MilieuPrestatieGebouwen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "MilieuPrestatieGebouwen"

Transcriptie

1

2 MilieuPrestatieGebouwen linkedin.com/company/merosch merosch.nl merosch.nl/living-lab

3 Inhoud Wat is de MilieuPrestatie Gebouwen? Waarom is de MilieuPrestatie Gebouwen ingevoerd? MilieuPrestatie Gebouwen terugblik en vooruitblik MPG en handhaving; MPG en circulariteit; Aanscherping MPG-grenswaarde. MPG lachertje of toch niet?

4 Wat is de MPG? EPC (Energie Prestatie Coëfficiënt) geeft de energetische prestatie van een gebouw aan. De MilieuPrestatieGebouwen (MPG) geeft de totale milieubelastingaan van de toegepaste materialen in een gebouw (van wieg tot graf ).

5 Wat is de MPG? MilieuPrestatie van Gebouwen uitgedrukt in 1 getal; Hoe lager de milieuprestatie, hoe duurzamer het materiaalgebruik. MilieuPrestatievan Gebouwen = Materiaal hoeveelheden x schaduwprijs / levensduur

6 MPG-rekenmethodiek Industrie Bouw Gids MPG en BRL K11005 MPG (rekenregels) Europese en Nederlandse normen en richtlijnen LCA milieudata Niveau 1: gevalideerde fabrikant getallen Niveau 2: gevalideerde getallen aangeleverd door en bruikbaar voor een gehele branche Niveau 3: forfaitaire waarden uit diverse tabellen (Eco Invent) Per 1 jan ,0

7 Levenscyclusanalyse (LCA) Doel LCA: milieueffecten van producten over de hele keten systematisch bepalen. Producten onderling vergelijkbaar; Milieu impact verlagen door proces of materialen te verduurzamen.

8 Invoering MPG Nationaal Milieubeleidsplan 1989 duurzaam bouwen : - Pijler 1 - Energie (Trias energetica); - Pijler 2 - Integraal ketenbeheer (grondstoffengebruik); - Pijler 3 - Kwaliteitsbevordering binnenmilieu en omgeving. Focus met name op Energie Vb. Energieprestatie verplicht vanaf 1996 Energie krijgt meer aandacht dan duurzaam materiaalgebruik -> geen wettelijk beleid

9 Invoering MPG Gevolgen? - Dikke isolatie; - Drievoudig Glas; - PV-panelen; - Etc. EPC MPG

10 Invoering MPG MPG in 2013 verplicht bij de Aanvraag Omgevingsvergunning voor nieuwbouw woningen en kantoren < 100m² (zonder prestatie-eis). Per 1 januari 2018 geldt voor de MPG een maximum grenswaarde van 1,0. (conform Bouwbesluit 2012).

11 MPG terugblik Invoering MPG in 2013 zonder prestatie-eis; -> MPG wordt niet gehandhaafd. Invoering in 2018: 1,0 grenswaarde (maakt MPG tot lachertje); -> MPG wordt alleen getoetst op aanwezigheid/grenswaarde; niet op correctheid en kwaliteit. -> Invoer conform wettelijke kader Bouwbesluit Peiling 2016

12 MPG terugblik Geen (volledige) normering of richtlijnen voor het opstellen voor Milieuprestatieberekeningen; Beperkte productkeuze Nationale Milieudatabase [LCA ]; Duurzame keuze loont te weinig (vbbiobased, secundair materiaal, demontabel, circulair hergebruik en lange vervangings- en/of onderhoudscyclus).

13 MPG vooruitblik Aanscherping grenswaarde MPG; Waardering circulariteit geoptimaliseerd; Beoordelingsrichtlijn MPG van KIWA (kwaliteitsborging); Handhaving MPG (ook op bouwplaats?); EPC vs. MPG -> klimaatakkoord. Integrale benadering duurzaamheid (EPG en MPG) in ontwerpfase. EPC MPG DPG DuurzaamheidsPrestatie Gebouwen (sturen op CO2 uitstoot)

14 MPG vooruitblik Vanaf juli 2019 nieuwe methodiek MPG (herstructurering NMD 3.0) Nieuwe methodiek MPG: Nationale milieudatabase wordt dynamisch; MPG score opdelen in vier modulen (A: Bouw, B: Gebruik, C: Afdanking, D: Recycling); Eventueel indicator circulariteit; Samenstelling product in kg (o.a biobased en secundair); Indicatoren, zoals materialen voor recycling of hergebruik; Keuze generieke hergebruikte producten; Keuze gunstigere afvalscenario s (vbdemontabel (wijze van monteren op nemen in LCA). Bron: Presentatie Terugkomdag GPR Gebouw

15 MPG modules: 1) MPGa Milieubelasting productie materiaal 2) MPGb Milieubelasting gebruik materiaal (bijv. onderhoud of vervanging); 3) MPGc Milieubelasting afval na de sloop of vervanging materiaal; 4) MPGd Milieuwinst of -verlies van het materiaal door hergebruik/ recycling. Gebouw X Gebouw Y Gebouw Z Bron: Cobouw Circulariteit = MPGa+ MPGd= 0 (100% waardebehoud) CO₂-neutraal = MPGa+ MPGB + MPGc+ MPGd= 0

16 MPG en circulariteit Rol Overheid: Meer circulariteit -> scherpere eis (grenswaarde); Verbreden reikwijdte (bestaande bouw en gebouwfuncties); Overheid ziet de MPG als een interessante methodiek voor het meetbaar maken van circulariteit.

17 MPG en circulariteit Sturen in ontwerpfase op materialisatie; Slim ontwerpen (slankheid, IFC, remontabel); Onderhoudsvrij ontwerpen; Inzetten op hergebruik producten; Koppelen MPG aan materialenpaspoort.

18 Aanscherping MPG-grenswaarde MPG zelfde ontwikkeling als EPG? MPG per : < 0,8 ( /m² bvox jaar) (?); MPG per : < 0,5 ( /m² bvox jaar) (?); Milieuprestatie 2050: 0,0 (CO 2 -neutraal en 100% circulair)?

