DATUM BEHANDELING IN D&H 21 ttieī 2013

Transcriptie

1 DATUM VERGADERNG JLAGE(N) AGENDAPUNTNUMMER 27jUnİ203 ^ DATUM EHANDELNG N D&H 2 ttieī 203 ommissie 0 MH (2 juni 203) AAN DE VERENGDE VERGADERNG watershap Hollandse Delta REACTE P HET ACCUNTANTSVERSLAG JAARREKENNG 202. Aanleiding p heeft de aountant na afronding van de ontrole op de jaarrekening 202 een aountantsverslag geshreven. Dit doument is ambtelijk besproken in de DR van 7 april jl. De Auditommissie heeft in zijn vergadering van 23 april jl. kennisgenomen van de inhoud van het aountantsverslag. De aountant heeft hierbij een korte toelihting gegeven. ij deze ontvangt u de reatie van het ollege op het aountantsverslag. 2. Voorstel Voorgesteld wordt:. kennis te nemen van het aountantsverslag jaarrekening 202; 2. kennis te nemen van de reatie van het ollege van dijkgraaf en heemraden op dit aountantsverslag. 3. Motivering Algemeen n 202 is het watershap er voor de eerste keer in geslaagd om zowel voor het aspet getrouwheid als voor rehtmatigheid een goedkeurende verklaring te verkrijgen. Het oordeel van de aountant is voor het ollege een bevestiging dat de finaniële beheersing van de organisatie zih weer verder heeft ontwikkeld. n de ontroleverklaring is opgenomen dat de jaarrekening voldoet aan de verslaggevingsvoorshriften. De Auditommissie heeft in haar vergadering van 23 april 203 de jaarrekening en het verslag van de aountant behandeld. De aountant heeft in deze bijeenkomst een toelihting gegeven op zijn ontrole en rapportage. De Auditommissie heeft postief geadviseerd. n het onderstaande wordt per paragraaf van het aountantsverslag - daar waar aanbevelingen door de aountant worden gedaan - de reatie van het ollege van dijkgraaf en heemraden weergegeven. 2.4 ntwikkeling beshouwing toekomst De aountant heeft vastgesteld dat de meerjarenraming niet strutureel sluitend is. Het Watershapsbesluit (art 4.6 lid ) shrijft voor dat er in beginsel sprake moet zijn van een strutureel sluitende (meerjaren) raming. Geadviseerd wordt maatregelen te treffen om te komen tot een sluitende meerjarenraming. ij de bestuurlijke behandeling van de

2 DATUM VERGADERNG 27 juľi 203 PAGNA 2 NDERWERP Reatie op het aountantsverslag jaarrekening 202 begroting 203 e.v. is uitvoerig gesproken over de hoogte van de belastingopbrengst. Dit heeft geresulteerd in een struturele belastingverhoging van 0,5Vo. Hiermee is het begrotingsjaar 203 sluitend. Meerjarig is vanaf 204 geen sprake van een sluitende begroting. ij het opstellen van de begroting 204 wordt de aanbeveling van de aountant in aht genomen en is het streven om te komen tot een sluitende meerjarenraming Administratieve organisatie en interne beheersing Algemeen watershap Hollandse Delta De aountant heeft vastgesteld dat, middels de verbeteragenda, de voortgang van verbeteringen wordt gemonitord en dat verbeteringen zijn gerealiseerd. De aountant geeft aan dat monitoring nu vooral vanuit onernontrol plaatsvindt, maar dat het van belang is dat de verbeteringpunten een plek krijgen in de gehele organisatie en dat de goede werking van de geïmplementeerde verbeteringen wordt bewaakt. Het risio is dat niet wordt doorgepakt en dat verbeteringen niet tot het gewenste effet leiden. Zowel bestuurlijk vanuit het ollege als ambtelijk vanuit de diretieraad wordt nadrukkelijk gestuurd op het realiseren van de voorgenomen verbeteringen. De uitdaging hierbij is dat het management steeds beter zijn rol oppakt waarbij het 'in-ontroľ komen en blijven een onderdeel is van de dagelijkse bedrijfsvoering. 5. Controle rehtmatigheid - algemeen De aountant heeft vastgesteld (mede op basis van de uitgevoerde interne ontrole) dat bij een aantal inkoopdossiers de EU-aanbestedingsregels ten onrehte niet zijn nageleefd. Dit resulteert in een rehtmatigheidsfout van C ,-- over het boekjaar 202. Een deel van deze fout (C ,- -) betreft een na-ijleffet uit voorgaande jaren. Het werken met zogenaamde inkoopatieplannen per afdeling moet waarborgen dat in de toekomst dergelijke fouten niet meer worden gemaakt. 5.2 egrotingsrehtmatigheid De aountant heeft overshrijdingen vastgesteld van de begrote (netto) kosten van drie investeringskredieten en van de lasten ten opzihte van de begroting na wijziging op het programma Watersysteem op orde en op het programma Wegen op orde. De overshrijdingen zijn toereikend geanalyseerd en wegen derhalve niet mee in de oordeelsvorming van de aountant inzake rehtmatigheid. De aountant adviseert om in het vervolg een paragraaf rehtmatigheid op te nemen in het jaarverslag. Hierin wordt verantwoording afgelegd over het rehtmatig handelen. Deze aanbeveling wordt door het ollege overgenomen en in de verbeteragenda opgenomen. 6. Frauderisio De aountant signaleert dat frauderisioanalyses geen zihtbaar onderdeel vormen van de interne beheersingsomgeving en dat het belang van het vermijden en ontdekken van fraude niet voldoende uit de administratie blijkt. Het ollege ondershrijft het frauderisio zoals door de aountant wordt geshetst. Het ollege is evenwel van mening dat de governane strutuur bij WSHD voldoende borging biedt om fraude zoveel als mogelijk te vermijden. Daarnaast heeft de organisatie in 202 de nodige intensieve aandaht besteed aan het onderwerp "integriteit en fraude". Het gehele personeel heeft een workshop gevolgd over dit onderwerp. ok is een zogenaamde geldstroomanalyse uitgevoerd op betalingen door een externe forensish aountant. Hieruit is geen bevinding naar voren gekomen die duidt op fraude. 4. Risio's Niet van toepassing.

