Boekverslag Nederlands Otto's oorlog door Koos van Zomeren

Transcriptie

1 Boekverslag Nederlands Otto's oorlog door Koos van Zomeren Boekverslag door een scholier 2220 woorden 28 juli ,1 29 keer beoordeeld Auteur Genre Koos van Zomeren Psychologische roman Eerste uitgave 1983 Vak Nederlands Titel Otto's Oorlog Uitgever Wolters-Noordhoff / Wolters Plantyn Datum oorspronkelijke uitgave 1983 Datum gebruikte uitgave 1996 Aantal bladzijden 218 Aantal hoofdstukken 7 Aantal delen 1 Vorm Het boek is een roman Genre Het genre van het boek is 'psychologisch', want het belangrijkste onderdeel van het boek is (volgens mij) Pagina 1 van 7

2 dat je de hoofdpersoon, zijn gedachten en gedragingen, en zijn goede en slechte gewoontes; dus eigenlijk zo veel mogelijk over hem te weten leert komen. Thema Het thema is (of eigenlijk 'zijn') de reizen die de hoofdpersoon samen met twee anderen maakt, en de verhoudingen, ruzies en belevenissen van die personen. Plaats van handeling Het verhaal speelt zich af in: -Arhavi, een stad in Turkije -bij de Senegalrivier in Afrika -de Extremadura in Spanje -Banc d'arguin in Mauritanië -Rotterdam De eerste drie plaatsen (Turkije, Afrika en Spanje) zijn waar de eerste drie expedities die de hoofdpersoon samen met twee anderen onderneemt plaatsvinden. Bij de vierde plaats (Mauritanië) is een expeditie die de hoofdpersoon samen met één van de twee anderen onderneemt, en de laatste plaats (Rotterdam) is de plaats waar de herinneringen van de hoofdpersoon zich afspelen, en waar de hoofdpersoon woont. Tijd van handeling Het verhaal speelt zich in de jaren '70, en het begin van de jaren '80 af. Die laatste datum (1983 om precies te zijn) weet ik omdat dat aan het eind van het verhaal staat, maar waar het verhaal precies begint heb ik moeten gokken omdat dat niet helemaal duidelijk in het boek stond. Je kunt ook zeggen dat de vroegste tijd uit het verhaal 1940 is (het bombardement van Rotterdam), maar dat heb ik niet meegerekend omdat de stukken die zich in die tijd afspelen hoofdzakelijk herinneringen zijn, en dus niet bij het eigenlijke verhaal horen. Tijd De precieze tijd waarin het verhaal zich afspeelt weet ik niet precies, maar ik weet wel dat het verhaal eindigt in 1983 (tevens de tijd waarin het boek werd geschreven) omdat dat aan het eind van het verhaal staat. Ik denk dat het verhaal in 1975 begint, en dan is de tijdsduur dus acht jaar (van 1975 t/m 1983). Het verhaal is niet chronologisch verteld: Alle stukken worden door elkaar vertelt, zodat ze soms iets te weten komt terwijl het pas later in het boek echt gebeurt. Er is echter wel een schema in het tijdsvolgorde van het verhaal te ontdekken: Het begint bij het punt dat de hoofdpersoon zijn laatste expeditie gaat maken. Daarna is er een stuk dat over de hele eerste expeditie gaat, gevolgd door een stuk over een deel van die Pagina 2 van 7

