Qua Patet Orbis. jaargang 2010 nr 1 IN DIT NUMMER O.A. Ontwikkelingen bij het MOC en de mogelijke gevolgen daarvan voor uw marinierscarrière

Transcriptie

1 jaargang 2010 nr 1 Qua Patet Orbis IN DIT NUMMER O.A. Ontwikkelingen bij het MOC en de mogelijke gevolgen daarvan voor uw marinierscarrière De Dutch Marine Approach in Uruzgan Winterdeployment in Zweden De marinierscompagnie in Uruzgan vanuit Battlegroup perspectief Mariniers de spijkerbroeken komen er aan Noodhulp Haïti Reservisten veroveren vaste plaats in organisatie

2 Qua Patet Orbis jaargang 2010 nummer 1 Een uitgave van het Korps Mariniers Door de Commandant van het Korps Mariniers wordt een magazine uitgegeven genaamd Qua Patet Orbis, waarvan de inhoud bijdraagt tot het op peil houden van de professionele kennis van officieren en schepelingen van het Korps Mariniers en het vergroten van de saamhorigheid binnen het Korps Mariniers door het verstrekken van informatie in algemene zin. De samenstelling en uitgave van Qua Patet Orbis wordt verzorgd door de redactiecommissie. Als correspondent treedt op een actief dienend officier of schepeling van het Korps Mariniers. Qua Patet Orbis verschijnt in principe drie keer per jaar, te weten in de maanden april, juli en december. Aan de inzenders van in Qua Patet Orbis geplaatste artikelen wordt geen honorarium toegekend. Advertenties worden niet geplaatst. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden d.m.v. druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Eind- en beeldredactie: Cees Baardman Redactiecommissie: KOLMARNS R.A. Hardenbol, voorzitter Leden: LTKOLMARNS B. van Beekhuizen MAJMARNS A.L.J. de Wit LTKOLMARNS H. Engelsman MAJMARNS M. den Hartog LTKOLMARNS W.J. Briggen MAJMARNS J.W. van Dijk LTKOLMARNS R.L. Poetiray KAPTMARNS S.M. Mastenbroek LTKOLMARNS S.J.C. Nommensen AOOMARNALG J. Veldhuis MAJMARNS. H. Schonewille Redactieadres: Van Ghentkazerne Redactie QPO t.a.v. Cees Baardman Toepad NJ Rotterdam C.Baardman.01@mindef.nl Lay-0ut: Wim Balyon [OBT BV] Druk: OBT bv, Den Haag Fotografie: AVDD Cees Baardman Particulier Inhoud Voorwoord Commandant Korps Mariniers Column Korpsadjudant NATO Special Forces Ontwikkelingen bij het MOC en de mogelijke gevolgen daarvan voor uw marinierscarrière Humint. Inshallah, bella pla De Dutch Marine Approach in Uruzgan Operatie Orka in de Garmab Vallei Het Genieverkenningspeloton in Uruzgan Netherlands Maritime Force: Van de Deputy Commander Waarnemingen van een Exchange Officer Hr. Ms. Johan de Witt: 48 Arctische omstandigheden Mariniers Trainings Commando: 52 KC MOX: Arctische module Mountain Leader Instructor opleiding 55 Bureau Evaluatie/Lessons Learned MTC: Wintertraining Zweden Eerste Mariniersbataljon: Inleiding commandant Winterdeployment 2010 Tweede Mariniersbataljon: 75 Inleiding Commandant 76 Taliban tactieken in Zuid-Afghanistan, wat doen we er eigenlijk mee? 59 De marinierscompagnie in Uruzgan vanuit Battlegroup perspectief 82 Een zwarte dag Marnscie: Opwerken RDTF Marnscie: Wolfpack, 22-Marnscie in Uruzgan Marnscie in de Dolomieten Marnscie: IED, IED pre seen Amfibisch Gevechtssteunbataljon: 94 Inleiding commandant 96 Marsof: Eenheden van het Korps Mariniers Maritime Special Operations Capable 98 Hydra in de praktijk TF55-III, short sitrep MJEB: 1-Btcie: Opleiding tot Maritieme Special Forces Operator Nederlandse vuursteun in Afghanistan Van het warme Zuiden naar het koude Noorden AMSC, Zweden Landing Craft Officers Qualifer Course Amfibisch Logistiek Bataljon: Inleiding commandant Bevoorradingslogistiek binnen het CSS, Combat Supplies & Field Kitchen Mariniers Opleidingscentrum: 117 Mariniers, de spijkerbroeken komen er aan 120 Van ROC naar MOC 122 Opleidingseenheid Specialistische Opleidingen 122 Marinier Verkenner opleiding Light Role Reconnaissance Commanders Course, UK 125 Onderwijs Technicus opleiding en Onderwijsontwikkeling binnen SO 127 High Angle Shooting Course Advanced Signaller opleiding Opleidingscentrum Amfibisch: 132 Stand van zaken Marinierskapel en Tamboers & Pijpers: Marinierskapel trotseert de kou Marinierskazerne Savaneta: Noodhulp Haïti Martinique en Guadeloupe Uit het Oog: 143 MAJMARNS De Vreng Reservisten: 144 Reservisten veroveren vaste plaats in organisatie 147 Mariniersmuseum QPO op het internet: korps_mariniers/magazine_qua_patet_orbis/ Sluitingsdatum inleveren kopij QPO 2010 nummer 2: 31 mei 2010

3 Voorwoord Commandant Korps Mariniers Pasen Buiten probeert een prille lentezon door het wolkendek te prikken om de laatste resten van een Oudhollandse winter weg te drijven. Van een ouderwets koude winter kan het Eerste Mariniersbataljon met aangehangen eenheden meepraten! In februari bezocht ik hen in het besneeuwde landschap rond Arvidsjaur in Zweden. Dit jaar oefenden marinierseenheden hier voor het eerst omdat de accommodatie in Noorwegen vol zat en Zweden meer sneeuwzekerheid en lagere temperaturen biedt dan de traditionele oefengebieden in het noorden van Noorwegen. Dat bleek geen verkeerd plan, want de gehele periode was er ruim voldoende sneeuw en zakte de temperatuur tot -40 graden! De training volgens beproefd concept verliep voorspoedig en leverde het Korps in één klap bijna 200 continuations op. Ik ben het hartgrondig met de bataljonscommandant, luitenant-kolonel der mariniers Jarst de Jong, eens dat wie onder deze uitdagende omstandigheden kan overleven, bewegen en vechten, het waarschijnlijk overal wel redt, Qua Patet Orbis. Petje af voor het hoge rendement dat uit deze training is gehaald en het enthousiasme waarmee dit gebeurde. 3