3 DATUM VERGADERNG 27jUľlİ203 PAGNA 3 NDERWERP Reatie op het aountantsverslag jaarrekening Gevolgen a. Finanieel: Niet van toepassing. b. Personeel: Niet van toepassing.. Juridish: Niet van toepassing. watershap Hollandse Delta d. Duurzaamheid: Niet van toepassing. e. Communiatief: Niet van toepassing. g. Wijze van publieren: 3 Niet van toepassing D ntranet nternet D Terinzagelegging D Pers 6. Verdere aanpak/proedure De aanbevelingen van de aountant die zijn overgenomen door het ollege worden opgenomen op de interne Verbeteragenda ten einde de voortgang van de verbeteringen te monitoren. 7. Evaluatie Niet van toepassing. Dijkgraaf en heemraden, seretaris-direteur, dijkgraaf, drs. A.A. van Vliet ing. J.M. Geluk. ijlagen () Aountantsverslag jaarrekeningen 202

4 Rapport uitgebraht aan de leden van het algemeen bestuur van het watershap Hollandse Delta Aountantsverslag jaarrekening 202

5 Deloitte Wilhelminakade Deloitte Aountants.V AP Rotterdam Postbus CA Rotterdam Nederland Tel: Fax: Aan de leden van het algemeen bestuur van het watershap Hollandse Delta Postbus GC RDDERKERK Datum ehandeld door ns kenmerk drs. J. Shot RA Zmv7550 nderwerp Aountantsverslag jaarrekening 202 Uw kenmerk Geahte leden van het algemeen bestuur, Hierbij ontvangt u ons aountantsverslag over het boekjaar 202. Daarin zijn onze belangrijkste ontrolebevindingen samengevat. Voorts treft u een analyse aan van de ontwikkelingen in uw vermogen en resultaat. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van het ollege van dijkgraaf en heemraden van watershap Hollandse Delta. n overeenstemming met uw opdraht hebben wij hebben de jaarrekening 202 geontroleerd. Wij zijn voornemens om bij deze jaarrekening een goedkeurende ontroleverklaring te verstrekken. Dit aountantsverslag bespreken wij met uw auditommissie op 23 april 203. ij die gelegenheid beantwoorden wij ook graag uw eventuele vragen. Wij maken u erop attent dat voor dit aountantsverslag een beperkte verspreidingskring geldt. Het aountantsverslag is uitsluitend bestemd voor het algemeen bestuur (VV) en het ollege. Het is zonder voorafgaande toestemming niet toegestaan om dit aountantsverslag te publieren. Dit geldt ook voor de publiatie op uw website. Wij geven u toestemming om dit aountantsverslag openbaar te maken ten behoeve van de bestuurlijke behandeling in het algemeen bestuur. Hoogahtend, Deloitte W. p alle opdrahten verriht door Deloitte zijn de 'Algemene Voorwaarden Dienstverlening Deloitte Nederland, november 200' gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel onder nummer van toepassing. Deloitte Aountants.V. is ingeshreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer Member of Deloitte Touhe Tohmatsu Limited

