinker of open klank? 3. En begint de volgende klankgroep ook met een klinker of open klank? 4. Let dan op! 5. Zet een trema,, waar die volgende klankgroep begint als je het fout zou kunnen lezen. 6. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. Een trema aan het begin van een klankgroep: cafeïne tatoeëren kanoën mozaïek

12 s ën Let op! Woordpakket 17 en 18 Let op! Pas de regel toe. Trema bij woorden in het meervoud. 2. Herken je een meervoud op /iejen/ of /eejen/? 3. Let dan op! 4. Kijk naar het woord in het enkelvoud. 5. Ligt de klemtoon op de laatste klankgroep? 6. Schrijf ën achter het enkelvoud. 7. Ligt de klemtoon niet op de laatste klankgroep? Klemtoon op de laatste klankgroep 8. Zet dan een trema op de laatste e en schrijf er n achter. 9. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. Klemtoon niet op de laatste klankgroep genie industrie fantasie knie genieën industrieën fantasieën knieën kolonie koloniën

13 s ën Let op! Woordpakket 17 en 18 Let op! Pas de regel toe. s 2. Herken je een meervoud op s of naam +s? 3. Let dan op! 4. Kijk naar het woord in het enkelvoud of naar de naam. 5. Schrijf je het enkelvoud of de naam met a, o, u, y/i (die klinkt als /ie/) aan het eind? 6. Schrijf dan s achter het enkelvoud of de naam. 7. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. Petra s kano s studio s salto s Specifiek voor s bij tijdwoorden: s middags s maandags s zondags

14 isch air teit Ook zo! Woordpakket 19 en 20 Let op! Pas de regel toe, isch, -air, -teit. 2. Hoor je /ies/, /er/ of /tijt/ aan het eind van een woord? 3. Schrijf dan -isch, -air of -teit. 4. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. klinkt als /er/ klinkt als /ies/ klinkt als /tijt/ culinair elektronisch majesteit

15 ium eum Ook zo! Woordpakket 19 en 20 Let op! Pas de regel toe, -ium en -eum. 2. Hoor je /iejum/of /eejum/ aan het eind van een woord? 3. Schrijf dan -ium of -eum. 4. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. Klinkt als /iejum/ Klinkt als /iejum/ Klinkt als /eejum/ Klinkt als /eejum/ conservatorium criterium jubileum linoleum

16 ! Onthoud! Woordpakket 25 en 26 Kijk goed. Onthoud hoe je het schrijven moet. (buitenlandse woorden) 2. Hoor je een moeilijk woord? 3. Denk dan goed na hoe je het schrijven moet. 4. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. Oorspronkelijk buitenlandse woorden (leenwoorden) atelier dossier repertoire manoeuvre fitness coach stress tank

17 ! Onthoud! Woordpakket 27 en 28 Koppelteken in samenstellingen. Streepje zetten. 2. Eindigt het eerste woord met een klinker of een open klank? 3. En begint het volgende woord ook met een klinker of een open klank? 4. Let dan op! 5. Zet een streepje tussen de woorden als je het fout zou lezen. na-apen toe-eigenen mee-eter zo-even 1. Zet ook een streepje als: a. Het eerste woord een afkorting is. b. Het eerste woord ex, niet, non of oud is. c. De samenstelling een land of streek is. 2. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. cd-rom oud-docent ex-kampioen Noord-Brabant

18 ! n,s Onthoud! Woordpakket 33 en 34 Regels tussen s en uitzonderingen op de regel. 2. Hoor je een /s/ tussen twee woorden van een samenstelling? 3. En begint het tweede woord met /s/? 4. Bedenk dan een andere samenstelling met hetzelfde eerste woord. 5. Hoor je een tussen-s, schrijf dan ook een tussen-s in de samenstelling waarvan het tweede woord begint met een s. 6. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. Twee woorden Je schrijft uitzonderingen bruid + schat veiligheid + riem passagier + schip stad + schouwburg bruidsschat veiligheidsriem passagiersschip stadsschouwburg Geen tussen-s of n als het eerste woord: - (ook) een meervoud op s heeft - uniek is. groentesoep zonnebank Koninginnedag

19 ! n,s Onthoud! Woordpakket 33 en 34 Regels tussen n en uitzonderingen op de regel. 2. Schrijf je het eerste woord in het meervoud met en? 3. Schrijf dat woord in de samenstelling dan ook met n. 4. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. Twee woorden Je schrijft uitzonderingen pan + koek kat + bak prul + bak bes + sap pannenkoek kattenbak prullenbak bessensap Geen tussen-s of n als het eerste woord: - (ook) een meervoud op s heeft - uniek is. groentesoep zonnebank Koninginnedag

20 mv -a -iken Regel! Woordpakket 35 en 36 Let op! Pas de regel toe! a bij meervoud 2. Herken je een meervoud op /aa/? 3. Let dan op! 4. Kijk naar het woord in het enkelvoud. 5. Schrijf je het enkelvoud met um aan het eind? 6. Schrijf dan in het meervoud a. 7. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. meervoud aquaria media enkelvoud aquarium medium

21 mv -a -iken Regel! Woordpakket 35 en 36 Let op! Pas de regel toe! iken bij meervoud 2. Herken je een meervoud op /ikun/? 3. Let dan op! 4. Kijk naar het woord in het enkelvoud. 5. Schrijf je het enkelvoud met ik aan het eind en krijgt -ik geen klemtoon? 6. Schrijf dan en achter het enkelvoud. 7. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. meervoud botteriken leeuweriken enkelvoud botterik leeuwerik

22 Afk. Regel! Woordpakket 35 en 36 Let op! Afkortingen. 1. Luister naar het woord of woorden in het hoofd. 2. Herken je een afkorting? 3. Let dan op! a. Is het één woord? Maak het dan korter. Schrijf de afkorting in kleine letters. Zet er een punt achter. b. Is het meer dan één woord Schrijf van elk woord de eerste letter op. Gebruik kleine letters. Zet achter elke letter een punt. 4. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt. A. één woord afkorting B. meer dan één woord afkorting bijvoorbeeld bijv. dat wil zeggen d.w.z. bladzijde blz. en dergelijke e.d.

23 Handelingswijzers voor spelling Groep 8