Samenvatting Economie Hoofdstuk 4 ondernemingen

Transcriptie

1 Samenvatting Economie Hoofdstuk 4 ondernemingen Samenvatting door een scholier 1550 woorden 10 jaar geleden 7,3 5 keer beoordeeld Vak Methode Economie Kern van de economie Economie Hoofdstuk 4. Paragraaf Van ruil naar handel Wanneer je een tekort hebt aan een goed maar aan een ander goed heb je een overschot dan wil je graag ruilen, ruilen in natura is heel moeilijk daarom is het ontstaan van markten ooit begonnen. Ze maken het ruilen makkelijker. Ook kunnen op deze manier sommige bedrijven zich gaan specialiseren. Specialisatie kan op 3 mogelijkheden: - Externe arbeidsverdeling: specialisatie van ondernemingen onderling. - Interne arbeidsverdeling: specialisatie binnen een onderneming. - Geografische arbeidsverdeling: het soort werk dat mensen van dat bedrijf doen verschilt per regio. Arbeidsproductiviteit: de productie er persoon per uur. Transactiekosten: de kosten van het ruilverkeer. 4.2 De bedrijfskolom Bedrijfskolom: de weg die een goed aflegt van oerproducent tot consument. Geleding: elke regel in de bedrijfskolom. Veranderingen in de bedrijfskolom in lengte: Integratie: de samenvoeging van 2 opvolgende geledingen. - achterwaartse integratie: integratie richting oerproducent. - Voorwaartse integratie: richting de consument. Differentiatie: Als er een geleding bijkomt in de bedrijfskolom. Veranderingen in de bedrijfskolom in breedte: Parallellisatie: een onderneming gaat aanverwante activiteiten uit een andere kolom erbij doen. (vooral in detailhandel). Branchevervaging: parallellisatie in een heel uitgebreide vorm. Specialisatie: Een producent gaat zich toeleggen één of enkele soorten goederen. 4.3 Indelingen van ondernemingen Je kunt ondernemingen op 4 manieren indelen, namelijk naar: Pagina 1 van 5

2 1. het product of de producten die zij voortbrengen; 2. rechtsvorm; 3. particulier of staatseigendom; 4. de omvang. 1. Indeling naar product: Afhankelijk van de producten die de onderneming voortbrengt wordt het gerekend tot de primaire, secundaire, tertiaire of de quartaire sector: - Primaire sector: omvat de ondernemingen die hun producten rechtstreeks uit de natuur verkrijgen. (vb. landbouw, bosbouw of mijnbouw) - Secundaire sector: omvat alle industriële ondernemingen. Ondernemingen die grondstoffen verwerken tot eindproducten of halffabrikaten. (vb. textiel) - Tertiaire sector: omvat alle commerciële dienstverlenende ondernemingen, ze zijn gericht op winst maken niet alles wordt rechtstreeks naar de consument geleverd. (vb. bioscopen, banken, verzekeringen) - Quartaire sector: omvat alle niet-commerciële dienstverlening. (vb. bejaardenzorg, ziekenhuizen). 2. Rechtsvorm: Ondernemingen kunnen door de Nederlandse wetgeving op verschillende manieren worden georganiseerd, namelijk als: - Eenmanszaak: eigendom en leiding in handen van dezelfde persoon, ondernemer is met zijn hele vermogen aansprakelijk voor de schulden van de onderneming. Veel kleine ondernemingen hebben deze vorm - vennootschap onder firma (VoF): 2 of meer mensen hebben gezamenlijk de leiding en eigendom, iedere eigenaar (firmant) is met zijn privé vermogen aansprakelijk voor de schulden van het bedrijf. - commanditaire vennootschap (VC): 2 verschillende eigenaren, beherende en stille vennoten. Beherende vennoot heeft de leiding, deelt het eigendom met de stille vennoot en is met privé vermogen aansprakelijk voor schulden. Stille vennoot geeft alleen geld en is alleen voor dat bedrag aansprakelijk. - besloten vennootschap (BV): leiders zijn niet de eigenaren, niet perse. Aandeelhouders zijn de eigenaren. Aandelen kunnen niet op een beurs worden verkocht, namen worden bijgehouden in een Aandeelhoudersregister. Raad van commissarissen behartigd de belangen van de aandeelhouders, die hoeven zich dan niet direct met het beleid te bemoeien. Verplicht een jaarverslag te publiceren. - naamloze vennootschap (NV): hetzelfde als bij de BV, alleen zijn deze aandelen vrij verhandelbaar op de effectenbeurs. - coöperatieve vereniging: groep ondernemers zijn gezamenlijk eigenaar van de onderneming die hun producten bewerkt. Leiding is in handen van het bestuur, producent/leden van de vereniging zijn eigenaar. Leden zijn alleen aansprakelijk voor hun geldbijdrage in de vereniging. Ze zijn verplicht jaarverslag openbaar te maken. 3. particulier of staatseigendom: De meeste ondernemingen zijn in particulier eigendom, het doel is hierbij: winst behalen, dmv het vervaardigen en verkopen van hun producten of door dienstverlening. Wanneer er langdurig geen winst wordt gemaakt moet zij haar activiteiten staken. Ondernemingen die in staatseigendom zijn hebben een ander doel, namelijk: de bediening van het publiek komt hier op de eerste plek, winst maken is een ondergeschikt belang. De overheid zal de haar activiteiten niet staken want het zijn, meestal, algemeen belangrijke diensten zoals O.V. en wegen. Pagina 2 van 5

