Stapjefitter re-integratie Organisatie: CBO Contactpersoon: mevrouw Sarah Pos Contactpersoon 2: mevrouw Annemiek Dorgelo Erkenningen:

Transcriptie

1 Stapjefitter re-integratie Organisatie: CBO Contactpersoon: mevrouw Sarah Pos Contactpersoon 2: mevrouw Annemiek Dorgelo Erkenningen: Sport- en beweegaanbod Achtergrond Samenvatting Voor een groot deel van de uitkeringsgerechtigden zijn gezondheidsbelemmeringen een oorzaak voor het niet optimaal participeren in de samenleving en het niet kunnen vinden van werk. In Stapjefitter wordt sport, bewegen en bevorderen van een gezond voedingspatroon ingezet als middel om te komen tot een toename van sociale participatie. Verschillende organisaties in Woerden hebben Stapjefitter (mede) ontwikkeld en helpen met de uitvoering: de stichting Woerden Actief, NIGZ (nu: CBO), Welzijn Woerden, Fysiotherapeutenmaatschap Woerden, Vierstroom Eten & Weten, en diverse sportorganisaties. Vanaf 2012 wordt het breder in het land uitgevoerd. Dit kan worden aangeboden door welzijnsorganisaties, (commerciële) sportorganisaties, sociale werkvoorzieningen en thuiszorgorganisaties. In 2011 zijn de eerste cursussen uitgevoerd in Woerden e.o. De resultaten waren zeer positief: - Er was sprake van een afname van het vetpercentage; - De buikomvang (zijnde een maat voor overgewicht) is afgenomen; - De deelnemers bewogen en sporten na afloop meer dan voor de cursus; - De conditie is verbeterd; - Deelnemers geven hun beweeggedrag, voedingspatroon en algemene gezondheid gemiddeld bijna een punt hoger (op 10-punt schaal); - Deelnemers gaan gemiddeld 1 trede omhoog op de participatieladder (treden 1-6), als maat van het participeren van de deelnemers in de samenleving; Deelnemers hebben zelf het gevoel dat het groepsprogramma ze goed ondersteund bij het oppakken van een gezonde leefstijl, ieder op hun eigen wijze met soms grote stappen en andere stapje voor stapje. Dat is ook ervaren door de re-integratie consulenten. De meeste baat bij Stapjefitter hebben de personen die bij aanvang van het traject relatief laag (= treden 1-2) scoren op de participatieladder. In zijn algemeenheid voelen de deelnemers zich gezonder en beter in hun vel! 1 / 8

2 De gemeente heeft n.a.v. de resultaten geconcludeerd dat Stapjefitter breed ingezet zal worden en voor de beste ' koop' is qua inhoudelijke ondersteuning EN kosten. Het zal dan ook breed in de regio verder worden uitgezet. Doel van het sport- en beweegaanbod Voor vrijwel alle uitkeringsgerechtigden zijn gezondheidsbelemmeringen een oorzaak voor het niet optimaal participeren in de samenleving en het niet kunnen vinden van werk. Stapjefitter Re-integratie is een methode die participatie van uitkeringsgerechtigden vergroot en hoopt hiermee mede een bijdrage te leveren bij werktoeleiding. Met StapjeFitter Re-integratie worden de volgende resultaten nagestreefd: - verbetering van zelfkennis; - meer gaan en blijven bewegen; - gezonder eetpatroon; - toegenomen belastbaarheid door verbetering leefstijl; - toegenomen zelfvertrouwen; - toename in het nemen van initiatief; - meer participeren in de samenleving; - toename trede(n) op de participatieladder. De eerste drie treden van de participatieladder betreffen: 1. Isolatie 2. Sociale contacten met vrienden en kennissen 3. Participatie in georganiseerd verband: lidmaatschap aan verenigingen 4. Onbetaald werk (vrijwilligerswerk) 5. Werk met ondersteuning (uitkering, sociale werkvoorzieningen) 6. Werk zonder ondersteuning). Hoofddoel Subdoelen Doelgroep Eind doelgroepen: - Re-integratie cliënten met een ongezonde leefstijl (met name personen in participatie ladder treden 1-2). Intermediaire doelgroepen: - Re-integratie- consulenten: verantwoordelijk voor verwijzen re-integratie deelnemers. Deze zal ook bij de eindtest het vervolg traject opstellen. - Voedingskundige verschaft gedurende de cursus voorlichting over gezonde voeding; - Sportcoach (dit kan zowel sportdocent zijn als fysiotherapeut of buurtsportcoach. Deze is algeheel coördinator, organiseert de initiële fitheidstest en de eindtest; - verantwoordelijk voor coördinatie van het programma; - kan het extra aanbod organiseren en coördineren; - deze zal na afloop van het initiële programma mede-verantwoordelijk zijn voor het vervolg programma door het mede aanbieden van sportactiviteiten. Intermediaire doelgroep Probleembeschrijving Probleem 2 / 8

