MIND & MOVEMENT COACH. Suiker

Transcriptie

1 Suiker Overal zit suiker in Onze sluimerende suikerverslaving Suiker is de algemene naam die we gebruiken voor een verzameling van zoete stoffen die behoren tot de groep koolhydraten. Als je naar de supermarkt gaat en op de etiketten kijkt, dan vind je het in een groot gedeelte van ons eten en drinken terug. Niet alleen in snoep, gebak of toetjes. Het wordt ook toegevoegd aan tomatensaus, yoghurt, crackers, dranken, soepen, etc. Misschien herken je ze alleen niet direct, omdat je deze zoetstoffen terug kan vinden onder een andere naam. Hierdoor vallen ze minder op voor ons. Glucose, fructose, dextrose, lactose, maltose, sucrose en zetmeel zijn allemaal vormen van suiker. Maar ook honing, agave siroop, rietsuiker, high fructose corn syrup [glucose-fructosestroop]. Ons lichaam heeft brandstof nodig, o.a. energie die uit koolhydraten [dit kunnen suiker zijn] gehaald kan worden. Maar door de manier waarop ons lichaam tegenwoordig ons eten ontvangt krijgt het een overschot hiervan. Dit kan schadelijk zijn. Dit heeft te maken met het innemen van grote hoeveelheden suikerhoudende en koolhydraat rijke producten die ons voorzien van snelle kortstondige energie, waardoor wij deze energie contant aan moeten vullen om ons prettig te voelen. Het zou beter zijn om voedsel te eten die een langdurige energie afgeven. Het is dan ook belangrijk dat we eens beter gaan kijken naar wat voor invloed suiker heeft op ons lichaam en hersenen en in wat voor vorm en hoeveelheden ons lichaam suiker ontvangt. En waarom wij steeds de behoefte hebben om suikerhoudende producten te eten en moeite hebben deze vicieuze cirkel te doorbreken. Een kleine tip: Eet vers en onbewerkt voedsel! Wat voor invloed heeft suiker op ons? Op het moment dat we een hap nemen van iets zoets activeren de suikers de zoet-smaakreceptoren op je tong. Vanuit daar wordt er een signaal gestuurd naar het voorste deel van je hersenen, de cerebrale cortex. In dit gedeelte van de hersenen worden verschillende smaken herkend zoals: hartig, zuur, zoet, bitter, zout, etc. Het zoete signaal activeert vanuit de cerebrale cortex het beloningssysteem van de hersenen. Het beloningssysteem in onze hersenen bestaat uit een serie van elektrische en chemische paden in verschillende delen van je hersenen en is zeer ingewikkeld. Maar het belangrijkste om te weten is dat het onderbewustzijn vraagt om jezelf nog een keer te belonen, waardoor de verslaving gevoed wordt. Ons beloningssysteem wordt niet alleen geactiveerd door voeding, dit kan ook door sociale activiteiten, seks en drugs om een paar voorbeelden te noemen. Maar wanneer het beloningssysteem geactiveerd wordt kunnen we de controle verliezen, gaan hunkeren en de tolerantie verhogen (het meer moeten belonen, om jezelf tevreden te stellen). Suiker lijkt dus

2 een beetje op een drug. Hieronder een afbeelding die de invloed van beide laat zien op de hersenen. Invloed van suiker op kunnen functioneren van de hersenen Het is belangrijk om te beseffen dat ons energieniveau in hoge mate afhankelijk is van het specifieke type suiker dat we regelmatig consumeren. En ons energiepeil is weer de factor die het sterkst onze lichamelijke en geestelijke activiteit beïnvloedt. Het bewaren van een consistent adequate bloedsuikerspiegel is een noodzakelijke voorwaarde voor een stabiel gevoel van welbevinden. Om te begrijpen wat voor effect suiker op het kunnen functioneren van de hersenen en ons lichaam heeft gaan we terug naar het innemen van een hap zoets. Naast het waarnemen van iets zoets in de mond bereikt de zoetigheid via de slokdarm je maag en de darmen. Ook hier zitten suikerreceptoren. Deze nemen niet de smaak waar van de zoetigheid, maar sturen een signaal door naar de hersenen dat je vol zit en dat je lichaam meer insuline aan moet