4 Bijna tegelijkertijd, zo n kilometer naar het zuiden, voerde het KC MOX 1 onder volstrekt andere maar niet minder uitdagende omstandigheden een jungletraining uit in Suriname om mariniers ook voor te bereiden op ernstinzet onder die extreme omstandigheden. Samen met het optreden onder arctische omstandigheden en in de bergen vormt de jungletraining een zeer belangrijke pijler onder de trainingsfilosofie en het profiel van het Korps Mariniers. Van diverse kanten hoor ik hoe professioneel deze training is opgezet, waarbij niet alleen het opereren in de jungle, maar de basic skills in het algemeen een enorme impuls krijgen. Ik heb grote bewondering voor de inzet van kapitein der mariniers Raymon Witteveen en sergeant-majoor van de mariniers Dick Vonk, die met beperkte middelen en menskracht telkens weer deze training van de grond weten te krijgen. In navolging van het initiatief om het kennisdomein Mountain & Arctic Warfare (M&AW) te stroomlijnen, wil ik ook het kennisdomein Jungle Warfare structureren en op hetzelfde peil brengen als M&AW. In dat licht juich ik het initiatief van de Staatssecretaris toe om de schaal van de jungletrainingen in Suriname op te voeren. Het is onder meer vanwege onze training en oefeningen onder extreme omstandigheden dat onze mensen het in Afghanistan tot op heden goed doen. Dat geldt zowel voor de marinierseenheden die deel uitmaken van de TFU als van TF 55. Bij beide Task Forces voeren de mariniers regelmatig meerdaagse, uitgestegen patrouilles uit, waarbij professioneel en assertief wordt opgetreden en, afhankelijk van de omstandigheden, nadrukkelijk contact met de burgerbevolking wordt gelegd. Hun manier van optreden, die alom bewondering oogst, sluit goed aan bij de principes van COIN (counterinsurgency). Ik ben dan ook trots op de prestaties van alle mariniers die deel hebben uitgemaakt van TFE 10 en TFE 11 en van TF 55, rotatie 1, 2 en 3. Ik wens hun opvolgers bij TFE 12 en de 4 e rotatie van TF 55 veel sterkte en succes toe! Op donderdag 1 april was ik op vliegbasis Eindhoven om majoor Emanuel Thomeer en zijn mensen (23-Infcie plus aangehangen eenheden) bij terugkeer uit Afghanistan te verwelkomen. De laatste keer dat ik hem zag was op Oudejaarsavond tijdens een bliksembezoek aan Tarin Kowt, waarbij ik ook de gelegenheid had Tabar even aan te doen. Frappant om te zien hoe die basis sinds mijn vorige bezoek in september is verbeterd. Knap stukje werk van de genie en de mariniers. Apart om onder een weergaloze sterrenhemel bij een paar tonnen vuur en een geïmproviseerde neonreclame het nieuwe jaar in te luiden. Ik heb respect voor Thomeer omdat hij zich voorafgaand aan de missie pas laat bij zijn eenheid kon aansluiten. Over een paar weken keert ook de 3 e rotatie van TF 55 terug. Ik verheug me op het weerzien omdat ook deze mannen (èn een vrouwelijke collega van de vloot!) succesvol zijn geweest en onder vaak moeilijke omstandigheden op een positieve manier hun stempel hebben gedrukt om bij te dragen aan meer stabiliteit in Afghanistan. met de nazorg tot op heden en concludeerde dat alleen aandacht en goede voornemens van de zijde van de organisatie niet voldoende zijn. Inmiddels is ook de Redeployment Task Force (RDTF) zich aan het voorbereiden op inzet vanaf augustus. 21-Infcie, die samen met een luchtmobiele compagnie voor Force Protection (FP) van de RDTF zal zorg dragen, is inmiddels aan het opwerken. Ik verwacht dat de 21 e de goede samenwerking met het CLAS, die ook hun voorgangers hebben laten zien, zal voortzetten. Op woensdag 14 april jongstleden ben ik aanwezig geweest bij de uitreiking van dapperheidsonderscheidingen in Den Haag. Naast collega s van land- en luchtmacht kregen ook zes korpsgenoten een onderscheiding voor hun moedige optreden als lid van Special Forces Task Unit (SFTU) Viper of als lid van een Operational Mentor & Liaison Team (OMLT). De bijbehorende consideransen zijn indrukwekkend en spreken voor zich. Onder een stralende lentezon heb ik van het ceremonieel genoten. Fantastisch dat onze mensen zich op deze manier in Afghanistan hebben onderscheiden. Een mooie dag voor het Korps Mariniers in het algemeen en voor de gedecoreerde mariniers in het bijzonder! Door Afghanistan zou je haast vergeten dat de Koninklijke Marine ook elders in wereld wordt ingezet. Aan boord van de marineschepen die in de Golf van Aden en voor de kust van Somalië patrouilleren, bevindt zich steevast een beveiligingsteam van de UIM voor het uitvoeren van boardings op verdachte vaartuigen. Begin maart was ik in Oman in de gelegenheid Hr. Ms. Tromp te bezoeken, met aan boord naast het UIM-team ook mariniers in de boordvliegtuigploeg en voor inlichtingenwerk. In de Gouden Bal sprak ik met hen over hun ervaringen tot op heden, waarbij me opviel hoe motiverend ook bij deze mannen de deelname aan een ernstmissie werkt en hoe gebrand ze op daadwerkelijke inzet zijn. Vanwege het slechte weer (moesson) hadden ze tot op dat moment nog niet in actie hoeven te komen. Hun vrees dat de piraten aan hun neus voorbij zouden gaan, bleek echter ongegrond. Enkele weken later heeft de Tromp alle records doorbroken door bij achtereenvolgende acties in korte tijd meer dan zeventig piraten op te pakken. En als klap op de vuurpijl voerde het UIM-team Op het vliegveld sprak ik ook sergeant van de mariniers Rob Severs en sergeant van de mariniers Marco Flaskamp, die helaas allebei vanwege (afzonderlijke) IED-incidenten voortijdig naar Nederland moesten worden gerepatrieerd. Ze zijn naar Kreta geweest om daar samen met hun eenheid te adapteren. Een emotioneel weerzien. Ik praatte met hen over hun ervaringen 1 KennisCentrum Militair Optreden onder extreme omstandigheden. 4

5 op 2e Paasdag gewapenderhand een succesvolle boarding op een gekaapte Duitse koopvaarder uit om de bemanning te ontzetten en te voorkomen dat het schip volledig in handen van piraten zou vallen! Inmiddels is de Tromp door de Johan de Witt afgelost, waarmee voor de eerste keer ook een Landing Platform Dock (LPD) voor de bestrijding van antipiraterij wordt ingezet. Vanwege haar specifieke eigenschappen zal het schip op een andere manier dan haar voorgangers worden ingezet, waarbij ook de geëmbarkeerde landingsvaartuigen en mariniers een rol spelen. Door met landingsvaartuigen dichter onder de kust te opereren, zal worden getracht nog meer proactief tegen de piraten op te treden. De inzet van landingsvaartuigen met mariniers vergroot daarbij de reikwijdte van het LPD aanzienlijk. Ik ben benieuwd naar de effectiviteit van deze nieuwe aanpak en wens de bemanning van de Johan de Witt hierbij veel succes toe! Eén van de succescriteria voor ons optreden vormt de aanwezigheid van ervaren kader (naast een uitgekiende organisatie en een gebalanceerde training). Ervaren kaderleden zijn onmisbaar om tijdens inzet de kwaliteit te leveren waarvoor het Korps van oudsher staat. Daarom ben ik blij dat door het geven van goede voorlichting, het maken van afspraken en het bieden van toekomstperspectief de onderofficiersopleidingen weer goed zijn gevuld meer dan dat en dat conform planning het tekort aan kaderleden wordt ingelopen. Dat dit niet in een vloek en een zucht is geregeld, spreekt voor zich, maar de opwaartse lijn is onmiskenbaar en de prognoses zijn goed. Ook de aanwas van nieuwe mariniers laat momenteel niets te wensen over. Indien deze trend zich doorzet, is het Korps binnen enkele jaren goed gevuld. Ook de eerste ervaringen met instromers vanuit de Regionale Opleidings Centra (ROCa) zijn in dat opzicht veelbelovend! In schril contrast hiermee is de stand van de overheidsuitgaven. Zoals u weet zijn recent de resultaten van de Verkenningen gepubliceerd, enkele dagen daarna gevolgd door de rapporten in het kader van de Brede Heroverwegingen. Alhoewel de achterliggende redenen van vooral de Brede Heroverwegingen uiterst zorgwekkend zijn, constateer ik dat het niet alleen maar kommer en kwel is. De Verkenningen, die de ontwikkelingen in de wereld om ons heen schetsen en op basis daarvan meerdere opties voor een blauwdruk van de krijgsmacht bieden, duiden op het toenemende belang van de zee en daarmee de zeestrijdkrachten inclusief mariniers. Dit wil niet zeggen dat we achterover kunnen leunen. Het terugdringen van het financieringstekort als gevolg van de economische crisis zal ook Defensie waarschijnlijk niet ongemoeid laten. En alhoewel het Korps er relatief goed voor staat, zijn de voorliggende opties niets meer dan voorstellen en nog geen voornemens. Dit betekent dat er de komende maanden nog van alles mogelijk is en ook andere opties de kop kunnen opsteken. De beste remedie hiertegen is doorgaan op de ingeslagen weg en een onberispelijk operationeel product leveren. Daarin zijn we goed en daarin moeten we goed blijven. Alleen goed ons werk doen is echter onvoldoende. We zijn er bij gebaat dat het Korps Mariniers als onderdeel van de Koninklijke Marine in alle opzichten in diensttijd maar ook daarbuiten uitsluitend positief in het nieuws komt. Door gezamenlijk uit te dragen waarvoor wij staan, professioneel te handelen en incidenten te voorkomen, kunnen we het imago van het Korps nog verder versterken. Graag doe ik daarvoor een beroep op u, het is Alle Hens aan dek! Rest mij u veel succes toe te wensen bij uw dagelijkse werkzaamheden. Weet dat ik de manier waarop u uw werk uitvoert ten zeerste waardeer, ongeacht of dit nu wel of niet in de volle schijnwerpers gebeurt. Ik realiseer mij terdege dat de zichtbare kant van ons werk alleen mogelijk is door de inspanning van velen op de achtergrond. Het is dan ook de kracht van het collectief die het Korps maakt wat het is: een fantastisch militair onderdeel met geweldige mensen die staan voor hun zaak, waardoor het een eer is hiervan voorman te mogen zijn! Qua Patet Orbis Commandant Korps Mariniers R. Verkerk Brigade-generaal der mariniers Op 17 april zijn de korporaal van de mariniers Jeroen Houweling en marinier der eerste klasse Marc Harders door een laffe aanslag met een bermbom tijdens een patrouille in Uruzgan om het leven zijn komen. Hierbij raakte marinier der eerste klasse Erik van den Elzen ernstig gewond. Dit heeft mij diep geraakt. Met Jeroen Houweling en Marc Harders verliest het Korps twee zeer gewaardeerde en professionele collega s. Mariniers in hart en nieren. Zij brachten het hoogste offer voor een beter Afghanistan. Het Korps zal hen nimmer vergeten. Ook Erik van den Elzen heeft meer dan zijn steentje bijgedragen, evenals de andere mariniers die bij eerdere aanslagen gewond raakten. Ik wens de nabestaanden en collega-mariniers van Jeroen en Marc veel sterkte toe bij het verwerken van dit verschrikkelijke verlies. Erik van den Elzen wens ik veel beterschap toe. Ik hoop op een spoedig herstel. Brigade-generaal der mariniers Rob Verkerk. 5

