Oan Provinsjale Steaten

Transcriptie

1 Oan Provinsjale Steaten Gearkomste : 20 april 2011 Wurklistnûmer : 05B Beliedsprogramma : Verkeer en Vervoer Ôfdieling : Verkeer en Vervoer Behanneljend amtner : Siegfried Sikkes Tastel : 5310 Registraasjenûmer : Primêr nûmer : Ûnderwerp : Beleidsnotitie openbare verlichting Taheakke : Beleidsnotitie openbare verlichting Oanlieding / Beliedsramt (* foech, wetlik ramt, rol PS) : In de vergadering van 12 november 2008 hebben Uw Staten een motie ingediend (nr. 10B) waarin ons college is verzocht een revolving fund te ontwikkelen voor ledverlichting en andere vormen van energiezuinige verlichting. Daaruit kunnen de meerkosten worden betaald van de installatie. Hiervoor wordt eenmalig een bedrag beschikbaar gesteld van 2,5 miljoen uit de begrotingsruimte (verkregen door het schrappen van het gevraagde budget voor verwijdering drempel vaarweg Boontjes). Verder is een landelijke Taskforce Verlichting ingesteld door het voormalige ministerie van VROM. Deze Taskforce moet bijdragen aan de ambitie van het kabinet om in % minder CO2 uit te stoten en jaarlijks 2% energie te besparen, ten opzichte van Als gevolg van het vorenstaande en vanwege technische en technologische ontwikkelingen op het gebied van openbare verlichting hebben wij een beleidsnotitie openbare verlichting opgesteld. Koarte gearfetting : De wens van Uw Staten om een revolving fund te ontwikkelen voor led-verlichting, andere vormen van energiezuinige verlichting, landelijke ontwikkelingen en technische en technologische ontwikkelingen op het gebied van openbare verlichting, hebben ons doen besluiten een beleidsnotitie openbare verlichting op te stellen. Deze beleidsnotitie is het kader voor een nog op te stellen uitvoeringsprogramma. 1

2 Taljochting : De wens van Uw Staten om een revolving fund te ontwikkelen voor led-verlichting en andere vormen van energiezuinige verlichting, landelijke ontwikkelingen alsmede technische en technologische ontwikkelingen op het gebied van openbare verlichting, hebben ons doen besluiten een beleidsnotitie openbare verlichting op te stellen. Deze beleidsnotitie is het kader voor een nog op te stellen uitvoeringsprogramma. Een andere reden om de beleidsnotitie openbare verlichting op te stellen is gelegen in het feit om te kunnen beoordelen of een bedrag van 2,5 miljoen een reëel bedrag. Op basis van deze notitie zijn wij tot het oordeel gekomen dat dit inderdaad het geval is om onze plannen met betrekking tot het toepassen van energiezuiniger verlichting uit te kunnen voeren. Het uitvoeren van onze plannen levert naar onze inschatting een jaarlijkse besparing op van 20 tot 30% op de energiekosten. Deze energiekosten bedragen op jaarbasis afgerond ,=. Een besparing van 20 tot 30% levert op jaarbasis een bedrag op van tussen ,= en ,=. Deze jaarlijkse besparing is te gering voor het ontwikkelen van een revolving fund. Omdat wij echter grote waarde hechten aan de toepassing van ledverlichting en andere vormen van energiezuinige verlichting, hebben wij Uw Staten in het kader van de begroting 2011 voorgesteld om in totaal éénmalig 2,5 miljoen ( 1 miljoen in 2011, 1 miljoen in 2012 en 0,5 miljoen in 2013) beschikbaar te stellen en het budget Openbare Verlichting met ingang van 2013 structureel met ,= per jaar te verlagen. Uw Staten hebben op 10 november 2010 de ontwerp-begroting 2011 en het overzicht van de bezuinigingen en nieuwe beleidsvoorstellen, zoals opgenomen in de financiële begroting, vastgesteld. Ambitie In deze beleidsnotitie hebben wij de volgende ambitie opgenomen: Wij willen door middel van een integrale benadering (verkeersveiligheid, sociale veiligheid, duisternis, energiebesparing, duurzaamheid en duurzaam inkopen) de verlichting langs provinciale wegen minimaliseren, zonder dat dit ten koste gaat van de verkeersveiligheid en de sociale veiligheid. Hierbij willen wij maximaal besparen op energieverbruik en donkerte waar mogelijk bevorderen. Doelstellingen Doelstellingen bij onze ambitie zijn: 1. Het maken van een integrale afweging voor verlichting; 2. Géén verlichting, tenzij dit vanuit verkeersveiligheid en/of sociale veiligheid noodzakelijk is; 3. Indien besloten is om te verlichten, dan wordt hierbij het minimaal toegestane verlichtingniveau volgens de actuele richtlijn Nieuwe Praktijk Richtlijn openbare verlichting als bovenmarge aanhouden; 4. Het verwijderen van verlichting waar dit mogelijk is; 5. Het zo energiezuinig mogelijk maken van nieuwe en bestaande verlichting; 6. Het energieneutraal maken van onze openbare verlichtingsinstallatie; 7. Op duurzame wijze het verlichtingsareaal in stand houden; 8. Elektriciteit wordt duurzaam ingekocht; 9. Voorbeeldfunctie vervullen op het gebied van openbare verlichting voor inwoners en Friese gemeenten; 10. Het stimuleren van innovaties binnen de openbare verlichting. Dit kan op de volgende manieren worden bereikt: 2