3 Er bestaan ook deel particuliere en deels staatseigendom ondernemingen, namelijk KLM, Hoogovens en DSM. 4. Omvang: Bij een indeling naar omvang bestaan er verschillende maatstaven: - omzet - aantal werknemers - aantal vestigingen - balanstotaal - omvang van het aandelenvermogen Ondernemingsraad: verplicht voor ondernemingen met meer dan 35 werknemers. De gekozen werknemers hebben adviserende bevoegdheden. Directies moeten regelmatig overleg plegen met de ondernemingsraad. 4.4 Groei en concentratie. Intern groeiproces: een onderneming bereikt van binnenuit een grotere productie. Schaalvoordelen: - medewerkers kunnen zich meer specialiseren in dat waar zij het beste in zijn. - de onderneming kan grotere machines in gebruik nemen. - Verbruik van energie per product gaat vaak omlaag als ze de productiemethoden met een grotere capaciteit toepast. - Makkelijker toegang tot financieringsbronnen. - Bijzondere kortingen bij inkopen. Schaalnadelen: - door vergaande specialisatie verdwijnt het contact tussen medewerkers. - Werk wordt eentonig. - Kwaliteit van arbeid kan minderen en ziekteverzuim kan stijgen. - Het wordt moeilijker een onderneming te overzien en werk op elkaar af te stemmen. Externe groei: wanneer het groeiproces tot stand komt door overname van andere ondernemingen of door fusies. Fusies: vergaande vorm van samenwerking, gericht op het benutten van schaalvoordelen en synergie. Synergie: voordelen door betere combinatie van middelen. 4.5 Grote concerns. Concern: groep ondernemingen, bestaande uit een moedermaatschappij (holding company) en aantal dochtermaatschappijen (werkmaatschappijen). De moedermaatschappij bezit de aandelen van de dochtermaatschappijen. Franchising: als iemand van een concern gebruik kan maken van de naam en reclame van het concern, wel moet hij dan zijn producten inkopen bij het concern en moet hij zich aan de voorschriften houden. Argument voor fusie, overname: - de activiteiten van 2 ondernemingen sluiten goed bij elkaar aan - verbreding van de activiteiten, om risico s beter te verspreiden - vorming van een gemeenschappelijke Europese markt - verlaging van transactiekosten. Pagina 3 van 5