3 Aanpak Strategie Voorbereiding Bij de opstart van Stapjefitter zal er eerst een lokale werkgroep opgezet worden. Dit wordt gecoördineerd door een vertegenwoordiger van de aanbieder - dit kan een welzijnsorganisatie, sociale werkvoorziening, maar ook een sportorganisatie zijn. Er wordt lokaal draagvlak gerealiseerd. In de werkgroep hebben verder zitting vertegenwoordiger van de gemeente (afdeling sociale zaken / sport / wmo en/of gezondheid), diëtist (of vertegenwoordiger van GGD of thuiszorg). Er worden lokaal afspraken gemaakt m.b.t. de werving (eventueel via de re-integratie consulent), de locatie van de trainingen (houdt rekening met theoretische lessen en fysieke oefeningen), de concrete opzet en invulling van het programma (incl. begeleiders), financiën, en structurele inbedding na het programma van drie maanden. Uitvoering Stapjefitter begint met een fitheidstest, afname van een vragenlijst en een intake gesprek (met re-integratie consulent en de Stapjeftitter coach). aarna gaat men (mede aan de hand van de behaalde resultaten van de test) doelen opstellen. Dit doet men samen met de Stapjefitter coach en de re-integratie consulent. Vervolgens komt de groep eenmaal per week bij elkaar. De trainingen duren 2 uur. Hier wordt ingegaan op gezond eten en bewegen. Dit wordt gegeven door een beweegcoach en een voedingsdeskundige. De rest van de week gaan de deelnemers zelf aan het werk. Met alles wat men heeft geleerd. Er kan wekelijks nog een extra sport- en beweegactiviteiten worden aangeboden. Deelnemers krijgen een werkboek en een stappenteller als ondersteuning. Men wordt tijdens de duur van het programma gestimuleerd actief te worden en gezonder te eten. Het programma wordt na 9 weken afgesloten met een eindtest. Wederom met fitheidstest en vragenlijst. Samen met de begeleider wordt dan een plan gemaakt voor het vervolgtraject. Na de cursus kan men zich structureel bij een sportvereniging aansluiten, maar men kan ook in de betreffende groep blijven deelnemen. Er wordt tijdens het programma ook informatie verstrekt waar men lokaal kan sporten en/of bewegen. De sportbuurtcoach(es) kan structureel sport/beweegaanbod organiseren. Hiermee kan men binnen een gemeente verschillende financieringsstromen inzetten voor dit doel. Er wordt hierbij gedacht aan laagdrempelig aanbod, zoals wandelen, fietsen, zwemmen, fitness. Ook zal getracht worden gezamenlijke eetmomenten (lunch en avondeten) te organiseren. De Stapjefitter deelnemers kunnen betrokken worden bij de opzet en organisatie hiervan en kunnen hiermee (vrijwilligers)werk ervaring opdoen. Samenwerking Welzijnsorganisaties en/of sportorganisaties zijn prioritair de aanbieder van Stapjefitter, er wordt samengewerkt met sociale werkvoorziening en gemeente (afdeling sociale zaken), thuiszorg (levert de voedingscoach). Ze voeren het programma uit zoals hierboven beschreven. Landelijk wordt het ondersteund door CBO en de stichting Woerden Actief; ondersteuning bij opstart, draagvlak creëren en training professionals). Duur en intensiteit De programma duurt 12 weken (incl periode van begin eind test en slotgesprek en vervolgtraject bespreken. Er is gedurende 9 weken wekelijks een bijeenkomst van ca 2 uur en daarnaast kan men aan een of meer extra activiteiten deelnemen. Idealiter wordt er als vervolg wekelijks een aanbod van diverse sport/beweegactiviteiten georganiseerd. Opzet van de interventie Locatie en uitvoerders 3 / 8