6 Column Korpsadjudant Ik schrijf deze column op de laatste dag van mijn verblijf in Afghanistan en ook nu weer sluit ik een periode af die altijd in mijn gedachten zal blijven, al was het maar omdat ik net weer op de grond heb gelegen vanwege een rocket attack. We kennen het zo langzamerhand allemaal, een periode waar we naartoe hebben geleefd, intens hebben beleefd en die we dan ook met tegenstrijdige gevoelens afsluiten. Blij omdat we weer naar ons thuisfront gaan, dat ons in deze tijd altijd heeft gesteund, maar ook met een gevoel van weemoed, ik heb hier een goede periode gehad en voor het werk had het voor mij nog niet afgelopen hoeven te zijn. De functie, in een paarse omgeving, heeft mij veel geleerd. De medebeoordeling met betrekking tot het gevechtsinsigne heeft mij veel inzicht gegeven van wat er zoal gebeurt en hoe de enkele man het beleeft. Van sommige verhalen ben ik echt onder indruk geraakt. De belevenissen van sommige mariniers en soldaten mogen er zijn. Gelukkig weet ik dat onze personeelzorg van dien aard is, dat eventuele probleemgevallen tijdig onderkend kunnen worden zodat adequate zorg geleverd kan worden. Een schot in de roos hierbij is het CKN (Collegiaal Korps Netwerk). Hierover heb ik alleen maar positieve reacties mogen ontvangen, niet alleen van de netwerkers maar nog meer van de militairen die hiermee in aanraking zijn gekomen. Ik schrijf bewust militairen want deze zorg is niet alleen maar verleend aan mariniers, maar ook aan militairen die bij de 23 e en TF55 zijn ingedeeld. Het is niet voor niets dat ik door veel collega s ben gevraagd hoe CKN werkt en of het iets voor hen is. 23 e twee sergeanten moeten repatriëren vanwege hun verwondingen. Als eerste noem ik Rob Severs die op 15 december zwaar gewond raakte als gevolg van een IED-strike. Ondertussen is Rob bezig met zijn revalidatie en zoals ik het begrijp gaat het voorspoedig. Al eerder was Marco Flaskamp gewond geraakt en hij is rond de jaarwisseling alsnog naar Nederland vervoerd voor nader onderzoek en ook met hem gaat het goed. Als we het over kameraadschap hebben dan is het, mede op deze momenten, goed te zien dat het contact met de eenheid en de betreffende mariniers uitstekend is, er wordt intens meegeleefd. Dit geldt ook voor Dennis die gewond is geraakt bij TF55 en helaas ook gerepatrieerd moest worden. Ook hij is aan de beterende hand en het contact met zijn moedereenheid is goed. Niet alleen zijn we actief in Afghanistan maar ook aan boord van Hr. Ms. Tromp leveren wij een bijdrage en zeker niet te vergeten alle individuele uitgezonden mariniers die QPO actief zijn. Rangharmonisatie Over de rangharmonisatie is nog niet veel gepubliceerd maar het gaat wel echt gebeuren. En dat is volgens mij hard nodig, zeker om de korporaals (zowel mariniers Uitzendingen Een groot deel van onze operationele eenheden zijn momenteel actief in het buitenland en met name in Uruzgan is de 23 e actief. Op het moment dat u dit leest de 13 e Marinierscompagnie. Ik heb afgelopen week de gelegenheid gekregen om mee te gaan op patrouille. Hoewel ik eerder op COP Tabar was geweest, is het doorbren- gen van enkele dagen tussen de mariniers echt een verademing. Even gewoon weer lekker tussen de mannen en even niet staren naar een beeldscherm. Het meelopen van een patrouille door de green is toch iets wat elke marinier nog steeds het liefst doet. Ook de 23 e is aan de laatste loodjes bezig en ze zullen scherp blijven tot het laatste moment. Helaas heeft de 6

7 toekomstige korporaal. Al met al staat er genoeg op stapel om de toekomst met vertrouwen tegemoet te kunnen zien. Dapperheidonderscheidingen Zoals in het voorwoord van CKM reeds vermeld is, vond op 14 april de uitreiking van dapperheidonderscheidingen aan onder andere zes collega mariniers plaats en ook ik was daarvan getuige. Het was goed om te zien dat er zoveel rode biezen aanwezig waren bij deze bijzondere gebeurtenis. Nogmaals van harte gefeliciteerd. als vloot) internationaal de positie te geven die ze verdienen. Binnen de eigen eenheden wordt dit over het algemeen niet opgemerkt maar hoe meer wij joint and combined optreden des te moeilijker het soms is om het weer uit te leggen. De huidige korporaal zal sergeant worden en de huidige sergeant wordt dan sergeant OC. Dit laatste is om de vergelijking met de sergeant 1 (anciënniteitsbevordering) tegen te gaan. Het is de bedoeling dat een en ander eind van dit jaar wordt geïmplementeerd. Voor de verblijven verandert er niets, het korporaalsverblijf zal beschikbaar blijven voor de nieuwe sergeanten, al of niet voorzien van een andere naam. De rang van korporaal zal blijven bestaan al is het niet als onderofficier. Momenteel zitten we nog in de overlegfase hoe we dit precies gaan invullen. Voor ons als marinier kan de toekomstige rang van korporaal een goede stap zijn in de aanloop naar de onderofficiersopleiding. Opleidingen Ook de initiële opleiding bij het MOC heeft dit jaar een verandering ondergaan. Zo is de stand van marinier der tweede klasse weer terug en wordt er na de EMV verschil gemaakt in de marinier algemeen en specialistische opleidingen zoals monteur en tamboer & pijper. Op deze manier kan er gerichter personeel worden geworven. Een prima verandering, gericht op de toekomst. In de tweede helft van dit jaar wordt deze verandering ook doorgevoerd in de onderofficiersopleiding. Verder staan er nog vele andere veranderingen op stapel allemaal gericht op de toekomst. Ik noem maar even snel de MOOM (Modulaire Onderofficiers Opleiding Mariniers), het stageboekje voor mariniers die de onderofficiersopleiding willen volgen, PSI(+) opleiding voor (nu nog) leidinggevend marinier, maar deze past natuurlijk prima in de rangharmonisatie voor de In afgelopen maand zijn er nog meer bijzondere onderscheidingen uitgereikt te weten tweemaal het Rood Koord en zelfs een Duitse onderscheiding zijn ten deel gevallen aan leden van het Korps Mariniers. Jullie allen hebben de goede naam van het Korps nog meer glans gegeven. Proficiat! Ten slotte Op dit moment wordt de functie van Chef d Equipage MTC ingevuld door Jan Hardeman, krijgt 2MB na de zomer zijn stafadjudant en zijn we gelukkig in de operationele poot op schema voor wat betreft de CDE en. Wel wil ik ook vanaf deze plaats mijn collega s bedanken die tijdens mijn uitzendperiode diverse functies van mij hebben waargenomen. Hoewel men natuurlijk via de mail over de gehele wereld bereikbaar is, blijft het belangrijk om elkaar in de ogen te kunnen kijken om belangrijke beslissingen te nemen. Ik ben door mijn naaste collega s prima op de hoogte gehouden. Ik wens iedereen op uitzending een goede en vooral een veilige periode en voor die mariniers die binnenkort vertrekken een goede overname en zet de goede naam van ons Korps voort. Qua Patet Orbis Adjudant van de mariniers algemeen J. Veldhuis Korpsadjudant Korps Mariniers We zijn op zaterdag 17 april allemaal overvallen door het sneuvelen van twee collega s: Korporaal van de mariniers Jeroen Houweling en Marinier Marc Harders. Tijdens de uitvoering van hun taak werden zij op brute, lafhartige wijze uit ons midden weggerukt. Ik wens de nabestaanden en collega-mariniers veel sterkte toe met het verwerken van dit verlies. 7

