Kunst en cultuur in de provincie Groningen

Transcriptie

1

2 Kunst en cultuur in de provincie Groningen Advies over de plannen van de culturele instellingen in de provincie Groningen in het licht van de provinciale cultuurnota

3 Advies over de plannen van de culturele instellingen in de provincie Groningen /

4 voorwoord Over het algemeen wordt maatschappelijk aanvaard, dat een samenleving die op democratische beginselen is gebaseerd ook haar tegenkrachten voedt, schreef minister Van Doorn vijfenveertig jaar geleden in de eerste toneelnota van de Rijksoverheid. Sindsdien heeft deze opvatting ten grondslag gelegen aan de Nederlandse cultuurpolitiek. Op de vraag waarom dat zo is zou het antwoord kunnen zijn dat een samenleving in ieder geval haar kunstzinnige tegenkrachten nodig heeft om haar zelfbeeld te blijven onderzoeken. En voor dat onderzoek zijn enerzijds speelplaatsen nodig: musea en ateliers, concertzalen repetitieruimtes, bioscopen, pleinen, culturele centra en theaters; anderzijds mensen, liefst zoveel mogelijk, die aan het spel dat kunst heet en daarmee aan het vormgeven van de samenleving, deel nemen. Iets dergelijks kan ook gezegd worden over de manier waarop een democratische samenleving met haar erfgoed omgaat. Cultureel erfgoed kan dan beschouwd worden als een bron van bezinning op de cultuur van nu, die over enkele decennia de vorm van erfgoed zal hebben aangenomen. Zo helpt de omgang met kunst en erfgoed mensen zich persoonlijk en in een sociale context voorstellingen te maken van hun wereld en hun geschiedenis. Hoe verleidelijk het ook is om het recht van stemmen en spreken (of roepen) als het summum van democratie te beschouwen, het recht op de ontwikkeling van vermogens die het begrijpen vergroten, voegt daar iets fundamenteels aan toe. Een van die vermogens is het gebruik van verbeeldingskracht, zowel in de omgang met kunst als met erfgoed. Het heeft tot diep in de jaren negentig geduurd voordat de Nederlandse overheid zich realiseerde hoe desastreus het gebrek aan maatschappelijke inbedding van kunst in de decennia daarvoor had uitgepakt. Pas sinds 2009 hanteren de Raad voor Cultuur en het Fonds voor de Podiumkunsten serieuze criteria die de relatie tussen het maken van kunst en het gebruik ervan versterken en sinds datzelfde jaar wordt de actieve cultuurparticipatie van de Nederlandse bevolking door een speciaal fonds ondersteund. Het was niet eenvoudig voor de Kunstraad en zijn drie commissies van experts om de hierboven omschreven waarden van cultuur voldoende recht te doen op basis van beperkt budget en beperkende criteria die door de provincie als kader waren vastgesteld. Vooral het criterium dat organisaties zouden moeten bijdragen aan de economische bloei van de provincie, pakte soms slecht uit voor instellingen die in de eerste plaats de lokale of regionale bevolkingsgoepen de zo belangrijke mogelijkheid bieden culturele uitingen een plaats in hun leven te geven. Bovendien bevoordeelt dit criterium instellingen die in de stad gevestigd zijn, waar immers gemakkelijker economische spin-off te organiseren valt, zeker ook gezien het professionele karakter van de juist in de stad gevestigde organisaties. Dat de Kunstraad de opdracht ondanks de beperkende criteria heeft aanvaard, was omdat hij ruimte zag voor de commissies om de criteria te bezien in het licht van de fundamentele waarden van culturele uitingen voor de samenleving. De Kunstraad hoopt dan ook dat, op grond van de adviezen van de commissies, de creatieve omgang van de Groninger bevolking met kunst en cultureel erfgoed voldoende gewaarborgd kan worden en zelfs, waar mogelijk gestimuleerd. Daartoe worden culturele instellingen zoveel mogelijk ondersteund in hun pogingen om voor meer mensen van belang en betekenis te zijn. Mét dit advies geeft de Kunstraad het woord, dat wil zeggen de mogelijkheid van denken, met alle verantwoordelijkheden van dien, weer terug aan de politiek. Hans van Maanen, voorzitter Kunstraad Groningen. VOORWOORD

5 INHOUDSOPGAVE Deel I Inleiding 1.1. Kader p De huidige situatie p beeld p Visie p Financiën p.9 Deel II Advies steuninstellingen 2.1. Kader p De huidige situatie p beeld p Visie p Financiën p De instellingen p.14 Bibliotheekwerk p.14 Amateurkoepels p.16 Popmuziek p.18 Amateurkunst en kunsteducatie p Financieel overzicht per instelling p.25 Deel III Advies erfgoed 3.1. Kader p De huidige situatie p beeld p Visie p Financiën p Financieel overzicht per instelling p De instellingen p Noordelijk Scheepvaartmuseum p Openluchtmuseum Het Hoogeland p Museum Stad Appingedam p Veenkoloniaal Museum Veendam p Nationaal Rijtuigmuseum Nienoord p Museum Wierdenland p Muzeeaquarium Delfzijl p Fraeylemaborg p Museum Menkemaborg p Borg Verhildersum p Vesting Bourtange p de Burcht Wedde p de Koetsewagen p Streekhistorisch Centrum Stadskanaal p Klooster Ter Apel p Domies Toen p Oude Groninger Kerken p Gronings AudioVisueel Archief p Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen p Huis van de Groninger Cultuur p Het Museumhuis Groningen/ Het Groninger Molenhuis p Bureau Groninger Taal en Cultuur p Grunneger Toal p Groningen Orgelland p.62 25/26. Libau Steunpunt Cultureel Erfgoed/Monumentenwacht p Behoud Kerkelijke Gebouwen Groningen-Drenthe (SBKGD) p.64 Deel IV Advies kunsten 4.1. Kader p De huidige situatie p beeld p Visie p Financiën p Financieel overzicht per instelling p De instellingen p Groninger Museum p Noorderzon p Noorderlicht p Noorderslag p Theater De Citadel p Liga 68 p Beeldlijn p Literaire Activiteiten Groningen p De Noorderlingen p Jonge Harten Festival p Urban House p Haydn Jeugd Strijkorkest p Peter de Grote Festival p Grand Theatre p Prinses Christina Concours p Haydn Muziek Festival p Noord Nederlands Orkest p Jungle Warriors p Ragamala Nada Yoga p Muziek over Groningen p Productiehuis Popcultuur Groningen p Op Roakeldais p Noord Nederlandse Dans p Club Guy & Roni p Theater te Water p Tryater p Jeugdtheaterschool Wonderboom p Broot p Stranger Things Have Happened p Vreemd Hoofd p De Steeg p Vertellus p Theatergroep Waark p Het Poëziepaleis p Grafisch Museum Groningen p NP3 p Wall House #2 p Kunstprojecten Noorderstation p Global Art Company p.110 Advies over de plannen van de culturele instellingen in de provincie Groningen /