19 Aanscherping MPG-grenswaarde sturing op CO2-doelstellingen

20 Aanscherping MPG-grenswaarde

21 Aanscherping MPG-grenswaarde sturing op CO2-doelstellingen mogelijk

22 Aanscherping MPG-grenswaarde

23 MPG lachertje of toch niet? MPG als dé meetmethode circulariteit? Handhaving (en eventueel beleid) overheid; Werkelijke of wettelijke invoer MPG? Uitbreiding producten milieudatabase -> Afhankelijkheid markt (LCA)? -> Europees: LCA informatie in CE markering in Verlagen grenswaarde (prijsvragen) -> MPG 2050: 0,0! Aanscherping grenswaarde leidt tot stimulatie markt voor innovatie en duurzame producten en gebouwen. Markt wordt wakker!

24 Bedankt voor merosch.nl merosch.nl/living-lab

Op weg naar 2030 SGS congres 16 mei 2019 Drs. Ing. H.M. (Harry) Nieman

Op weg naar 2030 SGS congres 16 mei 2019 Drs. Ing. H.M. (Harry) Nieman Op weg naar 2030 SGS congres 16 mei 2019 Drs. Ing. H.M. (Harry) Nieman 1 Inhoud : Wat is en doet de NMD Herstructurering Harmonisatie Onderzoek Toekomst 2 Doelstellingen NMD: Landelijke geharmoniseerde

Nadere informatie

Milieuprestatie gebouwen (MPG) Checklist als hulpmiddel. W/E adviseurs Ruud van Vliet

Milieuprestatie gebouwen (MPG) Checklist als hulpmiddel. W/E adviseurs Ruud van Vliet Milieuprestatie gebouwen (MPG) Checklist als hulpmiddel W/E adviseurs Ruud van Vliet 11 oktober 2018 W/E adviseurs Maakt moeilijke materie makkelijk Organisatie: Onafhankelijke stichting, sinds 1979 Missie:

Nadere informatie

Milieuprestatie gebouwen (MPG) W/E adviseurs Ruud van Vliet

Milieuprestatie gebouwen (MPG) W/E adviseurs Ruud van Vliet Milieuprestatie gebouwen (MPG) W/E adviseurs Ruud van Vliet 4 april 2018 W/E adviseurs Maakt moeilijke materie makkelijk Organisatie: Onafhankelijke stichting, sinds 1979 Missie: Bijdragen aan duurzaam

Nadere informatie

Invloed op duurzaamheid als constructeur via de MPG

Invloed op duurzaamheid als constructeur via de MPG Invloed op duurzaamheid als constructeur via de MPG Olga van der Velde Datum: 14-06-2018 Constructeursdag Circl paviljoen www.nibe.org o.vandervelde@nibe.org 06 34 06 54 25 Voorstelronde: NIBE in het kort

Nadere informatie

MATERIAAL-MILIEUPRESTATIE EN DE CIRCULAIRE ECONOMIE

MATERIAAL-MILIEUPRESTATIE EN DE CIRCULAIRE ECONOMIE MATERIAAL-MILIEUPRESTATIE EN DE CIRCULAIRE ECONOMIE Wat zit er achter instrumenten zoals GPR Gebouw, MRPI-MPG en BREEAM-NL / DGBC Materialentool? Harry van Ewijk (SGS) NVBV-Kennisdag, 14 juni 2017 1 HARRY

Nadere informatie

Kwantificeren van Milieuprestatie. Mantijn van Leeuwen

Kwantificeren van Milieuprestatie. Mantijn van Leeuwen Kwantificeren van Milieuprestatie Mantijn van Leeuwen NIBE (Experts in Sustainability) Ondersteund door LCA gegevens, maakt u betere beslissingen NIBE speelt een centrale rol tussen producenten, ontwerpers,

Nadere informatie

merosch.nl merosch.nl/living-lab. linkedin.com/company/merosch

merosch.nl merosch.nl/living-lab. linkedin.com/company/merosch CIRCULAIR BOUWEN @Merosch_ @Merosch_Llab linkedin.com/company/merosch merosch.nl merosch.nl/living-lab Agenda Intro duurzaam/circulair bouwen (Menno) Casus door Wibaut Circulaire economie (CE) Doel CE:

Nadere informatie

Kingspan Geïsoleerde Panelen. Toekomstbestendig bouwen begint met duurzaamheid

Kingspan Geïsoleerde Panelen. Toekomstbestendig bouwen begint met duurzaamheid Kingspan Geïsoleerde Panelen Toekomstbestendig bouwen begint met duurzaamheid TOEKOMSTBESTENDIG BOUWEN Wie bouwt voor de toekomst weet ook dat je verder moet denken dan de gewenste levenscyclus van een

Nadere informatie

Kiwa-Watersymposium / opstellen van milieuverklaringen Rense Kuil - Kiwa

Kiwa-Watersymposium / opstellen van milieuverklaringen Rense Kuil - Kiwa Kiwa-Watersymposium / opstellen van milieuverklaringen Rense Kuil - Kiwa 19 april 2018 Trust Quality Progress Voorstellen Wet kwaliteitsborging voor het bouwen 2 statement Hedendaags ondernemen is jongleren

Nadere informatie

Naar Energie-nul in 2020: Renoveren of nieuw bouwen?

Naar Energie-nul in 2020: Renoveren of nieuw bouwen? Naar Energie-nul in 2020: Renoveren of slopen en nieuw bouwen? Verschenen in Vastgoedmarkt, juni 2011 John Mak, W/E adviseurs Naar Energie-nul in 2020: Renoveren of nieuw bouwen? Kiezen voor nieuwbouw

Nadere informatie

Stakeholdersbijeenkomst SBK Routekaart naar NMD 2.0

Stakeholdersbijeenkomst SBK Routekaart naar NMD 2.0 Stakeholdersbijeenkomst SBK Routekaart naar NMD 2.0 Ir. Piet van Luijk / min. BZK 03-12-2013 1 Waar staan we Bepalingsmethode die aansluit op Europese bepalingsmethoden Nationale MilieuDatabase die geschikt

Nadere informatie

Welk perspectief heeft beton voor de transitie naar een klimaat neutrale en circulaire economie? Mantijn van Leeuwen (NIBE)

Welk perspectief heeft beton voor de transitie naar een klimaat neutrale en circulaire economie? Mantijn van Leeuwen (NIBE) Welk perspectief heeft beton voor de transitie naar een klimaat neutrale en circulaire economie? Mantijn van Leeuwen (NIBE) Klimaatakkoord Moet de invulling geven aan ons kabinetsbeleid: Broeikasgassen

Nadere informatie

Hink-stapsprong circulariteit

Hink-stapsprong circulariteit Hink-stapsprong naar circulariteit EEN KWESTIE VAN ANTICIPEREN Via energielabels, nul-op-de-meter en no-regret maatregelen werkt de corporatiesector inmiddels aan routekaarten naar een CO 2 -neutrale woningvoorraad.

