I n d i c at i e s C A B G e n P C I

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "I n d i c at i e s C A B G e n P C I"

Transcriptie

1 r I C H T L I J N I n d i c at i e s C A B G e n P C I Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie Mercatorlaan BL Utrecht The Netherlands Telefoon: 31 (0) Fax: 31 (0) secretariaat@nvtnet.nl Deze publicatie is mede tot stand gekomen door Medtronic. Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie

2 INHOUD 3 INHOUD 4 VOORWOORD 6 Classificatie van de aanbevelingen 7 Gebruikte bronnen 8 Indicaties CABG en PCI Asymptomatische of geringe angina (Class I of II CCS) 10 Stabiele angina (Class III CCS) 14 Onstabiele angina / Non-ST elevatie myocard infarct (UA/NSTEMI) 16 ST-segment elevatie infarct (STEMI) 22 Eerdere CABG 24 Mislukte PTCA 25 Gestoorde LV funktie 26 Levensbedreigende ritmestoornissen 26 Cardiogene shock Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie

3 Voorwoord Het is geenszins de bedoeling van richtlijnen om onderzoek De Richtlijn Indicaties CABG en PCI van de Nederlandse naar nieuwe vormen van diagnostiek of behandeling Vereniging voor Thoraxchirurgie is gebaseerd op te belemmeren, zolang dergelijk onderzoek op een overeenkomstige richtlijnen van de American College of gestructureerde wetenschappelijk verantwoorde wijze plaats Cardiology (ACC), American Heart Association (AHA), en vindt bij een relatief beperkte groep patiënten en de resultaten Society for Cardiovascular Angiography and Interventions worden gepubliceerd, zodat deze kunnen worden getoetst en 4 (SCAI), en in wezen een praktische Nederlandse samenvatting vergeleken met de resultaten van onderzoeken welke aan de 5 daarvan. Geadviseerd wordt kennis te nemen van de volledige richtlijnen ten grond slag liggen. tekst van de bij gebruikte bronnen genoemde richtlijnen. Richtlijnen zijn vakinhoudelijke aanbevelingen voor zo goed mogelijke patiëntenzorg en zijn bedoeld om artsen en andere zorgverleners te ondersteunen bij de klinische besluitvorming. Aanbevelingen in de NVT-Richtlijnen zijn zoveel mogelijk wetenschappelijk onderbouwd (evidence based). De Richtlijnen zijn tijdsgebonden documenten en periodieke herziening is daarom noodzakelijk. Richtlijnen zijn geen wettelijke voorschriften, maar op zoveel mogelijk bewijs gebaseerde inzichten en aanbevelingen waaraan zorgverleners moeten voldoen om kwalitatief goede zorg te verlenen. Aangezien aanbevelingen hoofdzakelijk gebaseerd zijn op de gemiddelde patiënt, kunnen zorgverleners op basis van professionele autonomie zonodig afwijken van de richtlijn. Afwijken van de richtlijn kan, als de situatie van de patiënt dat vereist, zelfs noodzakelijk zijn. Als van de richtlijn wordt afgeweken, dient dit beargumenteerd en gedocumenteerd te worden.

4 Voorwoord Classificatie van de aanbevelingen De zwaarte van bewijs welke aan de aanbevelingen ten grond slag liggen wordt aangegeven met: Evidence A Data afgeleid van multipele gerandomiseerde klinische studies of meta-analyses 6 Class I Omstandigheden waarvoor er bewijs en/of Evidence B Data afgeleid van een enkele gerandomiseerde 7 algemene overeenstemming bestaat dat een klinische studie, of niet gerandomiseerde studies Class II IIa IIb bepaalde procedure of behandeling verbeterend, bruikbaar, en effectief is. Omstandigheden waarvoor er conflicterend bewijs en/of afwijkende meningen bestaan over de bruikbaarheid/effectiviteit van een procedure of behandeling Gewicht van bewijs/mening is in voordeel van bruikbaar/effectief Bruikbaarheid/effectiviteit is minder goed gebaseerd op bewijs/mening Evidence C Alleen consensus mening van deskundigen, case studies, of standard-of-care Gebruikte bronnen Smith et al ACC/AHA/SCAI 2005 Guideline Update for Percutaneous Coronary Intervention. (ACC/AHA/SCAI Writing Committee to Update the 2001 Guidelines for Percutaneous Coronary Intervention). Circulation, 2006;113: ( Eagle and Guyton et al. ACC/AHA 2004 Guideline Update for Coronary Artery Bypass Graft Surgery. (Committee to Update the 1999 Guidelines for Coronary Artery Bypass Graft Surgery). Developed in Collaboration with the American Association for Thoracic Surgery (AATS) and the Society of Thoracic Surgeons (STS). ( Smith et al ACC/AHA Guidelines for Percutaneous Coronary Intervention (Revision of the 1993 PTCA Guidelines). JACC Vol 37, No. 8, 2001: 2239i-lxvi. Class III Omstandigheden waarvoor er bewijs en/of algemene overeenstemming bestaat dat een bepaalde procedure of behandeling niet bruikbaar/effectief is, en in sommige gevallen schadelijk kan zijn Websites: Deze Richtlijn is goedgekeurd op de Algemene Ledenvergadering van de NVT op 15 januari Hiermede komt de vorige Richtlijn Indicatiestelling voor Coronaire Revascularisatie van 1998 (Cardiologie 1998; 5: ) te vervallen. Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie. Secretariaat: Postbus 19141, 3501 DC Utrecht. Tel

5 Asymptomatische of geringe angina (Class I of II CCS) 3. Significante hoofdstamstenose, waarbij patiënt geen geschikte kandidaat voor CABG PCI Class IIb 1. De effectiviteit van PCI bij patiënten met 2- of 3-takslijden 1. Hoofdstamstenose (Evidence A) met significante proximale LAD afwijkingen, die goede 8 2. Hoofdstam equivalent ( 70% stenose proximale LAD en kandidaten zijn voor CABG met 1 arteriële graft en die zijn proximale CX) (Evidence A) behandeld vanwege diabetes of een abnormale LV funktie 3. 3-takslijden (nog meer als EF < 50% en/of groot gebied hebben, is niet aangetoond van aangetoonde ischemie) 2. Niet-proximale LAD afwijkingen die een matig groot gebied van vitaal myocard voorzien en ischemie vertonen bij nietinvasieve I testen 4. Proximale LAD stenose als 1- of 2-takslijden (Class IIa Evidence A). Deze indicatie wordt Class I bij aangetoonde PCI Class III uitgebreide ischemie en/of EF < 50% 1. PCI is niet aanbevolen bij patiënten die niet voldoen aan 5. Bij 1- of 2 takslijden zonder de proximale LAD, bij aangetoonde criteria van Class II of die beschikken over 1 of meer van uitgebreide ischemie en hoog-risico bij noninva- het volgende: sieve testen (Class IIb Evidence B) a. Alleen klein bedreigd gebied van vitaal myocard PCT Class IIa b. Geen objectiveerbare ischemie 1. Bij 1 of meer significante afwijkingen in 1 of 2 coronair c. Lesies met lage kans op geslaagde PCI arterieën, geschikt voor PCI. De te behandelen coronairvaten d. Weinig klachten die waarschijnlijk niet berusten op moeten een groot gebied van vitaal myocard voorzien myocard ischemie of tezamen met matige tot ernstige is chemie bij niet-invasieve e. Factoren gerelateerd met verhoogde morbiditeit of testen mortaliteit 2. Recidief stenose na PCI met een groot gebied van vitaal f. Hoofdstamstenose en kandidaat voor CABG myocard of hoog-risico criteria bij niet-invasieve testen g. Niet significante stenose (< 50%)

