geïntegreerd werken aan geletterdheid

Transcriptie

1 geïntegreerd werken aan geletterdheid If there are no easy answers, there are still available and discoverable hard answers, and it is these that we can learn to make and share. Studienamiddag CBE Antwerpen en Huis van het Nederlands Antwerpen 6 oktober 2014 Elzenveld, Antwerpen

2 geletterdheid in Vlaanderen pijlers Vlaams geletterdheidsbeleid geïntegreerde opleidingstrajecten

3 geletterdheid in Vlaanderen pijlers Vlaams geletterdheidsbeleid geïntegreerde opleidingstrajecten

4 geletterdheid? IALS plan geletterdheid De kennis en vaardigheid die nodig is om via geschreven taal te communiceren en informatie te verwerken, de vaardigheid om met numerieke en grafische gegevens om te gaan en de vaardigheid voor het gebruik van ICT

5 geletterdheid? PIAAC De vaardigheid om geschreven teksten te begrijpen, te evalueren, te gebruiken en er zich op zo n manier mee in te laten dat men kan deelnemen aan de maatschappij, de eigen doelen te realiseren en de eigen mogelijkheden en kennis kan ontwikkelen. (geletterdheid) De vaardigheid om toegang te krijgen tot wiskundige informatie en ideeën en deze te gebruiken, interpreteren en erover te communiceren zodat men zich kan engageren met de verschillende wiskundige verwachtingen in het dagelijkse leven en ermee kan omgaan. (gecijferdheid) De vaardigheid om digitale technologie, communicatiemiddelen en netwerken te gebruiken om informatie te verzamelen en te evalueren, zodat men met anderen kan communiceren en praktische taken kan uitvoeren. (probleemoplossen in technologierijke omgevingen)

6 geletterdheid (2012) Bron: PIAAC - Universiteit Gent Faculteit psychologie en pedagogische wetenschappen

7 geletterdheid (2012) VLAANDEREN OESO-gem Niveau 5 > 375 punten 0,4 0,7 Niveau tot 375 punten 12,6 11,5 Niveau tot 325 punten 41,0 38,9 Niveau tot 275 punten 31,2 33,6 Niveau tot 225 punten 11,9 12,1 < niveau 1 <167 punten 2,9 3,2 Bron: PIAAC - Universiteit Gent Faculteit psychologie en pedagogische wetenschappen

8 gecijferdheid (2012) Bron: PIAAC - Universiteit Gent Faculteit psychologie en pedagogische wetenschappen

9 gecijferdheid (2012) VLAANDEREN OESO-gem Niveau 5 > 375 punten 1,7 1,1 Niveau tot 375 punten 16,2 11,7 Niveau tot 325 punten 38,8 35,0 Niveau tot 275 punten 29,2 33,4 Niveau tot 225 punten 11,0 14,0 < niveau 1 <167 punten 3,1 4,8 Bron: PIAAC - Universiteit Gent Faculteit psychologie en pedagogische wetenschappen

10 probleemoplossend vermogen (2012) Bron: PIAAC - Universiteit Gent Faculteit psychologie en pedagogische wetenschappen

11 probleemoplossend vermogen (2012) VLAANDEREN OESO-gem Niveau tot 325 punten 7,3 7,6 Niveau tot 275 punten 36,3 37,1 Niveau tot 225 punten 37,7 38,9 < niveau 1 <167 punten 18,7 16,4 Bron: PIAAC - Universiteit Gent Faculteit psychologie en pedagogische wetenschappen

12 Geletterdheid Gecijferdheid Probleemoplossen Geslacht (ref: vrouw) Man 0% -40% -27% Leeftijd (ref: jaar) % 0% -45% % 0% +74% % +79% +96% % +114% +420% Opleiding (ref: diploma secundair onderwijs) Geen diploma secundair onderwijs +137% +145% +95% Diploma hoger onderwijs -78% -79% -70% Migratiestatus (ref: autochtoon) Migrant, 1 ste generatie +282% +192% +158% Migrant, 2 de generatie 0% 0% 0% SES (ref: tenminste één ouder diploma SO) Beide ouders geen diploma SO. +72% +55% +50% Tenminste één ouder diploma HO -45% -50% -40% Thuistaal (ref: Nederlandstalig) Anderstalig +125% +103% +110% Bron: PIAAC - Universiteit Gent Faculteit psychologie en pedagogische Activiteitstatus (ref: tewerkgesteld of in onderwijs/opleiding) wetenschappen Niet tewerkgesteld en niet in +39% +60% 0% onderwijs/opleiding