6 Deel I inleiding De provincie bezuinigt, maar ook de gemeenten, de rijksoverheid en in het verlengde daarvan de landelijke fondsen. Het lijkt soms of cultuur en beschaving in een kwade reuk staan. Daar past een schreeuw bij. Helaas is het effect nog niet erg groot. Wel zien we een groeiende inspanning bij veel instellingen om zich minder afhankelijk te maken van de overheden. Het cultureel ondernemerschap groeit. Maar vaak is steun van de overheid onontbeerlijk. Groningen is uniek door de combinatie van stedelijke cultuur en kunst enerzijds en een ommeland met veel erfgoed en veel amateurkunst anderzijds. Die samenhang moet gekoesterd worden door een nauwe samenwerking tussen de Groningse overheden. Het is zowel jammer als onhandig dat de provincie straks besluiten gaat nemen zonder dat er met medesubsidiënten onderhandeld kan worden. Want vrijwel alle instellingen hebben nog één of twee andere overheden die bijdragen. Alleen de steuninstellingen zijn primair van de provincie afhankelijk. Voor de overige instellingen betekent dat, dat noch de Kunstraad Groningen noch de provincie de exacte consequenties van het advies en de besluiten zullen kunnen overzien. De provincie Groningen bezuinigt 21% op cultuur. Dat is meer dan in andere provincies en veel meer dan bijvoorbeeld in Friesland (geen bezuiniging) en Drenthe (5%). De Kunstraad dringt er dan ook bij de provincie op aan om alsnog te besluiten een deel van de voorgenomen bezuinigingen geen doorgang te laten vinden. Het is de verantwoordelijkheid van de politiek om de consequenties van de bezuinigingen voor haar rekening te nemen. Het is een goede zaak dat de mede door de rijksoverheid of rijksfondsen gesubsidieerde instellingen en de noordelijke overheden hebben besloten bij de Raad voor Cultuur en de staatssecretaris van OCW gezamenlijk op te komen voor het noordelijke culturele belang. Dat neemt niet weg dat er ook voor de noordelijke overheden een moment kan komen waarop nadrukkelijk gekozen moet worden. Aanvragen en advisering Het is niet eenvoudig om binnen de gegeven financiële en inhoudelijke kaders tot een advies te komen. De aanvragers, onder wie veel gerenommeerde instellingen en een aantal interessante nieuwkomers, hebben bijna anderhalf keer zoveel subsidie gevraagd als er beschikbaar is. Vooral het budget voor de kunsten is zwaar overvraagd. Er zijn veel nieuwe aanvragers en het is opvallend dat instellingen vaak meer subsidie vragen dan in de lopende periode. Vooral in deze sector heeft de Kunstraad moeilijke keuzes moeten maken. Daarbij wordt aangetekend dat in de meeste gevallen de provinciale subsidie maar een, soms klein, deel van de totale inkomsten bedraagt. Het is overigens opmerkelijk dat de meeste kunstinstellingen in hun beleidsplannen nauwelijks zijn ingegaan op de economische criteria van de provincie. Hoewel de financiële druk in de sector erfgoed minder groot is, speelt het feit dat de provincie hier meer bepalend is als subsidieverstrekker een belangrijke rol. Het verlagen of wegvallen van de provinciale subsidie heeft dan ook grotere gevolgen. Daarom is er in de erfgoedsector vaker een geringe korting toegepast en zijn een aantal pijnlijke knopen doorgehakt. Vooral de steunfuncties zijn sterk afhankelijk van provinciale subsidie. Mede daardoor laat ook hier de financiële krapte zich goed voelen. Het maken van keuzes is des te lastiger omdat er, zowel bij de kunsten als bij het erfgoed, sprake is van een veelheid aan steuninstellingen, verdeeld naar functie en gebied. Er wordt wel projectmatig maar niet beleidsmatig samengewerkt. Bovendien zijn de plannen in veel gevallen concurrerend. Dat vereist een combinatie van beleidsmatig en inhoudelijk adviseren. Met een slinkend budget heeft dat soms ingrijpende consequenties. Opbouw Hieronder en in de drie volgende hoofdstukken van dit advies schetst de Kunstraad achtereenvolgens het beleidsmatige kader, de huidige situatie, het algemene beeld na lezing van de beleidsplannen, een visie en de financiën. Aan het eind van ieder hoofdstuk wordt de financiële vertaling van de adviezen gegeven. DEEL I INLEIDING 5