6 Stabiele angina (Class III CCS) 1. Hoofdstamstenose (Evidence A) 2. Hoofdstam equivalent ( 70% stenose proximale LAD en met 1- of 2 takslijden zonder proximale LAD, met milde symptomen, niet te wijten aan myocard ischemie, of indien niet onderworpen aan adequate medicamenteuze therapie, en a. alleen klein gebied van vitaal myocard 10 proximale CX) (Evidence A) b. geen aantoonbare ischemie takslijden (nog meer als EF < 50%) (Evidence A) 4. 2-takslijden met proximale LAD en EF < 50% en/of aangetoonde 2. CABG is niet aanbevolen bij patienten met stabiele angina ischemie bij noninvasieve testen (Evidence A) met borderline coronair sclerose (50 60% diameter op of 2-takslijden zonder proximale LAD maar met groot plaatsen anders dan hoofdstam en geen aantoonbare gebied van vitaal myocard en hoog-risico bij noninvasieve ischemie testen 3. CABG is niet aanbevolen bij patienten met stabiele 6. ernstige angina ondanks maximale noninvasieve therapie, angina en niet-significante coronairsclerose (< 50%) als operatie kan worden uitgevoerd met acceptabel risico. Indien atypische angina moet objectieve ischemie zijn aangetoond PCT Class IIa 1. Enkel of meertaks coronaria lijden die medicamenteus I worden behandeld en die 1 of meer significante letsels 1. 1-takslijden met proximale LAD. Deze indicatie wordt Class hebben in 1 of meer coronair arteriën, geschikt voor PCI I als uitgebreide ischemie is aangetoond bij noninvasieve testen en/of EF < 50 (Evidence A) 2. Recidief stenose na PCI met een groot gebied van vitaal of 2-takslijden zonder proximale LAD, maar met behoorlijk myocard of hoog-risico criteria bij niet-invasieve testen gebied van vitaal myocard en aangetoonde ischemie bij noninvasieve testen 3. Significante hoofdstamstenose, waarbij patënt geen geschikte kandidaat voor CABG II 1. CABG is niet aanbevolen bij patienten met stabiele angina

7 Stabiele angina (Class III CCS) e. significante hoofdstam, die CABG kandidaat zijn PCI Class IIb 1. 1 of meer taks coronaria lijden, die medicamenteus worden behandeld, en met 1 of meer letsels om te dilateren, maar 12 met verminderde kans op succes of 3-takls coronarialijden hebben met significante proximale LAD stenose, zonder tekenen van ischemie bij niet-invasieve testen en die medicamenteus worden behandeld, en die behandeld worden vanwege diabetes of met abnormale LV functie PCI Class III 1. PCI niet aanbevolen bij patiënten met 1 of meertaks coronarialijden, zonder tekenen van myocard beschadiging of ischemie bij objectieve testen, en zonder proefbehandeling met medicamenten, of die 1 of meer van het volgende hebben: a. alleen een klein bedreigd myocard gebied b. alle te dilateren letsels of de culprit lesie hebben een morfologie met een lage kans op succes c. een hoge risico aan procedure-gerelateerde morbidi teit of mortaliteit d. niet-significante coronair stenose (< 50% diameter)

8 Onstabiele angina / Non-ST elevatie myocard infarct (UA/NSTEMI) 1. Hoofdstamstenose (Evidence A) Hoofdstam equivalent ( 70% stenose proximale LAD en f. Hemodynamische instabiliteit (Evidence A) 15 proximale CX) (Evidence A) g. Voortdurende ventriculaire tachycardie 3. Waarbij revascularisatie (PCI) niet optimaal of mogelijk is, en die voortdurende ischemie hebben ondanks maximale niet-chirurgische therapie therapie (Evidence A) b. Verhoogde troponine spiegels (Evidence A) c. Nieuwe ST-segment depressie (Evidence A) d. Decompensatio cordis symptomen of nieuwe of verergerende mitralis insufficiëntie (Evidence A) e. Verminderde LV systolische funktie (Evidence A) (Evidence A) h. PCI binnen 6 maanden (Evidence A) i. Eerdere CABG (Evidence A) Ia 1. Proximale LAD stenose en 1-2 taks lijden (Evidence A) Ib 1. 1 of 2-taks lijden zonder proximale LAD stenose indien PTCA niet optimaal of mogelijk is. Als er een groot gebied van vitaal myocard en hoog risico criteria zijn bij niet-invasieve testen wordt deze indicatie Class I PCI Class I 1. Vroege PCI is geindiceerd bij patiënten met UA/NSTEMI die geen serieuze comorbiditeit hebben en die coronair letstels hebben die behandelbaar zijn met PCI. Patiënten moeten beschikken over een of meer van de volgende hoog-risico kenmerken: a. Recidief ischemie ondanks intensieve anti-ischemie

9 ST-segment elevatie infarct (STEMI) het verhoogde risico. Na 7 dagen zijn de zelfde cristeria van toepassing als bij de overige indicaties a. Mislukte PTCA met persisterende pijn of hemodynamische instabiliteit met voor chirurgie geschikte coronair anatomie geschikte coronair anatomie, met groot bedreigd gebied myocardium, en die geen geschikte kanditaten zijn voor PCI c. Tijdens chirurgische behandeling van VSR of MI d. Cardiogene shock bij patienten < 75 jaar met ST-elevatie of LBTB of posterieur infarct, die shock ontwikkelen binnen 36 uur infarct, en CABG kandidaten zijn, waarbij de operatie kan worden uitgevoerd < 18 uur shock, behalve als patient niet wil of contra-indicaties/ongeschikt voor verdere invasieve therapie (Evidence A) e. Levensbedreigende ritmestoornissen bij hoofdstamstenose en/of 3-takslijden Ia 1. Bij geschikte anatomie en die geen kandidaat zijn of met mislukte fibrinolysis/pci en binnen 6-12 uur na ontstaan van STEMI 2. Binnen de eerste 3 7 dagen na een STEMI of NSTEMI moet het voordeel van een CABG afgewogen worden tegen II 1. CABG niet aanbevolen bij patiënten met persisterende angina en een klein bedreigd myocardium gebied en die 16 hemodynamisch stabiel zijn 17 b. Persisterende of terugkerende ischemie bij voor chirurgie 2. CABG niet aanbevolen bij patiënten met succesvolle epicardiale reperfusie, maar niet-succesvolle microvasculaire reperfusie Primaire PCI (als alternatief voor thrombolyse) Class I 1. STEMI of myocard infarct met nieuw of waarschijnlijk nieuw LBTB, die een angioplastiek kunnen ondergaan van de infarct arterie binnen 12 uur na onststaan van symptomen, indien op tijd (ballon inflatie binnen 90 minuten na aanmelding) uitgevoerd door personen die bekwaam zijn in uitvoering van de procedure (individuen die meer dan 75 PCI s per jaar doen, idealiter ten minste 11 PCI s per jaar vanwege STEMI). De procedure moet worden ondersteund door ervaren personeel in een adequate voorzieningen (> 200 PCI s per jaar, waarvan ten minste 36 PCI s per jaar vanwege STEMI, en dat de beschikking heeft over hartchirurgie (Evidence A). Primaire PCI moet zo snel als mogelijk worden uitgevoerd, met als doel een deur-tot-ballon tijd van minder dan 90 minuten. 2. Bij patiënten < 75 jaar oud met ST-elevatie of nieuw LBTB, die cardiogene shock ontwikkelen binnen 36 uur van het