6 Deloitte 2 nhoud Managementsamenvatting 3. nleiding 5. De opdraht die u ons hebt verstrekt 5.2 Gezamenlijkerisioanalyseals basis 5.3 nze onafhankelijkheid is gewaarborgd 6 2. Uw vermogen en resultaat 7 2. Vermogen Resultaat Vermogenspositie en shuldpositie ntwikkeling beshouwing toekomst (ontwikkeling) 9 3. Controlebevindingen jaarrekening Verloop ontrole Risio' s in de jaarrekening - Garantstelling HVC Toepassen nota AWA (ativeren, waarderen en afshrijven) 3.4 Tijdigheid en volledigheid van subsidies 4. Administratieve organisatie en interne beheersing Algemeen 4.2 Automatisering 2 5. Controle rehtmatigheid 2 5. Algemeen egrotingsrehtmatigheid 2 6. Frauderisio 4 7. Tenslotte 5

7 Ë i ö f««m * "«rî P V " j 2 o li w o m Í WD CS '5 os n ) Ē e S 0) WD 03 C į C XS C heder nzekei ox e ex u onzekerheden ìĩ 9 fa i MM ^

8 > z z > 2 z' > z' > Z' e í C G > 'H 4) M C 8» - CL, C Î «2 -Ē SÍ > J m mm s ų ŭ Ü ŬJ 5 Ü T3 C îi J 8 o T3 C Si iá - Ü 6 JU ) N CN ra s CN Ď 00 J E E J»í " 'Ē CN «l y i ü E ü ë 8 e fi) CL a S3 E 3 - S o -m H u Sž.ie ei «i 5 o s WC 'E «Ä Ei li al J E Gř w es -o 3 «5 «e JS o g Ä s «2 E 'E a es E es es E a 9 J2 ft

9 Deloitte 5. nleiding. De opdraht die u ons hebt verstrekt innen het kader van een meerjarige overeenkomst tussen uw watershap en Deloitte Aountants.V. tot het ontroleren van uw jaarrekening worden elk jaar de onderlinge afspraken formeel bevestigd door middel van een opdrahtbevestiging. Met de opdrahtbevestiging van 24 oktober 202 heeft u ons op meer gedetailleerde wijze opdraht gegeven tot het ontroleren van de jaarrekening Gezamenlijke risioanalyse als basis nze ontrole start met het maken van een analyse van de risio's waar u als watershap mee te maken heeft. Deze risioanalyse zien wij als een gezamenlijke atie van ons ontroleteam en vertegenwoordigers van uw watershap (bestuur en management) en maakt deel uit van ons preauditgesprek. Het doel hiervan is op basis van gezamenlijke kennis van uw organisatie en uw omgeving en branhe tot een zo volledig en bruikbaar mogelijke risioanalyse te komen, die als basis voor verdere ontrolewerkzaamheden zal dienen. Het gaat hierbij om de externe risio's en de risio's in de bedrijfsvoering. ij deze inventarisatie zal fous liggen op de risio's in de voor de jaarrekening relevante proessen. De uitkomsten van deze proessen dienen te resulteren in verantwoorde transaties in de jaarrekening. nze risioanalyse en daarop gebaseerde ontroleaanpak rihten zih niet uitsluitend op de jaarrekening zelf, maar ook op het systeem van interne beheersing. Hoe beter dat systeem funtioneert, hoe meer zekerheid er bestaat dat betrouwbare informatie wordt opgeleverd, zowel tussentijds als bij de jaarverantwoording. mdat deze interne beheersing het gehele jaar goed dient te funtioneren, hoeven wij met de aanvang van onze ontrole niet te wahten totdat de jaarrekening gereed is. nze ontrole vindt daarom voor een belangrijk deel reeds in de tweede helft van het boekjaar plaats. Wij onderzoeken tijdens de interim-ontrole de proes- en programmarisio's, om te bepalen of hierin voldoende beheersmaatregelen (de A/C) zijn getroffen. Het produt van deze fase van de ontrole is een managementletter met daarin, wanneer dit aan de orde is, opgenomen verbeterpunten ter verdere optimalisatie van de interne beheersing. De managementletter (kenmerk 27007mvZ550) is op 2 deember 202 aan het ollege van dijkgraaf en heemraden aangeboden en vervolgens ook besproken in de auditommissie. ij de jaarrekeningontrole stellen wij vast of de jaarrekening is opgesteld volgens de geldende verslaggevingsvoorshriften (Watershapsbesluit), of de door u opgestelde jaarrekening een getrouw beeld geeft en of de baten en lasten en balansmutaties rehtmatig tot stand zijn gekomen. ok stellen wij vast dat de posten in de jaarrekening adequaat zijn toegeliht. nze ontrole houdt niet in dat wij alle posten ontroleren.

