Beantwoording raadsvragen m.b.t. de gevolgen van de invoering van de eigen bijdrage Wmo

Transcriptie

1 Informatienota voor de raad Onderwerp Beantwoording raadsvragen m.b.t. de gevolgen van de invoering van de eigen bijdrage Wmo Versienummer 1 Portefeuillehouder H.J. Dannenberg Informant S. Bruns Eenheid/Afdeling Sociale zaken en werkgelegenheid/beleid, advies en control Telefoon 407 s.bruns@zwolle.nl Bijlagen n.v.t. Wij stellen u voor kennis te nemen van: De beantwoording van de door het raadslid Ben Ali gestelde vragen met betrekking tot de gevolgen van de invoering van de eigen bijdrage Wmo d.d. 14 november 2011.

2 Toelichting op het voorstel Inleiding (van de PvdA fractie) op de vragen met betrekking tot de gevolgen van de invoering van de eigen bijdrage Wmo In 2010 heeft de gemeenteraad besloten tot het invoeren van een eigen bijdrage voor Wmo voorzieningen, die voorheen gratis in bruikleen werden gegeven. Het gaat hier om een eigen bijdrage voor woon- en vervoersvoorzieningen. De PvdA ontvangt momenteel zorgelijke geluiden van burgers over de gevolgen van de invoering van deze eigen bijdrage. Deze ontvangen geluiden betreffen de wijze van communiceren door de gemeente m.b.t. de eigen bijdrage, het omzetten van een gebruikersovereenkomst in een huurovereenkomst, de heffing van de eigen bijdrage voor de resterende levensduur van voorzieningen en het aantal scootmobielen ( ) dat is teruggekomen sinds de invoering van de eigen bijdrage. De PvdA fractie stelt de volgende vragen die door het college worden beantwoord: 1. In hoeverre en op welke wijze worden bestaande en nieuwe WMO-gebruikers gewezen op de invoering van de eigen bijdrage en de hoogte van de eigen bijdrage? De gemeenteraad heeft bij het vaststellen van de Verordening individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Zwolle 2011 (SZ ) besloten tot het invoeren van een eigen bijdrage op woonen vervoersvoorzieningen. De invoering van de eigen bijdrage op woon- en vervoersvoorzieningen heeft plaatsgevonden met ingang van 1 februari Voor alle aanvragen vanaf die datum geldt op basis van het Besluit maatschappelijke ondersteuning 2011 dat een eigen bijdrage voor de woon- en vervoersvoorzieningen wordt geheven. Voor deze groep Wmo cliënten die na 1 februari 2011 een aanvraag hebben ingediend geldt dat de Wmo consulent in het gesprek bij de behandeling van de aanvraag, met de cliënt bespreekt dat er voor deze voorzieningen een eigen bijdrage wordt gerekend. Via het CAK kan de cliënt een berekening maken van de hoogte van de eigen bijdrage op basis van zijn belastbaar inkomen. Het blijft uiteindelijk altijd de keuze van de cliënt om wel of geen gebruik te maken van een individuele voorziening via de gemeente. Voor de bestaande Wmo cliënten die op 1 februari 2011 al gebruik maakten van een woon- en/of een vervoersvoorziening geldt dat er een overgangstermijn is gehanteerd van 6 maanden zodat er een goede voorlichting kan plaatsvinden en cliënten voorbereid kunnen worden op de wijzigingen. Deze cliënten hebben allemaal in februari 2011 een brief ontvangen waarin wordt aangekondigd dat er met ingang van 1 augustus 2011 een eigen bijdrage gerekend zal worden en de manier waarop dit wordt berekend. In juli 2011 hebben alle mensen weer een brief ontvangen met een berekening van de eigen bijdrage gebaseerd op de persoonlijke situatie. Op basis hiervan hebben cliënten de gelegenheid gekregen om een afweging te maken om al dan niet gebruik te blijven maken van de individuele voorziening. In beide brieven worden cliënten uitgenodigd om met vragen contact op te nemen met de gemeente. Naast deze persoonlijke brieven naar de betreffende cliënten heeft er een algemene voorlichting plaatsgevonden. Het voorlichtingsmateriaal zowel op de website als de beschikbare brochures zijn aangepast, de wijzigingen zijn gepubliceerd en er heeft gestaan in het blad Meedoen dat aan alle cliënten van de Wmo toegestuurd wordt. 2/