3 laatste expeditie, daarna een stuk over de hele tweede expeditie, een stuk over een deel van de laatste expeditie, een stuk over de hele derde expeditie, en het eindigt met het einde van de laatste expeditie. Er worden dus eigenlijk twee verhalen (twee eenheden) met wel dezelfde hoofdpersonen verteld: Het ene gedeelte gaat alleen over de laatste expeditie, en is verdeeld over vier hoofdstukken, die telkens gescheiden worden door een hoofdstuk over de voorafgaande drie expedities. Het verhaal begint met een herinnering van de hoofdpersoon aan het bombardement van Rotterdam door de Duitsers. Er zijn veel flashbacks in het verhaal te vinden. De grootste flashbacks gaan allemaal over de tweede wereldoorlog (blz. 9 en 10). Andere flashbacks gaan over het terugdenken naar voorafgaande expedities (blz. 20), of over de dromen waar een van de reisgenoten van de hoofdpersoon over vertelt (blz. 102 en 103). Vooruitwijzingen zijn er wel, maar dan in de indirecte vorm. Doordat het verhaal namelijk niet chronologisch is verteld lees je soms over een gebeurtenis die chronologisch eerder heeft plaatsgevonden, maar in het boek nog later moet voorkomen. Van dat 'soort' vooruitwijzingen zijn er erg veel. Een grote tijdsverdichting vindt in het begin plaats, waarin een erg groot deel van het verhaal in een paar zinnen wordt samengevat (blz. 15). Een tijdsvertraging vindt telkens plaats als de hoofdpersoon zicht ergens kwaad over maakt, en daarover gaat denken, waarbij alles wat hij denkt beschreven wordt. Ook vindt er een tijdsvertraging plaats als de hoofdpersoon op het eind van het verhaal van een berg is geduwd (blz. 218 en 219). Schrijfstijl Aan het eind van dit boekverslag vindt U een gekopieerde bladzijde uit het boek, waarop goed de schrijfstijl te zien is. -Perspectief: Het boek is personaal geschreven vanuit de derde persoon. De verteller zelf speelt geen rol in het verhaal. De schrijver heeft dit perspectief gekozen omdat de hoofdpersoon eigenlijk een hele vervelende vent is, dus wilde de schrijver hem ook erg negatief laten overkomen, en dat gaat het best vanuit de derde persoon. Ook een reden om in dit perspectief te schrijven was misschien omdat de schrijver zich niet goed kon identificeren met de hoofdpersoon, en daarom niet vanuit de eerste persoon schreef. Een reden om niet als de 'alwetende verteller' te schrijven voor de schrijver was, dat het doel van het boek was die ene hoofdpersoon goed te beschrijven, en misschien zelfs dat de lezers sympathieke gevoelens voor deze persoon zouden krijgen. Als de lezer echter gedachten van andere personen uit het verhaal zou weten, dan zou de hoofdpersoon helemaal erg negatief overkomen omdat (bijna) iedereen in het verhaal hem niet mag. -Woordgebruik: Achterin het boekverslag, bij de kopie uit het boek, kunt U commentaar op het woordgebruik vinden. -Motieven: Er waren best veel motieven in dit verhaal. Een erg duidelijk motief was dat de schrijver telkens maar weer terugdacht aan de oorlog, of anderen erover vertelde, waarbij het dan steeds hoofdzakelijk over 'die eerste bom' ging, die 'voor hem bedoeld was'. Een ander motief is dat de hoofdpersoon de hele tijd denkt aan het ongeluk dat met een van zijn reisgenoten is gebeurd, en steeds doet voorkomen dat hij Pagina 3 van 7