Nadere informatie

TKI-KIEM WP1 - Methode voor integrale Energie- en Milieuprestatie. Erik Alsema, David Anink, W/E adviseurs 1 april 2015

TKI-KIEM WP1 - Methode voor integrale Energie- en Milieuprestatie. Erik Alsema, David Anink, W/E adviseurs 1 april 2015 TKI-KIEM WP1 - Methode voor integrale Energie- en Milieuprestatie Erik Alsema, David Anink, W/E adviseurs 1 april 2015 Doel Ontwikkeling van integrale methodiek om de milieueffecten als gevolg van energiegebruik

Nadere informatie

Wat is nieuw in GPR Gebouw 4.3?

Wat is nieuw in GPR Gebouw 4.3? Wat is nieuw in GPR Gebouw 4.3? Versie mei 2016 In GPR Gebouw 4.3 zijn de actuele ontwikkelingen op het gebied van duurzaam bouwen opgenomen. De belangrijkste wijzigingen zijn een nieuwe EPG NV-rekenkern

Nadere informatie

TKI KIEM en DuurzaamheidsPrestatie Gebouwen

TKI KIEM en DuurzaamheidsPrestatie Gebouwen TKI KIEM en DuurzaamheidsPrestatie Gebouwen Duurzaamheidsprestatie van gebouwen: nu en in de toekomst 12 januari 2017, Heijmans, Rosmalen Erik Alsema (W/E adviseurs), Prof. Henk Visscher (TUD) 1 TKI KIEM

Nadere informatie

WAT IS DE OPTIMALE GEBOUW-MILIEUPRESTATIE? EEN AFWEGING TUSSEN DE IMPACT VAN ENERGIEVRAAG EN MATERIAALINZET

WAT IS DE OPTIMALE GEBOUW-MILIEUPRESTATIE? EEN AFWEGING TUSSEN DE IMPACT VAN ENERGIEVRAAG EN MATERIAALINZET DEN HAAG, DECEMBER 2018 WAT IS DE OPTIMALE GEBOUW-MILIEUPRESTATIE? EEN AFWEGING TUSSEN DE IMPACT VAN ENERGIEVRAAG EN MATERIAALINZET BOUW EN DUURZAAMHEID De gebouwde omgeving levert in Nederland een belangrijke

Nadere informatie

Actualisatie Gemeentelijke Prestatie Richtlijn voor duurzaam bouwen (GPR)

Actualisatie Gemeentelijke Prestatie Richtlijn voor duurzaam bouwen (GPR) gemeente Haarlemmermeer Gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude Nota van B&W Onderwerp Portefeuillehouder Collegevergadering Inlichtingen Registratienummer Actualisatie Gemeentelijke Prestatie Richtlijn

Nadere informatie

Verduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving

Verduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving Verduurzamen van de gebouwde omgeving Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving Voorstellen: Ir. Esther Gerritsen Adviseur duurzame gebouwinstallaties team coördinator energie

Nadere informatie

GPR GEBOUW Versie 4.3

GPR GEBOUW Versie 4.3 GPR GEBOUW Versie 4.3 GLASWOL EN MINERALE WOL ISOLATIE MET ECOSE TECHNOLOGY GPR Gebouw geeft inzicht in de duurzaamheid van woning- én utiliteitsbouw. De prestaties op het gebied van energie, milieu, gezondheid,

Nadere informatie

GPR GEBOUW MAAKT DUURZAAMHEID VAN GEBOUWEN MEETBAAR EN BESPREEKBAAR

GPR GEBOUW MAAKT DUURZAAMHEID VAN GEBOUWEN MEETBAAR EN BESPREEKBAAR GPR GEBOUW MAAKT DUURZAAMHEID VAN GEBOUWEN MEETBAAR EN BESPREEKBAAR gpr Gebouw is in Nederland de meest gebruikte software voor het meetbaar en bespreekbaar maken van duurzaamheid van gebouwen. Inmiddels

Nadere informatie

Trends in duurzaam bouwen

Trends in duurzaam bouwen Trends in duurzaam bouwen De ontwikkeling naar energie neutraal bouwen en duurzaam materiaalgebruik auteur ir. W.D. Wormgoor ZOETERMEER - MOOK - GRONINGEN - ROERMOND - DÜSSELDORF - BONN - BERLIJN - PARIJS

Nadere informatie

UITGANGSPUNT: WERELDWIJDE (OVER)CONSUMPTIE. Circulair_Bouwen_bij_de_Helling 2

UITGANGSPUNT: WERELDWIJDE (OVER)CONSUMPTIE. Circulair_Bouwen_bij_de_Helling 2 Ton Bastein TNO UITGANGSPUNT: WERELDWIJDE (OVER)CONSUMPTIE Circulair_Bouwen_bij_de_Helling 2 Biomassa en voedsel Kunststoffen Maakindustrie Bouw Consumptiegoederen Circulair_Bouwen_bij_de_Helling 3 UIT

Nadere informatie

WIJZIGINGSBLAD BEPALINGSMETHODE versie 2.0 *

WIJZIGINGSBLAD BEPALINGSMETHODE versie 2.0 * WIJZIGINGSBLAD BEPALINGSMETHODE versie 2.0 * Wijzigingsdatum: 1 augustus 2017 Vastgesteld door: SBK Deze wijziging betreft: Aanwijzing welke constructies en installaties er in beschouwing moeten worden

Nadere informatie

Aluminium, LCA en EPD

Aluminium, LCA en EPD Symposium Duurzaam Aluminium 5 februari 2015 Aluminium, LCA en EPD Harry van Ewijk IVAM UvA BV www.ivam.uva.nl IVAM UvA BV Opgericht in 1993 vanuit de Vakgroep Milieukunde UvA is enige aandeelhouder 15

Nadere informatie

Duurzaam bouwen en LCA s en de NMD. G. Jonkers NVVT 28-5-2013

Duurzaam bouwen en LCA s en de NMD. G. Jonkers NVVT 28-5-2013 Duurzaam bouwen en LCA s en de NMD G. Jonkers NVVT 28-5-2013 Presentatie Achtergronden duurzaam bouwen Bepalingsmethoden milieuprestatie gebouw LCA Nationale Milieudatabase Duurzaamheid en verf -> een

