Schrift 3290 SCHRIFT 1

Transcriptie

1 Schrift Kinderen een leesbaar en verzorgd handschrift helpen verwerven behoort tot de opdrachten van de basisschool. Deze opdracht is echter niet eenvoudig. We merken dat de ontwikkeling tot een vloeiend handschrift voor heel wat kinderen niet zonder problemen verloopt. In ons technisch tijdperk blijft er vaak minder aandacht over voor het natuurlijke bewegen waardoor hersensignalen die nodig zijn voor het vlot leren schrijven minder gestimuleerd worden. Ook schrijven kinderen per dag veel minder dan pakweg twintig jaar geleden. Daardoor verloopt de automatisatie voor sommigen niet zo vlot. 1. Leren schrijven in stappen Voorbereidend schrijven Het bewegen met het hele lichaam is een voorbereiding op de schrijfbeweging. Tijdens onze dagelijkse klaswerking krijgen de kinderen veel kansen die de schrijfmotoriek bevorderen: bewegen op de speelplaats, bewegen in de turnles, dansen/bewegen op muziek, zichzelf aan- en uitkleden, schooltassen/ ritsen open- en dichtdoen, ) Psychomotoriek is ook in de eerste graad belangrijk als aansluiting op de kleuterschool. We ondersteunen het schrijf- en leerproces door voorbereidende fijnmotorische vaardigheden extra te oefenen. Er wordt dan geoefend op een soepele pols-handvinger-beweging en een goede oog-hand-coördinatie. We denken hierbij aan knippen, scheuren, kleuren, bouwen, puzzelen. We ondersteunen ook de grove motoriek door te werken aan evenwicht, lateralisatie, oog-hand- en oog-voetcoördinatie, klimmen en klauteren, behendigheid, Aanvankelijk schrijven in 1 ste en 2 de leerjaar In het eerste leerjaar komen letters met hun verbindingen in woorden en korte zinnen aan bod. De leerkracht stelt de letters voor: de vorm, de schrijfweg, de verbinding met de andere letters. Ook hier wordt er eerst grootmotorisch en pas daarna kleinmotorisch gewerkt. Naast het aanbrengen van letter- en cijfervormen en de bijhorende schrijfbewegingen wordt er in de eerste graad veel geoefend (overtrekken, navormen tussen brede lijnen, navormen tussen dunne lijntjes). In het tweede leerjaar worden de hoofdletters en moeilijkere verbindingen aangepakt. Ook de schrijfhouding, de pengreep en de schrijfpatronen worden herhaald bij de start van de lagere school SCHRIFT 1

2 Voortgezet schrijven Vanaf het derde leerjaar ervaren de kinderen meer en meer dat het handschrift een middel is om gedachten op papier te zetten, om zich uit te drukken en met iemand te communiceren. Naar het einde van de basisschool verwerven de leerlingen een persoonlijk schrift. De schrijftechnische vaardigheden worden verder geautomatiseerd met aandacht voor het versnellen van het schrijftempo, leestempo en regelmaat. Alle nog niet behandelde structuurvormen en verbindingen komen ook aan bod. 2. Doelenlijst Voorbereidend schrijven in 1 ste en 2 de leerjaar HET PSYCHOMOTORISCHE ASPECT De leerling kan de verschillende cijfers en kleine letters, de lees- en rekentekens in handschrift uitvoeren d.w.z.: - de cijfers van 0 tot 9 afzonderlijk kunnen schrijven; - de meest voorkomende leestekens en rekentekens kunnen schrijven; - alle kleine letters van het alfabet afzonderlijk kunnen schrijven. De leerling kan de verschillende hoofdletters in handschrift uitvoeren, d.w.z. alle hoofdletters afzonderlijk schrijven (2 de leerjaar). De leerling heft bij het schrijven zo weinig mogelijk zijn pen op. De leerling kan vloeiend schrijven in een behoorlijk tempo. De leerling: - kan alle kleine letters van het alfabet in woordverband schrijven (1 ste leerjaar); - kan alle hoofdletters in woordverband schrijven (2 de leerjaar). De leerling ontwikkelt een sober schrift waarbij alle overbodige krullen en halen worden vermeden. De leerling schrijft cursief met een helling van ongeveer voor de rechtshandigen een helling naar rechts van ongeveer 15 ; - voor de linkshandigen eventueel een helling naar links. De leerling ontwikkelt een leesbaar handschrift d.w.z.: - het schrift heeft een optimaal leesbare letterverhouding. - De leerling ontwikkelt een regelmatig handschrift. HET DYNAMISCH-AFFECTIEF ASPECT De leerling heeft een blijvende aandacht voor een leesbaar schrift. De leerling is gericht op nauwkeurigheid, inzake liniëring en vormgeving. HET COGNITIEF ASPECT De leerling heeft inzicht in de structuur (vorm, opbouw, verhouding) van de verschillende cijfers en kleine letters, van lees- en rekentekens en kan dat ook verwoorden. De leerling heeft inzicht in de structuur (vorm, opbouw, verhouding) van de verschillende hoofdletters en kan dat ook verwoorden SCHRIFT 2

