Citizen Science luchtkwaliteit bij RIVM

Transcriptie

1 Citizen Science luchtkwaliteit bij RIVM Marita Voogt, RIVM 1 13 maart 2019

2 Trends in monitoring luchtkwaliteit Behoefte aan meer detaillering in ruimte en tijd. Burgers ( meten waar ik ben, aan bronnen die er voor mij toe doen ) Overheden (steeds meer decentraal) Technologie Goedkopere sensoren, Internet of Things Satellietmetingen Data Science (big data) Participatie / Citizen Science Bedrijven gaan ook data/producten aanbieden (Google!) Koppeling aan gezondheid 2

3 Innovatie luchtmonitoring Referentiemeetnet aanvullen met data van sensoren en satellieten, als input voor luchtkwaliteitsmodellen. 3

4 Waarom zet RIVM in op burgermetingen? Door nieuwe technologie gaan burgers toch wel meten, dan kun je maar beter weten meedenken en resultaten proberen te gebruiken. Burgers vragen het RIVM om ondersteuning (kennis, ervaring, kalibratie). Meer midden in de maatschappij: wat leeft er, waar is behoefte aan? Bron: Youtube Samen milieu meten meer begrip en bewustwording We kunnen de data, denkkracht en enthousiasme gebruiken! 4

5 Burgers willen wel! Curieze Neuzen in Vlaanderen: deelnemers! DCMR Rijnmond: 230 mensen meten jaar lang NO2 met buisjes Luftdaten: > 4000 deelnemers 5

6 Ervaring samen meten Motivatie burgers: Zorgen Gericht op inzicht, gesprek Gericht op controleren/ aanspreken overheid Zorgen Houtstook Intensieve veehouderij Wegverkeer Vliegverkeer Technisch gedreven (IoT communities, The Things Network, fablabs) Nieuwsgierig, leuk om te meten, onderwijs 6

7 Samen Meten Dataportaal Experimenteel dataportaal samenmeten.rivm.nl n~300 Vooral fijn stof, minder NO2 (sensoren) Groot aantal deelnemers Luftdaten 7

8 Samen Meten kennisportaal Kennisportaal samenmeten.nl Algemene info Specifieke sensoren voor fijn stof en stikstofdioxide Projecten Status onderzoek en (on)mogelijkheden van sensoren voor luchtkwaliteit 8

9 Zelf meten met sensoren: wat te verwachten? Resultaten van sensoren hebben (soms erg) grote onzekerheden. Er kunnen systematische verstoringen zijn, bijvoorbeeld het effect van vocht of de hoeveelheid ozon in de lucht. Het resultaat van een enkele sensor heeft betrekkelijk weinig zeggingskracht. Metingen met sensoren zijn (voorlopig) geen alternatief voor officiële metingen of berekeningen. Resultaten van sensoren hebben geen formele status, maar kunnen wel nuttige indicaties geven van de luchtkwaliteit. 9

10 Stand van zaken fijnstofsensoren (1) Focus op type (fijn)stofsensor dat veel gebruikt wordt in Citizen Science (o.a. Luftdaten): goedkope deeltjestellers Do it Yourself sensor Let op: alleen deeltjes groter dan 0,3 um (fijnstof uit verbrandingsprocessen is veelal kleiner) 10

11 Stand van zaken fijnstofsensoren (2) Een belangrijke tekortkoming van deeltjestellers als de SDS-011 en soortgelijke sensoren is de gevoeligheid voor vocht. Hogere relatieve vochtigheden (RV) gaan samen met (zeer) hoge aantallen PM10/PM2.5. Vergelijking van een groep SDS011 sensoren met referentiemetingen levert inzicht op. Als RV > 90% gaan de sensoren afwijken, als RV > 95% zelfs zeer sterk. Binnenkort een algemeen correctieveld op de SDS011 sensoren op het dataportaal van het RIVM. 11

12 Stand van zaken fijnstofsensoren (3) PM10 sensoren in Noord Limburg Januari-maart 2018 Vergelijking met LML station Vredepeel Ruwe data Gecorrigeerd op basis van algoritme met vocht 12

13 Passieve meetmethoden Gemiddelde waarde over een maand, geeft met kalibratie vrij betrouwbare jaargemiddelde concentraties NO2 Palmes buisjes Project RIVM met vrijwilligers in gebieden met weinig officiële meetstations Ammoniak buisjes: in Meetnet Ammoniak Natuurgebieden (MAN). Project Boeren en Buren 13 Schone lucht akkoord - workshop burgermetingen

14 Komende tijd De komende tijd werkt het RIVM graag samen met overheden, burgers, bedrijfsleven, etc., om de inzet van sensoren te onderzoeken en optimaliseren. Resultaten gebruiken in officiële kaarten en rapportages. Overigens niet alleen voor luchtkwaliteit, ook geluid, water,! 14