maken om de extra suikers die aanwezig zijn in de darmen te verwerken [omzetten naar andere stoffen om ze te transporteren naar elders in je lichaam, opslag]. Als de suikers die wij binnen hebben gekregen geraffineerde suikers zijn dan worden deze in vrijwel onverteerde vorm zeer snel door ons lichaam opgenomen. Dit in tegenstelling tot producten waarbij ons lichaam aan het werk moet gezet worden om deze suikers uit de voeding te gaan halen. Deze grote hoeveelheid suiker, die direct opgenomen kan worden, stimuleert het vrijkomen van een grote hoeveelheid insuline. Insuline is een hormoon dat er voor zorgt dat deze [grote] hoeveelheid suiker opgenomen kan worden in onze cellen en te gebruiken is als brandstof. Alle overtollige suiker die we consumeren wordt in glycogeen omgezet en in de lever en spieren opgeslagen voor toekomstig gebruik. In het bloed is altijd een zekere hoeveelheid glucose aanwezig om indien nodig de hersenen, spieren en organen snel van energie te voorzien. Een gecompliceerd hormonaal regelmechanisme ziet erop toe dat de bloedsuiker op een redelijk constant peil blijft.

3 Een te lage bloedsuikerspiegel leidt tot de secretie [omzetten] van glucagon [opslagvorm van energie] door de alvleesklier en adrenaline door de bijnieren, twee hormonen die glycogeen weer terug omzetten in glucose, het de door ons lichaam te gebruiken energievorm. Op het moment dat er een grote hoeveelheid insuline nodig is om de suikers te verwerken, wordt het biochemisch evenwicht verstoord in ons lichaam. [Je kan het vergelijken met dat alle hormonen en/of energie naar de aanmaak van insuline gaan en dus minder gebruikt kunnen worden elders in het lichaam.] Dit heeft ook bv. invloed op onze hersenen. Om optimaal te kunnen presteren hebben onze hersenen een zuiver biochemisch evenwicht nodig om de metabolische processen in ons lichaam te controleren en te laten functioneren. Door grote hoeveelheden suiker in ons lichaam, en dus een grote behoefte om insuline aan te maken, gaan je hersenen slechter functioneren en kunnen ze zelfs gaan hallucineren [slechter waarnemen]. Dit kan bv. emotionele uitbarstingen tot gevolg hebben. Je kan je ook voorstellen dat andere processen in het lichaam, die aangestuurd worden door bv. de hersenen ook minder goed kunnen presteren. Dit soort emotionele uitbarstingen zie je bv. terug in het gedrag van kinderen en tieners, die sneller prikkelbaar zijn en meer dan normaal last hebben van emotionele buien. Een tweejarig wetenschappelijk onderzoek van 267 proefpersonen door Steven Schoenthaler, Ph.D., gepubliceerd in de Journal of Biosocial Research toonde aan dat daar waar de doorsnee Amerikaan ongeveer 57 kilo suiker per jaar consumeert, jeugdige delinquenten 136 kilo per jaar eten! Toen deze kinderen op een dieet met gezonde groenten en fruit werden gezet, betekende dat een vermindering van 48% van alle soorten antisociaal gedrag, inclusief gewelddadige misdaden, diefstallen en weglopen. Dit gold voor alle leeftijden en rassen. Invloed van suiker op het gedrag van de hersenen [werking beloningssysteem] Zoals je in ons vorige hoofdstuk [Invloed op hersenen] hebt kunnen lezen heeft suiker invloed op ons gedrag omdat het biochemisch evenwicht verstoord wordt in onze hersenen en dit emotionele uitbarstingen tot het gevolg kan hebben. Naast het invloed hebben op onze emotie door het verstoren van het biochemisch evenwicht, speelt dopamine een belangrijke rol in ons beloningssysteem. Dopamine zorgt er voor dat de zenuwen met elkaar kunnen communiceren. Uiteraard is dit een belangrijk onderdeel voor ons lichaam, maar sommige mensen zijn continu opzoek naar een hoge dosis dopamine om zichzelf te belonen, in andere woorden: aan verslaafd zijn. Suiker zorgt ook voor het vrijgeven van dopamine in de hersenen zoals vrijwel geen andere voeding dat doet.