8 NATO SPECIAL FORCES Foto s: NATO Sinds jaar en dag worden nationaal en internationaal speciale eenheden ingezet. Vaak gaat het hierbij om gecompliceerde militaire operaties waarbij er politiek strategisch gezien een aanzienlijk potentieel afbreukrisico aanwezig is. Dikwijls worden operaties uitgevoerd door combinaties van eenheden die ad hoc zijn geformeerd. Wat vooral de laatste drie decennia opvalt is dat nationaal maar ook in coalitie verband deze speciale eenheden, meestal aangeduid als Special Operations Forces (SOF), steeds meer samen trainen, oefenen en opereren. Binnen NAVO is ingezien dat dit noodzaakt tot eenduidige policy, doctrine, en TTP s. Dit is één van de redenen waarom een aantal jaren geleden op het hoogste politiek militaire niveau besloten is om het NATO Special Operations Coordination Center (NSCC) op te zetten. Sinds 1 maart dit jaar is het NSCC getransformeerd naar het NATO Special Operations Headquarters (NSHQ). In dit artikel wordt nader ingegaan op de begripsvorming rond SOF alvorens kort de geschiedenis van het NSCC te belichten. Vervolgens wordt ingegaan op de taken en inzet van SOF. Tot slot worden de toekomstige ontwikkelingen binnen het NSHQ geschetst. 8

9 Begripsvorming Er zijn wereldwijd diverse eenheden die worden aangemerkt als SOF of Special Forces (SF). Er zijn ook diverse eenheden die zich dit predicaat, meestal onterecht, zelf toedichten. Niet iedereen hanteert dezelfde beschrijving of definitie. Dikwijls worden begrippen door elkaar gehaald. Dit is deels toe te schrijven aan het land waarin men zich bevindt. Om een goed begrip te hebben van SOF is het van belang om de juiste terminologie te gebruiken. Hieronder volgt een korte omschrijving. Er is gekozen om de Engelse terminologie te gebruiken aangezien dit het meest eenduidig is. Special Operations (SO) Volgens de NAVO definite uit publicatie AAP-6: Military activities conducted by specially designated, organized, trained and equipped forces using operational techniques and modes of employment not standard to conventional forces. These activities are conducted across the full range of military operations independently or in coordination with operations of conventional forces to achieve political, military, psychological and economic objectives. Politico-military considerations may require clandestine, covert or discreet techniques and the acceptance of a degree of physical and political risk not associated with conventional operations. Special Operations Forces (SOF) Volgens de NATO AJP 3.5 (Allied Joint Procedures, Special Operations Doctrine): Designated active or reserve component forces of national military services specifically organized, trained, and equipped to conduct and support special operations. (This definition will be processed for inclusion in AAP-6 upon ratification of the publication.) Special Forces (SF) Dit is een term die niet formeel binnen NAVO gehanteerd wordt aangezien dit van Amerikaanse origine is. Derhalve zijn NAVO-documenten niet helder over deze term. In de Amerikaanse systematiek betreft het een SOF eenheid die is toegewezen aan een specifiek commando. 1 Special Operations Capable (SOC) Dit is ook geen NAVO-term maar wordt gehanteerd binnen het US Marine Corps. Hoewel geen eenduidige definitie voorhanden is kan SOC worden omschreven als: other unit capable of conducting or supporting Special Operations. Er kan gesteld worden dat SOC niets anders is dan een gereedheidsstatus. 1 Momenteel wordt bij het NSCC/NSHQ het policy document MC 437/1 aangepast en dit zal medio dit jaar ter goedkeuring worden aangeboden. Aanpassingen en aanvullingen voor definities worden hierin of in de AJP 3.5 meegenomen. De geschiedenis van het NSCC/NSHQ Ervaringen met SOF in Bosnië, Kosovo en Afghanistan tonen aan dat nationale SOF vaak binnen hun eigen battle space opereren, dat US SOF over het algemeen niet binnen de NAVO opereert en dat er geen duidelijke aansturing en coördinatie op het strategische en het operationele niveau plaatsvindt. Bovendien ontbreekt het aan eenduidige policy, doctrine en TTP s. SOF was nog te veel gericht op het Koude Oorlog denken. De rol voor SOF in de hedendaagse snel veranderende operationele omstandigheden wordt echter steeds groter. Dit heeft ertoe geleid dat eind 2006 op het hoogste politiek militaire niveau het NATO SOF Transformation Initiative (NSTI) 2 werd geïmplementeerd. Het NSTI berust op drie pijlers: 1. Het instellen van een speciale staf, die een adviserende en ondersteunde rol heeft ten behoeve van Saceur. Dit is de hoogste militair binnen de NAVO en hij bevindt zich met zijn Shape staf 3 in Mons, België; 2. de main effort, het opzetten van het NSCC als coördinatiecentrum; 3. het ontwikkelen van een NATO Federation of SOF Training Centers. Ad 1. Het instellen van deze speciale staf werd snel verwezenlijkt in de vorm van het oprichten van het Director Special Operations Office (DSOO). Deze staf, bestaande uit enkele stafofficieren, met aan het hoofd een Amerikaanse twee sterren admiraal die tevens de director van het NSCC en Soceur (Special Operations Command Europe te Stuttgart) is, adviseert en assisteert Saceur. Inmiddels bevindt DSOO zich in de Command Group van Saceur en heeft derhalve een directe ingang op het strategische niveau. Ad 2. Bij het opzetten van het NSCC hebben de VS het voortouw genomen door op te treden als Framework Nation (FN) hetgeen inhoudt dat de VS feitelijk bijna voor alles betalen. Een andere bijzonderheid is dat het NSCC is opgezet op basis van een Memorandum of Understanding (MOU) en buiten de NATO Command Structure valt. Een groot voordeel hiervan is dat besluitvorming, voor NAVO begrippen, heel snel kan gaan. Dat is juist de reden geweest dat er zeer goede resultaten geboekt zijn. Begin 2007 is een team van ongeveer zeventien man in Stuttgart begonnen met het opzetten van het NSCC en medio 2007 is de verdere defini- 2 On 22 November 2006 the NAC approved the NSTI and one week later at the Riga Summit it was endorsed by the Heads of States and Government. 3 SHAPE; Supreme Headquarters Allied Powers in Europe. 9

10 tieve opbouw in Mons voortgezet. Op basis van de MOU heeft het NSCC 149 stafposities die inmiddels door 23 NAVO landen gevuld zijn. IJsland en Luxemburg zijn niet vertegenwoordigd aangezien deze landen geen SOF hebben. Nederland is vertegenwoordigd met vier personen. Twee luitenant-kolonels (één van KCT en één van het Korps Mariniers) die bij de J3 en J5 werken, een adjudant van het KCT die bij de J10 (Training & Readiness, Doctrine) werkt en een sergeant-majoor van de mariniers die bij de DCOS Operaties werkt. Ad3. Het ontwikkelen van een NATO Federation of SOF Training Centers is voortvarend opgepakt. Dit valt onder de Training & Readiness (T&R) van het NSCC en is in eerste instantie gericht op het ontwikkelen van SOF doctrine. Belangrijke SOF documenten waar personeel van het NSCC input voor heeft geleverd zijn de MC 437/1 en de AJP 3.5. Daarnaast heeft het NSCC ook diverse manuals ontwikkeld die naast de policy en doctrine documenten, leidend voor de NATO SOF community horen te zijn. Het gaat hierbij om onder andere het Cjfsocc (Combined Joint Force Special Operations Component Command en SOTG (Special Operations Task Group) manual. Na het ontwikkelen van een goede doctrinaire basis is de focus verlegd naar de opleidingen, training en het ondersteunen van oefeningen. Het NSCC richt zich bij SOF-opleiding en -training primair op het strategische en operationele niveau. Het kan bijvoorbeeld ook zo zijn dat er ten behoeve van specifieke missies training wordt gegeven. Dit kan ter plaatse of op de thuisbasis in Mons cq Chièvres in België. Momenteel worden er diverse SOF-opleidingen verzorgd waaraan al menig Nederlandse commando en marinier hebben deelgenomen. Vooral de ISAF gerelateerde opleidingen zijn professioneel opgezet. Bij de vierweekse NATO SOF Intel Training (NSIT) wordt informatie en Intel vanuit ISAF gebruikt. Op basis hiervan worden dan Target Information Packages opgebouwd. In het verleden zijn er succesvolle SOF operaties uitgevoerd waarbij gebruik is gemaakt van de procedures uit deze opleiding. Vanuit de afdeling T&R worden ook teams uitgezonden om een assessment van NAVO SOF eenheden of eenheden die naar ISAF gaan uit te voeren. Dit gebeurt op basis van de zogenaamde SOF EVAL, een NAVO SOF evaluatie, die door het NSCC is ontwikkeld. Ontwikkelingen staan niet stil en opgedane lessen en ervarin- 10