Nadere informatie

Circulaire economie LCA als basis DUBOkeur als bewijs

Circulaire economie LCA als basis DUBOkeur als bewijs DUURZAAMGEBOUWD CONGRES Workshop 2E Circulaire economie LCA als basis DUBOkeur als bewijs Inhoud Materialen worden belangrijker Life Cycle Assessment (LCA) DUBOkeur prof.dr.ir. Michiel Haas Faculty CiTG

Nadere informatie

Houtcafé 25 september 2014 Milieuaspecten van hout in de praktijk

Houtcafé 25 september 2014 Milieuaspecten van hout in de praktijk Houtcafé 25 september 2014 Milieuaspecten van hout in de praktijk AGENDA Houtcafé 25 september 2014 16.00 uur Inleiding Milieuaspecten van hout Eric D. de Munck, projectleider en secretaris Centrum Hout/VVNH

Nadere informatie

Duurzaam bouwen, betere toekomst

Duurzaam bouwen, betere toekomst Duurzaam bouwen, betere toekomst Welke keuzes kunt u vandaag maken Jeannette Levels Directeur Stichting MRPI, www.mrpi.nl Vennoot LBP SIGHT Duurzaam bouwen in 30 minuten Waarom? Wat? Hoe? Wie? Waarom?

Nadere informatie

Duurzaamheid in Boswinkel Oost

Duurzaamheid in Boswinkel Oost Programma Waarom energiezuinig en duurzaam (ver)bouwen? Waarom energiemonitoring Duurzaamheid in Boswinkel Oost Energiemonitoring Velve Lindenhof, Enschede De energiezuinigste wijk van Enschede De uitvraag

Nadere informatie

BREEAM-NL Gebied 2018

BREEAM-NL Gebied 2018 BREEAM-NL Gebied 2018 Workshop BREEAM Congres 16 april 2019 Maikel de Laat Part of the BRE Trust Onderdeel van Kennismaking Foto 1 Maikel de Laat m.delaat@dgbc.nl Inhoud 1. Update 2. Pilot 3. Case 4. Promotie

Nadere informatie

ACTIVE HOUSE ACTIVE HOUSE. In 10 stappen. ir. Anne Struiksma Energie, duurzaamheid, circulariteit Utrecht

ACTIVE HOUSE ACTIVE HOUSE. In 10 stappen. ir. Anne Struiksma Energie, duurzaamheid, circulariteit Utrecht ACTIVE HOUSE In 10 stappen ACTIVE HOUSE In 10 stappen 1 2 ir. Anne Struiksma Energie, duurzaamheid, circulariteit ast@nieman.nl 06 83 44 12 75 Utrecht 3 4 1 INTEGRALE BOUWKWALITEIT VOOR EEN DUURZAME LEEFOMGEVING

Nadere informatie

Fire Seminar 2015 Kingspan Group Tiel DUURZAAM BOUWEN. Hoe doen we dat ook alweer? Gert Jan van Beijnum

Fire Seminar 2015 Kingspan Group Tiel DUURZAAM BOUWEN. Hoe doen we dat ook alweer? Gert Jan van Beijnum Fire Seminar 2015 Kingspan Group Tiel DUURZAAM BOUWEN Hoe doen we dat ook alweer? Gert Jan van Beijnum 1 1 Relevantie voor de bouwsector Bouwactiviteiten en gebouwen hebben een aanzienlijk aandeel in milieulast

Nadere informatie

Energieprestatie van gebouwen

Energieprestatie van gebouwen Energieprestatie van gebouwen Caleffi Academy Pieter Nuiten Maart 2014 Planadvies W/E adviseurs Een betrouwbare partner in duurzaam vastgoed www.w- e.nl! Voor opdrachtgevers met ambi8e! 25 medewerkers!

Nadere informatie

Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving

Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving Agnes Schuurmans Voorzitter NEN 351 281 (CEN TC350) Rockwool International 1 Bouwbesluit - 1 april 2012 Milieuparagraaf Artikel

Nadere informatie

Transformatie Stationsplein Eindhoven 14 februari 2019

Transformatie Stationsplein Eindhoven 14 februari 2019 Transformatie Stationsplein Eindhoven 14 februari 2019 @ruimtevoorwonen www.stedelijketransformatie.nl Gemeente Eindhoven @ruimtevoorwonen www.stedelijketransformatie.nl Amvest @ruimtevoorwonen www.stedelijketransformatie.nl

Nadere informatie

Context en opgave CE community. Voor welke opgaven staan SmartwayZ.NL en InnovA58?

Context en opgave CE community. Voor welke opgaven staan SmartwayZ.NL en InnovA58? Context en opgave CE community Voor welke opgaven staan SmartwayZ.NL en InnovA58? Beleid duurzame leefomgeving Parijs waarmaken -20% CO2 in 2020 Energieneutraal 2030 Klimaatneutraal en Klimaatbestendig

Nadere informatie

WK 2020 Praktijkprogramma Woningcorporaties Programma en Voor een goed begrip Masterclass Duurzaam Onderhouden en Renoveren

WK 2020 Praktijkprogramma Woningcorporaties Programma en Voor een goed begrip Masterclass Duurzaam Onderhouden en Renoveren WK 2020 Praktijkprogramma Woningcorporaties Programma en Voor een goed begrip Masterclass Duurzaam Onderhouden en Renoveren Ad Straub Delft University of Technology Challenge the future Programma 9.45

Nadere informatie

Schilindex. Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG. Gerrit Jan Kuiper NII

Schilindex. Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG. Gerrit Jan Kuiper NII Nederlandse Schilindex Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG Gerrit Jan Kuiper 1 Nederlandse Een goede schil is het halve werk 2 Schilindex = logisch denken

Nadere informatie

Bijeenkomst Bouwstenen voor sociaal GPR en verder met gedeeld belang

Bijeenkomst Bouwstenen voor sociaal GPR en verder met gedeeld belang Bijeenkomst Bouwstenen voor sociaal GPR en verder met gedeeld belang 17 september 2015 Marit Béguin beguin@w-e.nl W/E adviseurs Organisatie: Stichting, sinds 1979 Missie: Bijdragen aan duurzaam gebouwde