4 Daarom kunnen wij continu opzoek zijn naar iets zoets als suikerjunkie. Een stuk broccoli geeft immers niet dezelfde beloning die wij willen hebben. Maar ook als we steeds hetzelfde zouden eten, dagen achter elkaar, dan zal er steeds minder dopamine worden aangemaakt. Dit komt omdat onze hersenen geprogrammeerd zijn om aandacht te besteden aan nieuwe of verschillende smaken. Dat heeft te maken met 2 redenen: a. Om bedorven voedsel te kunnen herkennen. b. Hoe gevarieerder wij eten, des te groter is de kans dat we alle voedingsstoffen binnen krijgen die we nodig hebben. We moeten dus nieuwe voeding herkennen en, nog belangrijker, we moeten nieuwe voeding willen blijven eten. Suiker weglaten uit je voeding Wanneer je de informatie tot je laat doordringen, besef je hoogstwaarschijnlijk dat het voor je totale gezondheid enorm goed zou zijn om het eten van geraffineerde suiker weg te laten of op zijn minst flink te verminderen in je dagelijks voedingspatroon. Het immuunsysteem zal er zeker van opknappen, je maakt beduidend minder kans op diabetes mellitus, je darmen zullen beter werken, je brein gaat weer beter functioneren, enz. Het is dus zeker de moeite waard om dit te overwegen. Als we de geraffineerde suikers weglaten, wat gebruikt jou lichaam dan als energie om op te slaan? Uiteraard blijven er dan de ongeraffineerde suikers over. Een goede uitleg over wat nu geraffineerde en ongeraffineerde suikers zijn vertellen wij op deze pagina: [On] Geraffineerde suikers Ons lichaam kan ook energie halen uit andere koolhydraten die beter voor ons zijn en waar ons lichaam voor moet werken om deze vrij te maken. Je lichaam moet dus energie verbruiken om energie op te slaan. Lees meer over welke koolhydraten dan het beste zijn om te consumeren in het hoofdstuk koolhydraten. Wanneer je een maand geen suiker zou eten zul je de eerste twee weken last hebben van een hevige onrust en verlangen naar zoete lekkernijen en al helemaal op momenten dat er iets niet gaat zoals je wilt. Maar als je even doorzet verdwijnt dit verlangen en kost het je geen moeite meer om eraf te blijven. Ook zul je merken dat je het geraffineerde zoet niet eens meer lekker vindt! [On] Geraffineerde suikers Suiker behoort tot de groep koolhydraten, een groep voedingsstoffen die een belangrijke rol speelt bij de stofwisseling en een van de belangrijkste leveranciers voor het leveren van energie voor onze levensprocessen. Dat wil niet zeggen dat wij grote hoeveelheden suiker moeten gaan nuttigen. Misschien dacht je wel direct aan een pot met snoepjes. Of een bord vol pasta [koolhydraat rijke voeding]. Het beste voor je lichaam is als je lichaam moet werken om de energie vrij te krijgen uit de voeding doordat de voeding complexer is. Een mooie vergelijking: Een witte boterham is makkelijker te verteren dan een bruine boterham. Een bruine boterham bevat al meer complexe granen / koolhydraten, waardoor je lichaam harder moet werken om de energie vrij te krijgen om deze op te slaan in je lichaam. Het geleidelijker plaats vinden door dit langzamere proces, waardoor er geen insuline piek nodig is om een grote hoeveelheid suiker te verwerken. Dit heeft een gunstige werking op je lichaam en hersenen. Hetzelfde geld voor suikers. Een suikerklontje geeft een insuline piek, maar een appel bevat ook suikers. Deze natuurlijke suikers zitten verwerkt in de appel zelf en zal je lichaam voor moeten werken om deze te gebruiken.