11 gen vanuit ISAF of andere operaties moeten in doctrine en TTP s worden omgezet. Het NSCC zit niet stil en zal met training, opleiding en up to date doctrine de NATO SOF zo goed mogelijk ondersteunen en adviseren teneinde maximale interoperabiliteit, connectiviteit en gereedheid voor operaties te verwezenlijken. De hoofdtaken van SOF De hoofdtaken van SOF zijn Special Reconnaissance and Surveillance (SR), Direct Action (DA) en Military Assistance (MA) 4. Dikwijls is er discussie over wat de definities nu precies inhouden en wanneer nu wel of niet over SOF kan worden gesproken, immers, conventi- 4 De definities van SR, DA en MA cf NATO Policy document 437/1 zijn: Special Reconnaissance complements national and allied theatre intelligence collection assets and systems by obtaining specific, well-defined, and time-sensitive information of strategic or operational significance. It may complement other collection methods where constraints are imposed by weather, terrain-masking, hostile countermeasures and/or other systems availability. SR is a human intelligence function that places eyes on target in hostile, denied or politically sensitive territory. SOF may conduct these tasks separately, in conjunction with, or in support of other component commands. They may use advanced reconnaissance and surveillance techniques, equipment, and collection methods, sometimes augmented by the employment of indigenous assets. Direct Action complements NATO capabilities by attacking specific, well defined targets of strategic and operational significance, or in the conduct of decisive tactical operations. Direct actions may employ raid, ambush, or direct assault tactics; place munitions and other devices; conduct stand-off attacks by fire from maritime, ground or air platforms; or provide terminal guidance for precision-guided munitions to enable the destruction of specific targets. Direct actions are precise operations that are normally limited in scope and duration, and usually incorporate a planned withdrawal from the immediate objective area. SOF may conduct these tasks separately, supported by, or in support of conventional forces. DA missions should be aimed at creating conditions that will allow decisive/political action to follow thereafter. Military Assistance is a broad spectrum of measures in support of friendly or allied forces in peace, crisis, and conflict. Military assistance can be conducted by, with, or through friendly forces that are trained, equipped, supported, or employed in varying degrees by SOF. The range of MA is thus considerable, and may vary from providing low-level military training or material assistance to the active employment of indigenous forces in the conduct of combat operations. 11

12 SOF Tasks: Spectrum of conflict Violence Level SR MA PEACETIME military engament SR MA peace support operations DA conventional entry SR MA combat operations DA SR MA stability operations DA SR MA PEACETIME military engament NATO Crisis management system Time PEACE TIME MAJOR COMBAT CRISIS STABILIZATION PEACE TIME OPS onele mariniers eenheden voeren toch ook soortgelijke taken uit. De NAVO definitie van SO geeft feitelijk duidelijk aan wanneer we het over Special Operations hebben. Van belang is om te beseffen dat SOF eenheden worden ingezet als het gaat om het halen van effecten op strategisch en operationeel niveau of als er een groot (politiek) risico aanwezig is waarbij de kans op succes groot moet zijn. Bij DA valt te denken aan het oppakken of uitschakelen van HVT s (High Valuable Targets) of HPT s (High Pay-off Targets). Bij SOF MA hebben we het juist over het verlenen van assistentie en advies in omstandigheid waarbij nagenoeg geen ondersteuning en back-up voorhanden is. Hierbij moet worden gedacht aan een situatie waarbij een klein gespecialiseerd team (SOF) ergens in een (ver) land of bijvoorbeeld in een zeer afgelegen gebied in Afghanistan MA uitvoert waarbij niet de benodigde ondersteuning en back-up voorhanden is. Door de aanwezige speciale capaciteiten binnen deze SOF eenheid (bijvoorbeeld de SF-medic, FAC capaciteit en beschikbaarheid van dedicated middelen) zullen zij in staat zijn deze missie met relatief beperkt risico en met een hogere kans van slagen uit te voeren. Wat we tegenwoordig steeds vaker waarnemen is de intensievere samenwerking tussen conventionele en speciale eenheden. Een sprekend voorbeeld is de Marsoc en Marsof waarover u in deze QPO ook artikelen kunt vinden. In figuur 1 ziet u schematisch wanneer de hoofdtaken SR, DA en MA door SOF kunnen worden uitgevoerd. Zoals u ziet kunnen SOF al in een vroegtijdig stadium, bijvoorbeeld al voordat er sprake is van een daadwerkelijke crisis, worden ingezet. Juist de capaciteiten en manier van opereren van SOF maakt hen uitermate geschikt om strategische en operationele effecten te sorteren. 12

13 Naast de hoofdtaken SR, DA en MA worden SOF zowel nationaal als internationaal dikwijls ingezet bij Counter Terrorisme (CT) 6 en Counterinsurgency (COIN) 7. CT en COIN zijn zeker niet het absolute domein van SOF maar hierin kan wel een effectieve aanvullende rol worden gespeeld. CT heeft voor het NSHQ de bijzondere aandacht aangezien terrorisme zich niet binnen de grenzen van een afzonderlijk land afspeelt maar juist een internationaal probleem is. In de komende SOF Commanders Conference staat het onderwerp Transnational Terrorisme dan ook nadrukkelijk op de agenda. Daarnaast spelen SOF een belangrijke rol bij Hostage Release Operations en Opposed Boarding tijdens maritieme interdictie 8 operaties hetgeen bij de Counter Piracy operaties nabij Somalië regelmatig plaatsvindt. Ontwikkelingen van het NSHQ Zoals verwoord heeft het NSCC binnen enkele jaren een snelle ontwikkeling doorgemaakt naar het NSHQ. Het behelst niet alleen een naamswijziging. Er komt een aanvullende belangrijke taak bij. Momenteel wordt binnen het NSHQ hard gewerkt aan het opzetten van een direct inzetbare Cjfsocc (Combined Joint Force Special Operations Component Command). Het NSHQ zal niet een voltallig Cjfsocc van ongeveer 110 man leveren maar zal voorzien in het kernelement (Core) dat in staat is om in een initiele fase op te treden. Dit kernelement kan slechts ten dele uit de huidige bezetting van het NSHQ worden geleverd. Derhalve zal het NSHQ met ongeveer zestig pax moeten groeien. Dit zal niet van de een op andere dag plaatsvinden en ook de aanvullende training en uitzending zal tijd vergen. Het ligt in de planning dat medio 2012 deze Cjfsocc (Core) capaciteit inzetbaar is. Saceur beschikte al over uitzendbare land en maritieme Component Commands. Het Cjfsocc geeft Saceur een aanzienlijke uitbreiding van mogelijkheden als het gaat om direct uitzendbare Component Commands. Bovendien kan dit ook nog eens worden ingezet ten behoeve van special operations. Het voordeel is dat het NSHQ buiten de NATO Command Structure blijft hetgeen een snelle besluitvorming ten goede komt. In figuur 2 ziet u hoe het NSHQ op het strategische, operationele en tactische niveau effect kan sorteren. Met het opzetten van deze aanvullende Cjfsocc capaciteit zal het NSHQ goed in staat zijn de missie 9 uit te voeren en het verschil te kunnen maken in een snel veranderende wereld. Voor meer informatie: 5 MARSOC: Special operations primarily conducted in the coastal, riverine and maritime environments by small, flexible, mobile units operating under, on and from the sea. These operations are characterized by stealth, speed and precise application of force. (Dit is geen NAVO definitie maar dit is ontleend uit de NATO SOF Study). 6 MC 437/1:CT is an overarching umbrella of offensive measures designed to reduce the vulnerability of Allied interests, their forces, individuals, and property to terrorism; to include Counter-Force activities and containment by military force and civil agencies. 7 COIN are those military, paramilitary, political, psychological, and civic actions taken by a government to defeat an insurgency. 8 ATP 71, MIO: Maritime Interdiction Operations. Opposed boarding s should be conducted by SOF. 9 NSHQ mission: The NSHQ is the single point of direction and coordination for all NATO Special Operations-related activities in order to optimize employment of special Forces to include providing an operational command capability when directed by SACEUR. nato sof c2 construct NATO Command Structure JFC-B LCC Heidelberg MCC Northwood JFC-L SHAPE DSOO JFC-N LCC Madrid MCC Naples Nato sof Hq(*) NATO Force Structure Strategic Operational Tactical ACC Ramstein ACC Izmir cjfsocc (core) OPCON a J(F)C / Theatre Comd Graduated response forces (strkfor, mgs, hrfs, lrfs...) 1. (*) NSHQ would be the strategic SOF advisor to SACEUR/ACO and possess an On - Order operational role as a SOF Component NATO UNCLASSIFIED //REL ISAF, OEF OPCON COORD / Support 13

