Stichting Prisma: Zorgrijk en Regelarm Datum: 11 februari 2014

Transcriptie

1 1

2 1. Het model Zorgrijk & Regelarm Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) pakt de bureaucratie binnen de langdurige zorg aan met behulp van het experiment regelarme instellingen. Achtentwintig zorgorganisaties nemen deel aan dit experiment waaronder Prisma. In mei 2012 zijn wij begonnen met het uitvoeren van ons eigen project onder de naam Zorgrijk & Regelarm. Drie verschillende locaties binnen Prisma nemen deel aan dit project. De kwaliteit van de zorg staat hierin centraal. Dit hebben wij vertaald naar het geluk van de cliënt. Wij streven ernaar om het geluk van de cliënten binnen Prisma altijd centraal te stellen en regels die hierin belemmerend werken aan te pakken. Hierdoor zou er minder tijd moeten gaan zitten in het werken aan de administratieve taken. Specifiek waren onze doelen om zowel de kwaliteit als de doelmatigheid met 10% te verhogen. Na ruim anderhalf jaar zijn de resultaten van het project positief geëvalueerd. Het cliëntengeluk was op de drie deelnemende locaties gemiddeld toegenomen met 10% en de tijdbesteding van medewerkers was gemiddeld met 6% meer cliëntgericht. Een bijkomend effect was de stijging in de medewerkerstevredenheid. De tevredenheid van medewerkers was op de drie deelnemende locaties 2,5 keer méér gestegen dan op de andere locaties binnen dezelfde districten. De resultaten hebben ervoor gezorgd dat er is besloten om dit project verder binnen de organisatie te gaan implementeren. Dit betekent dat medewerkers op alle locaties binnen Prisma stapsgewijs worden meegenomen in deze werkwijze. Met behulp van workshops krijgen zij inzicht in de doelen van het project en krijgen zij handvatten om hiermee aan de slag te gaan. Dit boekje geeft inzicht in de ideeën achter het project en de verschillende metingen die zullen gaan plaatsvinden op de locaties. 2

3 2. Kwaliteit en indicatoren Het ultieme resultaat dat Prisma wil bereiken is dat iedere cliënt gelukkig is. Samen met het netwerk van de cliënten en de medewerkers van de drie experimentele locaties is een inventarisatie gemaakt van de aspecten die voor een groot deel bepalen of een mens, ongeacht handicap, gelukkig is, of dat in ieder geval de randvoorwaarden zijn gecreëerd om gelukkig te worden. Dit heeft geleid tot zes indicatoren: Een cliënt is gelukkig als hij/zij: - regie heeft op het eigen leven - een zinvolle invulling heeft van de dagen - zich fijn voelt in het eigen huis - een sociaal netwerk heeft - gezond is - een eigen ik heeft. Hieronder staat een nadere toelichting van de indicatoren: Ik heb regie op mijn leven Cliënten moeten eigen keuzes kunnen maken, autonomie hebben, verantwoordelijkheid dragen, e.d. Dit kan gaan over kleine dingen wat eten we vandaag? of welke kleren trek ik aan? tot grotere dingen waar ga ik op vakantie? of ik neem een hond. Ik heb een zinvolle invulling van de dagen Dit betreft niet alleen de invulling van de dag met werk en vrije tijdsbesteding maar ook het patroon in het jaar. Denk daarbij aan vakanties, logeren, e.d. Het gaat hier ook om de variëteit van activiteiten. In heb het fijn in mijn eigen huis en omgeving Het is van belang dat een cliënt een fijne woonplek heeft, zowel wat betreft sfeer als materieel. De woonomgeving moet veiligheid en geborgenheid bieden. Ik heb een sociaal netwerk Hierbij gaat het niet alleen om de omvang van het netwerk maar ook de variëteit. Dus niet alleen familie en medebewoners, maar ook een netwerk rondom bijvoorbeeld sport of een vriendennetwerk om mee op stap te gaan Eigen keuzes maken en risico s nemen Vrijheid, zelfstandigheid, zelfbepaling Uitdaging krijgen, gestimuleerd worden Ook nee kunnen zeggen Mogen dromen en wensen Afwisseling in de dagen en weken Uitdagende werkzaamheden Nuttige, leuke vrijetijdsbesteding Zelf invulling mogen bepalen (vrije tijd, vakantie) Mogelijkheid om te leren en te ontwikkelen Veilige omgeving, geborgenheid Gezellige, vriendelijke, respectvolle sfeer Persoonlijke begeleider die steunt en troost biedt Mooie leefplek met een eigen karakter Huishouding op orde, hygiënisch Deel uitmaken van de omgeving Contact met familie, vrienden en bekenden Samen leuke dingen ondernemen Mensen om je heen waarbij je jezelf kunt zijn Netwerk opbouwen en onderhouden Ik ben gezond Gezondheid betekent niet alleen lichamelijke gezondheid maar ook psychisch Goede gezondheid Lekker in je vel zitten, emotioneel in balans Balans tussen spanning en ontspanning Veiligheid ervaren Aandacht voor uiterlijk 3

