Visual Thinking Strategies voor mensen met executieve functiestoornissen na hersenletsel. René ter Horst & Suzanne Kruiper

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Visual Thinking Strategies voor mensen met executieve functiestoornissen na hersenletsel. René ter Horst & Suzanne Kruiper"

Daniël Verlinden
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Visual Thinking Strategies voor mensen met executieve functiestoornissen na hersenletsel René ter Horst & Suzanne Kruiper

3 Hoe? De vragen: Wat gebeurt hier? Watmaaktdatje. zegt? Wat kunnen we nog meer ontdekken? De groeps-setting: In aanraking komen met verschillende interpretaties Ervaren dat meningen herzien kunnen worden

4 Kunst als medium om te oefenen Toegankelijk: geen voorkennis noodzakelijk Geen vastgestelde betekenis(dus geen foute antwoorden) Verschillende interpretaties mogelijk

5 Kritisch Denken stellingen worden onderbouwd met redenen gebaseerd op juiste bronnen bezwaren kunnen weerlegd worden mogelijkheid dat de stelling onjuist kan zijn na nieuwe informatie de stelling zo nodig veranderen juist oordeel over wat men moet doen of geloven, problemen op een adequate manier oplossen Facione(1990)

kan zijn na nieuwe informatie de stelling zo nodig veranderen juist oordeel

6 Executieve functies The functiesdie cognitieveprocessenregulerenen controleren. Vooralvan belangwanneergedragnietautomatischen routinematig is, in nieuwe complexe situaties(shallice 1988)

7 Executieve functie stoornissen: voorbeelden Impulsief Gebrek aan overzicht Moeite ideeën of oplossingen te genereren Vast zitten in een denkpatroon Weinig flexibel In sociale communicatie: Niet luisteren Overhaaste conclusies trekken Ongepaste opmerkingen

zitten in een denkpatroon Weinig flexibel In sociale

12 Revalidatie executieve functiestoornissen protocol voor het disexecutieve syndroom, Spikman (2010) Goal Management training Problem Solving training Algemene Plannings Aanpak PCR (Poliklinische Cognitieve Revalidatie) INR (Intensieve Neuro Revalidatie)

training Problem Solving training Algemene Plannings Aanpak

13 Inclusie Criteria Geen actuele cognitieve revalidatie Executieve functiestoornissen(dex > 27) Verworven hersenletsel, tenminste 1 jaar na onset Leeftijd Informed consent

14 Design Groep A T1 VTS 2x per week voor 4 weken T2 geen interventie T3 Randomisatie Groep B geen interventie VTS 2x per week voor 4 weken

15 ADI en MOI Aesthetic Development Interview (ADI) (Housen, 1983) 2 schilderijen (3 parallel versies) Geen hulp van gespreksleider of groepsleden Material Object Interview (MOI) (Housen, 2002) 2 objecten: generalisatie naar andere context Geen hulp van gespreksleider of groepsleden

groepsleden Material Object Interview (MOI) (Housen, 2002) 2

16 ADI

17 MOI

18 MOI

19 Baseline karakteristieken GroepA (n=7) Groep B (n=6) Leeftijd (14.29) (14.00) Sexe man: 4 vrouw: 3 man: 5 vrouw: 1 Tijd sinds onset(jaren) 6.89 (3.83) 9.53 (7.32) Opleiding 5.57 (0.98) 5.00 (1.27)

20 Baseline (cognitieve screening) Group A Group B TMT-A (6.48) (17.82) TMT-B / A (7.80) (7.39) Stroop I (9.96) (13.57) Stroop II (9.61) (12.77)* Stroop III / II (8.95) (8.31) RBMT immediate (12.42) (4.36)* RBMT delayed (12.56) (6.78)

57) Stroop II 43.00 (9.61) 25.67 (12.77)* Stroop III / II 57.14 (8.95) 49.