4 de schuld is. Er worden ook vaak door personen in het boek opmerkingen gemaakt over 'het ongeluk'. Ook valt het op dat de hoofdpersoon (vooral aan het eind van het boek) steeds maar er aan denkt zijn neef te vermoorden. Nog een motief zijn natuurlijk de vogels die ze bekijken, en duidelijk in verband staan met de vogel uit het verleden van de hoofdpersoon. Als laatste motief wil ik noemen dat de hoofdpersoon voortdurend het gevoel heeft dat zijn beide reisgenoten tegen hem zijn, en zijn strijd met zijn neef om de 'aandacht' van de andere reisgenoot. Hoofdpersonen Otto Stein: ± 50 jaar oud. donkerbruin haar. Geldschieter voor 'organisaties'. Lid van arme 'oorlogsfamillie'. Gemeen, zielig, laat zich voor andermans karretjes spannen, vreemd, onsympathiek. Actieve rol in de intrige*. Hij wil dat Wessel hem respecteert. Hij ondervindt tegenwerking van Wessel en Simon (zijn neef). Otto Stein is een zeer rond karakter. Wessel Matser: ± 30 jaar oud. Blond haar. Wetenschapper (vogelexpert) en dichter. Een beetje beroemd. Arrogant, opschepperig, slim, nieuwsgierig, plagerig. Actieve rol in de intrige. Hij wil dat iedereen hem goed vindt en zijn kennis verbreden. Hij is een 'vijand' van professor Lelieveld. Simon kijkt naar hem op. Hij is een rond karakter. Simon Jorna: ±25 jaar oud. Klein, dikke nek, breed. Fotograaf. Neef van Otto. Een beetje dom, onnozel, huilerig, en op het eind is hij gemeen en een beetje waanzinnig. Actieve rol in de intrige. Hij wil de 'oorlog' van Otto winnen, en dus de aandacht en respect van Wessel. Hij ondervindt tegenwerking van Otto, die hem probeert te treiteren, wat hij overigens ool terug doet. Hij is eigenlijk een beetje een vlak karakter, met een paar kleine rondingen. Structuur Ik heb de verschillende onderdelen aangegeven met heden en verleden. Het eerste speelt zich af tijdens de laatste expeditie, en het verleden gaat over de drie voorgaande expedities. heden: Otto Stein maakt zich klaar voor een expeditie samen met zijn neef Simon. Er wordt ook over zijn verleden verteld. (blz. 9 t/m 36) verleden: Otto onderneemt samen met Wessel en Simon hun eerste expeditie: naar Turkije. Er ontstaan spanningen tussen de mannen. Otto en Simon wedijveren om de aandacht van Wessel. (blz. 37 t/m 73) heden: Otto komt samen met Simon aan op de plaats waar de expeditie is. Ze praten over het verleden en over Wessel en zijn ongeluk. Ze maken kleine ruzietjes. verleden: De drie mannen ondernemen een tweede expeditie naar Afrika, waar drie andere biologen al op hen wachten. Otto merkt dat hij Wessel eigenlijk niet zo mag, en vindt een bondgenoot in bioloog Lelieveld. Simon probeert Otto echter bij iedereen zwart te maken. heden: Otto en Stein bevinden zich tussen de andere expeditieleden. Otto pest Simon voortdurend, maar Pagina 4 van 7

5 deze windt de anderen allemaal om zijn vinger. Otto en Simon maken een grote, knallende ruzie. verleden: De drie mannen ondernemen een derde expeditie met zijn drieën naar Spanje. Otto voelt zich steeds meer buitengesloten, en wordt steeds kwader op Wessel en Simon. Wessel valt van een berg, waardoor hij geestelijk en lichamelijk gehandicapt raakt. Simon verdenkt Otto hem geduwd te hebben, maar zijn onschuld wordt bewezen. heden: Otto en Stein proberen elkaar telkens een hak te zetten. Uiteindelijk leggen ze het bij en besluiten ze alles te vergeten. Op een berg laat Simon echter zijn tas vallen, en als Otto de tas probeert te pakken gooit Simon hem van de berg, waardoor Otto Stein verongelukt. Het einde was gesloten: Otto Stein was dood, Wessel was achterlijk geworden en Simon kon een rustig, vredig, gelukkig leven zonder de vervelende Otto Stein leiden. Sommige mensen vragen zich misschien af hoe de omgeving op Otto's dood zal reageren, of of Simon nog gestraft zal worden voor zijn misdaad, maar ik zelf beschouw het einde als gesloten. Titelverklaring Het boek heet "Otto's Oorlog". De schrijver heeft het boek deze naam gegeven omdat het gaat over Otto's oorlogsbelevenissen in zijn jeugd, en over Otto's persoonlijke, kleine oorlog met zijn neef Simon; dat is een oorlog om de aandacht van Wessel, en later een oorlog om het feit dat ze een hekel aan elkaar hebben. Mening Ik vond het eigenlijk best wel een leuk boek. Dat kwam deels door de spanning die er de hele tijd hing vanwege de onderdrukte haat van de hoofdpersoon, en de ruzies die er gemaakt werden. Ook waren de dialogen meestal erg boeiend en ook wel grappig. Ik vond het verhaal een erg verrassend en goed einde hebben. Achterin het boek stond een stukje over wat mensen van het boek vonden, en ik las daarin dat Otto Stein een verschrikkelijk vervelend persoon was, en heel erg negatief. Zelf vond ik dat ook wel een beetje, maar zo erg hevig. Soms vond ik hem eigenlijk wel zielig, dan weer een zeikert, en dan weer aardig. Over het algemeen heb ik Otto Stein ervaren als een veelzijdig persoon. Hij is echter niet de persoon die me het meest is bijgebleven; dat is Wessel. Ik vond hem namelijk zo'n verschrikkelijk arrogant, irritant rotkereltje dat ik me soms echt aan hem ergerde. De gebeurtenis die me het meest bij is gebleven is het punt waar Otto door Simon (zijn eigen neef) van de berg af wordt gegooid. Toen ik dat las dacht ik: "Natuurlijk! Daar stuurde het hele verhaal eigenlijk op aan!" Ook vond ik het het een erg origineel einde. Typerende passages -Sibe zuchtte. 'Je zou haast zeggen: was hij maar doodgevallen. Een vroege dood heeft nog iets glorieus, zeker voor een kunstenaar, maar het vergeteren in een rolstoel is alleen maar onwaardig.' Ze zwegen. Ze vertoefden alle drie met hun gedachten bij de val die Wessel van zijn toekomst had beroofd en hem zelfs de necrologieën die hij verdiende onthield. Sibe vouwde zijn handen, liet zijn vingers kraken, en zei met gepaste behoedzaamheid: 'Jullie waren erbij hè?' Pagina 5 van 7