Nadere informatie

Themagroep MPG ZEN platform. De MPG van NOM-, BENG- en ZENwoningen. Versie 002 B R001 Datum 1 november 2017

Themagroep MPG ZEN platform. De MPG van NOM-, BENG- en ZENwoningen. Versie 002 B R001 Datum 1 november 2017 De MPG van NOM-, BENG- en ZENwoningen Status definitief Versie 002 Rapport B.2017.0053.00.R001 Datum 1 november 2017 Colofon Opdrachtgever Contactpersoon Lente-akkoord (NEPROM, Bouwend Nederland, NVB en

Nadere informatie

Aantoonbaar duurzaam materiaalgebruik. Kwantificeren van milieuprestaties van gebouwen

Aantoonbaar duurzaam materiaalgebruik. Kwantificeren van milieuprestaties van gebouwen Aantoonbaar duurzaam materiaalgebruik Kwantificeren van milieuprestaties van gebouwen Aanleiding Het schaarser worden van grondstoffen maakt zorgvuldig omgaan met bouwmaterialen (nog) belangrijker! Wat

Nadere informatie

Bepaling van de milieuprestaties van gebouwen en gww-werken (MPG) Geactualiseerde versie 2015

Bepaling van de milieuprestaties van gebouwen en gww-werken (MPG) Geactualiseerde versie 2015 Bepaling van de milieuprestaties van gebouwen en gww-werken (MPG) Geactualiseerde versie 2015 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bepaling van de milieuprestatie van gebouwen en GWW-werken 7 2.1 Klare taal in de bouw

Nadere informatie

Door: Martijn Veerman AluEco en VMRG (brancheorganisatie voor de gevelbouw)

Door: Martijn Veerman AluEco en VMRG (brancheorganisatie voor de gevelbouw) Door: Martijn Veerman AluEco en VMRG (brancheorganisatie voor de gevelbouw) Inhoudsopgave AluEco Gevels LCA aluminium referentiekozijnen Impact materialisatie LCA o o Productniveau Gebouwniveau AluEco

Nadere informatie

BIM: impact op duurzame gebouwen

BIM: impact op duurzame gebouwen Seminarie Duurzame gebouwen BIM: impact op duurzame gebouwen 15 juni 2018 BIM EN LCA-TOOLS Illustratie van de werking van de Belgische tool TOTEM voor de ecologische doorlichting van gebouwen Sophie Bronchart

Nadere informatie

Beschrijving. Energieprestatie circulaire vakantiechalets. Advies Definitief

Beschrijving. Energieprestatie circulaire vakantiechalets. Advies Definitief Trefwoorden: Bouwbesluit 2012, logiesfunctie, gelijkwaardigheid, nieuwbouw, thermische isolatie, energieprestatie, ventilatie, duurzaam materiaalgebruik Datum: 13 juli 2018 Status: Definitief Beschrijving

Nadere informatie

Building Circularity Index [BCI] Westerlo [Kamp C] 4 oktober 2018

Building Circularity Index [BCI] Westerlo [Kamp C] 4 oktober 2018 Building Circularity Index [BCI] Westerlo [Kamp C] 4 oktober 2018 De lat steeds iets hoger leggen De technieken volgen vanzelf. Merwedekanaalzone Nordic five level structure Achterliggende doelen van de

Nadere informatie

De energietransitie. Een korte geschiedenis en een blik in de toekomst. Presentatie: Gijs Linthorst

De energietransitie. Een korte geschiedenis en een blik in de toekomst. Presentatie: Gijs Linthorst De energietransitie. Een korte geschiedenis en een blik in de toekomst. Presentatie: Gijs Linthorst De energietransitie Macro economische verkenning adhv bedrijfsgeschiedenis van Linthorst Techniek met

Nadere informatie

dr. ir. Ralph Hamerlinck en ir. Jan-Pieter den Hollander Inleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen en Webtools voor duurzaamheid

dr. ir. Ralph Hamerlinck en ir. Jan-Pieter den Hollander Inleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen en Webtools voor duurzaamheid Seminar duurzaam bouwen met staal dr. ir. Ralph Hamerlinck en ir. Jan-Pieter den Hollander Inleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen en Webtools voor duurzaamheid Inhoud Inleiding ontwikkelingen duurzaam

Nadere informatie

Product sheet. Milieukostenberekening Materiaalgebruik. Koningin Wilhelminalaan 2, Leidschendam. financiële fundament onder uw bouwprojecten

Product sheet. Milieukostenberekening Materiaalgebruik. Koningin Wilhelminalaan 2, Leidschendam. financiële fundament onder uw bouwprojecten Product sheet Milieukostenberekening Materiaalgebruik 1 Koningin Wilhelminalaan 2, Leidschendam IGG Bointon de Groot Postbus 444 2240 AK Wassenaar Rijksstraatweg 354a 2242 AC Wassenaar T. 070-514 54 20

Nadere informatie

Netwerk Betonketen 27 februari 2017 Nijverdal Daaf de Kok

Netwerk Betonketen 27 februari 2017 Nijverdal Daaf de Kok Netwerk Betonketen 27 februari 2017 Nijverdal Daaf de Kok 1 Netwerk Betonketen Waarom? Waar gaat het over Wie ben ik Waarom willen we iets met duurzaamheid Waarom willen we iets met beton Waarom nu Waarom

Nadere informatie

BENG. Update

BENG. Update BENG Update 21-12-2018 Congres EPG 2.0 d.d. 20 november 2018 Tijdens het NEN-congres op dinsdag 20 november 2018 maakte het ministerie van BZK de nieuwe concept geadviseerde BENG-eisen bekend. Ook werd

Nadere informatie

Update Nieuw stelsel energieprestaties 2020

Update Nieuw stelsel energieprestaties 2020 Update Nieuw stelsel energieprestaties 2020 Ons kenmerk 18112(HM)notitie update Op 1 januari 2020 gaat een nieuw stelsel in rondom de energieprestatie van gebouwen. Deze notitie beschrijft: 1 1 Waarom

Nadere informatie

Inzicht van beleid tot bouw

Inzicht van beleid tot bouw Inzicht van beleid tot bouw Duurzaamheid van gebouwen staat hoog op de maatschappelijke agenda. Het realiseren ervan vereist inzicht en een resultaatgerichte werkwijze. GPR Gebouw 4.0 helpt u hierbij,