13 IALS PIAAC (enkel geletterdheid) VLAANDEREN <25 jaar >54 jaar WERKEND WERK- ZOEKEND IALS PIAAC IALS PIAAC IALS PIAAC IALS PIAAC IALS PIAAC Niveau 4 & Niveau Niveau Niveau < niveau Bron: PIAAC - Universiteit Gent Faculteit psychologie en pedagogische wetenschappen

14 enkele, te onthouden conclusies doen het zeer goed (numeracy) tot goed (literacy) op het vlak van geletterdheid probleemoplossend vermogen in TO is matig globaal negatieve impact van SES, migratie-achtergrond en thuistaal negatieve impact leeftijd voor probleemoplossend vermogen globaal status-quo t.o.v. IALS, maar verontrustende achteruitgang bij jongvolwassenen groep die minimumniveau niet haalt blijft groot: 14,8% geletterdheid, 14,1% gecijferdheid en 18,7% probleemoplossend vermogen in TO

15 impact op tewerkstelling 25% 20% 15% 10% 5% 0% Jaren onderwijs Geletterdheid Bron: PIAAC - Universiteit Gent Faculteit psychologie en pedagogische wetenschappen

16 bescherming werkloosheid en duurzaamheid diploma Bron: Steunpunt Studie- en Schoolloopbanen, Jeroen Lavrijsen & Ides Nicaise

17 enkele, te onthouden conclusies impact van aantal jaren deelname aan onderwijs is groter dan mate van geletterdheid voor kansen op de arbeidsmarkt jongeren met een beroepskwalificatie op niveau SO zijn op korte termijn beter beschermd tegen werkloosheid dan jongeren met diploma ASO, maar op langere termijn neemt die bescherming sneller af DUS: belang van algemene vorming, basisvorming, sleutelcompetenties en geletterdheid i.f.v. duurzame kansen op de arbeidsmarkt is groot

18 geletterdheid in Vlaanderen pijlers Vlaams geletterdheidsbeleid geïntegreerde opleidingstrajecten

19 mijlpalen in strijd tegen laaggeletterdheid 80: alfabetisering 90: oprichting sector basiseducatie 95: IALS nieuw concept geletterdheid 2005: plan geletterdheid I 2007: integratie BE in volwassenenonderwijs 2012: plan geletterdheid II 2013: PIAAC

20 analfabetisme functionele geletterdheid

21 geletterdheid? IALS plan geletterdheid De kennis en vaardigheid die nodig is om via geschreven taal te communiceren en informatie te verwerken, de vaardigheid om met numerieke en grafische gegevens om te gaan en de vaardigheid voor het gebruik van ICT

22 maatschappelijk deficit-denken individuele empowerment

23 maatschappelijk deficit-denken vertrekkend van maatschappelijke normering technisch-instrumentele benadering 1 op 1-relatie tussen leren en doel focus op participatie aan formele vormen van leren focus op groep en subgroepen individueel empowerment vertrekkend vanuit individuele participatie aan samenleving holistische benadering focus op wegnemen van drempels om competenties te versterken focus op individuele noden, maar ook individuele verantwoordelijkheid

24 geletterdheid? PIAAC De vaardigheid om geschreven teksten te begrijpen, te evalueren, te gebruiken en er zich op zo n manier mee in te laten dat men kan deelnemen aan de maatschappij, de eigen doelen te realiseren en de eigen mogelijkheden en kennis kan ontwikkelen. (geletterdheid) De vaardigheid om toegang te krijgen tot wiskundige informatie en ideeën en deze te gebruiken, interpreteren en erover te communiceren zodat men zich kan engageren met de verschillende wiskundige verwachtingen in het dagelijkse leven en ermee kan omgaan. (gecijferdheid) De vaardigheid om digitale technologie, communicatiemiddelen en netwerken te gebruiken om informatie te verzamelen en te evalueren, zodat men met anderen kan communiceren en praktische taken kan uitvoeren. (probleemoplossen in technologierijke omgevingen)

25 ook vanuit Europa European Agenda for Adult Learning enhance the possibilities for adults, regardless of gender and their personal and family circumstances, to access high-quality learning opportunities at any time in their lives, in order to promote personal and professional development, empowerment, adaptability, employability and active participation in society develop a new approach to adult education and training which focuses on learning outcomes and learner responsibility and autonomy promote the role of social partners and civil society in articulating training needs and developing learning opportunities for adults, as well as optimise the involvement of central, regional and local authorities

26 wat betekent dit in praktijk? sterkere focus op zogenaamde transversale skills in alle opleidingen (bv. in VET) meer trajectmatige benadering van leren meer aandacht voor oriëntering, begeleiding en ondersteuning geletterdheid verantwoordelijkheid van vele stakeholders netwerken/samenwerken non-formele en informele + EVC meer flexibele organisatievormen op maat nauwere aansluiting leerinhouden bij leefwereld geïntegreerde opleidingstrajecten