6 'Ik heb er zelfs een dag voor vastgezeten,' zei Stein heftig. 'Ze dachten dat ik hem een duw had gegeven.' Hij had deze woorden nog niet uitgesproken of hij dacht: Was het maar wáár! Had ik hem maar een zet gegeven, dan had ik tenminste zekerheid gehad, dan wist ik dat ik hem haatte en zijn ongeluk gewild heb. (blz. 177) Deze passage is typerend voor het verhaal omdat er vaak in wordt gesproken over Wessel en zijn val, en omdat de lezer vaak in onzekerheid wordt gebracht door Otto's gedachten, waaruit soms moeilijk op te maken is of hij Wessel nu wel of niet heeft vermoord. Dit stuk speelt zich af tijdens Otto's laatste expeditie, een beetje aan het einde van het verhaal. Nog een korte passage uit het verhaal 'Ik moet fotograferen, dus ik ga in onze auto.' 'Ik wil ook niet in de jeep.' zei Wessel. 'Ik wil écht niet in de jeep,' zei Simon. 'Ik wil ook écht niet in de jeep,.' 'Ik wil écht echt niet in de jeep.' 'Ik wil ook écht echt niet in de jeep.' Ze lagen krom van het lachen. 'Dan ga ik toch in de jeep,' zei Stein terwijl hij opstond en naar de deur liep. 'Wat een zeikers!' Hij trilde van woede en verontwaardiging. Later kwam Simon op zijn kamer vragen of hij nou écht boos was en waarom. (blz. 187) Deze passage maakt een beetje duidelijk op wat voor een gemene manier Simon en Wessel Otto buiten probeerden te sluiten. Dit stuk speelt zich af tijdens de derde expeditie van Otto met Simon en Wessel: In Spanje. Woordgebruik Het woordgebruik in het boek was in het algemeen wel grof, maar dat paste er eigenlijk wel bij. De drie hoofdpersonen scholden erkaar voortdurend uit, maar dat maakte hun verhoudingen alleen maar duidelijker. Ik ontdekte dat de schrijver telkens andere regels aanmat voor de indeling van de tekst: De ene keer begon hij als er iets werd gezegd op een nieuwe regel, de andere keer weer niet, en soms was het een beetje onduidelijk wie nou wat zei, maar over het algemeen was het boek toch wel makkelijk en lekker te Pagina 6 van 7

7 lezen. Pagina 7 van 7