10 infarct en die geschikt zijn voor revascularisatie, behalve als verdere ondersteuning zinloos is vanwege de wens van de patiënt of contraindicaties/ongeschiktheid voor verdere invasieve zorg (Evidence A) voor fibrinolysis indien uitgevoerd door een behandelaar die minder dan 75 PCI procedures per jaar uitvoert (of minder dan 11 PCI s vanwege STEMI per jaar) is niet aangetoond 3. Bij patiënten met ernstige decompensatio cordis en/of 18 longoedeem (Killip klasse 3) en begin van symptomen binnen 12 uur. De deur-tot-ballon tijd moet zo kort mogelijk zijn (doel: binnen 90 minuten) Primaire PCI (als alternatief voor thrombolyse) Class III 1. Electieve PCI moet niet worden uitgevoerd in een nietinfarct gerelateerde arterie ten tijde van de primaire PCI van de infarct-gerelateerde arterie bij patiënten zonder 19 Primaire PCI (als alternatief voor thrombolyse) Class IIa 1. Patiënten van 75 jaar of ouder met ST-elevatie of LBTB of die shock ontwikkelen binnen 36 uur na ontstaan van infarct en die geschikt zijn voor revascularisatie, die uitgevoerd kan worden binnen 18 uur na ontstaan van shock. Patiënten die van te voren een goede functionele status hadden en die geschikt zijn voor revascularisatie en instemmen met invasieve zorg kunnen worden geselecteerd voor een dergelike invasieve therapie 2. Het is redelijk om primaire PCI uit te voeren binnen 12 tot 24 uur na begin van de symptomen en 1 of meer van het volgende: hemodynamische instabiliteit 2. Primaire PCI moet niet worden uitgevoerd bij asymptomatische patiënten meer dan 12 uur na het begin van STEMI die hemodynamisch en electrisch stabiel zijn Primaire PCI bij patiënten ongeschikt voor fibrinolysis Class I 1. Primaire PCI moet worden uitgevoerd bij patiënten ongeschikt voor fibrinolysis die zich met STEMI presenteren binnen 12 uur na begin van de symptomen a. Ernstige decompensatio cordis b. Hemodynamische of electrische instabiliteit c. Tekenen van voortdurende ischemie Primaire PCI (als alternatief voor thrombolyse) Class IIb 1. Het voordeel van primaire PCI bij STEMI patiënten geschikt

11 Primaire PCI bij patiënten ongeschikt voor fibrinolysis Class IIa 1. Het is redelijk om primaire PCI te verrichten bij patiënten ongeschikt voor fibrinolysis met begin van de symptomen in de voorafgaande uur en 1 of meer van het volgende: a. Ernstige decompensatio cordis b. Tekenen van pesisterende ischemie b. Hemodynamische of electrische instabiliteit c. Tekenen van pesisterende ischemie PCI na mislukte thrombolyse (Rescue PCI) Class I 1. Bij patiënten < 75 jaar oud met ST elevatie of LBTB, die shock ontwikkelen binnen 36 uur van het infarct, en die geschikt zijn voor revascularisatie, die kan worden uitgevoerd binnen 18 uur van de shock, behalve als verder ondersteuning zinloos is vanwege de wens van de patïent of contraindicaties/ongeschiktheid voor verdere invasieve behandeling 2. Bij patiënten met ernstige decompensation cordis en/of longoedeem (Killip klasse 3) en begin van de symptomen binnen 12 uur PCI na mislukte thrombolyse (Rescue PCI) Class IIa 1. Bij patiënten van 75 jaar of ouder met ST elevatie of LBTB, die shock ontwikkelen binnen 36 uur van het infarct, en die geschikt zijn voor revascularisatie, die kan worden uitgevoerd binnen 18 uur van de shock. Patiënten met van te voren een goede functionele klasse, die geschikt zijn voor revascularisatie en toestemmen met invasieve behandeling. 2. Bij patiënten met 1 of meer van het volgende: a. Hemodynamische of electrische instabiliteit PCI na succesvolle fibrinolysis of bij patienten zonder primaire reperfusie Class I 1. Bij patiënten met geschikte anatomie, moet PCI worden uitgevoerd bij objectieve tekenen van recidief infarct 2. Bij patiënten met geschikte anatomie, moet PCI worden uitgevoerd bij matige of ernstige spontane of opwekbare myocard ischemie gedurende het herstel van een STEMI 3. Bij patiënten met geschikte anatomie, moet PCI worden uitgevoerd bij cardiogene shock of hemodynamische instabiliteit PCI na succesvolle fibrinolysis of bij patienten zonder primaire reperfusie Class IIa 1. Bij patiënten met LV ejectie fractie < 0.40, decompensation cordis, of ernstige arrhythmias

12 Eerdere CABG 1. Invaliderende angina ondanks optimale niet-chirurgische therapie (als angina niet typisch, moet ischemie worden geobjectiveerd) 2. Zonder doorgankelijke grafts maar met Class I indicaties voor CABG voor natieve coronair sclerose (hoofdstam, hoofdstam equivalent, 3-taks lijden, als bij Class I III CCS) PCI Class I 2. Bij gedocumenteerde decompensatio cordis geudrende de acute phase, zelfs als verdere evaluatie een gepreserveerde LV functie toont (LV ejectie fractie > 0.40) 1. Patiënten met vroege (meestal binnen 30 dagen) ischemie na CABG, indien technisch uitvoerbaar 2. Het wordt aangeraden distale embolie beschermings middelen te gebruiken indien technisch mogelijk bij patiënten PCI na succesvolle fibrinolysis of bij patienten zonder die PCI ondergaan van vena saphena grafts 22 primaire reperfusie Class IIb Als onderdeel van een invasieve strategie na fibrinolytische therapie PCI Class IIa 1. Patiënten met ischemie 1-3 jaar na OK en gepreserveerde LV functie met discrete letsels in de graft conduits 2. Disabling angina ten gevolge van nieuwe ziekte in natieve kransslagader na CABG (indien angina niet typisch, moet objectieve ischemie worden aangetoond) 3. Patiënten met zieke vene grafts > 3 jaar na CABG 4. Bij patiënten met een open linker arteria mammaria graft die klinisch significante obstructies hebben in andere vaten Ia 1. Om te leiden distale vaten met een groot gebied bedreigd myocard aangetoond met non-invasieve studies 2. Bij atherosclerotische vene graft(s) met >50% stenose, die LAD of grote gebieden myocard voorziet

13 Ib PCI Class III 1. PCI niet aanbevolen bij patiënten met eerdere CABG vanwege chronische totale vene graft occlusie 1. Mislukte PTCA uitgevoerd vanwege hemodynamische instabiliteit met gestoord coagulase systeem en met eerdere sternotomie PCI niet aanbevolen bij patiënten met meerdere te behandelen letsels met eerdere CABG en die meertaks coronaria lijden hebben, falen van meerdere vene grafts, en gestoorde LV functie, behalve als re-cabg een buitensporig risico vormt ten gevolge van bestaande comorbiditeit II 1. CABG is niet geindiceerd bij mislukte PTCA zonder ischemie 2. CABG is niet geindiceerd bij mislukte PTCA zonder mogelijkheid de anatomie of de no-reflow state te revasculariseren 25 Mislukte PTCA Gestoorde LV funktie 1. Voortdurende ischemie of bedreigende occlusie met significant bedreigd myocard 2. Mislukte PTCA uitgevoerd vanwege hemodynamische instabiliteit Ia 1. Mislukte PTCA met vreemd lichaam in cruciale anatomische positie 2. Mislukte PTCA uitgevoerd vanwege hemodynamische instabiliteit met gestoord coagulase systeem en zonder eerdere sternotomie 1. Met hoofdstamstenose 2. Met hoofdstam equivalent ( 70% stenose proximale LAD en proximale CX) 3. Met proximale LAD stenose bij 2- of 3-taks lijden Ia 1. Gestoorde LV funktie met significant vitaal nietcontraherend te revasculariseren myocard en zonder de bovengenoemde anatomie II 1. CABG moet niet worden uitgevoerd bij gestoorde LV funktie