5 Ik heb het woord 'natuurlijk' bewust tussen haakjes gezet, want in principe is alle voeding die wij eten in basis grondstoffen uit de natuur. Dit brengt ons bij de termen: Ongeraffineerde en geraffineerde suikers. Onder geraffineerde suikers of producten verstaan we suikers die beïnvloed / bewerkt zijn door ons als mens. Tijdens dit proces zijn er veel [nuttige] bijproducten verloren gegaan, omdat we alleen de suiker wilde gebruiken. Simpel gezegd: Van een appel wil ik alleen de natuurlijke suikers hebben, maar de rest van de appel als product zal verloren gaan in dit verwerkingsproces. Ongeraffineerde suikers, zijn dus de suikers in hun natuurlijke vorm, de appel zelf zonder dat wij deze bewerkt hebben. De glychemische index van producten Als we 2 [onbewerkte] producten bekijken waarin evenveel koolhydraten zitten, dan kan het bij het ene product zijn dat er sneller meer glucose in het bloed komen dan bij het andere. De zogenaamde glycemische respons verschilt. Daarom wordt ook wel gesproken over snelle en langzame koolhydraten. Onder de glycemische index [GI] van producten verstaan we een inschatting van snelheid waarmee de bloedsuikerspiegel stijgt als je het gegeten hebt. Producten die snel worden afgebroken tijdens de spijsvertering en snel hun glucose afgeven hebben een hoge GI. Producten die langzaam worden afgebroken hebben een lage GI. In het hoofdstuk: [On] Geraffineerde suikers hebben we besproken dat bewerkte producten, geraffineerd, sneller verwerkt kunnen worden omdat bv. bijproducten zijn verdwenen tijdens het productieproces. Hiermee wordt dus ook de GI verhoogt. Onbewerkte producten hebben over het algemeen een lagere GI dan wanneer ditzelfde product wordt bewerkt door ons. Dit hoeft niet alleen te zijn als dit product in een fabriek wordt bewerkt, denk aan het verkrijgen van suiker uit suikerbiet, de GI kan ook verhoogt worden door de bereidingswijze die wij thuis verkiezen. Zo is de GI van gekookte aardappelen 78, maar die van gefrituurde aardappelen 85. Maar ook: hoe rijper het fruit hoe hoger de GI waarde. Hoe lang een product gekookt en gebakken wordt. De snelheid waarmee onze maag geleegd wordt en/of onze darmen het product verwerken. Of de combinatie van producten die wij tot ons nemen. Denk aan een combinatie van vlees, wat ook vetten met zich mee brengt. Een ingewikkeld proces. Maar uiteindelijk gaat het om het vergelijken producten en een bewuste keuze maken: Neem je een appel of een banaan? Neem je een banaan of een boterham? Suiker verleiding - Waarom is het zo moeilijk om suikerhoudende voeding te weerstaan? Uiteraard zijn we allemaal uniek, maar we kunnen samen wel een aantal redenen verzinnen waarom het zo moeilijk is om deze vicieuze cirkel te doorbreken. Denk eens terug aan al die verschillende soorten van suiker. Misschien heb je niet eens door dat er zoveel zoetstoffen verwerkt zitten in de gezonde voeding die je in de winkel koopt. En welke variant je ook eet, het start het domino effect in je hersenen met steeds de vraag naar de korte beloning. De kracht ligt hem dan ook bij 2 delen: 1. Bewust worden van waar er overal suiker aan toegevoegd wordt en je lifestyle aanpassen. 2. Meer weten over hoe we onze suikerverslaving stap voor stap kunnen afbouwen met een blijvend resultaat.