27 en in plan geletterdheid 2.0? Innovatie en ontwikkeling Professionalisering & expertiseuitbouw Trajectmatige benadering begeleiding - oriëntering Samenwerking en netwerking stakeholders Verhoging deelname aan formele opleidingen Inzetten op geïntegreerde trajecten Eenvoudige taal hanteren en promoten

28 geletterdheid in Vlaanderen pijlers Vlaams geletterdheidsbeleid geïntegreerde opleidingstrajecten

29 ontwikkeling geïntegreerd aanbod NT2 ( ): duaal of geïntegreerd leren als antwoord op heterogeniteit publiek flexibilisering van het aanbod problemen met opleidingsduur voor alfa-cursisten projectmatige aanpak bottom-up platformtekst NT2 (2008) beleidsmatige vertaling vanaf 2007 opdracht voor consortia volwassenenonderwijs via projectfinanciering (bv. EIF, school & ouders, ) ingrepen in structuur aanbod (bv. geletterdheidsmodules structurele samenwerking (bv. VWO VDAB)

30 en vandaag? Vaststelling: geïntegreerd leren is nog altijd de uitzondering, niet de norm sterk projectmatig & ad hoc-karakter heel afhankelijk van bereidheid bij organisaties & personen om hier op in te zetten Mogelijke oorzaken? wordt veelal als kost en niet als baat aanzien organisatorische beslommeringen wegen door vraagt verandering, innovatie en doorbreken van vertrouwde aanpak weinig evidence en kennis ter ondersteuning

31 werkt het? Onderzoek Sue Grief in Groot-Brittannië naar effecten op leeruitkomsten via embedded learning bij lerenden in 79 VET-opleidingstrajecten: cursus volledig doorlopen: +16% succesratio: +26% geletterdheidskwalificatie behaald? literacy: 93% bij embedded learning en 50% bij non-embedded learning numeracy: 93% bij embedded learning en 70% bij non-embedded learning

32 werkt het? hoe groter integratie van LLN en VET, hoe lager vroegtijdige uitval en hoe hoger succesratio, maar grootste sprong tussen niet-embedded en klein beetje embedded positieve leereffecten vallen wel volledig weg wanneer men kiest voor 1 leraar die én VET én LLN opneemt

33 vastgestelde voordelen positieve effecten op leeruitkomst en volhouden vooral positieve effecten op het LLN-gedeelte van het opleidingstraject en meer voor geletterdheid dan gecijferdheid negatieve stigma rond LLN valt grotendeels weg lerenden (h)erkennen noden op vlak van LLN beter en niet-schools leraren verhoogt acceptatie van LLN-leerinhouden meer aandacht bij werkgevers voor LLN kortere doorlooptijd van opleidingen: efficiëntiewinst voor lerende, instelling en overheid/samenleving

34 belangrijke randvoorwaarden Curriculum en pedagogische aanpak: LLN wordt bekeken vanuit de context van VET (bv. stukadoor moet ook materiaal kunnen bestellen) volledige integratie doorheen het hele traject, dus al van bij de oriëntering & intake LLN-competenties zijn sleutelcompetenties nodig om met succes VETkwalificatie te behalen LLN-luik is er voor alle lerenden en niet alleen voor zwaksten

35 belangrijke randvoorwaarden Lesgevers: continue afstemming van planning en organisatie tussen VET, LLN en trajectbegeleiding kan alleen in teamwerk aparte leraren voor LLN en voor VET, maar wel mits er wederzijds inzicht, belangstelling en openheid is voor elkaar domein VET-leraren moeten zelf LLN-competenties voldoende beheersen

36 belangrijke randvoorwaarden School- of centrumleiding: voorzien in maximale ondersteuning van de leraren de organisatie volledig (en dus niet projectmatig) instellen op geïntegreerde leertrajecten belang van de lerende voorop stellen, niet belang van de eigen instelling vakgroepoverleg LLN + VET samen organiseren werken aan cultuur van geïntegreerd leren meer investeren in planning van tijd en ruimte met één duidelijke verantwoordelijke

37 Uitdagingen in de nabije toekomst van geïntegreerd leren de norm maken en niet de uitzondering een holistische benadering en de volledige organisatie van afstemmen op geïntegreerd leren investeren in onderzoek praktijkonderzoek i.f.v. ontwikkeling leermiddelen, innovatieve didactische methodes en pedagogische inzichten effectonderzoek naar leeruitkomsten in Vlaanderen professionele ontwikkeling stimuleren bij centrumleiding en leraren