4 Overdraagbaarheid Ondersteuning Er is ondersteuning beschikbaar vanuit CBO i.s.m. de stichting Woerden Actief Er is een 'halffabrikaat' Folder beschikbaar voor organisaties Er is een werkboek beschikbaar voor deelnemers en een docentenhandleiding Ook worden regionale en/of lokale trainingsdagen georganiseerd CBO en de stichting Woerden Actief kunnen organisaties ondersteuning bieden bij het opstellen van de aanvraag voor de Sportimpuls of bij het zoeken naar andere financieringsbronnen. Meest ideaal is wanneer men gebruik kan maken van diverse financieringsbronnen, zoals gelden van Sportimpuls, gelden afdeling Sociale zaken (re-integratie budget), WMO-gelden, Sport budget), zorgverzekeraars, gelden vanuit de buurtsportcoaches. Er is inzicht in de financiering beschikbaar bij CBO en de stichting Woerden Actief. Handleiding Er is Docentenhandleiding beschikbaar en er kan regionaal/lokaal training worden gegeven. Kwaliteitsbewaking Er zal lokaal gestart worden met werkgroep met daarin de betreffende partijen die het project vormgeven. Er wordt regionaal trainingsaanbod opgezet (op verzoek). Materialen Implementatie Randvoorwaarden Draagvlak Het unieke van Stapjefitter is dat de aanpak oorspronkelijk als variant van de beweegkuur is ontwikkeld voor volwassenen in de wijk. De gemeente Woerden heeft zelf de stichting Woerden Actief benaderd om deze aanpak aan te bieden aan haar re-integratie clienten. Het is dus zeer vraaggestuurd uitgewerkt. De gemeente ziet dit programma nog steeds als haar succesvolle aanpak waarmee zij de komende jaren breed verder wil, ook met omliggende samenwerkende gemeente in het Groene Hart. Stapjefitter Re-integratie is aangeboden aan het RIVM-Centrum Gezond Leven voor erkenning als Theoretisch goed onderbouwd. Het is al opgenomen in de databank van CGL. Er is literatuuronderbouwing van de aanpak Er is regelmatig overleg met diverse landelijke organisaties zoals het Nederlandse Instituut Sport en Bewegen, NOC*NSF en het Voedingscentrum. Tevens is er regionaal contact met de GGD en en provinciale sportraden. Via de Vereniging Sport en Gemeenten worden gemeenten geïnformeerd. Via VSG kunnen de buurtsportcoaches geïnformeerd worden Lokaal zal de afdeling Sociale zaken en/of de sociale werkvoorziening een belangrijke rol kunnen spelen. In het kader van de enorme bezuinigingen de komende jaren lijkt de inzet van sport en bewegen als middel goede kansen te bieden om de sociale participatie van mensen die re-integreren te stimuleren. De ondersteuningsstructuur via het netwerk van de buurtsportcoaches is interessant. Er zit veel overlap met de Beweegkuur en Stapjefitter en de bewezen effectiviteit van de Beweegkuur in combinatie met de bewezen kwaliteit van Stapjefitter is goede match. 4 / 8