7 1.1. Kader Op 15 oktober 2009 schreef de provincie Groningen een brief aan alle gesubsidieerde instellingen waarin werd aangekondigd dat er een provinciebrede bezuinigingsoperatie van 20 tot 25% op komst was. Instellingen werd verzocht om daar rekening mee te houden bij het aangaan van structurele verplichtingen. Op 18 mei 2010 verscheen de Voorjaarsnota waarin de kaders van de bezuinigingen werden geschetst. Daarin werd gemeld dat op de cultuurbegroting bijna anderhalf miljoen euro (21%) bezuinigd zou moeten worden, waarbij ook werd vastgelegd dat bestaande afspraken voor structurele subsidies tot 1 januari 2013 zouden doorlopen. Bovendien werden nieuwe criteria voor de drie programma s omschreven. De Kunstraad reageerde in een advies op dit kader. Belangrijke punten waren daarbij het te korte tijdpad en de criteria voor de kunsten. Het tijdpad werd uiteindelijk twee maanden opgeschoven en de criteria werden enigszins aangepast. Naast de bezuinigingen waren de belangrijkste veranderingen: - Het programma Culturele Netwerken wordt omgezet in een programma Steuninstellingen, waarbij scherpe criteria worden geformuleerd. - Het programma Het Verhaal van Groningen blijft in grote lijnen hetzelfde maar de criteria voor de instellingen worden iets aangescherpt. - Het programma Dynamiek in de Kunsten van stad en regio krijgt een aantal criteria die scherp zijn toegesneden op de rol van de instellingen voor economie en toerisme in Groningen. Medio juli 2010 zond de provincie een brief aan alle gesubsidieerde instellingen waarin het kader en de criteria uiteen werden gezet en waarin de procedure werd omschreven. Bovendien werd er in een advertentie van de provincie in de gedrukte media melding gemaakt van de mogelijkheden en de werkwijze. Op 12 oktober 2010 werd aan de Kunstraad de opdracht verstrekt om een advies uit te brengen over de per 1 januari 2011 in te dienen plannen van culturele instellingen voor structurele subsidie in de cultuurnotaperiode Daarbij werden ook de procedurele en financiële kaders aangegeven voor het uit te brengen advies. De Kunstraad was verheugd dat de instellingen twee maanden langer de tijd kregen om een plan te schrijven maar bleef de voor het advies beschikbare tijd, vier maanden, kort vinden. Om iedere vorm van belangenverstrengeling te vermijden en een beleidsmatige en inhoudelijke blik van buiten naar binnen te krijgen werden, na overleg met de provincie, drie commissies ingesteld bestaande uit deskundigen met enige afstand tot de dagelijkse culturele praktijk in Groningen. De samenstelling was als volgt: Kunsten - Ben Hurkmans (Amsterdam), voorzitter, was directeur van de Theaterschool Amsterdam en van het Nederlands Fonds voor de Podiumkunsten, alsmede cultureel attaché in Londen. - Adriaan de Regt (Arnhem), werkte bij IJ-oevers Amsterdam, Kunstgebouw Zuid-Holland en was hoofd Kunst en Cultuur in Schiedam en Arnhem. Hij is nu directeur van het Stedelijk Museum Zwolle. - Saskia van de Ree (Utrecht), werkte bij Dansend Hart, de Bundeling, de Stadsschouwburg Utrecht, was zakelijk directeur van Yo! Opera en is nu werkzaam als zelfstandig adviseur en projectleider. Erfgoed - Bert Looper (Leeuwarden), voorzitter, was stadarchivaris van Den Bosch en Zutphen en directeur van het Historisch Centrum Overijssel. Nu is hij directeur van Tresoar, Fries Historisch en Letterkundig Centrum. - Heleen Buijs (Utrecht), werkte bij de Rijksdienst Beeldende Kunst, was directeur van de Stedelijke Musea Zutphen en later van het Nationaal Gevangenismuseum in Veenhuizen. Zij is nu directeur van het Geldmuseum. - Yme Kuiper (Groningen), is hoogleraar Religieuze en Historische Antropologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. 6 Advies over de plannen van de culturele instellingen in de provincie Groningen /

8 Steunfuncties - Hans Muiderman (Den Haag), voorzitter, was directeur van het Koorenhuis, centrum voor de kunsten Den Haag en adviseur van de minister van OCW op het gebied van cultuureducatie. - Patricia van Ballegooijen-Leo (Arnhem), was hoofd cultuur van de provincie Gelderland en directeur van de stichting Kunst en Cultuur Gelderland. - Rob Bruijnzeels (Vught), had diverse functies in bibliotheken en werkte als staflid bij de Vereniging van Openbare Bibliotheken. Op dit moment is hij betrokken bij de Library School en het Ministerie van de Verbeelding. De begeleiding van het werk van de commissies was in handen van zowel de vaste medewerkers van de Kunstraad Groningen als enkele tijdelijke parttime krachten. Het bestuur van de Kunstraad Groningen had de eindverantwoordelijkheid voor het proces en het voorliggende advies. De commissies startten hun werkzaamheden in december 2010 met een eerste beschouwing van de instellingen in het werkterrein. Tussen begin en half januari 2011 ontving de Kunstraad van de provincie 74 beleidsplannen. Eén beleidsplan werd daar om formele redenen eind maart 2011 nog bijgevoegd. De verdeling over de commissies was als volgt: Steuninstellingen 9; Erfgoed 27; Kunsten 39. In de lopende cultuurnotaperiode is voor de culturele instellingen een bedrag van bijna acht en een half miljoen euro beschikbaar. Er is voor de komende periode voor bijna elf miljoen euro aangevraagd terwijl er iets minder dan zeven miljoen euro beschikbaar is. Bij de kunsten is meer dan tweemaal zo veel aangevraagd als er beschikbaar is. Binnen het cultuurbudget is op dit moment ook een aantal posten dat niet de subsidie aan een instelling betreft maar dat aan bepaalde functies of incidentele projecten wordt besteed. Deze budgetten, samen een kleine twee miljoen euro, maken in principe geen deel uit van het advies. Er zullen vooral in het hoofdstuk over de steuninstellingen enige opmerkingen over worden gemaakt. Het was voor de commissies dus van het begin af aan duidelijk dat er moeilijke keuzes gemaakt moesten worden. In een aantal lange zittingen zijn alle beleidsplannen uitgebreid doorgenomen en getoetst aan de criteria. Aanvullend zijn enkele gesprekken met instellingen gevoerd: drie bij de Steuninstellingen en drie bij Erfgoed. Er zijn geen gesprekken gevoerd met instellingen uit de kunstensector. Door de commissie Kunsten is wel voor tien instellingen een inhoudelijk preadvies gevraagd aan vaste adviseurs van de Kunstraad. De overige beleidsplannen boden voldoende duidelijkheid. De commissieadviezen zijn eind maart 2011 afgerond en in de loop van april 2011 op schrift gezet De huidige situatie Het is een breed palet aan instellingen dat een provinciale subsidie ontvangt en het valt daarbij op welke enorme verschillen er zijn in de percentages provinciale subsidie ten opzichte van de totale inkomsten van de instelling. De steuninstellingen zijn vrijwel geheel afhankelijk van de provinciale subsidie, de erfgoedinstellingen voor gemiddeld ruim een kwart en de kunstinstellingen gemiddeld voor ruim tien procent. Maar zowel bij erfgoed als bij kunsten is soms sprake van een min of meer symbolische bijdrage van een paar procent van de omzet. De impact van de provinciale keuzes is dan ook zeer verschillend. De indruk bestaat dat de hoogte van de bijdrage die de provincie op dit moment geeft sterk is bepaald door het moment waarop de instelling voor het eerst in een cultuurnota werd opgenomen en het op dat moment vastgestelde inhoudelijke en financiële belang. Behalve bij de steuninstellingen is steeds sprake van één of meer medesubsidiënten. Ook de verhouding in deze financiële bijdragen is zeer wisselend. Daarbij kan in overweging worden genomen dat de provincie, behalve op het gebied van de bibliotheekondersteuning en de archeologie geen wettelijke taken heeft. Alles berust op eigen keuzes. Door de provincies wordt de ondersteuning op het gebied van cultuur heel verschillend ingevuld. Daarbij is de provinciale rol vaak minder naar mate er in die provincie meer grote- of middelgrote steden zijn. Die steden hebben vaak een aparte band met OCW en een eigen cultuurbeleid. In de provincie Groningen is er vanuit die optiek maar één stad en dat maakt dat de provinciale rol belangrijker is dan in veel andere provincies. DEEL I INLEIDING 7