4 Mededingingswet: volgens deze wet moeten fusies en overnames eerst worden goedgekeurd door de Nederlandse Mededingingsautoriteit(NMa) Kartels: Afspraken tussen ondernemingen uit eenzelfde bedrijfstak met het doel de concurrentie te beperken. Multinationals: zeer grote ondernemingen die vrijwel dagelijks de aandacht trekken, ze hebben hun productie en afzet verspreid over vele landen. (vb. Shell en Philips/Apple) Transnationale onderneming(global corporation): nationaal gerichte ondernemingen. 4.6 Informatie- en communicatietechnologie Mechanisatie: het invoeren van machines. Automatisering: alles wordt gedaan via computers en machines. De mens hoeft niet meer te bedienen. De wereldeconomie ontwikkeld zich, dank zij de ICT, steeds meer tot een netwerkeconomie( nieuwe economie). Nasdaq en Dow Jones zijn beursindexen. 4.7 De marketingmix. Ondernemingen willen graag hun positie handhaven en verstevigen, daarvoor gebruiken ze de marketingmix, verkoopinstrumenten. Bestaande uit de 4 P s: - Productbeleid: alles wat in de behoeften kan voorzien, de eigneschappen moeten het aantrekkelijk maken. Productdifferentiatie, hoe ze zich onderscheiden van de rest, is belangrijk. Innovatieconcurrentie: ondernemingen die op de markt met elkaar concurreren over de productdifferentiatie. - Plaatsbeleid: wijze waarop goederen worden gekocht, zorgen dat de goederen op de juiste plaats worden verkocht en op het geschiktste moment. - Promotiebeleid: door reclame, bekendheid en goodwill kweken, de voorkeur voor de consument versterken. - Prijsbeleid: prijs kan doorslaggevend zijn, goedkoop (vb. een snack). Of juist de exclusiviteit van kleding(dior) of horloges(rolex). 4.8 de markt veroveren. Penetratiepolitiek: Een onderneming wilt snel een bepaalde markt veroveren door de prijs eerst laag te houden, en wanneer de gewenste marktpositie is veroverd verhoogt de onderneming de prijs geleidelijk. Afroompolitiek: Wanneer de toegang tot de markt moeilijk is begint de onderneming met een hoge prijs en maakt hij de prijs geleidelijk lager. 4.9 Jaarstukken. Balans: hierin staat op welke wijze een onderneming haar vermogen heeft gekregen(passiva) en hoe dit vermogen is gebruikt(activa). Vaste activa: de duurzame productiemiddelen, zoals grond, gebouwen, machines en transportmiddelen. Vlottende activa: de bezittingen die tijdens een productieproces opgaan, de vorderingen op afnemers en de geldmiddelen. Passiva wordt verdeel in: - eigen vermogen: dit zijn de aandelenvermogens en de reserves, ontstaat als de onderneming een deel van de winst niet uitbetaald uit aandeelhouders. De onderneming hoeft dit bedrag niet terug te betalen. Wel uitgekeerde winst aan de aandeelhouders heet dividend. - Vreemd vermogen: de schulden van een onderneming, opgenomen leningen en de nog niet betaalde Pagina 4 van 5

5 rekeningen van leveranciers(crediteuren). De balans geeft inzicht in de liquiditeit en de solvabiliteit van een onderneming. Liquiditeit: de mate waarin de onderneming haar betalingsverplichtingen op korte termijn kan voldoen. Solvabiliteit: de mate waarin een onderneming aan haar totale verplichtingen kan voldoen. Een bedrijf is alleen solvabel als de bezittingen de schulden ruim overtreffen. Winst- en verliesrekening: moeten de NV s en BV s ook publiceren, het laat zien hoe de winst (of het verlies) is ontstaan. Rentabiliteit: de verhouding tussen de vermogensopbrengst en het vermogen. Rentabiliteit van het totale vermogen: als je uitrekent hoeveel het bedrijfsresultaat bedraagt in procenten van het in de onderneming aanwezige vermogen. Rentabiliteit van het eigen vermogen: als je berekent hoeveel de nettowinst bedraagt in procenten van het eigenvermogen. De meeste grote ondernemingen publiceren een jaarverslag, dit bestaat uit de volgende onderdelen: - het directieverslag met een beschouwing over de ontwikkeling van de onderneming in het afgelopen jaar en de verwachtingen voor de toekomst - de balans en de winst- en verliesrekeningen - de wettelijke voorgeschreven toelichting bij de cijfers in de balans van de winst- en verlies rekeningen - een accountantsverklaring, waaruit de betrouwbaarheid van de gepubliceerde cijfers moet blijken. Sociaal jaarverslag: hierin wordt het gevoerde personeelsbeleid toegelicht. Pagina 5 van 5