6 Vooral dit laatste punt is belangrijk. Want zeg nu zelf: alle suikers in één keer schrappen uit je menu is geen pretje, je lichaam kan hier heftig op reageren met ontwenningsverschijnselen. Begin eerst eens met bv: koek & snoepgoed [pak een stuk fruit ter vervanging], geen frisdranken of sappen [verse sappen, groene thee en water zijn gezonder]. Neem steeds jouw menu onder de loep om kleine veranderingen in aan te brengen en je menu gezonder te maken voor een blijvend resultaat. Suiker feiten Wist je dat We in Nederland gemiddeld 39 kilo suiker eten. Twee eeuwen geleden was dit slechts 4,5 kg per persoon. De suikerindustrie miljoenen dollars heeft geïnvesteerd in achter-de-schermen gesubsidieerde wetenschappelijke onderzoeken om het publiek ervan te overtuigen dat suiker een onschadelijk "fun-food" is. Vandaag de dag hebben wereldwijd zo n 200 miljoen mensen diabetes. Twintig jaar geleden waren dat er zo n 30 miljoen. Dit geeft op zijn minst te denken. Dat bij de raffinageprocessen in de fabriek de kwaliteit van suiker (suikerbiet) wordt aangetast. Alle belangrijke vitamines zoals A, B, C en D, en mineralen als calsium, ijzer, magnesium, selenium, zink en chroom worden verwijderd. Er blijft alleen koolhydraten over, maar voor een gezonde spijsvertering zijn deze vitamines en mineralen noodzakelijk en worden dan op andere plaatsen in het lichaam onttrokken. Je door het consumeren van grote hoeveelheden suiker, waarbij je geen andere voedingstoffen meer eet, je jouw lichaam beroofd van deze reserves aan vitamines en mineralen. Hierdoor kunnen er allerlei klachten ontstaan, zowel fysiek als mentaal. Suiker vrij Als je overtollige suiker (of zoetstoffen) wilt weglaten uit je voeding, kom je er achter dat onze voedingsmiddelen-industrie bijna overal suiker aan heeft toegevoegd. Als smaakmaker, maar ook voor een langere houdbaarheid van bepaalde producten. Het zit in ons brood, in kant-en-klaarmaaltijden, in blikvoeding, in vleeswaren en allerlei soorten broodbeleg, in gedroogde voeding, in vele sappen en frisdrank, lekkernijen enz. Soms valt het ons ook niet zo op omdat de zoetstoffen een andere naam hebben die wij niet zo op het eerste gezicht herkennen. Namen als: Glucose, fructose, dextrose, lactose, maltose, sucrose en zetmeel zijn allemaal vormen van suiker. Maar ook honing, agavesiroop, rietsuiker, high fructose corn syrup (glucose-fructosestroop). Het valt echt niet mee om in een gewone supermarkt suikervrije producten te vinden. Het zal beslist een tijd duren voor je je eet- en winkelpatroon hieraan hebt aangepast. De gouden tip: Koop verse producten die zo van het land komen! Denk aan verse groenten, fruit, noten en zaden. Uiteraard kan je ook de boodschappen in een natuurvoedingswinkel te halen of direct bij een biologische boer. Dat ligt er aan wat je te besteden hebt en wat er in jouw directe leefomgeving te koop is. Maar verdiep je ook eens in je gerechten. Je kan een tomatensaus kopen in een blikje, of misschien wel zelf maken? En wil je toch een blikje kopen vergelijk dan eens de etiketten van de producten onderling. Je zal zien dat de ene fabrikant meer of minder suiker heeft toegevoegd aan het product. In het begin zal het even wat tijd kosten om de etiketten te bestuderen in de winkel, maar na verloop van tijd weet je welke producten er passen bij jouw keuze. Maak een boodschappenlijstje voordat je op pad gaat, dan kan je je bewust houden aan je gekozen producten en zal je minder snel iets zoets uit het rek pakken.

7 Het is zowel voor je lichamelijk als geestelijk een cadeau aan jezelf wanneer je je suikerconsumptie flink indamt, dan wel achterweg laat. Verwen jezelf met andere dingen, wees creatief! Bronvermelding: 23 januari januari januari januari januari januari 2016