Nadere informatie

Externe warmtelevering, EMG, EPC en energielabel

Externe warmtelevering, EMG, EPC en energielabel 13 oktober 2010 - Warmtenetwerk Externe warmtelevering, EMG, EPC en Hans van Wolferen Externe warmtelevering, EPC en Achtergrond, doelstelling Getrapte eis Invoering EMG ontwikkeling en inhoud 2 Huidige

Nadere informatie

Nationale Milieudatabase onderdeel van Stichting Bouwkwaliteit MILIEUPRESTATIEBEREKENINGEN

Nationale Milieudatabase onderdeel van Stichting Bouwkwaliteit MILIEUPRESTATIEBEREKENINGEN Nationale Milieudatabase onderdeel van Stichting Bouwkwaliteit MILIEUPRESTATIEBEREKENINGEN 1 INHOUDSOPGAVE 1 2 Inleiding De berekening in een notendop 2.1 Bepalingsmethode 2.2 Nationale milieudatabase

Nadere informatie

GreenCalc+, GPR gebouw, BREEAM

GreenCalc+, GPR gebouw, BREEAM GreenCalc+, GPR gebouw, BREEAM Om de duurzaamheid van gebouwen weer te kunnen geven worden er verschillende programma s gehanteerd, zoals GreenCalc+, GPR gebouw en BREEAM. Hierbij hanteren de programma

Nadere informatie

TKI-KIEM WP1 - Methode voor integrale Energie- en Milieuprestatie. Erik Alsema, David Anink, W/E adviseurs 24 juni 2014

TKI-KIEM WP1 - Methode voor integrale Energie- en Milieuprestatie. Erik Alsema, David Anink, W/E adviseurs 24 juni 2014 TKI-KIEM WP1 - Methode voor integrale Energie- en Milieuprestatie Erik Alsema, David Anink, W/E adviseurs 24 juni 2014 Doel Ontwikkeling van integrale methodiek om de milieueffecten als gevolg van energiegebruik

Nadere informatie

Handreiking Circulaire Gebouwen op de Milieulijst

Handreiking Circulaire Gebouwen op de Milieulijst Handreiking Circulaire Gebouwen op de Milieulijst Opgesteld: RVO, MIA\Vamil Datum: 21 juni 2019 Versie: 1.0 Definitief Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 indeling handreiking... 3 2. Eisen voor circulaire gebouwen...

Nadere informatie

Rijkswaterstaat circulair

Rijkswaterstaat circulair Rijkswaterstaat circulair ir. Bon Uijting Adviseur CE in de GWW Rijkswaterstaat WVL 16-01-2019 Wat is de ambitie van RWS? Bestuur RWS: RWS werkt circulair in 2030 Rijksbrede programma: 50% minder primaire

Nadere informatie

Energieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO)

Energieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO) Energieprestatie Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector Kees Arkesteijn (ISSO) Programma 1. Inleiding Energieprestatie gebouwen 2. Methoden bepaling Energieprestatie 3. Wet en

Nadere informatie

NTA Nieuw tijdperk energieprestatie. Normalisatie: De wereld op één lijn 1

NTA Nieuw tijdperk energieprestatie. Normalisatie: De wereld op één lijn 1 NTA 8800 Nieuw tijdperk energieprestatie 1 Toekomstvisie overheid 2015 1 juli 2018 2019 2020 tussenperiode 2050 50% EPC aanscherping Overheids-gebouwen Aansluitplicht aardgas BENG nieuwbouw vervalt Nieuwbouw

Nadere informatie

Onderwerp Implementatie en onderhoud Gemeentelijke Prestatie Richtlijn (GPR) Gebouw 2014

Onderwerp Implementatie en onderhoud Gemeentelijke Prestatie Richtlijn (GPR) Gebouw 2014 Bemeente Haarlemmermeer Nota van B&W Onderwerp Implementatie en onderhoud Gemeentelijke Prestatie Richtlijn (GPR) Gebouw 2014 Portefeuillehouder John Nederstigt Collegevergadering 21 Oktober 2014 inlichtingen

Nadere informatie

Circulair bouwen in Utrecht onderdeel van Gezond stedelijk Leven, voor iedereen

Circulair bouwen in Utrecht onderdeel van Gezond stedelijk Leven, voor iedereen Circulair bouwen in Utrecht onderdeel van Gezond stedelijk Leven, voor iedereen Wim Beelen Senior Adviseur Gezond Stedelijk Leven Conferentie Circulair Bouwen 16 november 2018 Onderdelen van de presentatie

Nadere informatie

CIRCULAIRE ECONOMIE EN BREEAM. Workshop tijdens het Nationaal BREEAM congres 2017

CIRCULAIRE ECONOMIE EN BREEAM. Workshop tijdens het Nationaal BREEAM congres 2017 CIRCULAIRE ECONOMIE EN BREEAM Workshop tijdens het Nationaal BREEAM congres 2017 PROGRAMMA - 3 vragen centraal 1. Wat is een circulair gebouw? 2. Hoe meten we circulariteit (in BREEAM)? 3. Wat doen we

Nadere informatie

Informatieavond gemeenteraad Concentratie Zwembaden

Informatieavond gemeenteraad Concentratie Zwembaden Informatieavond gemeenteraad Concentratie Zwembaden 14 januari 2014 Gunning project Nieuwe aanbesteding Wezenlijke wijziging toepassen op Programma van Eisen (PvE). Op basis van: evaluatie voorgaande aanbesteding

Nadere informatie

Duurzaam construeren met. Frans van Herwijnen

Duurzaam construeren met. Frans van Herwijnen Duurzaam construeren met Frans van Herwijnen 1 Duurzaam construeren 1. Ontwerpen op levensduur (flexibel, aanpasbaar, demontabel) 2. Inzet massa als warmteaccumulator (BKA) 3. Hergebruik van bestaande

Nadere informatie

Verantwoorde keuze van bestratingsproducten

Verantwoorde keuze van bestratingsproducten Verantwoorde keuze van bestratingsproducten Bij de keuze van producten voor bestratingen gelden verschillende afwegingsfactoren. De impact van een bepaalde keuze op het milieu is daar één van, een factor