9 De professionele kunsten concentreren zich sterk in de stad Groningen. De culturele infrastructuur buiten de stad is smal en kwetsbaar. Er is een aantal theaters dat ook professionele kunst programmeert en er zijn ateliers van beeldend kunstenaars. Zoals te doen gebruikelijk bij provinciale subsidies gaat het bij de kunsten vooral om inhoud en niet om gebouwen. De instellingen op het gebied van het erfgoed die door de provincie worden gesubsidieerd zijn vooral buiten de stad Groningen te vinden. Daar is vaak sprake van kleinere gemeenten als medesubsidiënten. Andermaal moet gewezen worden op de complicatie die ontstaat doordat de provincie Groningen geadviseerd wenst te worden voordat door de stad Groningen en het Rijk zelfs nog maar de kaders van hun beleid zijn aangegeven. En tegen de tijd dat de provincie zal besluiten, valt er, naar het zich laat aanzien, met de andere overheden op instellingsniveau nog niet te onderhandelen. Bovendien zal er, met name ook op het gebied van het erfgoed, goed afgestemd moeten worden met de andere gemeenten in de provincie, die immers in veel gevallen medesubsidiënt zijn beeld Opvallend is de grote dynamiek in het cultuurveld. Met name op het gebied van de kunsten, zien we ook veel nieuwe initiatieven. Veel instellingen zijn bezig om met een open blik naar de toekomst te kijken. Wat ook opviel was dat veel instellingen een soms fors hoger bedrag aan subsidie vroegen. Verder was het opmerkelijk dat maar weinig kunstinstellingen in hun beleidsplannen zijn ingegaan op de sterk veranderende criteria. Zo legden veel aanvragers een accent op de talentontwikkeling, speerpunt in de huidige nota, maar gingen niet of nauwelijks in op het economisch belang. Door de betreffende commissie is natuurlijk in de eerste plaats gelet op de artistieke waarde, maar daarbij moest ook worden getoetst aan de criteria dat het om professionele kunst moest gaan en dat er sprake moest zijn van een economische of toeristische waarde. Sommige plannen waren zo ambitieus dat vraagtekens gezet moesten worden bij de haalbaarheid. Andere plannen verkeerden nog in een beginstadium of betroffen vooral een stapeling van projecten en kwamen zodoende naar de mening van de betreffende commissie niet in aanmerking voor een structurele subsidie. In de erfgoedsector viel minder beweging te constateren. De grote Groningse rijkdom op dit gebied zou actiever onder de aandacht van het publiek gebracht moeten worden in de vorm van nieuwe eigentijdse benaderingen. Daar is niet altijd in voldoende mate sprake van. Zeer opvallend is de versnippering van de steuninstellingen. Dat is des te opmerkelijker omdat het juist deze instellingen zijn die alleen door de provincie worden gesubsidieerd en die daarbij dus niet afhankelijk zijn van andere overheden. Zowel functioneel als geografisch is sprake van een onoverzichtelijke staalkaart aan instellingen, deels bepaald door toeval en deels door moeizame relaties. Dit is niet gunstig en niet efficiënt voor een krachtige ondersteuning van kunsten en erfgoed in Groningen Visie In de volgende hoofdstukken wordt nader ingegaan op de visie per deelgebied. In den brede moet vooral gewezen worden op de noodzaak van samenhang in het cultuurbeleid. Die samenhang zou moeten blijken uit een eendrachtig en gezamenlijk optrekken van de provincie en de stad Groningen. De Kunstraad adviseert de provincie dan ook met klem bij de besluitvorming terdege rekening te houden met de consequenties voor de stad Groningen, mede gelet op het gebruik dat door Groningers van buiten de stad van het aanbod in de gemeente wordt gemaakt. Maar evenzeer moet gewezen worden op de noodzaak van een samenhang met de andere Groningse gemeenten. Krimp, armoede, een zorgwekkende economische positie: cultuur kan en moet een belangrijke rol spelen in de sociale leefbaarheid van de provincie. De eenzijdige aandacht voor economisch en toeristisch nut in de sector kunsten kan leiden tot een verschraling van het aanbod buiten de stad Groningen. Dat zou in strijd zijn met de provinciale visie op de ontwikkeling van het Groningse platteland. 8 Advies over de plannen van de culturele instellingen in de provincie Groningen /

10 Die samenhang moet voor de instellingen, overheden en burgers versterkt worden door kleinschalige hoogwaardige ondersteuning, waarbij zo min mogelijk geografische grenzen moeten gelden en er een eind moet komen aan de veelheid van elkaar deels overlappende, deels concurrerende instellingen. In april 2011, nadat de commissies hun werk vrijwel hadden afgerond, verscheen het programma van het nieuwe college van gedeputeerde staten. Opvallend was dat cultuureducatie daarin weer een speciale vermelding kreeg terwijl die aandacht in de criteria voor de kunsten eerder was verdwenen. Hoopvol is verder dat in het collegeprogramma nadrukkelijk wordt gesproken op ook door ons zo bepleite afstemming met andere overheden Financien Bezuinigen doet altijd pijn. Die pijn is des te meer voelbaar waar het meer instellingen en dus ook meer mensen betreft. Achter elk beleidsplan zit veel kennis en ervaring, betrokkenheid, inspanning en enthousiasme. Er wordt in de cultuursector veel gewerkt door vrijwilligers en de lonen van de professionals behoren zeker niet tot de hoogste in het land. Bovendien trekt kunst en cultuur in Groningen veel publiek. Bezuinigingen verschralen het aanbod. Die schreeuw heeft geklonken en zal vaker klinken. Maar in de cultuursector is ook sprake van nieuw realisme. De sector is zich bewust van nut en noodzaak van hedendaags cultureel ondernemerschap, mits ook de overheid helderheid biedt in haar beleid. Die helderheid is door de provincie helaas gegeven in een bezuinigingsdoelstelling en scherpe criteria. Dat heeft de Kunstraad gedwongen tot duidelijke keuzes. De raad heeft daarbij besloten om niet over de grenzen van de gegeven budgetten te adviseren. Op die manier zouden namelijk instellingen met een positief advies uiteindelijk toch nog met lege handen kunnen komen te staan. Bovendien bestaat het risico dat vervolgens ruimte wordt gezocht in de budgetten die gereserveerd zijn voor incidentele projecten en dat zou een slechte zaak zijn. Die budgetten zijn in deze krappe tijden meer dan ooit nodig. Om te komen tot voldoende pluriformiteit in de lijst van te subsidiëren instellingen is allereerst uitgegaan van een geringe korting: als basis voor de berekeningen is de Kunstraad bij bestaande instellingen uitgegaan van het bedrag dat in 2009 werd toegekend als provinciale subsidie. Er is dus geen rekening gehouden met de bedragen die voor 2013 zijn aangevraagd. In de overzichten is overigens slechts sprake van deze twee jaren (2009 en 2013). Eventuele tussentijdse verhogingen en meerjarenramingen zijn niet meegenomen omdat daar door de instellingen nogal verschillend mee is omgegaan. De genoemde jaren geven een duidelijk beeld. Verder zijn in veel gevallen de subsidiebedragen afgerond op duizend euro. Dat komt de overzichtelijkheid ten goede. Bij de steuninstellingen wordt geadviseerd om, naast een bedrag voor Biblionet, twee bedragen te reserveren voor de taken op het gebied van respectievelijk de cultuureducatie en de amateurkunst. Bij de kunsten zijn de positieve adviezen in een inhoudelijke prioriteitsvolgorde geplaatst. Daarbij worden twee alternatieven geboden. Eén waarbij de zaaglijn na zes instellingen komt te liggen en een ander waarbij, door een korting toe te passen op het Groninger Museum, alle veertien positief beoordeelde subsidieverzoeken (op basis van de subsidie in het jaar 2009) gehonoreerd kunnen worden. Dat zal één van de punten van overleg tussen provincie en gemeente moeten worden. Tot slot Samenwerking zal het motto voor de toekomst moeten zijn. Samenwerking en afstemming tussen de overheden, opdat instellingen niet ongewild in de knel komen. Maar ook samenwerking tussen instellingen, om zich krachtiger te kunnen positioneren. Versnippering is één van de bedreigingen van de kunst- en cultuursector in Groningen. DEEL I INLEIDING 9