10 Deloitte 6 nze aanpak heeft als doel om belangrijke onjuistheden en/of onrehtmatigheden te ontdekken, rekening houdend met de materialiteitsgrenzen zoals vastgelegd in het Watershapsbesluit. Het produt van de jaarrekeningontrole is de ontroleverklaring bij de jaarrekening en dit voorliggende aountantsverslag. p 4 maart 203 zijn wij gestart met de ontrole van de jaarrekening. De oneptjaarrekening was bij de start van de ontrole gereed. Het ontroleproes is voorspoedig opgelopen. ij aanvang van de balansontrole was de kwaliteit van de ter ontrole aangeboden oneptjaarrekening en het bijbehorende jaarrekeningdossier goed te noemen. De dossiervorming was adequaat en tevens hebben wij volledige medewerking van uw medewerkers gehad bij het uitvoeren van onze ontrolewerkzaamheden. De belangrijkste bevindingen vanuit onze ontrole en de daaraan gekoppelde adviezen hebben wij in dit verslag opgenomen. Wij vragen de komende periode uw aandaht voor het opvolgen van de gegeven adviezen die naar onze mening diret bijdragen aan een verbetering van de verslaglegging, het inziht in de finaniële positie dan wel de verbetering van de interne beheersing van uw organisatie. Wij adviseren u om de follow-up van de bevindingen te bewaken..3 nze onafhankelijkheid is gewaarborgd De voorshriften in het kader van onafhankelijkheid zijn binnen de beroepsorganisatie van aountants (het NA) opgenomen in de "Nadere Voorshriften inzake onafhankelijkheid van de openbaar aountant" (hierna: NV) en vormen een belangrijk onderdeel van het 'normenkader' waaraan een aountant moet voldoen. De naleving van de NV is binnen de organisatie van Deloitte ingebed. n navolgend overziht hebben wij onze dienstverlening aan uw organisatie samengevat: Controle gerelateerde diensten» Controle jaarrekening 202» Controle diverse speifieke verantwoordingen Adviesdiensten «Fisale advisering «Cursussen» Geldstroomanalyse

11 Deloitte 7 p basis van onze toetsing aan het 'normenkader' en waar nodig aanvullend getroffen maatregelen onluderen wij dat onze onafhankelijkheid als ertifierend aountant bij uw watershap in 202 voldoende is gewaarborgd. 2. Uw vermogen en resultaat n de volgende paragrafen geven wij onze analyse van het resultaat en het vermogen van uw watershap. 2. Vermogen n het Watershapsbesluit, de verslaggevingsregels van watershappen, wordt een duidelijk ondersheid gemaakt tussen resultaatbepaling en resultaatbestemming. Alle baten en lasten dienen via de exploitatierekening te lopen. Er mogen geen baten of lasten rehtstreeks in het eigen vermogen worden gemuteerd. De mutaties in het eigen vermogen vinden plaats door middel van de resultaatbestemming. Het resultaat vóór bestemming bedraagt C nadelig (20: C nadelig). n het hierna volgende overziht hebben wij de mutaties in de reserves shematish weergegeven (xc.000): ntwikkeling Eigen Vermogen Stand van de reserves per januari Tussentijdse resultaatbestemming tijdens boekjaar Nog te bestemmen resultaat bij jaarrekening Totaal (resultaat vóór bestemming) Stand per 3 deember De afname van het eigen vermogen wordt in belangrijke mate veroorzaakt door de extra afshrijving/afboeking naar aanleiding van de nieuwe nota 'ativeren, waarderen en afsririjven' waarvan het nadelige effet grotendeels gedekt is uit de reserves.

12 DAlnitta ^0 # li m\» 8 n een grafiek ziet het verloop van het eigen vermogen er als volgt uit: Eigen vermogen per 3 deember Eigen vermogen per 3 deember 2.2 Resultaat Het exploitatieresultaat 202 is beïnvloed door een aantal inidentele baten en lasten. Deze inidentele baten en lasten zijn in paragraaf 2.2 van het jaarverslag weergegeven. Het "genormaliseerde" exploitatieresultaat 202 kan op hoofdlijnen als volgt worden berekend: Resultaat na bestemming 202 ( ;: ľ miljoen) * = nadelig effet: - = voordelig effet vershot 3,7 nidentele baten -7,3 nidentele lasten 7,5 Genormaliseerd resultaat 202 vershot 3,9 Voor een meer uitgebreide analyse van het rekeningresultaat over het jaar 202 verwijzen wij naar de toelihting op de jaarrekening. n de inleiding van de jaarstukken wordt de afwijking ten opzihte van de begroting na wijziging toegeliht. Zihtbaar is dat het uiteindelijke resultaat na bestemming positiever uitvalt dan begroot na wijziging. ok in voorgaande jaren is gebleken dat er voorzihtig wordt begroot en dat de uiteindelijke realisatie positiever uitkomt dan geraamd.