Nadere informatie

Rijkswaterstaat en Materialenpaspoort ontwikkelingen

Rijkswaterstaat en Materialenpaspoort ontwikkelingen Rijkswaterstaat en Materialenpaspoort ontwikkelingen Jeroen Nagel Adviseur Circulaire Economie WVL, Rijkswaterstaat 22-08-18 Komend half uur Korte context programma RWS CIRCULAIR 2030 Overzicht materialenpaspoort

Nadere informatie

Een overzicht van duurzame rekentools. Ir. Ragna Clocquet Sr. adviseur duurzaam bouwen en energie

Een overzicht van duurzame rekentools. Ir. Ragna Clocquet Sr. adviseur duurzaam bouwen en energie Een overzicht van duurzame rekentools Ir. Ragna Clocquet Sr. adviseur duurzaam bouwen en energie Introductie Royal HaskoningDHV + Introductie Royal HaskoningDHV Environmental Geotechnical Mechanical Coastal

Nadere informatie

Milieubeoordeling houten bruggen Diana de Graaf

Milieubeoordeling houten bruggen Diana de Graaf Milieubeoordeling houten bruggen Diana de Graaf Vergelijkende milieustudie bruggen Onderzoek Brede studie met meerdere sectoren Specificatie, berekeningsmethode, data Niet-materiaal gebonden specificaties

Nadere informatie

TOTEM & Circulariteit. Roos Servaes Build up / Inspiratiedag GDCB 23 mei 2019

TOTEM & Circulariteit. Roos Servaes Build up / Inspiratiedag GDCB 23 mei 2019 TOTEM & Circulariteit Roos Servaes Build up / Inspiratiedag GDCB 23 mei 2019 Waarom? Wat is de impact van onze gebouwen? Welke bouwmaterialen zijn meer of minder duurzaam? Hoe kan ik afwegingen maken rond

Nadere informatie

Onderzoek Principes en parameters Milieuprestatie Gebouwen (MPG)

Onderzoek Principes en parameters Milieuprestatie Gebouwen (MPG) W/E rapport Onderzoek Principes en parameters Milieuprestatie Gebouwen (MPG) Op basis van ervaringen in 2012-2016 Eindrapport W/E 9249 Utrecht, 24 februari 2017 Onderzoek Principes en parameters Milieuprestatie

Nadere informatie

Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd:

Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd: Project: Brede School Rijswijk Projectnr.: 6.053 Datum: 20 februari 2017 Betreft: Startnotitie Duurzaamheid en Installatieconcept 1. UITGANGSPUNTEN Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante

Nadere informatie

BCRG. Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen. Kees Arkesteijn, secretaris CGE

BCRG. Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen. Kees Arkesteijn, secretaris CGE BCRG Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen Kees Arkesteijn, secretaris CGE Programma 1. Inleiding/Doelstelling BCRG 2. Werkwijze 3. Status Databank

Nadere informatie

Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars

Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars Betere energieprestaties met stadswarmte Bestaande woningen, nieuwbouwwoningen en

Nadere informatie

Circulaire Indicatoren Stichting Bouwkwaliteit

Circulaire Indicatoren Stichting Bouwkwaliteit Indicatoren van circulariteit gebouwen en GWW-werken Circulaire Indicatoren Stichting Bouwkwaliteit 31 mei 2019 Project Opdrachtgever Indicatoren van circulariteit gebouwen en GWW-werken Stichting Bouwkwaliteit

Nadere informatie

W/E rapport Duurzaamheidsprestaties onderwijsgebouwen MJA

W/E rapport Duurzaamheidsprestaties onderwijsgebouwen MJA W/E rapport Duurzaamheidsprestaties onderwijsgebouwen MJA Van EPG & MPG naar DPG & Circulair W/E 9241 Utrecht, 19 mei 2017 Duurzaamheidsprestaties onderwijsgebouwen MJA Van EPG & MPG naar DPG & Circulair

Nadere informatie

Parallelsessie 1: Duurzaam Prestatiegericht aanbesteden & TCO

Parallelsessie 1: Duurzaam Prestatiegericht aanbesteden & TCO Parallelsessie 1: Duurzaam Prestatiegericht aanbesteden & TCO 3e TKI KIEM bijeenkomst,1 april 2015, Delft Ad Straub en Arjen Meijer 1 Software GPR Gebouw KIEM Afwegingsvraagstukken en varianten Sloop/Nieuwbouw

Nadere informatie

Rapportage Freetool MRPI Milieuprestatie Gebouw

Rapportage Freetool MRPI Milieuprestatie Gebouw In deze rapportage zijn de resultaten en de invoer opgenomen van de milieuprestatieberekening gebouw van Woning schoppers. De resultaten zijn verdeeld naar de verplichte milieuprestatieberekening voor

Nadere informatie

Circular Economy Lab: Waardering. recycling in de bouw

Circular Economy Lab: Waardering. recycling in de bouw Duurzaamheidswinst door ketensamenwerking! Circular Economy Lab: Deze bijeenkomst is de tweede in een serie van vijf debatavonden, welke zijn bedoeld om de circulaire economie in een aantal belangrijke

Nadere informatie

Circulair bouwen met verplaatsbare woningen

Circulair bouwen met verplaatsbare woningen Circulair bouwen met verplaatsbare woningen Samen naar 100% circulariteit De Groot Vroomshoop, De Meeuw en Heijmans in samenwerking met Watkostdebouwvaneenhuurwoning, Expertisecentrum Flexwonen en W/E

Nadere informatie

PROCEDURE GELIJKWAARDIGHEID VASTSTELLEN EN TOETSEN DATA VOOR NMD. Bijlage C: SBK-Toetsingsprotocol Opname data in de Nationale Milieudatabase

PROCEDURE GELIJKWAARDIGHEID VASTSTELLEN EN TOETSEN DATA VOOR NMD. Bijlage C: SBK-Toetsingsprotocol Opname data in de Nationale Milieudatabase PROCEDURE GELIJKWAARDIGHEID VASTSTELLEN EN TOETSEN DATA VOOR NMD Bijlage C: SBK-Toetsingsprotocol Opname data in de Nationale Milieudatabase Concept, versie 2.0, 23 juni 2014 SBK Stichting Bouwkwaliteit

Nadere informatie

Masterclass LCA. Wat kan je met LCA-studies in afvalland? Geert Bergsma

Masterclass LCA. Wat kan je met LCA-studies in afvalland? Geert Bergsma Masterclass LCA Wat kan je met LCA-studies in afvalland? Geert Bergsma CE Delft sinds 1978 Onafhankelijk onderzoek en advies Milieu, economie, techniek en beleid Energie, transport, afval, biomassa, voedsel,