3 Stimuleren dat de integrale afweging voor verlichting op alle niveaus wordt gemaakt; Alleen verlichten op het tijdstip dat dit noodzakelijk/wenselijk is. Hierbij onderscheiden naar tijd (gedurende de spits en s winters), functie (bij scholen, sportterreinen, tunnels en bushaltes) en situatie (bij ongevallen); Bij discontinuïteiten per situatie bepalen of er maatregelen nodig zijn (maatwerk), de ene bocht is de andere niet; Proactief communiceren met gemeenten, maatschappelijke belangenverenigingen en (belangenbehartigers van) burgers; Beter richten van armaturen om lichtvervuiling te minimaliseren; Het toepassen van armaturen met vlakglas om lichtvervuiling te minimaliseren; Verlichtingsalternatieven hanteren die energiezuiniger zijn of die minder lichtvervuiling produceren, zoals reflectie en led-markering; Per situatie kiezen voor de meest energiezuinige verlichting; Stimuleren van innovaties op verlichtingsgebied die energiebesparing opleveren of lichtvervuiling tegengaan. Dit doen we zowel binnen het provinciale apparaat als richting Friese gemeenten; Stimuleren dat reclameverlichting buiten de beheergrenzen in de nabijheid van provinciale wegen tussen 23:00 en 06:00 uur wordt gedoofd; Nieuwe bewegwijzering wordt voorzien van energiezuinige verlichting (bijvoorbeeld led-techniek); Nieuwe fietsenstallingen en abri s worden voorzien van energiezuinige verlichting (bijvoorbeeld led- techniek); Het verwijderen van bestaande lichtpunten op plaatsen waar dit kan, zonder de sociale veiligheid en/of de verkeersveiligheid te benadelen; Het toepassen van dimbare verlichting bij nieuwe projecten, zoals bij de N 355 is gebeurd; Contact houden met actuele ontwikkelingen binnen de markt en het zo mogelijk toepassen van innovatieve technieken; In gevallen waarbij de sociale veiligheid kan worden bedreigd wordt advies van experts (intern of extern) ingewonnen. Integrale visie In de notitie hebben wij aangegeven dat beleid voor verlichting langs provinciale wegen wordt beheerst door verschillende beleidsgebieden, belangen en wensen. Bij de uitvoering van het beleid is het van belang dat een goed onderbouwde keuze wordt gemaakt voor wat betreft het wel of niet verlichten. Deze integrale afweging maken wij per situatie op basis van de volgende thema s: Verkeersveiligheid De aanwezigheid van licht moet bijdragen aan overzichtelijke verkeerssituaties. Goede openbare verlichting draagt zorg voor geleiding van het verkeer en het, op afstand, onder de aandacht brengen en zichtbaar maken van discontinuïteiten, zoals scherpe bochten, kruispunten, snelheidsremmende maatregelen en obstakels. Richtlijnen voor het ontwerpen van een kwalitatief goede openbare verlichting worden gegeven in de Nederlandse Praktijkrichtlijn. (NPR ). Sociale veiligheid. De kans op een gevoel van onbehagen is vooral aanwezig op plaatsen waar mensen zich ophouden. Omdat een groot deel van de provinciale wegen buiten de bebouwde kom ligt speelt de sociale veiligheid vooral een rol bij functionele locaties, zoals bushaltes, tunnels en viaducten. Ook bij fietsroutes van en naar school en sportparken kan verlichting een belangrijke rol spelen voor de sociale veiligheid. Hiervoor geldt dat er (indien noodzakelijk) uitsluitend wordt verlicht op tijden dat er gebruikt wordt gemaakt van de 3