4 Ik heb een eigen ik Het is van belang dat de cliënt gezien en geaccepteerd wordt met een eigen identiteit, waarbij er ruimte is voor het eigen ik Mogen zijn wie je bent Gehoord worden Veilig voelen Genieten Zeggenschap hebben Bij het proces om te komen tot een betere kwaliteit van leven wordt op verschillende manieren expliciet rekening gehouden met de specifieke kenmerken van de cliënt. Er worden vier stappen uitgevoerd om tot een goed verbeterplan te komen: 1. Het potentieel wordt bepaald. Dat wil zeggen in hoeverre heeft de cliënt de mogelijkheden om zich te ontwikkelen en invloed te hebben op de kwaliteit van leven. 2. Het belang dat de cliënt stelt aan de verschillende kwaliteitsindicatoren wordt bepaald, om te komen tot een prioritering van doelen; 3. De actuele score wordt bepaald: hoe scoort de cliënt ten aanzien van een kwaliteitsindicator, rekening houdend met het potentieel? 4. Welke doelen/acties moeten voor een cliënt worden uitgezet en daarbij wordt ook gekeken in welke mate regels blokkerend zijn. De vier processtappen zijn hieronder in detail uitgewerkt. Voor iedere stap zijn standaarden gecreëerd om te komen tot een eenduidig beeld. Deze zogenaamde kwaliteitsmeting wordt door de medewerkers (in samenwerking met bijv. teamleider, agoog, netwerk, etc.) tijdens het project drie keer ingevuld. Op deze manier is de voortgang duidelijk te zien. Stap 1: het potentieel bepalen Per indicator is een indeling gemaakt van de mate waarin de cliënt sterk afhankelijk is van ondersteuning dan wel zelf kan bijdragen aan het bereiken van een hogere kwaliteit van leven. Het is van belang dat de betrokkenen (de cliënt zelf, het netwerk en de ondersteuners/het personeel) hierover hetzelfde beeld hebben, om zeker te weten dat dezelfde verwachtingen en intenties bestaan. Bij het vaststellen van de actuele score en bij het opstellen van actieplannen wordt vervolgens altijd rekening gehouden met het vastgestelde potentieel. Voor elke indicator wordt met een letter aangegeven wat het potentieel is van een cliënt voor iedere indicator. Er kan worden gekozen uit de letters A, B, C, D of E. Over het algemeen blijft het potentieel van cliënten redelijk hetzelfde. Door bijvoorbeeld herstel of ziekte zou het potentieel wel kunnen veranderen. Hierna staat voor iedere indicator de betekenis van deze letters. Als een cliënt bijvoorbeeld bij de indicator regie op eigen leven een D krijgt, betekent dit dat deze cliënt regie kan nemen voor terugkerende activiteiten. 4

5 Ik heb regie op mijn leven A Kan geen eigen besluiten nemen, kan geen verantwoordelijkheden aan B Kan kleine, operationele besluiten nemen en de gevolgen daarvan overzien (bijv. wat wil ik op mijn brood?) C Kan de regie nemen voor de invulling van een dag(deel) (bijv. ik ga een puzzel maken, mijn kamer poetsen) D Kan regie nemen voor terugkerende activiteiten (bijv. ik ga schilderen, ik ga in een atelier werken) E Kan de regie nemen over iemand anders of een dier (bijv. op kinderen passen, een hond nemen) Ik heb een zinvolle invulling van de dagen A Heeft behoefte aan een zo veel mogelijk vaste structuur, elke dag B Heeft behoefte aan een vast weekritme, met variatie per dag C Heeft behoefte aan een aantal vaste activiteiten in de dagen en weken, maar waardeert ook afwijkingen D Heeft naast de vaste afspraken ten aanzien van werk en vrije tijd behoefte aan een afwisselend programma E Heeft behoefte aan veel afwisselingen en waardeert verrassingen en afwijkingen In heb het fijn in mijn eigen huis, zowel qua veiligheid & geborgenheid, sfeer en voorzieningen A Sterk/volledig afhankelijk van de omgeving B Enigszins afhankelijk van omgeving C Neutraal D Kan daar enigszins op sturen E Kan daar zelf goed op sturen Ik heb een sociaal netwerk A Kan zelf geen sociaal netwerk opbouwen en onderhouden B Kan met steun een sociaal netwerk onderhouden van familie en/of medebewoners (intern) C Kan met steun een sociaal netwerk onderhouden van familie, medebewoners, collega s en vrienden (intern en extern) D Kan met steun een sociaal netwerk opbouwen en onderhouden van familie, medebewoners, collega s en vrienden (intern en extern) E Kan zelfstandig een sociaal netwerk opbouwen en onderhouden van familie, medebewoners, collega s en vrienden (intern en extern) Ik ben gezond, zowel fysiek als psychisch A Heeft chronische klachten B Heeft zeer regelmatig klachten C Heeft regelmatig klachten D Heeft incidenteel klachten E Heeft nooit klachten Ik heb een eigen ik A Is zich niet of nauwelijks bewust van het eigen ik B Is zich enigszins bewust van het eigen ik C Is zich beperkt bewust van het eigen ik D Is zich redelijk bewust van het eigen ik E Is zich sterk bewust van het eigen ik, dus ook van de handicap, geloof, het zijn Stap 2: het belang bepalen Per indicator wordt, ook weer met alle betrokkenen, vastgesteld welk belang de cliënt hieraan hecht. Met een schaal van 1 tot 5, waarbij 1 het minst belangrijk is en 5 het meest belangrijk. Bedoeling hiervan is om een prioritering te krijgen en niet te veel doelen te stellen. Dit kan in de tijd veranderen als gevolg van het behalen van bepaalde doelen of als gevolg van veranderende omstandigheden. Stap 3: de actuele score bepalen De actuele score geeft aan in hoeverre het potentieel van een cliënt wordt benut, en dus in welke mate er nog ruimte voor verbetering is, ook dit weer op een schaal van 1 tot 10, waarbij 1 betekent dat er nog veel verbetermogelijkheden zijn gezien het potentieel, en 10 betekent dat het maximale van het potentieel is bereikt. Een cliënt met een lager potentieel kan dus een hogere score hebben dan een cliënt met een hoog potentieel. Ook hierover moeten de betrokkenen een afgestemd beeld hebben. 5