14 Ontwikkelingen bij het Mariniers Opleidingscentrum en de mogelijke gevolgen daarvan voor uw Door: LTKOLMARNS P.J. de Vin Fo to s: Gerben van Es, AVDD en Cees Baardman marinierscarrière De afg fgebe elde e per ers one no op pd ef oto s heb ben ge en dir ect te er rela atie met dit art ike l. Inleiding Dit artikel heeft tot doel u te informeren over ontwikkelingen binnen het Mariniers Opleidingcentrum (MOC). Deze ontwikkelingen zijn onder andere een gevolg van de opdracht tot het inlopen van bestaande kadertekorten, het terugdringen van uitval bij de initiële opleidingen en invoeren van onderwijsvernieuwingen. Ik realiseer mij dat de informatiedichtheid van dit artikel hoog is en dat ik u erg veel uiteenlopende informatie verstrek. Gezien het belang van de ontwikkelingen voor u en het feit dat ze allemaal met elkaar verbon- den zijn, heb ik toch voor dit uitgebreide artikel gekozen. Het eerste deel gaat in op de situatie zoals die tot voor kort bestond binnen het MOC. In het tweede deel van dit artikel worden de belangrijkste veranderingen geschetst die met ingang van 2010 gefaseerd binnen het MOC worden doorgevoerd. Gezien de snelheid waarmee sommige ontwikkelingen momenteel plaatsvinden, sluit ik overigens niet uit dat uitvoeringsdetails die nu worden doorgevoerd nog aan veranderingen onderhevig zijn. Mede daarom treft u met enige regelmaat de uitdrukking in principe aan in het stuk. Ik adviseer u mogelijke vragen die het artikel bij u oproept, ook te stellen binnen uw eigen lijn of personeelsdienst. 14

15 Deel 1: ontwikkelingen bij het MOC Reorganisatie Het MOC verzorgt sinds jaar en dag de initiële (EMV/EVO, Potom), loopbaan- (korporaal, sergeant en sergeant-majoor) en functieopleidingen (wapens, verbindingen, marinier verkenner, mountain en jungle, sport, et cetera). Om dit zo optimaal mogelijk te doen is het MOC per 1 december 2007 gereorganiseerd. Bij deze reorganisatie is bewust gekozen voor uitbreiding van het aantal bij het MOC geplaatste instructeurs. De opleidingseenheid die de initiële mariniersopleiding verzorgt is hierdoor uitgebreid. Dit heeft wel tot gevolg gehad dat vooral de ondersteunende staven een kleine bezetting hielden. Momenteel wordt de evaluatie van de reorganisatie afgerond. Ondanks de reorganisatie kent het MOC nog steeds een dalorganisatie. De dalorganisatie is ingericht om, op basis van een gezond personeelsbestand van het Korps Mariniers, mariniers, onderofficieren en officieren op te leiden. Het MOC is niet ingericht op het zelfstandig kunnen opvangen van verhogingen in aanstellingsopdrachten. Hierdoor blijven er binnen het MOC relatief veel Tijdelijk Te Werk gestelde collega s (TTW) benodigd die piekbelasting helpen opvangen. Ook voor het verzorgen van specialistische opleidingen wordt veelvuldig gebruik gemaakt van TTW collega s. Bij de reorganisatie is geen rekening gehouden met ontwikkelingen in het kader van loopbaanlint. Ik kom daar later nog op terug. opleiding rond de 60%-65% en bij de onderofficiersopleiding rond de 30%-35%. Al sinds enkele jaren zijn wij binnen het MOC bezig deze uitval terug te dringen. Dat blijkt een weerbarstig probleem. Om uitval terug te dringen zijn veel initiatieven ondernomen, zo is bijvoorbeeld met ingang van 2009 extra geïnvesteerd in de instructievaardigheden van de instructeurs. Het is niet meer van deze tijd om het oude standpunt, elke onderofficier is automatisch instructeur, vast te blijven houden zonder extra in hen te investeren. Nu wordt voorafgaande aan een opleiding een tweedaagse Kick-off, een tweedaagse teamtraining en een twee weken durende instructeuropleiding gevolgd (de groene Koninklijke Marine Instructeurs Opleiding (KMIO-groen)). Ook TTW collega s doorlopen in principe dezelfde trits. Daarom wordt in overleg met het MTC keer op keer bezien of de TTW ers vier weken voor aanvang opleiding kunnen worden geplaatst. EMV/EVO De initiële mariniersopleiding bij het MOC kent sinds augustus 2009 een modulaire opzet. Nu bestaat de opleiding uit 22 weken Eerste Militaire Vorming (EMV) en hierop aansluitend elf weken Elementaire Vakopleiding (EVO). In het kader van behoud van mariniers in een tweetal schaarste categorieën is voor deze Instructeuropleidingen Het MOC kent bij alle initiële opleidingen en de onderofficiersopleiding een hoog uitvalspercentage. Dit uitvalspercentage bedraagt momenteel bij de mariniersmodulaire opzet gekozen. Dit betreft mariniers voor de subdienstgroep monteurs en/of subdienstgroep tamboers en pijpers. Hiertoe volgt betrokkene na de EMV een elf weken durende Motor Transport Opleiding (MTO). Hierna wordt de eigen vakopleiding doorlopen. Het is van belang hierbij op te merken dat dit traject alleen doorlopen kan worden indien de organisatie behoefte heeft aan nieuwe monteurs en/of tamboers en pijpers. Het is zeker niet de bedoeling dat cursisten zelf, ad hoc, de beslissing kunnen nemen om na succesvol afronden van de EMV te kiezen voor het MTO traject. De behoefte aan kandidaten voor de twee subdienstgroepen wordt jaarlijks door de directie personeel vastgesteld. Daarnaast dient de behoefte goed gecommuniceerd te worden voor aanvang van iedere opleiding, zodat de cursisten weten wat de mogelijkheden zijn met betrekking tot toetreding tot een subdienstgroep. Binnen de twee subdienstgroepen is overigens een eigen loopbaanpad mogelijk. Ik wil nadrukkelijk stellen dat deze mariniers kwalitatief niet minder zijn dan de marinier algemeen. Vandaar ook dat zij aan de voorkant de keus moeten maken en niet ad hoc kunnen besluiten om na 22 weken toe te treden tot de subdienstgroepen omdat ze het idee hebben opgevat dat de elf weken EVO te zwaar zijn. Het wordt echter 15

