Sedimentbeheer 2.0. Jos Brils

Transcriptie

1 Sedimentbeheer 2.0 Jos Brils CIW 9e Waterforum, Brussel, 1 juni 2012

2 Inhoud Visie op: Sediment Duurzaam beheer van sediment: leidende principes Sedimentbeheer 2.0 Ecosysteemdiensten als objectief en verbindende taal waarneming voorspelling Visie gebaseerd op trend nee 2012 ja

3 Visie op sediment

4 Verschillende visies (Hakstege, SedNet conference 2004) Onzichtbaar Giftig Moeilijk Afval Niet sexy Nimby

5 Tegenstrijdige visies ja (zelfde kwaliteit) beoordeeld (wetenschap) = ervaren risico (maatschappij)

6 Veranderende visies (Foto: Bert Satijn, RISKBASE conference 2008) Niet sexy

7 SedNet visie (Martin, 2002) Too much sediment Obstruction of channels Rivers fill and flood Reefs get smothered Turbidity Too little sediment Beaches erode Riverbanks erode Wetlands are lost River profile degradation Sediment as resource Construction material Sand for beaches Wetland nourishment Soil enrichment Habitat and food for life Sediment = essentieel & integraal onderdeel van riviersystemen

8 Duurzaam beheer van sediment: leidende principes

9 Duurzaam sedimentbeheer (volgenso SedNet) Vind oplossingen: in de context van het gehele riviersysteem door zorgvuldig afwegen van milieu- en sociaal/economische belangen in toenemende mate in interactie met belanghebbenden die bodem- èn watersysteem omvatten (integrale oplossingen) met respect voor natuurlijke processen die niet benedenstrooms problemen veroorzaakt: niet nu, en niet in de toekomst

10 Sedimentbeheer 2.0 trend watched door goed geïnformeerd adaptief beheerd samen geleerd Brils & Harris, 2009

11 Goed geïnformeerd

12 Wetenschappelijke systeemkennis Brils & Harris, 2009 measures global change sources pathways receptors (ES) policy & management ecosystem at risk information bijv. Triade Brils, 2008

13 Triade benadering tool type: physicochemical analysis in vitro & vivo assays field inventory indicates: a.o. contaminants effects ecosystem impacts identifies: hazard = risk = impact causal linking: TIE or EDA model ecosystems Salomons & Brils, 2004 (adapted) EPC (Effects & Probable Causes)

14 Praktijkvoorbeeld een persoonlijke, praktijkervaring gericht op het beïnvloeden van de Maas stroomgebiedbeheer beleidsagenda een verhaal over timing & urgentie van wetenschappelijke kennis Brils. May 24 th Green Week Urgency and timing: key-pillars of the science-policy bridge

15 Ooit was ik betrokken in een EU-project Een van de conclusies in 2008: Overstroming mobiliseert historische verontreiniging van oevers en uiterwaarden

16 Ook in het Maasstroomgebied Zijn zulke locaties vindbaar:

17 Ik was me bewust van Brils & Harris, 2009 (inspired by Crilly, 2007)

18 Dus presenteerde ik resultaten aan de IMC Hun (niet officiële) reactie: Interessant Maar kom met overtuigender verhaal: LA COMMISSION INTERNATIONALE DE LA MEUSE Werk een aansprekend voorbeeld uit, waarin je benedenstroom een duidelijk gekwantificeerde risico aannemelijk maakt van een Maasoever bovenstroom

19 Dus dat deden we Flémalle locatie Simulatie van een hypothetische, maar realistische, ernstige overstroming Model EXPOBASIN Benzeen, fluoranteen en cadmium als representatieve verontreinigingen Gefinancierd door Deltares

20 Resultaat was kreeftachtigen worden gedood in benedenstroomse gebieden waar het gemobiliseerde sediment weer wordt gedeponeerd Keizersveer Eijsden (februari 2011) Flemalle site Kwaliteit van gedeponeerd sediment (fluoranteen, μg/kg dw).

21 Plotseling ging window of opportunity open Kingdon, model gebruikt in: sediment op de agenda van de jaarlijkse, plenaire bijeenkomst van de IMC (week 48, 2011)

22 Resultaat was Na een oriënterende bespreking van het thema sediment wordt besloten de verdere behandeling van dit thema om redenen van capaciteit en prioriteit voorlopig te laten rusten LA COMMISSION INTERNATIONALE DE LA MEUSE

23 Mijn conclusies Soms veel uithoudingsvermogen nodig om wetenschappelijke kennis te laten landen bij beleidsmakers Timing is heel belangrijk (en denk dat die goed was in vb.) Maar, gevoel van urgentie is waarschijnlijk cruciaal Wat kunnen we nog meer doen of hopen om sedimentmobiliteit als urgenter te laten voelen en aldus daarvoor aandacht te krijgen in stroomgebiedbeheerplannen?

24 Adaptief beheerd

25 Verschillende adaptieve cycli implementeren toepassen beheer measures formuleren kennis global change sources pathways receptors (ES) policy & management beleid ecosystem at risk delen updaten information ontdekken organiseren monitoren & evalueren beoordelen

26 Samen geleerd

27 Samen leren om samen te beheren leren-door-doen: geef ruimte voor experimenteren cocreatie van kennis Brils & Harris, 2009

28 Meest lastige hierbij It is human nature to stay within our own comfort zones Brils & Harris, 2009

29 Praktijkvoorbeeld (Leven met Bagger) Adriaan Slob, TNO, (coördinator Leven met Bagger)

30 Ecoysteemdiensten als objectief en verbindende taal

31 Ecoysteemdiensten: wat de natuur de mens biedt sociale systeem individuen, groepen instituties goederen bouwstof, meststof, diensten habitat, bescherming - interventies (risico) resulteren in niet duurzaam gebruik ES + interventies (mitigatie) op weg naar duurzaam gebruik ES ecosysteem structuur en functiess and

32 Ecoysteemdiensten: wat de natuur de mens biedt menselijk welzijn sociale systeem individuen, groepen instituties goederen ecosysteem bouwstof, meststof, diensten habitat, bescherming - interventies (risico) duurzaamheid resulteren in niet duurzaam gebruik ES + interventies (mitigatie) op weg naar duurzaam gebruik ES ecosysteem stroomgebied structuur en functiess water bodem sediment and

33 Sediment voorbeeld: zandmotor voor droge voeten ESD kustverdediging bijv. levert ecosysteem diensten (ESD) voor welzijn natuur (ecosysteem) mens (sociaal systeem) + remt stimuleert - + beïnvloedt verspreid via stroming (= ESD) wordt hoop zand voor kust (= engineering) bijv. via maatregel zandmotor (eco-engineering)

34 Samenvattend: sedimentbeheer 2.0 = goed geïnformeerd Dank voor uw aandacht! adaptief beheerd samen geleerd Ecoysteemdiensten als objectief en verbindende taal