5 Deskundigheid Het programma dient te worden gegeven door - diëtist / voedingskundige i.s.m - sportdocent (ALO opgeleid) of ervaren sportbuurtcoach (minimaal diploma CIOS en enige jaren ervaring). - personen die ervaring hebben met de betreffende doelgroep (re-integratie clienten) met bijscholing sport/bewegen en/of voeding Men dient vooral coachingservaring te hebben. De algehele coördinatie kan worden uitgevoerd door de sportbuurtcoach als ook de voedingskundige - afhankelijk van trekkersrol binnen het project. Bereik 2 gemeenten (Woerden, Nieuwe Pekela) 6 wijken 3 fysiotherapiepraktijken 2 sociale werkvoorziening Locaties 2 gemeenten 6 wijken 3 fysiotherapiepraktijken 2 anders, namelijk: sociale werkvoorziening De omgeving die ermee is gestart gaat er ook mee door. Diverse gemeenten zijn in gesprek met de stichting Woerden Actief en CBO. Aantal deelnemers 80 Ervaringen met de uitvoering In zijn de eerste cursussen uitgevoerd in Woerden e.o. De resultaten waren zeer positief: - Er was sprake van een afname van het vetpercentage; - De buikomvang (zijnde een maat voor overgewicht) is afgenomen; - De deelnemers bewogen en sporten na afloop meer dan voor de cursus; - De conditie is verbeterd; - Deelnemers geven hun beweeggedrag, voedingspatroon en algemene gezondheid gemiddeld bijna een punt hoger (op 10-punt schaal); - Deelnemers gaan gemiddeld 1 trede omhoog op de participatieladder (treden 1-6), als maat van het participeren van de deelnemers in de samenleving; Deelnemers hebben zelf het gevoel dat het groepsprogramma ze goed ondersteund bij het oppakken van een gezonde leefstijl, ieder op hun eigen wijze met soms grote stappen en andere stapje voor stapje. Dat is ook ervaren door de re-integratie consulenten. De meeste baat bij Stapjefitter hebben de personen die bij aanvang van het traject relatief laag (= treden 1-2) scoren op de participatieladder. In zijn algemeenheid voelen de deelnemers zich gezonder en beter in hun vel! De conclusie van de gemeente Woerden is dat Stapjefitter voor hen 'de beste koop' is, zowel qua inhoud en ondersteuning van hun re-integratie clienten (participatieladder treden 1-2) als qua kosten! 5 / 8

6 Referenten Referenten Naam en functie Jack van Velzen, Hoofd Afdeling Sociale zaken gemeente Woerden adres telefoonnummer Uitspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod De aanpak van Stapjefitter is exact wat we nodig hebben voor de doelgroep re-integratie clienten, een zeer moeilijke doelgroep. Met name de samenwerkingsverbanden zijn goed geregeld. De interventie is ook effectief gebleken. Naam organisatie Gemeente Woerden Type organisatie gemeente Website Referent 2 Naam en functie Michel Riemen, medewerker van de afdeling Sociale Zaken van de gemeente Woerden adres riemen.m@woerden.nl telefoonnummer Uirspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod Stapjefitter is niet alleen effectief in gezondheidswinst en participatie, maar is ook qua kosten gunstig vergeleken met andere vergelijkbare aanpakken in dit veld. Dit laatste is gelet op de problematiek mbt afname van middelen in de re-integratie branche belangrijk. De gemeente Woerden ziet Stapjefitter als 'het goedkoopste medicijn' voor haar clienten. 6 / 8

7 Naam organisatie Gemeente Woerden Type organisatie gemeente Website Kosten en uren Kosten en uren Voorbereidingskosten via CBO: Training lokale professsionals opzet lokale groepen (1e groep) materiaal: Uitvoeringskosten per groep (per 12 deelnemers) dit komt neer op euro per reintegratie-client Er wordt 116 euro per client (10%) gevraagd door Stichting Woerden Actief voor ondersteuning. Nadere specificatie bij Maarten Stiggelbout ). De kosten van de Sportimpuls zijn de kosten voor het creeren van lokaal draagvlak, het verzorgen van de train-de-trainers cursus vanuit CBO en de lokale uitvoering van de eerste (twee) pilot groep(en). Vervolgens dienen de kosten door de gemeente (bijv de afdeling Sociale zaken) zelf te worden bekostigd. Toelichting op kosten en uren Onderscheid in training en opleiding en uitvoering training en opleiding (door CBO en de stichting Woerden Actief) personeel: accommodatie: 500 materialen: 500 Uitvoering vindt lokaal plaats; er wordt lokaal team samengesteld en draagvlak gecreerd. Onderstaande kosten zijn gebaseerd op 1 groep van ca 12 personen. Per groep wordt een voedingscoach en fysiotherapeut/sportdocent ingezet. Uitvoeringskosten (lokaal) personeel: accommodatie: 675 materialen: Aanvullend wordt vaak nog extra sport/beweegactiviteit georganiseerd. Dit kan door buurtsportcoach worden aangeboden. In Woerden wordt hierbij samengewerkt met Ergo Control, die de extra sportdagdelen verzorgd. Hiervoor zijn extra kosten vereist van ca euro per deelnemer, maar dit is niet perse nodzakelijk. Alle kosten zijn schattingen en hangen vaak van de lokale situatie af. Hiervoor is het goed te overleggen met CBO 7 / 8

8 en/of de stichting Woerden Actief. Zij kunnen advies en tips geven. Bijlage / 8