16 toegestaan dat de aanstaande monteur of tamboer en pijper ook nog even het EVO deel doorloopt. Betrokkene wordt hierna echter wel aan de eerder overeengekomen afspraak gehouden. Hij is echter door het afronden van het EVO deel later ook allround inzetbaar als marinier algemeen. Voor de subdienstgroep verbindingen verandert er momenteel niets. Zij worden pas geselecteerd nadat zij de EMV en EVO hebben afgerond en enige operationele ervaring hebben opgedaan. Onderofficiersopleiding Het MOC verzorgt de kaderopleidingen voor onderofficieren. Dit betreft de korporaalsopleiding, de sergeants-, sergeantmajoors opleiding en de praktische officiersopleiding. De korporaalsopleiding bestaat uit twee delen. Het eerste deel betreft de Onderofficiersopleiding (Oplooff) en het tweede deel de Voortgezette Vak Opleiding (VVO). De duur van deze opleiding bedraagt momenteel 28 weken. De onderofficiersopleiding bij het Korps Mariniers staat ook wel bekend onder de naam VVO. Feitelijk is dit dus niet juist. Ik kom verderop in dit artikel nog terug op de korporaalsopleiding. Op de sergeants-, sergeant-majoors en officiersopleiding van het Korps Mariniers wordt in dit artikel verder niet ingegaan. Loopbaanlint Sinds 2008/9 participeert het MOC in loopbaanlint (LBL). Hoewel feitelijk niet correct, wordt loopbaanlint binnen het Korps Mariniers gebruikt als verzamelnaam voor de civiele opleidingen Veiligheid en Vakmanschap (V&V), die door de Regionale Opleidingscentra (ROCa) worden aangeboden. In de bijdrage van kapitein der mariniers Leenders in deze QPO (pag. 120) kunt u hier meer over lezen, ik beperk me tot de hoofdlijnen. Defensie biedt ten behoeve van deze civiele vakopleidingen stageplaatsen aan, gedurende de zogenaamde Beroeps Praktijk Vormings weken (BPV). Het MOC biedt stageplekken, aan de scholieren die voor de uitstroomrichting grondoptreden Korps Mariniers hebben gekozen. Deze opleiding kent twee niveaus. Na afronding van de civiele opleiding, biedt niveau web 2 de scholier korting op de initiële mariniersopleiding bij het MOC. Civiel diploma niveau web 3 biedt de scholier toegang tot een apart traject waarin hij binnen twee jaar wordt opgeleid tot onderofficier bij het Korps Mariniers (horizontale instroom). Ook aan deze scholier wordt op grond van de vooropleiding korting aangeboden op de initiële mariniersopleiding. Hoeveel korting is in dit stadium nog niet definitief vastgesteld. Een mogelijk negatief bijeffect van korting is minder tijd voor vormingsaspecten. Ook de Staatssecretaris onderkent het belang van vorming in zijn blauwdruk Opleiden en Trainen. Oppassen dus met te veel korting! Met het oog op korting, daar kunnen we immers niet omheen, wordt juist ook aan vormingsaspecten gewerkt in de BPV periodes. Naast korting is de meerwaarde van de civiele ROC opleiding vooral ook gelegen in het terugdringen van uitval bij de initiële mariniersopleiding! Immers de toekomstige sollicitant met het civiele vakdiploma niveau web 2 of 3 heeft al heel wat BPV weken bij het Korps doorlopen. Hij weet dus erg goed waaraan hij begint na zijn sollicitatie. De uitvalcijfers bij cursisten die de oude opleiding Vrede & Veiligheid aan een ROC hebben gevolgd, stemmen hoopvol. We zien bij deze categorie een teruglopend uitvalspercentage. Vanaf augustus 2010 gaat het MOC ook participeren in de uitstroomrichting techniek. Deze richting moet op termijn monteurs opleveren. Tot slot is de verwachting dat de aantallen die binnen LBL grondoptreden mariniers worden weggezet vanaf 2010 nog zullen gaan toenemen (zeker als het aantal ROCa toeneemt dat de opleiding V&V aanbiedt). Daarmee zal de behoefte aan extra instructeurs, legering en uitrusting in de nieuwe opleidingseenheid Bijzondere Instroom wederom toenemen. Hoewel we nu zwaar investeren in LBL zien we pas in het najaar 2011 de eerste concrete resultaten van al die arbeid. Voorlopig steekt het Korps Mariniers niet in op de uitstroom richting verbinden/automatisering, ook wel ICT/CIS genaamd. 16

17 Deel 2: ontwikkelingen MOC Eind 2008, begin 2009 werd steeds duidelijker dat de personele tekorten binnen Defensie ook het Korps Mariniers gingen raken. Om te voorkomen dat vooral toekomstig kadertekort ongewenste proporties aan gaat nemen, dienden snel concrete stappen ondernomen te worden. Hiertoe stemde de Admiraliteitsraad (AR) in september 2009 in met de aanbevelingen in een korte studie, om de kadertekorten binnen het Korps Mariniers tot medio 2014 gefaseerd in te lopen. Oplossingsrichtingen die voortvloeien uit deze AR-nota moeten in principe personeelsneutraal worden bezien. In het zoeken naar oplossingen is ook een voorschot genomen op ontwikkelingen op het gebied van onderwijs. Hierbij kunt u denken aan een leven lang leren, just in time, just enough, Eerder Verworven Competenties (EVC), maatwerk, et cetera. Tot slot speelt in het zoeken naar oplossingen ook de voortdurende inspanning tot het terugdringen van de hoge uitval bij de initiële opleidingen een belangrijke rol. Randvoorwaarde bij dit alles is behoud van kwaliteit van ons personeel. Immers, het personeel maakt het verschil! Met de hierboven weergegeven uitgangspunten in het achterhoofd, is in overleg met collega s een loopbaanopleidingenschema ontwikkeld voor de onderofficier bij het Korps Mariniers (zie schema). Dit schema is hieronder nader toegelicht. FPS 1 FPS 2 MOC Initiële opleidingen Operationele Eenheden Leidinggevend Marinier PSI (+) Operationele Eenheden Aanname- en Adviescommissie Operationele Eenheden Takenboek (OPLOOFF), Fysiek Profiel, LMV (0) Selectie op grond van functioneren Loopbaanopleidingen schema onderofficieren Korps Mariniers Tot 50% horizontale instroom van LBL/Spijkerbroek Borging instructievaardigheden Met de herinrichting van de loopbaanopleidingen wordt een aanzet gegeven tot structurele borging van instructievaardigheden bij alle kaderleden van het Korps Mariniers. In het verleden werd onze onderofficier alleen structureel de praktische schietinstructeuropleiding (PSI) aangeboden. Geselecteerde mariniers en alle onderofficieren bij het Korps Mariniers krijgen in de toekomst de navolgende cursussen aangeboden: de praktische schietinstructieopleiding plus (PSI(+)), de Koninklijke Marine Instructeuropleiding minus (KMIO(-)) en de gevechtschietinstructeur minus opleiding (GSI(-)). Van alle drie de opleidingen wordt de inhoud nog in detail vastgesteld. Deze zal niet overeenkomen met de huidige inhoud van deze cursussen, vandaar de + en -, het gaat hier nu te ver om daar nader op in te gaan. Gezien de dalorganisatie die het MOC kent, wordt hiermee overigens een voorschot genomen op de toekomstige inzet van FPS 3 17 Onderofficiersopleiding idi VVO, KMIO (-), OPLOOFF(-) Operationele Eenheden Sergeantopleiding GSI (-), NOTG Operationele Eenheden Doorstroomcommissie* Operationele eenheden * Doorstroom (FPS 3) kan bij uitzondering flexibel over de rangen worden aangeboden!

18 TTW s vanuit het operationele domein. Deze TTW collega s hebben dan immers structureel meer instructievaardigheden. Een neveneffect van deze investering is dat ze naar verwachting ook in positieve zin bijdraagt aan het terugdringen van opleidingsuitval. Enthousiastmeren jonge marinier De opleiding voor de leidinggevende marinier is ingebracht om geselecteerde jonge mariniers eerder met leidinggeven en instructietechnieken in aanraking te laten komen. Daarvoor wordt hen in de PSI+ de noodzakelijke vaardigheden bijgebracht. De opleiding staat daarmee los van de huidige kadertekorten en beoogt daar geen oplossing voor te bieden. Doelstelling is onder andere investeren in toekomstige kaderleden en daarmee de drempel tot de huidige onderofficiersopleiding te verlagen. Een speerpunt hierbij is het, samen met P&O, enthousiasmeren van mariniers om vrijwillig de keuze voor de onderofficiersopleiding te maken. Voldoende gemotiveerde kandidaten zijn immers randvoorwaardelijk voor het inlopen van het kadertekort op de korte termijn, maar ook voor het voortbestaan van het Korps Mariniers op de langere termijn, maar dat mag duidelijk zijn. Er wordt veelvuldig gezamenlijk de boer opgegaan om de nieuwe werkelijkheid van de loopbaanopleidingen te communiceren. Zeker met het oog op de verhoogde opleidingsinspanning voor de komende drie jaren, is het noodzakelijk mariniers te overtuigen van de mogelijkheden tot een goede carrière binnen het Korps Mariniers. Dit geldt ook voor de mariniers die als onderofficier verder willen binnen de subdienstgroep verbindingen. Het enthousiasmeren lijkt zeker aan te slaan! Dit blijkt uit het aantal cursisten waarmee de laatste onderofficiersopleiding oude stijl in april van start is gegaan. Ook de verzoeken voor de december opleiding nieuwe stijl stromen binnen. Een hele goede ontwikkeling! In dit verband doe ik nadrukkelijk ook een oproep aan alle leidinggevenden binnen het Korps Mariniers om de onder hen dienende mariniers in de gelegenheid te stellen de onderofficiersopleiding te volgen. Op korte termijn doet mijn oproep de operationele eenheden pijn, iedereen houdt immers de betere mariniers liever binnen de eigen eenheid. Op lange termijn wordt het hele Korps uiteraard beter van die investering! Ik hoop dat u zich realiseert hoe belangrijk uw bijdrage hieraan is. VVO nieuwe stijl en takenboek De opleidingsduur van de huidige onderofficiersopleiding wordt teruggebracht tot weken. Hierdoor kan de opleiding met dezelfde instructiegroep twee keer per jaar worden aangeboden. Dit is op de korte termijn van belang in verband met het inlopen van de kadertekorten. De inhoud van de oude opleiding wordt in de toekomst verspreid over de carrière van betrokkene aangeboden. Een voorbeeld hiervan is de PSI+. Deze zat voorheen in de onderofficiersopleiding van 28 weken. Nu wordt hij eerder aangeboden waardoor ook mariniers zich eerder kunnen ontwikkelen en ontplooien. Dit sluit op de langere termijn bovendien beter aan bij het gedachtegoed een leven lang leren. Daarnaast wordt het takenboek opnieuw geïntroduceerd. Door de herinrichting van de onderofficiersopleiding zijn elementen uit het Oplooff deel nu belegd in het takenboek. Hierbij kunt u denken aan de Lagere Management Vorming (LMV basis module), kaart en kompas, fysiek profiel en verbindingslessen. Sommige aspecten zullen mogelijk ook worden overgeheveld naar de nieuwe sergeantsopleiding. Hoe we het takenboek gaan beleggen wordt momenteel bekeken. Het ziet er nu naar uit dat het takenboek in delen wordt belegd bij de operationele eenheden. Onderwerpen als kaart en kompas en het fysiek profiel Korps Mariniers kunnen immers prima vanaf de arbeidsplek 18