13 2.3 Vermogenspositie en shuldpositie Voor een goed ziht in de vermogenspositie is een beoordeling van de shuldenpositie een goede invalshoek. Hierbij staat de vraag entraal: 'n hoeverre is het bezit van het watershap belast met shulden'. Als definitie van shuld wordt uitgegaan van de som van langlopende en kortlopende shuldverplihtingen en de voorzieningen. De netto shuld is de shuld minus de kortlopende vorderingen en liquide middelen. De finanieel vaste ativa worden buiten beshouwing gelaten omdat deze vaak een langlopend karakter hebben en uitstaan met een publiek doel. De shuldpositie van uw watershap is in 202 afgenomen met C 7 miljoen. n het volgende overziht is de ontwikkeling van uw shuldpositie weergegeven afgezet tegen het gemiddelde van de watershappen in Nederland. Hollandse Delta 200 (bemiddelde Hollandse (bemiddelde watershappen 200 Delta 20, watershappen 20 Hollandse Delta 202 Netto shuld C 273 miljoen C 262 miljoen C 255 miljoen Debt ratio Netto shuld/exploitatie,7 2,30,68 2,38,62 Netto shuld/inwoner C33 C355 C30 C37 C293 Debt ratio: Totaal vreemd vermogen/totaal vermogen (balanstotaal) Uitgaande van het kengetal 'netto shuld/exploitatie' heeft uw watershap in 20 de op drie na laagste shuldpositie van alle watershappen van in totaal 25 watershappen. Dit is een positieve ontwikkeling en het betekent dat de exploitatie steeds minder wordt belast met rentelasten. 2.4 ntwikkeling beshouwing toekomst (ontwikkeling) n de meerjarenraming is in 203 een overshot geraamd, maar vanaf 204 is sprake van een negatief exploitatieresultaat oplopend van C, miljoen in 204 tot C 3,8 miljoen in 207 (na bestemming).

14 Deloitte 0 Uw organisatie wijkt hiermee af van het Watershapsbesluit waar in art. 4.6 lid het volgende wordt gesteld: 'De meerjarenraming moet in beginsel strutureel sluitend zijn, dat wil zeggen dat lasten en baten aan het einde van de meerjarenperiode in evenwiht moeten zijn. ok bij de beoordeling van de begroting door zowel het algemeen bestuur als de toezihthouder speelt de meerjarenraming een rol.' n voorgaande jaren is steeds gebleken dat de realisatie positiever uitvalt dan vooraf geraamd. Het is mogelijk dat dit ook in de komende jaren het geval zal zijn en dat het geraamde tekort zih niet in de realisatie zal voordoen. Het risio van de door u gehanteerde werkwijze is dat de budgetten volledig worden uitgeput en dat het tekort zih daadwerkelijk voordat. Wij adviseren u daarom maatregelen te treffen om te komen tot een sluitende meerjarenraming, bijvoorbeeld door de betreffende budgetten sherper te begroten. Wij merken overigens op dat wij geen aountantsontrole hebben uitgevoerd op de begroting. 3. Controlebevindingen jaarrekening Verloop ontrole ij aanvang van de jaarrekeningontrole was de kwaliteit van de ter ontrole aangeboden onept jaarrekening voldoende om onze ontrole te kunnen uitvoeren. De dossiervorming was adequaat en tevens hebben wij volledige medewerking van uw medewerkers gehad bij het uitvoeren van onze ontrolewerkzaamheden. nze werkzaamheden zijn inmiddels afgerond en wij zijn voornemens een goedkeurende ontroleverklaring te verstrekken. Naar aanleiding van onze werkzaamheden hebben wij de volgende bevindingen. 3.2 Risio's in de jaarrekening - Garantstelling HVC Samen met vier andere watershappen partiipeert Hollandse Delta in de GR Slibverwerking. De GR houdt, namens de deelnemende watershappen, 29b van de aandelen in het kapitaal van NV Huisvuilentrale Noord-Holland (HVC). Uw watershap staat samen met deze vier andere watershappen garant voor een deel van de leningenportefeuille van HVC alsook voor een deel van het rekening-ourant krediet. Deze garantstelling bedraagt momenteel voor uw organisatie 289f van de restant shuld van C 52 miljoen plus het rekening ourant krediet van C 0 miljoen. De garantstelling bedraagt derhalve ira C 7 miljoen. Uit reente openbare berihtgeving is gebleken dat de finaniële positie van HVC onder druk staat. Dit betekent dat het risio op deze garantstelling voor uw organisatie is toegenomen. n de jaarstukken is dit risio uiteengezet op pagina 87 en 88.