4 locatie met het daarvoor bestemde doel. Met andere woorden: bushaltes dienen overdag en buiten het dienstrooster van de bus niet te worden verlicht. Duisternis In het Provinciaal Streekplan wordt de waarde van stilte en donkerte voor het Friese landschap onderstreept. Fryslân is een provincie met relatief veel platteland en daardoor ook relatief veel duisternis. Dit willen we graag bewaken. Naast een landschappelijke waarde is duisternis een voorwaarde voor het goed functioneren van mensen, planten en dieren. Energiebesparing In december 2007 is de landelijke Taskforce Verlichting ingesteld door het voormalige ministerie van VROM. Deze heeft als opdracht voorstellen en ideeën te formuleren waarmee energiezuinige openbare verlichting in Nederland gemeengoed kan worden. De Taskforce Verlichting moet bijdragen aan de ambitie van het kabinet om in % minder CO 2 uit te stoten en jaarlijks 2% energie te besparen, ten opzichte van In het kader van energiebesparing kiezen wij voor: het uitgangspunt geen licht tenzij ; energiezuinige lampen; armaturen met een hoog lichttechnisch rendement; energiezuinige hoogfrequente (dimbare) voorschakelapparatuur; dimapparatuur; planmatig en groepsgewijs verlichtingsmiddelen vervangen op het meest economische moment, op basis van kosten, baten en kwaliteit; de mogelijkheid te hebben om de energie voor specifieke installaties met een hoog energieverbruik zelf duurzaam en CO 2 -vrij op te wekken (bijvoorbeeld m.b.v. zon en wind). Duurzaam inkopen en duurzaamheid Wij kopen, met ingang van 2011, 100% duurzaam in en lopen daarmee vier jaar voor op de doelstelling zoals die landelijk voor provincies is vastgesteld. Voor de openbare verlichting betekent dit dat wij alleen gebruik wensen te maken van duurzame materialen en producten die passen binnen het cradle-to-cradle concept. De richtlijnen voor duurzaam inkopen voor overheden (Agentschap NL) zijn uitgangspunt bij de invulling van onze doelstellingen voor duurzaam inkopen. Het aandeel duurzame energie moet, volgens de landelijke richtlijnen in 2020, 20% van het totaal zijn. De inkoop van duurzame energie (elektriciteit en aardgas) wordt collectief voor de provincie Fryslân en de Friese gemeenten via de Stichting OV Fryslân georganiseerd. Met betrekking tot elektriciteit is voor de jaren 2010 tot en met 2012 collectief elektriciteit ingekocht. Voor het jaar 2010 is het totale ingekochte elektriciteitsvolume verduurzaamd. De volumes van de jaren 2011 en 2012 worden op een later moment verduurzaamd. Communicatie Op het gebied van verlichting zijn er tal van partijen die belanghebbend zijn. De grootste groep bestaat uit de inwoners (weggebruikers) van de provincie. Wij zijn er van overtuigd dat het betrekken van burgers bij beleid van toegevoegde waarde kan zijn voor het uiteindelijke resultaat en uitvoering van het beleid. Tot op heden is het zo dat wij burgers informeren bij de aanleg of grootschalige reconstructie van een weg(vak). Verlichting wordt hier niet als zodanig apart behandeld. Het contact met burgers over verlichting is voornamelijk op basis van vragen of klachten. Voortaan willen we proactief met burgers communiceren over het nut en de noodzaak van verlichten volgens de thema's van de integrale visie. We nemen de verlichting standaard mee in presentaties op informatieavonden en interactie met andere belanghebbenden. 4