19 worden opgepakt. Andere delen zullen we voorlopig nog beleggen binnen het MOC. Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan infanterie exercitie en verbindingslessen. De proeven van bekwaamheid voor de takenboekonderdelen worden voor aanvang opleiding bij het MOC afgenomen. Voor de komende decemberopleiding hebben we nog te maken met een overgangsperiode waardoor nog wijzingen in bovenstaande mogelijk zijn. Onderofficiersopleiding marinier verbindingsdienst De aspecten zoals hierboven zijn genoemd gelden straks ook voor de korporaal verbindingsdienst. Daarnaast wordt in het najaar 2010 ook de onderofficiersopleiding subdienstgroep verbindingen opnieuw ingericht. Zo wordt het vakdeel verbindingen voortaan vóór het algemene gedeelte doorlopen. Dit deel krijgt een duur van acht weken. Hierna wordt de opleiding gecombineerd met de onderofficiersopleiding van de marinier algemeen. Tijdens de bivakweken zal de verbindelaar echter meer op zijn specifieke competenties worden ingezet. Zo dienen de toekomstige kplmarnvb kandidaten tijdens de bivakken voortaan als verbindelaar de verbindingen te garanderen. Bijkomend voordeel is dat door deze opzet ook de mariniers algemeen diepgaander met de verbindingsapparatuur geconfronteerd worden. Hierdoor ontstaat in de opleiding voor beide partijen een win-win situatie. Daarnaast leren beide groepen elkaar gedurende de gehele opleiding als klasgenoten beter kennen. Dit draagt bij aan het bouwen van het collegiale netwerk. Door deze opzet wordt de opleiding voor de onderofficier verbindingsdienst iets korter, maar hij wordt voortaan wel gelijktijdig bevorderd met de marinier algemeen kandidaat. Horizontale instroom kader Korps Mariniers In het loopbaanopleidingen schema ziet u ook dat er in de toekomst mogelijk tot 50% horizontale instroom van onderofficieren gaat plaatsvinden. Deze horizontale instroom leidt rechtstreeks op tot onderofficier bij het Korps Mariniers. Dit is een nieuwe ontwikkeling binnen het Korps Mariniers. Binnen de horizontale instroom kennen we in de toekomst overigens twee, mogelijk drie, instroomvarianten. De eerste instroomvariant is de geslaagde scholier met civiel ROC web 3 LBL diploma. Deze krijgt korting op het EMV deel. Die korting is gebaseerd op de twee jaar civiele opleiding bij het ROC en de minimaal twintig weken BPV bij het MOC. Door de BPV weken kennen we deze groep al erg goed. Eerder in het stuk stelde ik dat korting op het vakdeel mogelijk ten koste gaat van de vorming. ROC web 3 leerlingen zijn echter gedeeltelijk al gevormd aan de voorkant, gedurende het ROC traject en de BPV weken, waardoor korting wel gerechtvaardigd is. De ervaringen die we medio 2012 opdoen met de sollicitanten met een afgeronde ROC web 3 opleiding, geven hier echter pas definitief antwoord op. Deze ROC web 3 onderofficier zal overigens pas medio 2014 voor het eerst operationeel geplaatst worden. De tweede horizontale instroomvariant is de student met een havo diploma en een minimale leeftijd van negentien en een half bij aanvang sollicitatie. Deze categorie krijgt geen korting op het EMV of enig ander deel, zij hebben immers nog geen enkele militaire ervaring. Na de komende zomer wordt in principe met 34 cursisten uit deze categorie gestart. De selectie van de Havisten vindt overigens plaats met de recent geïntroduceerde Praktische OnderOfficiers Selectie Test (POOST). Over de eerste POOST treft u in het artikel van de kapitein der mariniers Hoogeveen in deze QPO meer informatie aan. Aan deze 34 kandidaten worden 14 pilot-gangers van de nieuwe ROC opleiding V&V web 3 toegevoegd. Deze pilot-gangers krijgen geen korting omdat zij de pilot niet bij het Korps Mariniers hebben doorlopen. Voor deze 48 cursisten wordt momenteel de Modulaire Onderofficiers Opleiding Mariniers (MOOM) ontwikkeld. Ik kom daar later nog op terug. De mogelijke derde categorie horizontale instroom zijn de mannen die in het bezit zijn van een havo diploma en die om wat voor reden dan ook aan de reguliere mariniersopleiding zijn begonnen. Op grond van hun functioneren, zal hen in principe al na een jaar operationele ervaring de mogelijkheid worden geboden een verzoek in te dienen voor de korporaalsopleiding. Afhankelijk van de behoefte aan onderofficieren bij het Korps Mariniers kan de directie personeel de drie bovenstaande sluisdeuren open of dicht zetten. Ook de opgedane ervaring met de verschillende categorieën onderofficier zal uiteraard de bediening van de sluisdeur beïnvloeden. Ik heb er het volste vertrouwen in dat door het slim bedienen van de sluisdeur de horizontale onderofficier in de toekomst zijn mannetje zal staan. Aan de collega s bij het MOC zal het zeker niet liggen. Ik kan u verzekeren dat zij de uitdaging van het opleiden van de horizontale onderofficier vol vertrouwen tegemoet zien. Hierbij zal de kwaliteit van de horizontale onderofficier onverminderd voorop staan. Bij de diverse instroomrichtingen geldt voor de verbindingsdienst dat er pas kandidaten in zicht komen nadat men de gehele opleiding heeft afgerond en iemand zich daarna aanmeldt als liefhebber voor de verbindingsdienst. Verticale doorgroei mariniers De laatste categorie onderofficier die we in de toekomst bij het Korps Mariniers aanmaken is uiteraard de vertrouwde regulier verticaal doorgroeiende marinier. Ondanks het feit dat dit wellicht intern de meest gewenste doorgroeivariant is, kan door druk van buitenaf de horizontale aanwas niet langer worden tegengehouden. Dat is nu gewoon een feit! Alle mariniers dienen daarom de nieuwe horizontale onderofficiervarianten goed op het netvlies te hebben. Mariniers kunnen het zich niet langer veroorloven om jarenlang in de mariniersrang te functioneren voordat ze voor de onderofficieropleiding kiezen. De kans dat men horizontaal voorbij wordt gestreefd is immers niet langer ondenkbeeldig. Ik wil overigens opmerken dat de vernieuwde onderofficiersopleiding in de toekomst door alle categorieën gezamenlijk zal worden doorlopen (zie Soll schema op pag.20/21). Hierbij zal het MOC er uiteraard alles aan doen om de kwaliteit van de horizontale en verticale onderofficier op het gewenste niveau te brengen. 19

20 SOLL : ONDEROFFICIEREN Spijkerbroek V&V 3 duur 2 1 /2 jaar Initiële / Carrière Opleidingen augustus 2010 MBO / POOST HAVO / POOST grondoptreden BPV = incl. EMV module 1 EMV module 1 februari 2012 restant EMV 1 EVO module 2 MODULAIRE O.OFF. OPLEIDING MANSCHAPPEN V&V 2 duur 1 1 /2 jaar Spijkerbroek VMBO/BB oude V&V duur 1 jaar grondoptreden BPV EMV (notg korting) februari 2011 P-info dagen MAST Orientatiedagen Marn 3 Marn 2 Marn 1 22 wk EMV 11 wk EVO 11 wk EVO Op functie 20