3 2. In hoeverre en op welke wijze wordt aan deze mensen de keuze geboden om in te stemmen met, een alternatief te kiezen voor of geheel af te zien van de voorziening? Zie het antwoord bij vraag Klopt het dat WMO-gebruikers die al een voorziening hadden voor de invoering van de eigen bijdrage nu voor een vol kalenderjaar een eigen bijdrage verschuldigd zijn, ook al is er een goed deel van dat kalenderjaar verstreken? En zo ja, vindt u dit dan een billijke en wenselijke situatie? Een wettelijk uitgangspunt bij het heffen van eigen bijdrage is dat de cliënt nooit meer betaalt dan de kostprijs van de voorziening. Dit uitgangspunt hanteren wij dan ook altijd in alle gevallen. In het Besluit maatschappelijke ondersteuning 2011 is opgenomen dat voor voorzieningen die in huur worden verstrekt voor de duur van 7 jaar (91 periodes van vier weken) een eigen bijdrage wordt gerekend. Bij de invoering van het heffen van de eigen bijdrage hebben wij te maken met de eenmalige overgang van cliënten die al gebruik maakten van een woon- en/of vervoersvoorziening in de systematiek van de eigen bijdrage berekening. De datum van 1 augustus 2011 is voor deze groep de peildatum. Deze datum wordt gehanteerd om de restwaarde van de voorziening te bepalen en op basis daarvan het aantal periodes dat een cliënt nog een eigen bijdrage moet betalen. Op basis van het besluit maatschappelijke ondersteuning 2011 wordt de restwaarde berekend op jaarbasis. Voor de cliënt start de betaling van de eigen bijdrage op 1 augustus 2011 en voor deze voorziening stopt het betalen van een eigen bijdrage op 1 augustus in een jaar in de toekomst afhankelijk van de leeftijd van de voorziening. Dit betekende inderdaad dat cliënten in het laatste jaar nog tot 1 augustus betalen terwijl zij mogelijk al eerder in dat jaar de voorziening 7 jaar in gebruik hebben. Hier staat tegenover dat de cliënten in deze situatie in tegenstelling tot de cliënten van de nieuwe voorzieningen geen zeven jaar lang een eigen bijdrage betalen. Omdat ons gebleken is dat deze systematiek tot onrust leidt bij cliënten hebben wij besloten om bij alle cliënten die al van een voorziening gebruik maakten en hiervoor met ingang van 1 augustus 2011 een eigen bijdrage betalen, de duur van het betalen van de eigen bijdrage te verminderen met één jaar, ofwel 13 periodes. Dit betekent dat het betalen van de eigen bijdrage stopt op 1 augustus voorafgaand aan het jaar dat de cliënt de voorziening zeven jaar in gebruik heeft. Een voorbeeld: Mevrouw Jansen maakt sinds 1 maart 2009 gebruik van een scootmobiel. Op 1 maart 2016 maakt zij zeven jaar gebruik van de scootmobiel. Zij gaat met ingang van 1 augustus 2011 een eigen bijdrage betalen. Op 1 augustus 2011 is de scootmobiel 2 jaar oud en betaalt mevrouw Jansen over de restwaarde van de scootmobiel voor de duur van jaar (6 perioden) een eigen bijdrage tot 1 augustus In de nieuwe situatie betaalt mevrouw Jansen een eigen bijdrage over de restwaarde van de scootmobiel voor de duur van 4 jaar (2 periodes) tot 1 augustus 201. Alle cliënten die dit betreft, zullen wij middels een persoonlijke brief informeren. 3/