11 10 Advies over de plannen van de culturele instellingen in de provincie Groningen /

12 Deel II ADVIES STEUNINSTELLINGEN 2.1. Kader Net als de meeste andere provincies geeft de provincie Groningen subsidie aan organisaties die uitvoerende instellingen op het gebied van kunst en cultuur met hun expertise ondersteunen. In de huidige cultuurnota zijn de steuninstellingen (behalve die op het gebied van het erfgoed) ingedeeld bij het programma Creatieve Netwerken. In de nieuwe kaders die zijn aangegeven door de provincie, verdwijnt dit programma en komt er een aparte doelstelling steunfuncties. Daarvoor heeft de provincie een aantal algemene criteria opgesteld en daarnaast nog aparte criteria voor kunsteducatie, amateurkunst en bibliotheken. Een viertal uitvoerende instellingen dat in de huidige cultuurnota vanuit het programma Culturele Netwerken wordt gesubsidieerd, diende opnieuw een aanvraag in. Deze aanvragen zijn behandeld in de commissie kunsten omdat ze niet vallen binnen het kader van de steuninstellingen. Het betreft: De Steeg, het Jonge Harten Festival, Urban House en Vertellus. Voor het programma steunfuncties werden negen plannen ingediend. Bij vier daarvan ging het om koepelorganisaties op het gebied van de amateurkunst. Van één koepelorganisatie (Stichting Amateurdans) werd geen beleidsplan ontvangen. De overige vijf plannen kwamen van steuninstellingen op het gebied van de kunsteducatie, de amateurkunst en de bibliotheken. Er was één nieuwe instelling bij: POPgroningen. Die komt in de plaats van de Stichting Groverpop, waarvan de subsidie in 2010 werd beëindigd. In de lopende cultuurnota krijgen de gezamenlijke steuninstellingen een subsidie van Voor de nieuwe nota is een bedrag beschikbaar van (dat is 15 % minder) en er is voor aangevraagd. Indien alle plannen zouden worden gehonoreerd, zou dat dus een tekort van opleveren. Voor de steunfuncties gelden de algemene criteria (kwaliteit van de dienst, kwaliteit van de organisatie, publieksopbouw en plaats in het bestel), de bestuurlijke uitgangspunten (uitstijgen boven het lokale, borgen en versterken regionale identiteit, leggen van verbindingen, spreiding en participatie) en een aantal specifieke criteria (zie bij de instellingen) De huidige situatie De provincie Groningen heeft in meerdere opzichten een steunfunctiestructuur die afwijkt van die van andere provincies. Zo is er in de meeste provincies sprake van een Erfgoedhuis waarin diverse taken en functies op het gebied van het erfgoed zijn verenigd. In Groningen is die verdeeld over een aantal instellingen. Daar zal in de paragraaf erfgoed nader op in worden gegaan. Een nauwer samengaan van de steunfuncties op het gebied van kunsten en erfgoed (zoals die bijvoorbeeld bestaat in Noord-Holland) is op korte termijn in Groningen niet haalbaar. Mede in dat licht is besloten om de beleidsplannen van de steunfunctie-instellingen op het gebied van het erfgoed in de commissie erfgoed te behandelen. Wel is het nodig dat er duidelijkheid komt over de taken op het gebied van de erfgoededucatie, omdat op dat gebied sprake lijkt te zijn van een gebrek aan samenwerking. Daarop komt de commissie hieronder nog terug. Meer samenhang dan in veel andere provincies is er op het gebied van de bibliotheken. Biblionet regelt de back-office voor de hele provincie en heeft ook een centrale rol bij de front-office: de bibliotheken zelf. De ondersteuning op het gebied van de kunsteducatie wordt verzorgd vanuit drie instellingen: de Kunstencentrumgroep voor de stad Groningen, het IVAK voor Delfzijl, Appingedam en Loppersum en Kunststation Cultuur voor de rest van de provincie. Daarbij is Kunststation C de enige steunfunctie in de ware zin van het woord, terwijl de andere twee instellingen ook nog veel andere taken hebben, die door de betreffende gemeenten worden gesubsidieerd. DEEL II ADVIES STEUNINSTELLINGEN 11