15 Deloitte l i 3.3 Toepassen nota AWA (ativeren, waarderen en afshrijven) ij het bespreken van het auditplan, heeft de Auditommissie aan ons gevraagd speifiek aandaht te besteden aan het toepassen van de nota AWA. Wij hebben bij de ontrole van de immateriële vaste ativa, de materiële vaste ativa en de finaniële vaste ativa vastgesteld dat de nota AWA goed is toegepast in Tijdigheid en volledigheid van subsidies ij de ontrole van de jaarrekening 202 hebben wij op verzoek van de Auditommissie aandaht besteed aan de tijdigheid en volledigheid van subsidies. Wij maken naar aanleiding van onze ontrole de volgende opmerking. Wij hebben vastgesteld dat in de debiteuren een vordering op gemeente Ridderkerk van ruim C is opgenomen ten aanzien van het projet 'verkeersafwikkeling Jsselmondse Knoop'. Wij hebben vastgesteld dat naar aanleiding van de subsidieontrole van dit projet, deze vordering is georrigeerd en dat er een shuld aan Ridderkerk is van bijna C Het vershil van C was niet meer verwerkt in de onept jaarrekening 202. n de definitieve jaarrekening 202 is deze fout hersteld. 4. Administratieve organisatie en interne beheersing Algemeen Als onderdeel van de jaarrekeningontrole hebben wij in het najaar van 202 een interimontrole uitgevoerd. Deze interim-ontrole is in belangrijke mate geriht op de opzet, het bestaan en de werking van maatregelen van administratieve organisatie en de interne beheersing (A/), voor zover van belang voor onze ontrole op de betrouwbaarheid van de in de jaarrekening opgenomen gegevens. nze bevindingen, voortvloeiend uit de interim-ontrole, zijn vastgelegd in een gedetailleerde managementletter, De managementletter (kenmerk 2700AnvZ550) is op 2 deember 202 (kenmerk: 2505AaZ550) uitgebraht en besproken met het management en de auditommissie. Voor onze adviespunten verwijzen wij u verder naar onze managementletter. Wij hebben vastgesteld dat u op basis van de verbeteragenda de voortgang van de verbeteringen monitort. ok in 202 zijn verbeteringen gerealiseerd. Dit gebeurt nu vooral vanuit de ontrolfuntie. Het is van belang dat de verbeteringen een plek krijgen in de gehele organisatie en dat de goede werking van de geïmplementeerde verbeteringen wordt bewaakt. Het risio is dat niet wordt doorgepakt en de verbeteringen niet tot het gewenste effet leiden.

16 2 4.2 Automatisering ngevolge artikel 2:393 lid 4 W maken wij jaarlijks melding van de bij de ontrole van de jaarrekening opgedane bevindingen over de betrouwbaarheid en de ontinuïteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking. nze jaarrekeningontrole is geriht op het geven van een oordeel omtrent de jaarrekening zelf en is niet primair geriht op het doen van uitspraken omtrent de betrouwbaarheid en de ontinuïteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking als geheel of van onderdelen daarvan. nze bevindingen raken dan ook slehts die onderdelen die wij onderzoht hebben, wat wil zeggen dat wij ter zake geen volledigheid pretenderen. ij onze ontrole zijn geen zaken betreffende de betrouwbaarheid en de ontinuïteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking gebleken, waarvan wij aan u zouden moeten rapporteren. 5. Controle rehtmatigheid 5. Algemeen Met de invoering van het Watershapsbesluit is rehtmatigheid vanaf 2009 een onderdeel van de aountantsontrole. n 2008 is uw organisatie gestart met het opstellen van een normen- en toetsingskader en het uitvoeren van interne ontroles. Rehtmatigheid is hiermee een vast onderdeel geworden van uw interne en externe ontrole. Wij hebben kennis genomen van de uitkomsten van de interne ontroles en bevindingen van de interne ontrole relevant voor de rehtmatigheid hebben wij betrokken in onze oordeelsvorming ten aanzien van rehtmatigheid. Wij hebben de werkzaamheden van de interne ontrole getoetst en vastgesteld dat de kwaliteit deze werkzaamheden toereikend is zodat wij op deze werkzaamheden kunnen steunen voor onze ontrole. Uit de interne ontrole is gebleken dat bij een aantal inkoopdossiers ten onrehte de EUaanbestedingsregels niet zijn nageleefd. Dit resulteert in een rehtmatigheidsfout van C ns is meegedeeld dat intern inmiddels aties zijn uitgezet op de betreffende afdeling om dergelijke onrehtmatigheden in te toekomst te voorkomen. De omvang van deze fout ligt nog onder de goedkeuringstolerantie en heeft daarom per saldo geen gevolgen voor het oordeel van onze ontroleverklaring. 5.2 egrotingsrehtmatigheid p 3 investeringskredieten is een overshrijding geonstateerd voor in totaal C.000. n de toelihting in de jaarstukken is in bijlage een toelihting opgenomen op deze begrotingsonrehtmatigheden.