14 of contraindicaties/ongeschiktheid voor verdere invasieve tekeken van te revasculariseren vitaal myocard behandeling (Evidence A) Levensbedreigende ritmestoornissen PCI Class IIa 1. Bij patiënten van 75 jaar of ouder met ST elevatie of LBTB, die shock ontwikkelen binnen 36 uur van het infarct, en 26 die geschikt zijn voor revascularisatie, die kan worden Met hoofdstamstenose uitgevoerd binnen 18 uur van de shock. Patiënten met 2. Met 3-taks lijden van te voren een goede functionele klasse, die geschikt zijn voor revascularisatie en toestemmen met invasieve Ia behandeling of 2-taks lijden. Deze indikatie wordt Class I bij gereanimeerde plotseling cardiale hartdood 2. Bij proximale LAD stenose. Deze indikatie wordt Class I bij gereanimeerde plotseling cardiale hartdood II 1. CABG is niet geindiceerd bij ventriculaire tachycardie met litteken en geen tekenen van ischemie Cardiogene shock PCI Class I 1. Bij patiënten < 75 jaar oud met ST elevatie of LBTB, die shock ontwikkelen binnen 36 uur van een infarct, en die geschikt zijn voor revascularisatie, die kan worden uitgevoerd binnen 18 uur van de shock, behalve als verder ondersteuning zinloos is vanwege de wens van de patïent

Nederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting

Nederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 197 198 Samenvatting In het proefschrift worden diverse klinische aspecten van primaire PCI (Primaire Coronaire Interventie) voor de behandeling van een hartinfarct onderzocht.

Nadere informatie

Therapie Stabiel Coronairlijden

Therapie Stabiel Coronairlijden Therapie Stabiel Coronairlijden Dr. Luc Muyldermans Dr. Yves Vandekerckhove Dr. Luc Missault Dr. Daniël Dendooven Dr. Patrick Coussement Prof. Mattias Duytschaever Prof. René Tavernier Dr. Philippe Debonnaire

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 100 In dit proefschrift worden diverse klinische en angiografische aspecten belicht die invloed hebben op de prognose en het klinische beloop van patienten, die zich presenteren

Nadere informatie

5-jaars Follow-up van de FAME studie

5-jaars Follow-up van de FAME studie 5-jaars Follow-up van de FAME studie WCN Congres 2015, Amsterdam 20-11-2015 Drs. L.X. van Nunen namens de FAME studiegroep Potential conflicts of interest Ik, Lokien X. van Nunen, heb GEEN conflicts of

Nadere informatie

ACUUT CORONAIR SYNDROOM

ACUUT CORONAIR SYNDROOM ACUUT CORONAIR SYNDROOM Doelen ACS pathofysiologie begrijpen Risicofactoren voor ACS kunnen herkennen Diagnostische stappen kunnen volgen 12 februari 2015 Esther de Haan, verpleegkundig specialist cardiologie

Nadere informatie

Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors

Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen

Nadere informatie

Chapter 8. Samenvatting en conclusie

Chapter 8. Samenvatting en conclusie Chapter 8 Samenvatting en conclusie 110 Doel van het promotieonderzoek was (1) evaluatie van het resultaat van vroege abciximab toediening vóór primaire percutane coronaire interventie (PPCI) in patiënten

Nadere informatie

Prof. dr. F. C. Visser Cardioloog Erasmus Medisch Centrum. Electrocardiografische & fysiologische veranderingen tijdens inspanning

Prof. dr. F. C. Visser Cardioloog Erasmus Medisch Centrum. Electrocardiografische & fysiologische veranderingen tijdens inspanning Prof. dr. F. C. Visser Cardioloog Erasmus Medisch Centrum Electrocardiografische & fysiologische veranderingen tijdens inspanning Indicaties voor inspannings ECG Evaluatie van patienten met pijn op de

Nadere informatie

Perioperatieve Cardiale Complicaties. BJ Amsel 12 januari 2008

Perioperatieve Cardiale Complicaties. BJ Amsel 12 januari 2008 Perioperatieve Cardiale Complicaties BJ Amsel 12 januari 2008 Simple ideas for the simple-minded De patiënt moet een [naam ingreep] ondergaan Cardiale Complicaties Preoperatieve screening Preventie Postoperatieve

Nadere informatie

ACUTE CORONAIRE SYNDROMEN

ACUTE CORONAIRE SYNDROMEN ACUTE CORONAIRE SYNDROMEN Definitie, pathofysiologie, symptomatologie en diagnostiek Dr. Marcel Daniëls Jeroen Bosch Ziekenhuis s-hertogenbosch ACUTE CORONAIRE SYNDROMEN pathofysiologie Definitie symptomatologie

Nadere informatie

Definitie van infarct. Klinische diagnose. Uitgebreidheid van necrose bepaalt de onmiddellijke en laattijdige prognose!

Definitie van infarct. Klinische diagnose. Uitgebreidheid van necrose bepaalt de onmiddellijke en laattijdige prognose! Acuut Myocardinfarct I Dieter Nuyens Cardiologie Definitie van infarct Klinische diagnose Anamnese Cardiale enzymes ECG veranderingen Uitgebreidheid van necrose bepaalt de onmiddellijke en laattijdige

Nadere informatie

Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond

Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen Geen Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

TAVI (Un) limited. transcatheter aorta valve implantation. NVVC 1 April 2016. Anjo van Staaveren Verpleegkundig specialist TAVI team

TAVI (Un) limited. transcatheter aorta valve implantation. NVVC 1 April 2016. Anjo van Staaveren Verpleegkundig specialist TAVI team TAVI (Un) limited transcatheter aorta valve implantation NVVC 1 April 2016 Anjo van Staaveren Verpleegkundig specialist TAVI team Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling geen Zijn er grenzen aan

Nadere informatie

Triage van pijn op de borst en uitsluiten van een ACS in de ambulancezorg door middel van de HEART-score en het high sensitive Troponine T

Triage van pijn op de borst en uitsluiten van een ACS in de ambulancezorg door middel van de HEART-score en het high sensitive Troponine T Triage van pijn op de borst en uitsluiten van een ACS in de ambulancezorg door middel van de HEART-score en het high sensitive Troponine T Rudolf Tolsma Verpleegkundig specialist acute zorg Perspectief

Nadere informatie

Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel)

Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel) Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel) EFIENT (prasugrel) behoort tot de farmacotherapeutische groep van de bloedplaatjesaggregatieremmers (heparine niet meegerekend), een groep waaronder

Nadere informatie

Belangrijke Veiligheidsinformatie over prasugrel

Belangrijke Veiligheidsinformatie over prasugrel Belangrijke Veiligheidsinformatie over prasugrel Prasugrel behoort tot de farmacotherapeutische groep van de bloedplaatjesaggregatieremmers (heparine niet meegerekend), een groep waaronder ook clopidogrel

Nadere informatie

Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen. Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG

Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen. Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG Dhr. A, 48 jaar taxichauffeur s ochtends 06.20 uur acuut pijn op de borst met een zwaar gevoel in

Nadere informatie

Het beoordelen van een ECG Extremiteitselectrodes: R = Rechter arm (rood) L = Linker arm (geel) F = Linker been (groen) N = Rechter been (zwart)

Het beoordelen van een ECG Extremiteitselectrodes: R = Rechter arm (rood) L = Linker arm (geel) F = Linker been (groen) N = Rechter been (zwart) Het beoordelen van een ECG Extremiteitselectrodes: R = Rechter arm (rood) L = Linker arm (geel) F = Linker been (groen) N = Rechter been (zwart) Torso Diagnostisch Het maakt verschil of de electrodes op

Nadere informatie

Hart: ischemie en kleppen. Prof. Paul Herijgers

Hart: ischemie en kleppen. Prof. Paul Herijgers Hart: ischemie en kleppen Prof. Paul Herijgers Coronary artery disease Pathofysiologie Maximaal onttrekken zuurstof aan coronair bloed Toename enkel via coronaire vasodilatatie en vooral door openen van

Nadere informatie

Treatment strategies and risk stratification in acute coronary syndromes Damman, P.