13 De steunfunctie amateurkunst is beperkt tot het amateurtheater en wordt uitgevoerd door De Prins van Groningen, onderdeel van de Kunstencentrumgroep. Op het gebied van de andere kunstdisciplines is de subsidiëring van de steunfunctie in 1999 door de provincie beëindigd. De popmuziek had een zelfstandige steunfunctie (Groverpop), maar de subsidie aan deze instelling is wegens disfunctioneren in 2010 stopgezet. De subsidies voor de koepelorganisaties voor de amateurkunsten zijn ook in de huidige cultuurnotaperiode in stand gebleven. Naast de subsidies die de instellingen ontvangen zijn er binnen het cultuurbeleid van de provincie Groningen budgetten beschikbaar voor projecten op het gebied van de amateurkunst en de cultuurparticipatie- en educatie. De belangrijke aanvullende betekenis van deze projectgelden wordt in de beleidsplannen van de steuninstellingen regelmatig genoemd. Hoewel deze budgetten formeel buiten het adviesbereik van de commissie vallen, acht zij het belang voor de sector dermate groot dat zij ze wel bij het advies heeft betrokken beeld De versnippering van taken over verschillende instellingen, zowel in functies als geografisch, levert een erg rommelig beeld op. Waar de steunfunctie-instellingen op het gebied van het erfgoed werken voor de hele provincie (dus inclusief de stad Groningen) evenals Biblionet, daar wenst de provincie op het gebied van kunsteducatie en amateurkunst de stad uit te zonderen. Buiten de stad zijn er wel twee instellingen voor kunsteducatie (Kunststation C en IVAK) met een geografische verdeling. De amateurkunst wordt op dit moment alleen ondersteund op het gebied van theater, maar wel provinciebreed. Natuurlijk heeft deze opdeling zijn wortels in de geschiedenis en was het destijds een logische gang van zaken, maar voor burgers en instellingen levert het een onoverzichtelijk beeld op. Dat beeld wordt in de beleidsplannen overigens bevestigd. Het is hoogst opmerkelijk dat de verschillende instellingen niet of nauwelijks naar elkaar verwijzen. Maar wel worden plannen gemaakt die zich begeven op het functionele en geografische werkterrein van andere door de provincie gesubsidieerde instellingen. Zo betrekt het IVAK uit Delfzijl de gemeenten Bedum en Eemsmond bij het (gesubsidieerde) werkgebied, terwijl Kunststation C daar nu werkzaam is en zich ook op de amateurkunstondersteuning wil gaan richten, waar dat op theatergebied nu een taak van de Kunstencentrumgroep is. En de Kunstencentrumgroep wil relaties gaan leggen met het onderwijs, wat nu de kerntaak van Kunststation C is. Bovendien is het opmerkelijk dat samenwerkingsverbanden hoogstens projectmatig zijn en geen structurele basis hebben. De meeste plannen bieden geen perspectief op lange termijn. Men gaat uit van het behoud van de huidige situatie en wenst vanuit die basis te komen tot een functionele of geografische uitbreiding. Het verbaast de commissie dat de vijf betrokken instellingen geen strategische verbanden zijn aangegaan of met een samenhangende visie zijn gekomen. Nu is er sprake van elkaar beconcurrerende plannen en dat in de wetenschap dat er een forse bezuiniging op komst is. Van een nieuwe visie is eigenlijk geen sprake en het valt op hoe weinig concreet de meeste plannen zijn. De meerwaarde voor de burger of voor de scholier komt, behalve bij het IVAK, weinig uit de verf Visie Ondanks het enthousiasme en de grote betrokkenheid van leiding en medewerkers ziet de commissie het gebrek aan samenhang van de verschillende steunfunctieorganisaties als een zwakke schakel in het Groninger cultuurbeleid. Zeker in tijden van bezuiniging is dit geen goed uitgangspunt. Zowel op het gebied van het erfgoed als op het gebied van de kunsten wordt sterk gedacht vanuit deelsectoren en disciplines en soms ook nog vanuit een te scherp onderscheid tussen stad en ommeland. Dat komt een stevige professionele ondersteuning van de sector niet ten goede, hoe kwalitatief goed die deelaspecten ook verzorgd worden. 12 Advies over de plannen van de culturele instellingen in de provincie Groningen /

14 Ook de provinciale criteria bieden geen duidelijke handvatten voor een integrale visie omdat ze sterk zijn toegesneden op de deelgebieden en niet op de cultuurondersteuning in brede zin. Het was dan ook onvoldoende om de beleidsplannen puur op de criteria te toetsen, omdat dat geen advies binnen de gegeven financiële kaders zou opleveren en de plannen elkaar bovendien overlappen. Daarbij moest de commissie vaststellen dat, behalve dat van Biblionet, geen van de ingediende plannen voldeed aan de provinciale criteria en bovenbeschreven uitgangspunten. Daarover later meer. De commissie constateert dat het aantal kunstbeoefenaars in de vrije tijd ook in Groningen enorm is en in aantal niet afneemt. Steeds meer blijken mensen zich te organiseren in informele verbanden, soms tijdelijk, gemotiveerd door de behoefte aan inhoud en kwaliteit. Er is steeds vaker sprake van combinaties van kunstdisciplines (cross-overs). De grens tussen zinvolle vrijetijdsbesteding en semiprofessionele ambities is vaak moeilijk te trekken. De commissie meent dat een effectieve ondersteuning voor de amateurkunst met deze ontwikkelingen rekening moet houden. In het onderwijs is het beleid sterk gericht geweest op de randvoorwaarden voor cultuureducatie. Nu is het tijd om meer aandacht te richten op de kwaliteit en de inhoud ervan. Een intensief en langdurig partnerschap tussen school en culturele instelling is een manier om dat te realiseren. De zelfredzaamheid van zowel burgers als instellingen neemt toe. Ondersteuning is vooral nodig voor het leggen van verbindingen. Burgers, scholen en instellingen zijn zelf verantwoordelijk voor de uitvoering. Bovengenoemde ondersteuning is toekomstgericht en flexibel en moet vorm krijgen in een lichte constructie die is aangepast aan het digitale tijdperk. De financiering van activiteiten heeft het karakter van een startfinanciering, zo dicht mogelijk bij de uitvoerende partijen. De commissie heeft dan ook de volgende uitgangspunten geformuleerd: - Zij onderscheidt (naast het erfgoed) drie beleidsterreinen, waarop de provincie een steunfunctie zou kunnen subsidiëren: bibliotheken, amateurkunst en kunsteducatie. - Er moet zo min mogelijk sprake zijn van functionele en/of geografische versnippering. - Er moet sprake zijn van een zo licht mogelijke constructie, die de eigen verantwoordelijkheid stimuleert en is aangepast aan de digitale eisen die deze tijd stelt Financien Eerder gaf de commissie al aan dat er ongeveer 15% minder beschikbaar is voor de steunfunctieinstellingen dan in de lopende periode. En om het nog scherper te stellen: wanneer het door Biblionet gevraagde bedrag volledig gehonoreerd zou worden, blijft er voor alle andere instellingen samen slechts over. Het is dus duidelijk dat er keuzes gemaakt moeten worden. Daarbij moet nadrukkelijk worden gesteld dat het onmogelijk is om alle in het provinciaal beleidskader geformuleerde doelstellingen op basis van de beschreven criteria en binnen het ter beschikking staande budget te realiseren. Na beoordeling van alle plannen, heeft de commissie daarom een financiële afweging op hoofdlijnen gemaakt, die recht doet aan een verdeling van middelen over de diverse functies die de provincie zou moeten ondersteunen. Omdat de plannen van een aantal instellingen elkaar overlappen is dus (behalve bij Biblionet) niet primair van de instellingen uitgegaan maar van de taken. In grote lijnen komt die afweging neer op: Bibliotheekondersteuning: Amateurkunst (incl. popmuziek): Kunsteducatie: In onderstaande tekst gaat de commissie hier nader op in. DEEL II ADVIES STEUNINSTELLINGEN 13