5 In nieuwe situaties (grootschalige vervanging) stemmen we de verlichting af met gemeenten en maatschappelijke organisaties, zoals Milieufederatie Fryslân en de Stichting Openbare Verlichting Fryslân. Er wordt ook afstemming, en waar nodig samenwerking gezocht met de Provincies Drenthe en Groningen. Strategie voor uitvoering beleid Wij streven ernaar onze openbare verlichting in 2013 volledig energiezuinig te hebben ingericht. Hiervoor is allereerst van belang dat we in kaart brengen welke aanpassingen we aan onze openbare verlichtingsinstallatie kunnen doen. Vervolgens moet bepaald worden waar, wanneer en hoe we deze wijzigingen aanbrengen en tegen welke kosten. Hiervoor zetten we allereerst de volgende stappen. Om onze uitgangssituatie vast te stellen hebben we de database openbare verlichting en revisietekeningen en het storingsmeldsysteem (dat door Lyandin wordt beheerd) geraadpleegd om onze uitgangssituatie te kunnen bepalen. Hierin is informatie opgenomen over: materialen, wijze van schakelen, leeftijd enzovoorts. Eind 2010 / begin 2011 wordt geïnventariseerd wat het energetisch omslagpunt is van onze lichtpunten. De gedachte is dat armaturen die hun energetisch omslagpunt bereikt hebben steeds minder energiezuinig worden. Dit kan al ruim voor het einde van de maximale levensduur zijn. Op de locaties waar verlichting noodzakelijk blijft, vervangen wij de armaturen door moderne, zuiniger varianten. Mogelijk kan energie worden bespaard door een andere lamp te gebruiken in het bestaande armatuur. Dit wordt ook onderzocht. In de eerste helft van 2011 onderzoeken wij welke armaturen, lampen en/ of lichtmasten kunnen worden verwijderd, gedoofd of gedimd. Vervolgens gaan wij hieraan vanaf 2011 tot en met 2013 uitvoering geven op basis van een uitvoeringsprogramma. Per situatie wordt een plan van aanpak op maat gemaakt. Ljouwert, 7 december 2010 Deputearre Steaten fan Fryslân, J.A. Jorritsma, foarsitter drs. A.J. van den Berg, siktaris 5

6 BESLÚT NR. : PROVINSJALE STEATEN fan FRYSLÂN Nei it lêzen fan it útstel fan Deputearre Steaten fan Fryslân fan 7 december 2010, nr Oerwagende dat : Vanwege een op 12 november 2008 ingediende motie (nr. 10B) m.b.t. het ontwikkelen van een revolving fund voor led-verlichting en andere vormen van energiezuinige verlichting, landelijke ontwikkelingen, technische en technologische ontwikkelingen op het gebied van openbare verlichting, een beleidsnotitie openbare verlichting is opgesteld Beslute : De beleidsnotitie openbare verlichting vast te stellen en deze als kader te laten gebruiken voor een nog door Gedeputeerde Staten op te stellen uitvoeringsprogramma Sa feststeld troch Provinsjale Steaten Fan Fryslan yn harren iepenbiere gearkomste fan 20 april 2011,, foarsitter, griffier 6