3 Voortgezet schrijven vanaf 3de leerjaar HET PSYCHOMOTORISCHE ASPECT De leerling beheerst ook de moeilijkste structuurvormen en verbindingen van het handschrift. De leerling kan zich op een vlotte manier van zijn persoonlijk handschrift bedienen. De leerling heeft een schrift dat: - verbonden is, - leesbare vormen heeft, - regelmatig is. De leerling legt eigen accenten in zijn schrift, binnen een conventioneel schrijfpatroon. HET DYNAMISCH-AFFECTIEVE ASPECT De leerling streeft naar een verzorgd handschrift in het bijzonder als hij schrijft voor anderen. De leerling heeft, ook in de meer persoonlijke vormgevingen, een blijvende aandacht voor een leesbaar schrift. HET COGNITIEVE ASPECT De leerling is zich ervan bewust dat de vormgeving van het handschrift deels afhankelijk is van de situatie. De leerling gebruikt een bladspiegel in verschillende toepassingen. De leerling weet dat er verschillende soorten schrift bestaan. 3. didactische materiaal schrijfmateriaal Om de juiste pengreep te gebruiken, werken we op school met triple-potloden. Ook in de kleuterschool gebruiken de kleuters triple-kleurpotloden en stiften. Bij de aanvang van het eerste leerjaar schrijven de kinderen met een triple-potlood. Nadien (vanaf begin december) wordt de balpen gebruikt. schriftbladen Gelinieerde bundels met voorbeeldwoorden Schriftmethode Schrijfvaardig 3290 SCHRIFT 3

4 4. leerlijn in de lagere school eerste leerjaar tweede leerjaar tweede graad derde graad Aanknopen bij de 3 de kleuterklas door: de schrijfpatronen te herhalen en uit te breiden de gradatie in begrenzing en uitvoeringsgrootte toe te passen Het schrijven aan te leren door: cijfers te oefenen: de vorm en de schrijfweg rekentekens: + - = > < te oefenen de kleine letters te oefenen: de vorm, de schrijfweg en de verbinding met de andere letters verbindingen in woorden en korte zinnetjes te oefenen eenvoudige leestekens (de punt, het vraagteken en het uitroepteken) te schrijven. Het schrijven aan te leren en te oefenen bij: de hoofdletters (niet noodzakelijk Y, Q en X), afzonderlijk en in verbinding herhaling van de kleine letters in wisselende lettercombinaties de komma en de dubbele punt als leestekens rekentekens: x : ( ) Het schrijven te oefenen bij: moeilijkere letters (o.a. de hoofdletters Y, Q en X) en verbindingen vormverbetering automatisering van het schrift o.a. temposchrijven Het schrijven te oefenen bij: woordtekens: het weglatingsteken, het liggend streepje en het deelteken als aanzet tot persoonlijk handschrift met aandacht voor leesbaarheid en zorg met accent op het zelfsturende en het zelfcontrolerende kennismaking met andere schrift- en letttervormen o.a. kalligrafie 3290 SCHRIFT 4

5 5. Evaluatie puntje van de week thema zorg dragen (november): Werken en taken zijn nauwkeurig en net. t Is fijn dat jij daarop let. kerst-, paas- en zomerrapport kerstrapport 1 ste graad: Ik gebruik een correcte pengreep. Ik heb een correcte schrijfhouding. kerstrapport 2de graad: Ik heb een correcte schrijfhouding. kerstrapport 3de graad: Ik heb een correcte schrijfhouding. Ik vorm de letters, hoofdletters en cijfers juist. paasrapport 1ste graad: Ik vorm de letters en cijfers juist. Ik schrijf tussen de lijntjes. paasrapport voor 2de graad: Ik vorm de letters, hoofdletters en cijfers juist. paasrapport voor 3de graad: Ik begin te schrijven aan het begin van een lijn SCHRIFT 5

6 zomerrapport 1ste leerjaar: Ik schrijf tussen de lijntjes. zomerrapport 2de leerjaar: Ik ken de hoofdletters en schrijf ze correct. zomerrapport 2de graad: Ik schrijf netjes op de lijntjes. zomerrapport 3de graad: Ik heb aandacht voor de lay-out van mijn werkstuk. Ik schrijf hoofdletters en leestekens waar het moet. Zelfevaluatie a.d.h.v. enkele belangrijke handschriftcriteria: Zijn de letters goed met elkaar verbonden? Zijn alle letters even schuin geschreven? Zijn alle boven- en onderlussen even lang? Zijn alle letterrompen even groot? Zijn alle lussen mooi open? Staan de puntjes op de i, j en ij? Zijn de ruimtes tussen de woorden overal gelijk? Staan de rompletters (m, n, o, a, ) mooi op de schrijflijn? 6. Remediëring De GOK-lkr. 1 ste leerjaar begeleidt de kinderen met problemen rond schrijfmotoriek. Ook in de ATN-klas wordt de nodige aandacht besteed aan het inoefenen en bijsturen van het schrift. Eveneens komen de begrippen,woordenschat aan bod die nodig zijn bij het schrift (tussen de lijnen, lussen, pengreep, schrijflijn, ) SCHRIFT 6