Nadere informatie

Fris en aardgasloos Innovatiepartnerschap Delden en Markelo

Fris en aardgasloos Innovatiepartnerschap Delden en Markelo Fris en aardgasloos Innovatiepartnerschap Delden en Markelo Clemens Volker, Gemeente Hof van Twente Gert-Jan ten Hoor,CNB Climate Neutral Building, persmap, 30 januari 2019 www.climateneutralbuilding.com

Nadere informatie

Presentatie De Groene Draad over duurzaamheid. 20 november 2018

Presentatie De Groene Draad over duurzaamheid. 20 november 2018 Presentatie De Groene Draad over duurzaamheid 20 november 2018 Quiz Wat betekent duurzaamheid eigenlijk? A Ontwikkeling zonder economie, milieu en mensen te schaden B Zo weinig mogelijk dure producten

Nadere informatie

Methode en data in Europees perspectief

Methode en data in Europees perspectief Methode en data in Europees perspectief SBK-symposium Nationale Milieudatabase 24 februari 2011 Agnes Schuurmans (vz normcie 351 281 / lid SBK-TIC / Rockwool) Europese ontwikkelingen waarvoor milieu-informatie

Nadere informatie

Daadwerkelijk duurzaam

Daadwerkelijk duurzaam Daadwerkelijk duurzaam Wie we zijn De ROCKWOOL Group is wereldwijd marktleider in steenwol isolatieproducten en -systemen. Verdeeld over 27 productielocaties en meer dan 30 verkooplocaties heeft de ROCKWOOL

Nadere informatie

Stand van zaken Stadswarmte in Utrecht

Stand van zaken Stadswarmte in Utrecht Stand van zaken Stadswarmte in Utrecht Stan de Ranitz Jaarbijeenkomst Warmtenetwerk 12 mei 2016 Inhoud presentatie 1. Stadswarmte Utrecht 2. Het equivalent opwek rendement (EOR) in Utrecht 3. Verdere verduurzaming

Nadere informatie

beleid tot bouw Inzicht van PI' i l i

beleid tot bouw Inzicht van PI' i l i beleid tot bouw Duurzaamheid van gebouwen staat hoog op de maatschappelijke agenda. Het realiseren ervan vereist Inzicht en een resultaatgerichte werkwijze. GPR Gebouw 4.0 helpt u hierbij, snel, eenvoudig

Nadere informatie

Rapportage Freetool MRPI Milieuprestatie Gebouw

Rapportage Freetool MRPI Milieuprestatie Gebouw In deze rapportage zijn de resultaten en de invoer opgenomen van de milieuprestatieberekening gebouw van Woning Fam. Nap. De resultaten zijn verdeeld naar de verplichte milieuprestatieberekening voor het

Nadere informatie

Rapportage Freetool MRPI Milieuprestatie Gebouw

Rapportage Freetool MRPI Milieuprestatie Gebouw In deze rapportage zijn de resultaten en de invoer opgenomen van de milieuprestatieberekening gebouw van Nieuwbouw woonhuis, Jurdensdijk 1A De Heurne.. De resultaten zijn verdeeld naar de verplichte milieuprestatieberekening

Nadere informatie

Blik op de horizon 2020

Blik op de horizon 2020 1 Blik op de horizon 2020 Beleidsplan 2016 2020 voor de uitvoeringsorganisatie voor het beheer en onderhoud van de bepalingsmethode Milieuprestatie gebouwen en GWW-werken inclusief de daarbij behorende

Nadere informatie

Who s afraid of.cpr? Co Molenaar. Senior adviseur water en bodem.

Who s afraid of.cpr? Co Molenaar. Senior adviseur water en bodem. Who s afraid of.cpr? Co Molenaar Senior adviseur water en bodem co.molenaar@rws.nl Wat komt aan de orde? 1. Doel van de presentatie 2. Achtergronden CPR 3. BWR 3 Hygiëne, gezondheid en milieu 4. Actuele

Nadere informatie

Achter het Nieuws In deze rubriek geven verschillende auteurs uit het werkveld in het kort hun reactie op recente nieuwsitems over cost en value

Achter het Nieuws In deze rubriek geven verschillende auteurs uit het werkveld in het kort hun reactie op recente nieuwsitems over cost en value Achter het Nieuws In deze rubriek geven verschillende auteurs uit het werkveld in het kort hun reactie op recente nieuwsitems over cost en value engineering. Dit zijn persoonlijke reacties van de auteurs

Nadere informatie

Afvalcontainers in de Circulaire Economie

Afvalcontainers in de Circulaire Economie Afvalcontainers in de Circulaire Economie SSI Schafer B.V. ing. H.P. Gijzen Circulaire Economie MVO Nederland: "Onder circulariteit verstaan wij het hoogwaardig hergebruik van grondstoffen, materialen

Nadere informatie

Woning te Leiden. Milieuprestatieberekening. Behoort bij beschikking van Burgemeester en Wethouders van Leiden

Woning te Leiden. Milieuprestatieberekening. Behoort bij beschikking van Burgemeester en Wethouders van Leiden Woning te Leiden Milieuprestatieberekening Behoort bij beschikking van Burgemeester en Wethouders van Leiden Wabo 142107-1497165 Woning te Leiden Milieuprestatieberekening Opgesteld door: Datum: 03-10-2014

Nadere informatie

Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen. Ronald Schillemans Sunday

Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen. Ronald Schillemans Sunday Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen Ronald Schillemans Sunday Inhoudsopgave Achtergrond Voorgenomen Eisen Voorbeelden Positionering Zon opties Achtergrond (1) Richtlijnen energieprestatie

Nadere informatie

Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen

Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs Installatieadviseur Advies & engineering Duurzaamheid & innovatie Realisatie & exploitatie

Nadere informatie

TKI-KIEM Kwaliteit door Integrale evaluatie van Energie- en Milieuprestaties van gebouwen

TKI-KIEM Kwaliteit door Integrale evaluatie van Energie- en Milieuprestaties van gebouwen TKI-KIEM Kwaliteit door Integrale evaluatie van Energie- en Milieuprestaties van gebouwen Erik Alsema, W/E adviseurs TKI-KIEM Kick-off meeting 12 februari 2014, Delft Waarom dit project? People Gezondheid

Nadere informatie