Treatment strategies and risk stratification in acute coronary syndromes Damman, P. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Treatment strategies and risk stratification in acute coronary syndromes Damman, P. Link to publication Citation for published version (APA): Damman, P. (2013). Treatment

Nadere informatie

melde zich met p.o.d.b. Wat is het, wat doe je er aan, (4 november) aan de monitor gelegd om te kunnen bewaken

melde zich met p.o.d.b. Wat is het, wat doe je er aan, (4 november) aan de monitor gelegd om te kunnen bewaken Infarcten 1 Dhr P.opde Borst Patiënt melde zich met p.o.d.b. Wat is het, wat doe je er aan, (4 november) We hebben deze patiënt aan de monitor gelegd om te kunnen bewaken eigenlijk, wat zie ik en hoe ontstaat

Nadere informatie

Chapter 6 Samenvatting en Conclusies

Chapter 6 Samenvatting en Conclusies Chapter 6 Chapter 6 Samenvatting en Conclusies 165 Chapter 6 Samenvatting en Conclusies De diagnose hartinfarct wordt gesteld aan de hand van klinische, elektrocardiografische en biochemische kenmerken.

Nadere informatie

Samenvatting. Chapter 10

Samenvatting. Chapter 10 Chapter 10 SAMENVATTING Het functioneren van patiënten met een ischemische cardiomyopathie (pompfunctiestoornis van het hart door chronisch zuurstofgebrek) kan verbeteren door revascularisatie van disfunctionele,

Nadere informatie

Document aorta aneurysmata Een expertrapport voor doelmatig gebruik

Document aorta aneurysmata Een expertrapport voor doelmatig gebruik Document aorta aneurysmata Een expertrapport voor doelmatig gebruik Bijlage A bij deel 1; detaillering thoraco(abdominale) aortapathologie (segment A en/of B). Eigenaar Bestuur NVvV Email; NVvV @nvvh.knmg.nl

Nadere informatie

Richtlijnen voor percutane coronaire interventie

Richtlijnen voor percutane coronaire interventie Richtlijnen voor percutane coronaire interventie NVVC-richtlijnen in zakformaat Richtlijnen voor percutane coronaire interventie, gebaseerd op de ESC richtlijn Guidelines for Percutaneous Coronary Interventions

Nadere informatie

Volumenormen cardiologie 2016

Volumenormen cardiologie 2016 Volumenormen cardiologie 2016 Nederlandse Vereniging voor Cardiologie Nederlandse Vereniging voor Cardiologie Auteur: Moniek Elsendoorn, beleidsmedewerker kwaliteit Vastgesteld: 14 september 2016 Evaluatiedatum:

Nadere informatie

casus presentatie Rob Roudijk, Keuzecoschap intensive care 12-1-2015

casus presentatie Rob Roudijk, Keuzecoschap intensive care 12-1-2015 Ventrikel septum ruptuur casus presentatie Rob Roudijk, Keuzecoschap intensive care 12-1-2015 Casus 70 jarige man RVO: post operatief na VSR correctie en triscuspidalisplastiek Dyspneu verdenking pneumonie,

Nadere informatie

University of Groningen. Primary PCI for acute myocardial infarction Henriques, José Paulo Simão

University of Groningen. Primary PCI for acute myocardial infarction Henriques, José Paulo Simão University of Groningen Primary PCI for acute myocardial infarction Henriques, José Paulo Simão IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting 198 Het eerste deel van dit proefschrift beschrijft de effectiviteit van clopidogrel en tirofiban in patiënten met een acuut hart infarct verwezen voor een spoed dotter behandeling. In hoofdstuk 1 werd

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies

Samenvatting en conclusies Samenvatting en conclusies 080237 Henneman boek.indb 171 03-11-2008 10:57:48 172 Samenvatting en conclusies In de algemene introductie van dit proefschrift worden de verschillende niet-invasieve technieken

Nadere informatie

Samenvattingen en Conclusies

Samenvattingen en Conclusies De algemene inleiding van het proefschrift (Hoofdstuk 1) beschrijft de epidemiologie van CAD wereldwijd, en specifiek in Nederland. De onderliggend principes van atherosclerose vorming en progressie worden

Nadere informatie

Hartkatheterisatie, dotter of omleidingen

Hartkatheterisatie, dotter of omleidingen Van harte welkom! Hartkatheterisatie, dotter of omleidingen 20.00 Opening door Wendy de Valk 20.05 Harteraad en Hartezorg 20.15 Presentie Leo Gerhards, arts ass cardiologie 20.40 Henk Drent, ervaringsdeskundige

Nadere informatie

Hierbij gaat voor de delegaties document D043528/02 Annex.

Hierbij gaat voor de delegaties document D043528/02 Annex. Raad van de Europese Unie Brussel, 8 maart 2016 (OR. en) 6937/16 ADD 1 TRANS 72 BEGELEIDENDE NOTA van: de Europese Commissie ingekomen: 7 maart 2016 aan: Nr. Comdoc.: Betreft: het secretariaat-generaal

Nadere informatie

Appendix 2. Nederlandse samenvatting. Jeroen Slikkerveer

Appendix 2. Nederlandse samenvatting. Jeroen Slikkerveer Appendix 2 Nederlandse samenvatting Jeroen Slikkerveer Appendix 2 In de afgelopen tientallen jaren heeft de echo zich ontwikkeld tot een ruim beschikbaar en makkelijk toepasbaar diagnosticum voor de dagelijkse

Nadere informatie

Myocard infarct Diagnostiek en transmurale afspraken OLVG regio. dr. Geert-Jan Geersing Huisarts Buitenhof Prof.dr. Freek Verheugt Cardioloog OLVG

Myocard infarct Diagnostiek en transmurale afspraken OLVG regio. dr. Geert-Jan Geersing Huisarts Buitenhof Prof.dr. Freek Verheugt Cardioloog OLVG Myocard infarct Diagnostiek en transmurale afspraken OLVG regio dr. Geert-Jan Geersing Huisarts Buitenhof Prof.dr. Freek Verheugt Cardioloog OLVG Presentatie vandaag Epidemiologie myocardinfarct Diagnostiek

Nadere informatie

Claudicatio intermittens

Claudicatio intermittens V-III Claudicatio intermittens Inleiding Deze richtlijnen betreffen alleen de arteriële claudicatio intermittens en niet de veneuze en neurogene claudicatio intermittens. Ze zijn gebaseerd op de consensus

Nadere informatie

De NVVC Richtlijnen ST-Elevatie Acute Coronaire Syndromen (STE-ACS) 26 oktober 2001

De NVVC Richtlijnen ST-Elevatie Acute Coronaire Syndromen (STE-ACS) 26 oktober 2001 De NVVC Richtlijnen ST-Elevatie Acute Coronaire Syndromen (STE-ACS) 26 oktober 2001 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Uitgangspunten van de werkgroep 3. Aanbevelingen 4. De patiënt met een acuut hartinfarct

Nadere informatie

Pre-hospital chest pain triage by paramedics using the HEART score (1 x hs-ctnt).

Pre-hospital chest pain triage by paramedics using the HEART score (1 x hs-ctnt). Pre-hospital chest pain triage by paramedics using the HEART score (1 x hs-ctnt). D. Ali, MJ. Fokkert, RJ. Slingerland, R. Tolsma, A. Mosterd, M. Ishak, F. Van Eenennaam, K. Bruheim, J.M. ten Berg, A.