15 2.6. De instellingen bibliotheekwerk Biblionet Biblionet is in 2000 ontstaan uit een fusie van de Provinciale Bibliotheekcentrale en de Openbare Bibliotheek Groningen. Biblionet is verantwoordelijk voor de exploitatie van het bibliotheekwerk in stad en provincie. Gemeenten financieren de kerntaken van de lokale bibliotheken. Voor de 23 gemeenten is het bibliotheekwerk georganiseerd in acht clusters. Er zijn begin bibliotheken en 130 halteplaatsen voor de bibliobus. Het publiek wordt bediend via de frontoffice, de bibliotheken en de bibliobus. Het publiek bestaat zowel uit individuele leden als uit instellingen als scholen, verzorgingshuizen e.d. De serviceorganisatie (back-office) richt zich op bibliotheken, instellingen en gemeenten. Tot de taken van de serviceorganisatie behoren het verstrekken van inlichtingen, achtergrondcollectie, automatisering, digitale dienstverlening, expeditie en beheer, collectievorming en educatieve dienstverlening. Bovendien behoort innovatie tot de taken van de serviceorganisatie. Er werken 70 van de in totaal 355 medewerkers. Een deel van de taken van de serviceorganisatie wordt uitgevoerd door de centrale vestiging van de Openbare Bibliotheek Groningen. In 2009 ontving Biblionet van de provincie Groningen Dat is 15,2% van de inkomsten. Die inkomsten bestaan in totaal voor 74% uit subsidies. Voor 2013 wordt aan de provincie een subsidie gevraagd van op een totaal bedrag aan inkomsten van (16,8% van het totaal). Biblionet omschrijft als centrale punten in zijn beleidsontwikkeling het verhogen van de kwaliteit van de beleids- en organisatieontwikkeling en het verhogen van het aantoonbaar maatschappelijk rendement. Daarbij moet worden ingespeeld op ontwikkelingen op het gebied van sociale cohesie, leefbaarheid en krimp. Dat leidt onder andere tot een nieuw concept van een (regionaal gecentraliseerde) bibliotheek. Daarbij wordt ook goed gelet op de ontwikkelingen op het gebied van onderwijs en welzijnswerk. Daarnaast wordt het Groninger Forum genoemd als een vorm van eigentijdse brede samenwerking. Het is de bedoeling om de programmering en thematiek van het Forum ook provinciebreed te brengen. Er wordt met Kunststation C gewerkt aan een doorlopende leerlijn media-educatie. In de komende tijd zal verder worden gewerkt aan de ontwikkeling van het digitale domein (doorontwikkelen van digitale loketten en digitale verbindingen, zowel naar burgers als naar instellingen), het fysieke domein (de geleidelijke invoering van het nieuwe bibliotheekconcept), de maatschappelijke verbinding (vraagsturing, samenwerkingsverbanden, maatschappelijke ontwikkelingen, relatie met het onderwijs, het bereiken van zwakkeren in de samenleving en jongeren, het terugdringen van taalachterstand) en kwaliteit (zowel wat de bediening van de klant als de collectievorming betreft). Biblionet voldoet aan alle in het toetsingskader beschreven criteria voor een steunfunctie op het gebied van het bibliotheekwerk. Het is een goede zaak dat Groningen één organisatie heeft voor alle bibliotheken in stad en provincie. Die integrale en brede benadering kan als voorbeeld dienen voor de culturele ondersteuning op andere gebieden. Biblionet is overal, een gegeven dat veel meer ingezet zou moeten worden voor de spreiding en participatie van cultuur in Groningen in brede zin. 14 Advies over de plannen van de culturele instellingen in de provincie Groningen /

16 Het beleidsplan is professioneel en degelijk en benoemt alle aspecten die relevant zijn voor dit werkterrein. Dat neemt niet weg dat er een aantal kanttekeningen kan worden gemaakt: - Biblionet is de grootste provinciebrede culturele organisatie. De commissie mist echter een visie op de mogelijkheden die dit op een breder gebied van de culturele ontwikkeling zou kunnen bieden. - Biblionet is een belangrijke partner in het Groninger Forum. De commissie mist echter een visie op de vraag hoe, los van het al dan niet doorgaan van het gebouw, de forumgedachte in de hele provincie gestalte kan krijgen. - We zien op veel maatschappelijke gebieden dat er enerzijds sprake is van globalisering, dat hand in hand gaat met digitalisering, terwijl anderzijds de kleinschalige eigen omgeving aan waardering wint. Het nieuwe bibliotheekconcept (regionale, vaak gemeentelijke, centralisatie) zit daar net tussenin. De commissie heeft twijfels over de haalbaarheid ervan op termijn. Zij meent dat er scherp zou moeten worden ingezet op nog sterkere uitbreiding van de digitale dienstverlening aan de ene kant en op kleinschalige sterk lokale voorzieningen, in samenwerking met andere lokale voorzieningen, aan de andere kant. Dat zou in het kader van een visie op krimp en digitalisering nader uitgewerkt moeten worden. Daarbij kan worden uitgegaan van een visie op de actieve en participerende burger. - Diverse gemeenten hebben al besluiten genomen over bezuinigingen op hun bibliotheekvestigingen en het valt te verwachten dat meer gemeenten zullen volgen. Deze inkrimping van de front-office zal ook moeten leiden tot een kleinere back-office. De provincie zou in elk geval niet het gat moeten opvullen dat ontstaat door gemeentelijke bezuinigingen. Ook voor Biblionet geldt het bovenomschreven uitgangspunt: een zo licht mogelijke constructie. - De begroting van Biblionet is ingedeeld in functionele posten (personeel, huisvesting). Daardoor is het moeilijk te zien welke uitgaven worden gedaan op het gebied van innovatie en educatie. Desgevraagd stelt Biblionet dat die taken te sterk verweven zijn met het andere werk om ze uit te splitsen. Dat wekt verbazing waar het gaat om een zo professionele organisatie als Biblionet. Op deze manier is geen inzicht te krijgen in de inhoudelijke besteding van de middelen. - In het verlengde van de vorige kanttekening merkt de commissie op dat zij geen beeld heeft kunnen krijgen van het deel van de uitgaven dat wordt besteed aan de taken die specifiek bij de provincie horen. Natuurlijk is er begrip voor dat in een organisatie van deze omvang geen sprake is van een exacte financiële functiescheiding. Maar, juist in tijden van krapte, moet het duidelijk zijn welke uitgaven ten laste van welke klanten, afnemers of subsidiënten komen. Bij de advisering ten aanzien van het subsidiebedrag moet de commissie rekening houden met het voor steunfuncties beschikbare budget. Zoals eerder aangegeven, moet zij daarom scherpe keuzes maken. Zij adviseert daarom om in plaats van het gevraagde bedrag van een bedrag van toe te kennen. Dat is bijna 10% minder dan in de vorige periode. Los van de beschikbare middelen ziet de commissie ook een afnemend beroep op de back-office. Daarbij adviseert zij de provincie om als voorwaarde te stellen dat er meer inzicht moet worden gegeven in de inhoudelijke besteding van de middelen. Speciale aandacht dient daarbij uit te gaan naar de middelen die besteed worden aan educatie. Die zouden helder en duidelijk zichtbaar moeten zijn en ook als zodanig begroot en verantwoord moeten worden. DEEL II ADVIES STEUNINSTELLINGEN 15