17 3 Uit deze analyse blijkt, dat het gaat om overshrijdingen die volgens de kadernota rehtmatigheid niet hoeven worden meegenomen in de oordeelsvorming van de aountant. p programma 2 - Watersysteem op orde en op programma 4 - Wegen op rde is een overshrijding geonstateerd van de lasten ten opzihte van de begroting na wijziging. De analyse van deze begrotingsonrehtmatigheid is gemaakt door uw organisatie, maar niet opgenomen in de toelihting op het programma. Conform de standpunten in de kadernota rehtmatigheid, adviseren wij u om deze toelihting volgend jaar in de jaarrekening op te laten nemen. De analyse, die wij van uw organisatie hebben ontvangen, luidt als volgt: Programma 2 - Watersysteem op orde C De overshrijding op dit programma wordt met name veroorzaakt door hoger kosten (C ) voor baggeren als gevolg van besteksafwijkingen en vergoedingen aan derden in de Hoekse Waard. De overshrijding is bekend geworden in oktober 202. Vanwege het late tijdstip waarop dit bekend werd kon geen begrotingswijziging meer worden gemaakt. n de ommissie Water van 5 november 202 heeft de portefeuillehouder medegedeeld dat er een behoorlijke overshrijding van tijd en budget verwaht werd als gevolg van een bestek dat niet op orde was. Daarnaast is sprake van een overshrijding op de kosten voor monitoring watersystemen doordat de afrekening van Aquon ira C hoger is dan begroot. Deze informatie is pas bekend geworden bij het opstellen van de jaarrekening van Aquon en kon derhalve niet eerder worden gemeld. ij de estuursrapportages zijn de budgetten voor monitoring watersystemen overigens al aangepast op basis van de tussentijdse informatie van Aquon. Naar onze mening weegt deze begrotingsonrehtmatigheid niet mee voor het oordeel van de aountant over rehtmatigheid, aangezien:» de kostenovershrijding betrekking heeft op ativiteiten die passen binnen het bestaande beleid;» deze kostenovershrijding niet eerder gesignaleerd en gemeld kon worden; en «de afwijkingen zijn toegeliht in de jaarrekening. Programma 4 - Wegen op rde C De overshrijding op dit programma wordt veroorzaakt door hogere kosten ( ) voor gladheidsbestrijding in deember 202. Verder zijn de kosten voor onderhoud openbare verlihting C hoger dan begroot doordat in 202 rekening is gehouden met de afrekening van kosten met gemeenten van oude jaren (en 202). Deze kosten zijn pas begin 203 inzihtelijk geworden. verigens is, vanwege dezelfde oorzaak, de bijdrage van derden voor onderhoud aan openbare verlihting dat wij voor gemeenten uitvoeren, C hoger dan begroot. De van de gemeenten ontvangen bijdrage in het kader van de Wet herverdeling wegen is C lager. Dit komt door de bijstelling door het Rijk van de indexering na het opstellen van urap 2.