21 Resultaten groep A VTS T1 T2 T3 Picture Arrangement 9.43 (3.8) (4.4) (4.22) Comprehension (2.3) (2.8) (2.34) DEX (18.0) (12.0) (16.4) SCSQ self (9.90) (10.3) (14.38) SCSQ proxy (11.3) (12.4) (10.29) RAPS % constraint q (7.3) (8.4) (9.4) RAPS efficiency q (10.2) (23.8) (13.6) RAPS efficiency q (11.2) (9.5) (13.8)

22 Resultaten groep A VTS T1 T2 T3 ADI Divergent th 2.00 (1.61) 4.21 (3.88) 4.42 (3.64) MOI Divergent th 3.57 (2.88) 5.21 (4.11) 4.17 (2.44) ADI Revision 0.79 (1.47) 1.36 (1.89) 0.92 (1.56) MOI Revision 1.43 (2.73) 2.21 (1.63) 2.00 (2.12) ADI Explanation 2.71 (2.63) (8.36) (11.07) MOI Explanation 2.21 (2.06) 6.29 (3.97) 6.58 (5.32)

23 Resultaten groep B VTS T1 T2 T3 Picture Arrangement 7.67 (2.25) 9.33 (4.13) (4.27) Comprehension 9.50 (2.88) 9.83 (2.64) (2.48) DEX (8.12) (13.7) (8.29) SCSQ self (7.17) (11.27) (5.44) SCSQ proxy (13.03) (9.71) (11.31) RAPS % constraint q (21.35) (18.01) (12.82) RAPS efficiency q (18.33) (24.21) (30.97) RAPS efficiency q (14.7) (15.9) (18.6)

24 Resultaten groep B VTS T1 T2 T3 ADI Divergent th 0.50 (0.63) 0.58 (1.02) 1.42 (1.50) ADI Explanation 2.25 (2.66) 3.17 (3.80) 5.42 (4.41) ADI Revision 0.17 (0.26) 0.42 (0.49) 0.33 (0.41) MOI Divergent th 2.25 (2.56) 2.08 (2.40) 1.17 (1.75) MOI Explanation 0.58 (0.38) 1.58 (1.59) 1.00 (1.76) MOI Revision 0.75 (0.99) 0.42 (0.49) 0.58 (0.80)

25 Evaluatie: wat heb je geleerd? Bewuster observeren, breder kijken, attenter (n=8) Makkelijker mening kunnen herzien, daardoor beter kiezen (n=5) Minder direct reageren, oordeel vellen, conclusies trekken (n= 5) Meer geneigd te luisteren naar de mening van anderen (n= 4) Meer inzicht in eigen functioneren (n= 3)

26 Samenvatting Groep A verbeterde na VTS: ADI Ondersteunende observatie, MOI Ondersteunende observatie, WAIS-III Begrijpen Groep B verbeterde niet na VTS: cognitieve stoornissen? Geen verbetering op vragenlijsten (DEX, SCSQ) : meer inzicht / niet alle vragen van toepassing

27 Toekomstig onderzoek Effect van aandachts-en geheugenstoornissen op de effectiviteit van VTS MOI en ADI als geschikte uitkomstmaten Goal Attainment Scaling in plaats van vragenlijsten

28 Conclusie VTS lijkt het kritisch denken van patiënten met executieve functiestoornissen te verbeteren. Top down & bottomup Compensatie en/of nieuwe routines

Vergelijkbare documenten

Visual Thinking Strategies, toegepast als therapie bij patiënten met chronisch niet-aangeboren hersenletsel

Visual Thinking Strategies, toegepast als therapie bij patiënten met chronisch niet-aangeboren hersenletsel Neurofeedback bij kinderen met autismespectrumstoornissen: Een overzicht 141 René ter Horst Suzanne J.C. Kruiper- Doesborgh Reade, afdeling Psychologie, Amsterdam Reade, afdeling Psychologie, Amsterdam