6 Stap 4: (eventueel) actieplan opstellen en blokkades opheffen Op basis van de scores ten aanzien van de kwaliteitsindicatoren kan worden bepaald waarop doelen worden gesteld en welke acties daaruit zouden kunnen volgen. In het algemeen kan worden gesteld dat het meeste resultaat kan worden behaald als het potentieel en het belang van een cliënt ten aanzien van een indicator hoog is en de actuele score laag. Bijvoorbeeld: een cliënt kan voor een groot deel de eigen regie voeren (potentieel: D), hecht hieraan een groot belang (belang: 5) en scoort hierop laag (actuele score: 2). In dat geval valt er veel winst te behalen door de cliënt meer ruimte en mogelijkheden te geven om de eigen regie te voeren. Het aantal doelen dat wordt gesteld is afhankelijk van de omvang van de doelen, maar ook van de mogelijkheden van de cliënt. Hierbij worden ook geen vaste termijnen gesteld ten aanzien van de realisatie. Dit wordt allemaal in afstemming met alle betrokkenen opgesteld en uitgevoerd. Een actieplan is vervolgens zeer beknopt. Vastgesteld wordt wat de reden is dat de maximale score niet wordt gehaald, en expliciet daarbij wat de blokkades zijn die daarbij worden ervaren. Daarnaast wordt vastgesteld welke acties worden ondernomen om het doel voor de cliënt te bereiken. Ik heb regie op mijn leven Ik heb een zinvolle invulling van mijn dagen Ik heb het fijn in mijn huis Ik heb een sociaal netwerk Ik ben gezond Ik heb een eigen ik 6

7 3. Doelmatigheid van de zorg De doelmatigheid van de zorg wordt uitgedrukt in de mate waarin de medewerkers direct zorg besteden aan de cliënt. Om dit te kunnen meten is een indeling gemaakt naar de soort activiteiten. Dit geeft enerzijds inzicht in mate waarin de tijd van de medewerkers inderdaad direct aan de cliënt wordt besteed en anderzijds is er een specificatie gemaakt op basis waarvan een eerste indruk kan worden verkregen in welke mate tijd wordt besteed aan activiteiten voortvloeiend uit regels en afspraken. De gebruikte indeling ziet er als volgt uit: Direct cliënt contact (face to face) Indirect (t.b.v. de cliënt) Anders (t.b.v. de algemene gang van zaken) Activiteit met cliënt Activiteit gericht op ontwikkeling en ontspanning Contact/ Communicatie Gesprek met cliënt Contact ouders Werkoverleg Contact collega s en derden Verzorging/ Verpleging Verzorging/ Verpleging Medicatie regelen/bestellen Huishoudelijke taken Huishoudelijk werk mét Huishoudelijk werk cliënt, incl. koken e.d. zonder cliënt Administratie/ Plannen, evaluaties, Verslaglegging/ Financiën rapportages, OT schrijven Overig Overig Financiën woning Contact ondersteunende diensten Administratie medicatiebeleid Administratie en financiën Prisma Roostering Niet cliëntgerichte rapportages lezen en schrijven Arbo/ HACCP/ Legionella/ Seksualiteit e.d. Eigen tijd Logistieke looptijd Onbetaalde pauze Tijdsregistratie project Door medewerkers aan het begin- en aan het eind van het project een tijdregistratie te laten bijhouden krijgen zij inzicht in de tijdsbesteding. Deze meting kan dan ook aanleiding zijn om werk op een andere manier in te delen waardoor er meer tijd direct met de cliënt kan worden doorgebracht. 4. Blokkades en regels Met onze werkwijze willen we ervoor zorgen dat regels en blokkades niet meer leidend zijn. We zullen altijd denken vanuit het idee de cliënt is gelukkig. Samen met het netwerk willen we opzoek gaan naar dingen om de cliënt gelukkig(er) te maken, en als daar blokkades zijn samen te zoeken naar passende oplossingen. 7