Nadere informatie

Indicatorensets Meetbaar Beter

Indicatorensets Meetbaar Beter Indicatorensets Meetbaar Beter 2015 Uitkomstindicatoren Uitkomstindicator Definitie Coronairlijden Aortakleplijden Atriumfibrilleren PCI CB AVR TAVI CB Procedurele 30-daagse 120-daagse 1-jaars 30-daagse

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Preprocedurele serum waarden van acute-fase reagentia en de prognose na percutane coronaire interventie

Hoofdstuk 2: Preprocedurele serum waarden van acute-fase reagentia en de prognose na percutane coronaire interventie Samenvatting 111 CHAPTER 10 Ondanks verbeteringen in de techniek van percutane coronaire interventie (PCI), blijft restenose een belangrijk probleem. De reactie van de vaatwand op beschadiging speelt een

Nadere informatie

Acetylcholine test: CAG met provocatietest

Acetylcholine test: CAG met provocatietest Acetylcholine test: CAG met provocatietest CNE Interventie Cardiologie 26-1-2016 Krischan D Sjauw Cardiologist / Fellow Interventional Cardiology AMC-OLVG Disclosures and conflicts of interest Geen Coronaire

Nadere informatie

Treatment strategies and risk stratification in non ST elevation acute coronary syndromes Windhausen, A.

Treatment strategies and risk stratification in non ST elevation acute coronary syndromes Windhausen, A. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Treatment strategies and risk stratification in non ST elevation acute coronary syndromes Windhausen, A. Link to publication Citation for published version (APA):

Nadere informatie

Indicatorensets Meetbaar Beter

Indicatorensets Meetbaar Beter Indicatorensets Meetbaar Beter 2016 2015 Uitkomstindicatoren Uitkomstindicator PCI CB AVR TAVI CB Procedurele mortaliteit 30-daagse mortaliteit 120-daagse mortaliteit 1-jaars mortaliteit Lange-termijn

Nadere informatie

Klinische Elektrocardiografie Les 2 Ischemie

Klinische Elektrocardiografie Les 2 Ischemie Klinische Elektrocardiografie Les 2 Ischemie Prof. Dr. J. Saenen Cardiologie Elektrofysiologie - Cardiogenetica Email: Johan.Saenen@uza.be Doelstelling 1. Ischemische wijzigingen begrijpen 2. Lesie 3.

Nadere informatie

Knelpunten en uitgangsvragen

Knelpunten en uitgangsvragen Knelpunten en uitgangsvragen Hieronder zijn de geconstateerde knelpunten weergeven zoals die met de projectgroep waren geformuleerd (kolom 1 en 2), en die gemiddeld genomen door alle deelnemende beroepsverenigingen

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Fokkema, M. L. (2013). Outcome after percutaneous coronary intervention Groningen: s.n.

Citation for published version (APA): Fokkema, M. L. (2013). Outcome after percutaneous coronary intervention Groningen: s.n. University of Groningen Outcome after percutaneous coronary intervention Fokkema, Marieke IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.

Nadere informatie

PROTOCOL RIJBEWIJSKEURING CBR

PROTOCOL RIJBEWIJSKEURING CBR PROTOCOL RIJBEWIJSKEURING CBR Maart 2018 Voor de geschiktheidbeoordeling zijn bij hart- en vaatziekten van belang: de actuele lichamelijke conditie (al of geen klachten optredend bij deelname aan het verkeer),

Nadere informatie

Het pretransplant bilan

Het pretransplant bilan Het pretransplant bilan Evolutie gemiddelde leeftijd van de receptoren 60 55 Jaren 50 45 40 35 30 '85 '86 '87 '88 '89 '90 '91 '92 '93 '94 '95 '96 '97 '98 '99 '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10

Nadere informatie

Your snow shovel is killing you! A winter wonderland horror story. Sander Wout AIOS Anesthesiologie 15 december 2017

Your snow shovel is killing you! A winter wonderland horror story. Sander Wout AIOS Anesthesiologie 15 december 2017 Your snow shovel is killing you! A winter wonderland horror story Sander Wout AIOS Anesthesiologie 15 december 2017 Casus: Reanimatie na sneeuwscheppen Patient, 1950 Buiten sneeuwscheppen, onwelwording

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Sinds enkele decennia is de acute zorg voor brandwondenpatiënten verbeterd, hetgeen heeft geresulteerd in een reductie van de mortaliteit na verbranding, met name van patiënten

Nadere informatie

University of Groningen. Invasive treatment of coronary artery disease Breeman, Arend

University of Groningen. Invasive treatment of coronary artery disease Breeman, Arend University of Groningen Invasive treatment of coronary artery disease Breeman, Arend IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please

Nadere informatie

Cardiologie. Afkortingenlijst. Cardiologie. www.catharinaziekenhuis.nl

Cardiologie. Afkortingenlijst. Cardiologie. www.catharinaziekenhuis.nl Cardiologie Afkortingenlijst Cardiologie www.catharinaziekenhuis.nl In bijgaand overzicht vindt u de meest gebruikte afkortingen die worden toegepast op de afdeling Cardiologie van het Catharina Ziekenhuis:

Nadere informatie

Duitsland 1,7 miljoen patiënten met hartfalen 2. Europa 6,5 miljoen patiënten met hartfalen 3. VS 5,1 miljoen patiënten met hartfalen 1

Duitsland 1,7 miljoen patiënten met hartfalen 2. Europa 6,5 miljoen patiënten met hartfalen 3. VS 5,1 miljoen patiënten met hartfalen 1 Functionele mitrale regurgitatie VS 5,1 miljoen patiënten met hartfalen 1 Duitsland 1,7 miljoen patiënten met hartfalen 2 Europa 6,5 miljoen patiënten met hartfalen 3 Hartfalen is een aandoening die wereldwijd

Nadere informatie

Cardiopulmonale consequen1es van neurologische aandoeningen Eva Verweij Fellow IC

Cardiopulmonale consequen1es van neurologische aandoeningen Eva Verweij Fellow IC Cardiopulmonale consequen1es van neurologische aandoeningen Eva Verweij Fellow IC N.a.v. casus van jonge vrouw met blanco VG en SAB g 1, 20.00 uur Dag 2, 00.30 uur Echo cor (fellow): LVF lijkt redelijk

Nadere informatie

Ventrikelstorm. Hoe zorg je dat de storm gaat liggen. J.G. van der Hoeven

Ventrikelstorm. Hoe zorg je dat de storm gaat liggen. J.G. van der Hoeven Ventrikelstorm Hoe zorg je dat de storm gaat liggen J.G. van der Hoeven Definitie Minimaal 3 gescheiden episoden van sustained VT of VF binnen 24 uur of VT die minimaal 12 uur aanhoudt Bij aanwezigheid

Nadere informatie

Programma

Programma 25 september 2014 Programma Welkom Waarom samen? Waarom samen? >20 jaar bestaande (samen)werking streven naar kwaliteit groot volume aantrekkingspool voor talent innovatie Waarom samen? concentratie verdere

Nadere informatie

Samenvatting, conclusies. en toekomstperspectieven

Samenvatting, conclusies. en toekomstperspectieven Samenvatting, conclusies en toekomstperspectieven 175 176 Samenvatting De algemene introductie van dit proefschrift (Hoofdstuk 1) beschrijft hoe de behandeling met een Implanteerbare Cardioverter Defibrillator

Nadere informatie

ACUUT CORONAIR SYNDROOM. 12 februari 2015 Esther de Haan Verpleegkundig specialist cardiolgie St Antonius Ziekenhuis