17 amateurkoepels In vrijwel alle provincies zijn er (koepel)organisaties van en voor de verenigingen van kunstbeoefenaars in de diverse kunstdisciplines die zorgen voor belangenbehartiging en die vaak ook andere activiteiten en cursussen organiseren. Soms is er sprake van directe subsidie, soms is er een steunfunctie bij betrokken en soms is van subsidie geen sprake. In Groningen krijgen tot nu toe vijf koepelorganisaties in totaal subsidie, waarvan het grootste bedrag naar de SAMO (harmonie, fanfare, drum- en brassbands en majorettes) gaat. Voor de volgende cultuurnotaperiode wordt vrijwel hetzelfde bedrag gevraagd. Voordat de commissie ingaat op de afzonderlijke organisaties doet zij de volgende constateringen: - De koepels voldoen niet aan de provinciale criteria voor steunfuncties, onder meer omdat ze elk maar één kunstdiscipline bestrijken. - Er is geen sprake van onderlinge samenwerking. De koepels richten zich uitsluitend op de eigen achterban. - De koepels beperken zich tot de kunstbeoefenaars die in verenigingsverband actief zijn. - Voor de aangesloten verenigingen hebben de koepels zeker een bindende functie, maar veel kunstbeoefenaars zijn niet bij een vereniging aangesloten. Koninklijk Provinciaal Groninger Rederijkers Verbond Het Koninklijk Provinciaal Groninger Rederijkers Verbond bundelt ongeveer dertien rederijkerskamers die zich bezighouden met toneel, voordracht en poëzie. Het beleidsplan bevat alleen een zeer beknopte opsomming van de voorgenomen activiteiten. Die betreffen de jaarlijkse najaarsvergadering en het jaarlijkse concours. Daarvoor wordt een subsidie van gevraagd. Op de overige provinciale criteria of andere aspecten van het voorgenomen beleid wordt niet ingegaan. Gronings Centrum voor Amateurtheater Door het Gronings Centrum voor Amateurtheater is een beknopt beleidsplan ingediend. Het GCA is vooral een belangenbehartigende organisatie. Het inhoudelijke werk wordt verricht door De Prins van Groningen, een van de afdelingen van de Kunstencentrumgroep. Het GCA draagt bij aan het blad voor amateurkunst Blick en vraagt een jaarlijkse subsidie van Stichting Samenwerkende Korenorganisaties in de provincie Groningen De Stichting Samenwerkende Korenorganisaties in de provincie Groningen heeft intensieve contacten met vier aangesloten korenbonden. Het grootste deel van de provinciale subsidie wordt doorgegeven aan die bonden. Daarnaast wordt de korenronde Groningen georganiseerd en zijn er algemene organisatiekosten. De subsidie ( 6.200) wordt gevraagd voor de voortzetting van het bestaande werk. Stichting Samenwerkende Amateur Muziek Organisaties De Stichting Samenwerkende Amateur Muziek Organisaties is een samenwerkingsverband van twee muziekbonden. Globaal wordt de subsidie gelijkelijk verdeeld over scholing, de organisatie en de beide bonden. Opvallend is de terugloop van de belangstelling voor de cursussen. De SAMO heeft geen beleidsplan ingediend, maar een beknopt activiteitenoverzicht en een begroting. Op basis van deze uiterst summiere informatie hoopt men een provinciale subsidie van per jaar te ontvangen. Voor dit bedrag worden cursussen en studiedagen georganiseerd en de bestuurskosten worden ermee betaald. De Kunstencentrumgroep heeft in zijn beleidsplan de bijdragen voor de koepels aan zichzelf toegerekend. Daarop zal de commissie hieronder bij Amateurkunst nader ingaan. 16 Advies over de plannen van de culturele instellingen in de provincie Groningen /

18 Uit de (meest erg summiere) plannen van de koepelorganisaties spreekt weinig visie en ambitie. Men gaat door op de ingeslagen weg en gaat nauwelijks in op de veranderingen die zich voordoen in de wereld van de kunstbeoefenaars en de samenleving. Toch vormen de koepels een verbindend element tussen diegenen die in verenigingsverband muziek maken, zingen of toneelspelen. De activiteiten van het Gronings Centrum voor Amateurtheater zijn feitelijk een onderdeel van het werk van De Prins van Groningen. Ook de relatie tussen het Provinciaal Rederijkers Verbond en De Prins van Groningen is een nauwe. De Stichting Voor Amateurdans heeft geen beleidsplan ingediend. De SAKO en de SAMO functioneren als zelfstandige organisaties. Mede omdat de koepelorganisaties niet voldoen aan de provinciale criteria adviseert de commissie de directe subsidierelatie tussen de provincie en de koepels te beëindigen: er is geen sprake van een steunfunctie zoals die wordt omschreven. Maar de commissie adviseert ook om het budget dat voor de uitvoerende activiteiten van de koepels was bestemd deel te laten uitmaken van een Gronings Fonds voor de Cultuurparticipatie (zie aldaar). Het geld dient daar voor de eerste twee tot drie jaar gelabeld beschikbaar te zijn voor activiteiten en projecten van de koepelorganisaties. Daarvoor moeten dan wel concrete plannen worden ingediend. Het gaat om een bedrag van DEEL II ADVIES STEUNINSTELLINGEN 17