18 4 Tot slot was de gewenningsbijdrage die WSHD ontvangt van de provinie C lager dan begroot. Dit werd enerzijds veroorzaakt doordat een deel van deze bijdrage al in 20 is gerealiseerd. Anderzijds wordt een deel van fietspaden later dan gepland opengesteld waardoor het reht op de gewenningsbijdrage ook later ontstaat. Naar onze mening weegt deze begrotingsonrehtmatigheid niet mee voor het oordeel van de aountant over rehtmatigheid, aangezien:» de kostenovershrijding betrekking heeft op ativiteiten die passen binnen het bestaande beleid;» deze kostenovershrijding niet eerder gesignaleerd en gemeld kon worden; en de afwijkingen zijn toegeliht in de jaarrekening. De onlusie is, dat deze begrotingsonrehtmatigheden niet in het oordeel ten behoeve van de ontroleverklaring worden betrokken. Wij adviseren u om in de jaarrekening 203 in een paragraaf Rehtmatigheid verantwoording af te laten leggen door het ollege aan de VV over het rehtmatig handelen. 6. Frauderisio Van de aountant wordt op grond van de regels van de beroepsorganisatie (NA) een professioneel-kritishe houding verwaht ten aanzien van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude in de jaarrekening. Ter invulling van deze professioneel-kritishe houding zal de aountant een inshatting moeten maken van de frauderisio's, zih een beeld moeten vormen van de maatregelen van interne beheersing die de organisatie heeft getroffen om mogelijke fraudes van materieel belang te voorkomen, en te bezien of deze maatregelen effetief zijn. Wanneer sprake is van een aanwijzing voor fraude, dan zal de aountant dit moeten ommunieren met, afhankelijk van de aard van de fraude, de diret leidinggevende, het ollege en, in sommige gevallen (fraude in de top van de organisatie) en wanneer onvoldoende herstelwerkzaamheden worden ondernomen, de verenigde vergadering. m invulling te geven aan de eerdergenoemde verplihting hebben wij een fraudedisussie gevoerd binnen het ontroleteam en met het management van uw watershap, waarbij wij de nadruk hebben gelegd op de eventuele mogelijkheden van materiële onjuistheden als gevolg van fraude in de jaarstukken, en op preventieve maatregelen daarbij. Van het ollege hebben wij de bevestiging ontvangen dat er geen onregelmatigheden zijn geonstateerd. Als onderdeel van onze ontrole hebben wij het management verzoht inziht te geven in de eigen inshatting van het risio dat de jaarrekening een materiële afwijking zou kunnen bevatten als gevolg van fraude, in de aard, omvang en frequentie van deze inshattingen, het proes dat het management daarbij hanteert, alsook de ommuniatie daarover met het personeel en met het toezihthoudend orgaan.

19 Deloitte 5 Tijdens deze gesprekken heeft het management aangegeven zih bewust te zijn van frauderisio's en voorbeelden gegeven van de manier waarop zij deze beheerst. Zo is bijvoorbeeld in 202 een geldstroomanalyse uitgevoerd op de betalingen door forensishe aountants. Tegelijkertijd stellen wij vast dat het maken en/of periodiek atualiseren van gerihte frauderisioanalyses geen zihtbaar onderdeel vormt van de interne beheersingsomgeving en dat uit de administratie (managementnotulen, bedrijfsplannen et.) bijvoorbeeld geen vastleggingen blijken die het belang illustreren dat u heht aan het vermijden en ontdekken van fraude. Uw organisatie loopt hiermee het risio dat de interne beheersing kwetsbare plekken bevat die onopgemerkt blijven. De huidige eonomishe ontwikkelingen kunnen voor bedrijven, instellingen en hun werknemers leiden tot verhoogde prikkels of gelegenheden tot het doen van of meewerken aan fraude. Gelet op het belang van een risioanalyse die is toegespitst op de huidige eonomishe ontwikkelingen en atuele interne beheersing attenderen wij u op bijgesloten folder 'Frauderisioanalyse door diretie en toezihthoudend orgaan" en adviseren het proes van periodieke frauderisioanalyses een vast onderdeel te laten uitmaken van het interne ontrolesysteem dat erop is geriht bedrijfsrisio's te onderkennen, het belang en de waarshijnlijkheid daarvan in te shatten inshatten en het daarop toespitsen van de interne beheersing. Wij hebben onform onze beroepsregels zelfstandig werkzaamheden uitgevoerd die erop waren geriht om het risio van het "omzeilen" van de interne beheersingsmaatregelen door het management te deteteren. Tevens hebben wij speifieke ontroles uitgevoerd op memoriaal boekingen, ontroles van shattingen en zijn wij alert geweest op signifiante en ongebruikelijke transaties. Geen aanwijzingen dat er sprake is geweest van materiële fraude Hoewel wij, zoals hiervoor beshreven, een kritishe houding hebben ten opzihte van risio's van fraude in de jaarrekening, merken wij op dat onze ontrole niet speifiek geriht is op het ontdekken van fraude. Tijdens de uitvoering van onze ontrole van de jaarrekening 202 hebben wij geen aanwijzingen verkregen dat er sprake is geweest van fraude. 7. Tenslotte Wij vertrouwen erop dat wij met deze rapportage een zinvolle bijdrage leveren aan de bestuurlijke behandeling van de jaąrrejřening en dat deze rapportage bijdraagt aan een verdere verbetering van interne en extjsrrĩepmslaggeving van uw watershap. Hoogahtend, Deloitte^^utìtani lanra