ACUUT CORONAIR SYNDROOM. 12 februari 2015 Esther de Haan Verpleegkundig specialist cardiolgie St Antonius Ziekenhuis ACUUT CORONAIR SYNDROOM 12 februari 2015 Esther de Haan Verpleegkundig specialist cardiolgie St Antonius Ziekenhuis Doelen Behandeling van ACS - Medicamenteus - Invasief Complicaties Prognose 2 Behandeling:

Nadere informatie

High sensitive Troponin T, lust of last? Casuïsiek. Marianne Bootsma, cardioloog LUMC

High sensitive Troponin T, lust of last? Casuïsiek. Marianne Bootsma, cardioloog LUMC High sensitive Troponin T, lust of last? Casuïsiek Marianne Bootsma, cardioloog LUMC Inleiding Cardiaal troponine wordt ingezet bij de differentiaal diagnose van pijn op de borst. Myocardinfarct Acuut

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/32654 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Nucifora, Gaetano Title: Clinical applications of non-invasive imaging techniques

Nadere informatie

Toelichting resultaten

Toelichting resultaten Cardio CT: Toelichting resultaten Ellen Gielen, PhD Cardio CT: Toelichting resultaten 22/05/2007 22/08/20 2697 onderzoeken Cardio CT enkel om CAD na te gaan Detectie en exclusie van coronaire stenosen

Nadere informatie

2-11-2011. Basiscursus Cardiologie. Bloedvaten. Het P-QRS-T complex. J. Jaspers Focks Cardiologie 01-11-11

2-11-2011. Basiscursus Cardiologie. Bloedvaten. Het P-QRS-T complex. J. Jaspers Focks Cardiologie 01-11-11 Basiscursus Cardiologie Het hart - anatomie J. Jaspers Focks Cardiologie 01-11-11 Het hart - anatomie Het hart - anatomie Bloedvaten Het P-QRS-T complex RCA, 1 vat met afsplitsingen: - Rechter ventrikel

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING Chapter 9 NEDERLANDSE SAMENVATTING Boezemfibrilleren is een zeer frequent voorkomende hartritmestoornis en daardoor een belangrijk klinisch probleem. Onder de westerse bevolking is de kans op boezemfibrilleren

Nadere informatie

Cardiogenic shock in acute myocardial infarction: clinical outcome and predictors Vis, M.M.

Cardiogenic shock in acute myocardial infarction: clinical outcome and predictors Vis, M.M. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Cardiogenic shock in acute myocardial infarction: clinical outcome and predictors Vis, M.M. Link to publication Citation for published version (APA): Vis, M. M. (2012).

Nadere informatie

ECG en ritmestoornissen na Hartchirurgie. Mischa Lunter MPA, Thorax IC MST

ECG en ritmestoornissen na Hartchirurgie. Mischa Lunter MPA, Thorax IC MST ECG en ritmestoornissen na Hartchirurgie Mischa Lunter MPA, Thorax IC MST Elektrocardiogram ECG Elektrocardiografie = bestuderen van elektrische activiteit van het hart Registratie op papier of beeldscherm

Nadere informatie

Symptom onset and treatment in acute myocardial infarction Mahmoud, Karim

Symptom onset and treatment in acute myocardial infarction Mahmoud, Karim Symptom onset and treatment in acute myocardial infarction Mahmoud, Karim IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie. Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten

Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie. Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten Inhoud o Epidemiologie Prevalentie Prognose Associatie met CV en andere aandoeningen o Definities & types

Nadere informatie

SCS intake. Algemeen Patientcode. Patientgegevens Patiëntnummer kliniek (bijv. ZIS-code) Behandelaars Naam anesthesiolo(o)g(en)

SCS intake. Algemeen Patientcode. Patientgegevens Patiëntnummer kliniek (bijv. ZIS-code) Behandelaars Naam anesthesiolo(o)g(en) SCS intake Algemeen Patientcode Patientgegevens Patiëntnummer kliniek (bijv. ZIS-code) Geslacht (1) man (2) vrouw Geboortedatum Behandelaars Naam anesthesiolo(o)g(en) Naam revalidatiearts(en) ziekenhuis

Nadere informatie

Peer Review. Hartrevalidatie

Peer Review. Hartrevalidatie Peer Review Hartrevalidatie Inhoudstafel Inleiding Inleidende kennistest Toelichting Intercollegiaal overleg INLEIDENDE KENNISTEST 1. Welke van onderstaande eigenschappen is geen cardiovasculaire risicofactor?

Nadere informatie

Rapid Access Raadpleging. Prof. dr. C. Vrints Diensthoofd cardiologie UZA

Rapid Access Raadpleging. Prof. dr. C. Vrints Diensthoofd cardiologie UZA Rapid Access Raadpleging Prof. dr. C. Vrints Diensthoofd cardiologie UZA 1 Waarom een rapid access raadpleging? Wat zal de toekomst brengen? - Vergrijzing van de bevolking aantal 65 plussers x2 aantal

Nadere informatie

: klopt het? Take home messages. Vice versa 13 november 2018

: klopt het? Take home messages. Vice versa 13 november 2018 Take home messages Vice versa 13 november 2018 : klopt het? Met medewerking van: cardiologen Edwin Melker, Jutta Schreuder en Renee van den Brink internist Sanne van Wissen Hartrevalidatie Hartrevalidatie

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21543 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21543 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21543 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Dharma, Surya Title: Perspectives in the treatment of cardiovascular disease :

Nadere informatie

Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.106729

Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.106729 Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.106729 File ID Filename Version uvapub:106729 Samenvatting en conclusies unknown

Nadere informatie

Chapter 10. Samenvatting en Conclusie

Chapter 10. Samenvatting en Conclusie Chapter 10 Samenvatting en Conclusie 91 SAMENVATTING EN CONCLUSIE De thesis behandelt de resultaten van chirurgie op de thoracale sympaticusketen en bestaat inhoudelijk uit twee delen en een scharnierartikel

Nadere informatie

Samenvatting. Deel 1: Linker ventrikelfunctie na myocardinfarct

Samenvatting. Deel 1: Linker ventrikelfunctie na myocardinfarct , conclusies en toekomstperspectieven De aanwezigheid van een verminderde functie van het linker ventrikel (LV) van het hart na een doorgemaakt myocardinfarct is van sterk klinisch belang gebleken. In

Nadere informatie

Acute behandeling van atriumfibrilleren en atriumflutter. Ad Oomen Cardioloog Amphia Ziekenhuis

Acute behandeling van atriumfibrilleren en atriumflutter. Ad Oomen Cardioloog Amphia Ziekenhuis Acute behandeling van atriumfibrilleren en atriumflutter Ad Oomen Cardioloog Amphia Ziekenhuis 5-6-2019 Inhoud Introductie Instabiele patiënten Stabiele patiënten Rhythm control vs rate control ECV vs

Nadere informatie

CardioVitaal programma. Roderik Kraaijenhagen

CardioVitaal programma. Roderik Kraaijenhagen CardioVitaal programma Roderik Kraaijenhagen Focus op beinvloedbare risicofactoren Risicofactoren Aangrijpingspunt voor preventieve maatregelen en gezondheidsbevorderend gedrag Symptomen Ziekteproces Histologische

Nadere informatie

Antistolling: Kunt u het bijhouden?

Antistolling: Kunt u het bijhouden? Antistolling: Kunt u het bijhouden? Trombocytenaggregatieremming anno 2016 Sander Damen, arts-onderzoeker cardiologie Cyril Camaro, cardioloog 27-09-2016 Inhoud Achtergrond trombocytenaggregatieremming

Nadere informatie

Clinical outcome in high-risk STEMI patients with multivessel disease: towards recanalization of CTOs following primary PCI van der Schaaf, R.J.