4 4. Klopt het dat de gemeente in alle gevallen eigenaar blijft van de verstrekte voorziening, ook als deze volledig door de gebruiker betaald is? En zo ja, is dit dat billijk en rechtmatig? Voor de voorzieningen die wij in huur verstrekken, geldt dat de gemeente eigenaar blijft van de verstrekte voorziening. Algemeen kenmerk van huren is dat men gebruik kan maken van goederen die een ander toebehoren in ruil voor een vergoeding (in dit geval de eigen bijdrage). De huurder hoeft geen groot bedrag ineens te betalen voor de aanschaf en de verhuurder is verantwoordelijk voor het onderhoud van de voorziening. Dit is vergelijkbaar met andere zaken die men kan huren zoals bijvoorbeeld een huis. Het verschil tussen de huur van een Wmo voorziening en bijvoorbeeld een huis is dat de wetgever voor Wmo voorzieningen heeft bepaald dat een cliënt nooit meer mag betalen dan de kostprijs van de voorziening. In het Besluit maatschappelijke ondersteuning 2011 is besloten om de eigen bijdrage te berekenen op basis van de kostprijs uitgespreid over zeven jaar. Maakt de cliënt na zeven jaar nog gebruik van de voorziening, dan wordt geen eigen bijdrage meer gerekend. Dit in tegenstelling tot andere zaken die men kan huren zoals bijvoorbeeld een huis en waarvoor men huur blijft betalen, zolang van het huis gebruik wordt gemaakt. Overigens is het zo dat niemand de kostprijs van de voorziening zelf betaalt. De kostprijs is wel het uitgangspunt van het berekenen van de eigen bijdrage maar dit komt niet overeen met de eigen bijdrage die daadwerkelijk door de cliënt wordt betaald. De eigen bijdrage die daadwerkelijk door de cliënt wordt betaald is gemaximeerd afhankelijk van het inkomen. Daarnaast geldt dat van de te betalen eigen bijdrage Wmo 33% wordt vergoed door de Wtcg. Dus zelfs de mensen met een heel hoog inkomen betalen een eigen bijdrage die maximaal overeenkomt met 67% van de kostprijs van de voorziening.. Kunt u ons inzicht verschaffen in het aantal verstrekte voorzieningen dat sinds de invoering van de eigen bijdrage terug is gekomen naar de gemeente? In de bijlage geven wij een overzicht van de inname van voorzieningen in 2010 en 2011 (t/m 11 november 2011). 6. En kunt u daarbij aangeven of u duidelijk heeft wat hiervoor de redenen zijn, maar belangrijker nog: wat hiervan de gevolgen zijn voor de bewegingsvrijheid en mogelijkheden tot participatie van deze mensen? De redenen van de innames zijn aangegeven in de bijlage. Hieruit komt naar voren dat er in het derde kwartaal van 2011 een toename is van scootmobielen en losse woonvoorzieningen die terugkomen omdat er geen gebruik meer van wordt gemaakt. Het heffen van een eigen bijdrage maakt cliënten bewust van het feit dat een voorziening kosten met zich mee brengt en daar waar een voorziening niet gebruikt wordt, komt deze nu terug. 7. Kunt u van bovenstaande aangeven wat hiervan de implicaties zijn voor de compensatieplicht van de gemeente, die immers de plicht heeft mensen te compenseren die beperkingen ervaren in hun zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie? In artikel 4 van de Wmo wordt het compensatiebeginsel beschreven. Hierin staat dat ter compensatie van de beperkingen die een persoon ondervindt in zijn zelfredzaamheid en zijn maatschappelijke participatie, het college voorzieningen treft. Bij het bepalen van de voorzieningen moet rekening worden gehouden met de 4/

5 persoonskenmerken en behoeften van de aanvrager van de voorzieningen alsmede met de capaciteit van de aanvrager om uit een oogpunt van kosten zelf in maatregelen te voorzien. Alleen daar waar de eigen (ook financiële) mogelijkheden van inwoners ontoereikend zijn, heeft de gemeente de taak om het zelfstandig en zelfredzaam deelnemen aan de samenleving te faciliteren. Zo hebben wij geregeld dat minima die zijn aangesloten bij de Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering de eigen bijdragen Wmo 100% vergoed krijgen. Op deze wijze geven wij inhoud aan het compensatiebeginsel in relatie tot het heffen van een eigen bijdrage. De uiteindelijke doelstelling van de Wmo is dat burgers beter en/of langer kunnen blijven meedoen in de samenleving. De Wmo gaat daarbij in eerste instantie uit van eigen kracht en verantwoordelijkheid. De relatie tussen burger en gemeente wordt wederkerig. Het is niet langer de burger die een voorziening claimt en de gemeente die de aanvraag beoordeelt, maar de burger die samen met de gemeente in kaart brengt wat zijn mogelijkheden en belemmeringen zijn en met welke oplossingen hij ondersteund kan worden. Dit betekent dat er maatwerk geleverd wordt. Bij het in kaart brengen van mogelijke oplossingen wordt gestart bij de burgers zelf en zijn sociale omgeving. Vervolgens wordt gekeken naar de mogelijkheid van algemene voorzieningen en pas wanneer hiermee de resultaten onvoldoende behaald kunnen worden, komen individuele voorzieningen in beeld. Deze verkenning kan leiden tot een pakket van oplossingen van informele ondersteuning, algemene en individuele voorzieningen die samen het arrangement genoemd worden. Dit betekent dat er steeds breder gekeken wordt naar mogelijke oplossingen dan alleen het verstrekken van individuele voorzieningen. Uit het feit dat het beroep op individuele voorzieningen afneemt, kan dus niet de conclusie getrokken worden dat de zelfredzaamheid en participatie van burgers achteruit gaat. In een gemeente die het compensatiebeginsel invult, zal het juist zo zijn dat het beroep op individuele voorzieningen afneemt omdat er steeds samen met de burger op maat naar oplossingen gezocht wordt. Burgemeester en Wethouders van Zwolle, drs. H.J. Meijer, burgemeester drs. O. Dijkstra, secretaris /