Clinical outcome in high-risk STEMI patients with multivessel disease: towards recanalization of CTOs following primary PCI van der Schaaf, R.J. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Clinical outcome in high-risk STEMI patients with multivessel disease: towards recanalization of CTOs following primary PCI van der Schaaf, R.J. Link to publication

Nadere informatie

Samenvatting, Conclusies en Toekomstperspectief

Samenvatting, Conclusies en Toekomstperspectief Samenvatting, Conclusies en Toekomstperspectief Samenvatting, Conclusies en Toekomstperspectief Samenvatting De introductie (Hoofdstuk 1) van dit proefschrift geeft een overzicht van de epidemiologie

Nadere informatie

Inhoud. Verpleegkunde Cardiologie. Symptomen. Diagnose. Verpleegkunde Cardiologie 1. Indeling New York Heart Association (NYHA)

Inhoud. Verpleegkunde Cardiologie. Symptomen. Diagnose. Verpleegkunde Cardiologie 1. Indeling New York Heart Association (NYHA) Inhoud Verpleegkunde Cardiologie Han van der Borgh Verpleegkundige aspecten bij: Angina Pectoris Acuut coronair syndroom Prinz Metal Decompensatie cordis Cardiogene shock P.C.I./STENT/ spoed CABG in perifeer

Nadere informatie

De Carotis (halsvaat OK) WJ Schuiling Anja van Schelven

De Carotis (halsvaat OK) WJ Schuiling Anja van Schelven De Carotis (halsvaat OK) WJ Schuiling Anja van Schelven Oorzaken van het herseninfarct 1. artherosclerose grote vaten 2. aantasting kleine bloedvaten (lacunes) 3. cardiaal embool 4. niet-atherosclerotische

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies

Samenvatting en conclusies en conclusies Samenvatting De behandeling van het myocard infarct (MI) is tegenwoordig gericht op verkorting van ischemie-tijd door herstel van de coronair flow ( open arterie theorie ). Hoewel vroegtijdige

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/42799 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Haeck, M.L.A. Title: Right ventricular function assessment in cardiopulmonary

Nadere informatie

ACUTE ZORGEN OP HET ECG

ACUTE ZORGEN OP HET ECG ACUTE ZORGEN OP HET ECG CNE Acute Cardiale Zorg 10 mei 2016 WIE BEN IK: - Marjolijn van Knippenberg - Hartbewaking MCL - 2012 - CCU aantekening sinds 2013 WIE ZIJN JULLIE: - Fysiotherapie - Hartrevalidatie

Nadere informatie

HARTFALEN BEHANDELRICHTLIJNEN

HARTFALEN BEHANDELRICHTLIJNEN HRTFLEN BEHNDELRCHTLJNEN Voor meer informatie zie hartfalen.nl 2015 Novartis Pharma, oktober 2015, 1015HF466074 Wat is de definitie van hartfalen? De richtlijn van de European Society of Cardiology (ESC)

Nadere informatie

Troponine bij ACS in 1 e en 2 e lijn. Tom van Loenhout interventiecardioloog Ede - Arnhem

Troponine bij ACS in 1 e en 2 e lijn. Tom van Loenhout interventiecardioloog Ede - Arnhem Troponine bij ACS in 1 e en 2 e lijn Tom van Loenhout interventiecardioloog Ede - Arnhem Indeling Troponinebepaling op de EHH Troponine door ambulance en huisarts: verstandig, wanneer? Moet troponinebepaling

Nadere informatie

CEA Carotis endarteriectomie. ASZ Vaat Event Rudolf Tutein Nolthenius vaatchirurg

CEA Carotis endarteriectomie. ASZ Vaat Event Rudolf Tutein Nolthenius vaatchirurg CEA Carotis endarteriectomie ASZ Vaat Event Rudolf Tutein Nolthenius vaatchirurg Anatomie: vaten Anatomie: vaten Anatomie: vaten Anatomie: cirkel van Willis Anatomie: zenuwen Symptomen Voordracht Kerkhoff

Nadere informatie

hoofdstuk 5 wordt een strategie gepresenteerd van adjunctieve thrombus aspiratie vóór

hoofdstuk 5 wordt een strategie gepresenteerd van adjunctieve thrombus aspiratie vóór Samenvatting Hart- en vaatziekte is nog steeds de meest voorkomende doodsoorzaak in de westerse wereld, maar er is belangrijke vooruitgang geboekt in de behandeling en preventie. Dit proefschrift laat

Nadere informatie

Thoracale pijn:het acute coronaire syndroom. Marielle Eefting-Koper Interventiecardioloog

Thoracale pijn:het acute coronaire syndroom. Marielle Eefting-Koper Interventiecardioloog Thoracale pijn:het acute coronaire syndroom Marielle Eefting-Koper Interventiecardioloog Indeling Cardiale oorzaken thoracale pijn Stabiele AP IAP/Acuut coronair syndroom (ACS) Pericarditis Small-vessel

Nadere informatie

Risicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners

Risicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners Risicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners Atomoxetine 2/6 RISICOMINIMALISATIE-MATERIAAL OVER DE RISICO S VAN ATOMOXETINE VOOR ZORGVERLENERS Dit materiaal beschrijft

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Om de behandeling met intrauteriene inseminaties (IUI) zo optimaal mogelijlk te laten verlopen zijn een aantal factoren noodzakelijk. Deze factoren betreffen 1) voldoende progressief

Nadere informatie

Richtlijnen over het beleid van acute thoracale pijn.

Richtlijnen over het beleid van acute thoracale pijn. Richtlijnen over het beleid van acute thoracale pijn. Verslag van de Belgische Interdisciplinaire Werkgroep van Acute Cardiologie (BIWAC) Claeys MJ, Vandekerckhove Y, Bossaert L, Calle P, Martens P, Renard

Nadere informatie

Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine

Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine Dit materiaal beschrijft aanbevelingen om belangrijke risico s van atomoxetine te

Nadere informatie

Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van Atomoxetine

Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van Atomoxetine Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van Atomoxetine Atomoxetine is geïndiceerd voor de behandeling van aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit

Nadere informatie

DRUK OP DE BORST. Judith Tjin-A-Ton Kaderhuisarts HVZ

DRUK OP DE BORST. Judith Tjin-A-Ton Kaderhuisarts HVZ DRUK OP DE BORST Judith Tjin-A-Ton Kaderhuisarts HVZ Programma/onderwerpen Inventarisatie dilemma s / casuistiek aios Verschil Acuut coronair syndroom en stabiele AP Casus stabiele AP Stabiele AP: Lezen

Nadere informatie

Update NVAB richtlijn Ischemische hartziekten. Jaap van Dijk Bedrijfsarts Klinisch arbeidsgeneeskundige cardiologie

Update NVAB richtlijn Ischemische hartziekten. Jaap van Dijk Bedrijfsarts Klinisch arbeidsgeneeskundige cardiologie Update NVAB richtlijn Ischemische hartziekten. Jaap van Dijk Bedrijfsarts Klinisch arbeidsgeneeskundige cardiologie Kwaliteitsbureau NVAB Jaap van Dijk Chris Kant Jan Siebers Arianne Lindhout bedrijfsarts,

Nadere informatie

Jan G Grandjean. Cardiothoracaal Chirurg

Jan G Grandjean. Cardiothoracaal Chirurg Jan G Grandjean Cardiothoracaal Chirurg Coronary Artery Bypass Grafting ECC MECC Off Pump benadering EndoCab Gebruik van Arterieel en/of veneus materiaal 1.Arterieel LIMA, RIMA, Radialis en Gastroepiploica

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Ongeveer 20% van alle patiënten die een hartkatheterisatie (CAG) ondergaan wegens pijn op de borst, hebben normale kransslagaderen. Wanneer er bij deze

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Ondanks verbeteringen in behandeltechnieken blijven plotse hartdood en een hartinfarct (door afsluiting van een kransslagader) tot de voornaamste redenen behoren van ziekte en

Nadere informatie