Fuel Cell Technologie in Autobussen. J. Lanckriet Dir. RM

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Fuel Cell Technologie in Autobussen. J. Lanckriet Dir. RM"

Transcriptie

1 Fuel Cell Technologie in Autobussen J. Lanckriet Dir. RM

2 Inhoudstafel Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

3 Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

4 Principe brandstofcel

5 Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

6 Geschiedenis Voorlopers 19de eeuw Grove

7 Geschiedenis Ostwald, Jacques, Nernst

8 Geschiedenis Halfweg 20ste eeuw Niedereither Bacon,

9 Geschiedenis 2de helft 20ste eeuw Kordesch ( electro car )

10 Geschiedenis Eind 20ste eeuw: Apollo Fuel Cell

11 Geschiedenis Eind 20ste eeuw: transportwereld

12 Geschiedenis 2de helft jaren 90: EUREKA project (MIVB-constructie) ELENCO (B) SAFT (France) ANSALDO Breda (Italy) Air Products (NL)

13 Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

14 Situatie ad hoc Serieproductie is op gang gekomen

15 Situatie ad hoc Gebruik in vaste installaties

16 Situatie ad hoc Gebruik in licht transport

17 Situatie ad hoc Gebruik miniaturisatie

18 Situatie ad hoc Zwaar transport

19 Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

20 Evolutie Buswereld

21 Evolutie Buswereld

22 Evolutie Buswereld

23 Evolutie Buswereld

24 Evolutie Buswereld

25 CUTE project

26 CUTE: Clean Urban Transport for Europe Project gelanceerd begin 2000 Test en demonstratieproject voor fuel cell bussen in openbaar vervoer Opbouwen van een infrastructuur met verschillende productiemethoden voor waterstof Europese samenwerking van bedrijven en instellingen om technologie uit te bouwen Bijdragen tot het aanvaarden van waterstof als een brandstof voor de toekomst

27 CUTE: Clean Urban Transport for Europe

28 CUTE: Clean Urban Transport for Europe

29 Prestaties CUTE bussen

30 Vervolg CUTE

31 AC Transit

32 AC Transit

33 AC Transit

34 AC Transit

35 AC Transit: Van Hool HFC bus

36 AC Transit (HFC)

37 Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

38 H 2 productie in CUTE

39 H 2 productie in HAMBURG (elektrolyse)

40 Ervaring H 2 productie Waterstof moet heel zuiver zijn (99,9999%) om vroegtijdige contaminatie van de fuel cell te voorkomen. Elektrolyse is betrouwbaar maar het milieueffect is alleen positief bij gebruik van groene elektriciteit. Rendementsverlies bij elektrolyse: cf. besluit verder? Reforming (productie uit een andere energiebron) is niet altijd efficiënt of echt positief voor het milieu.

41 AC Transit

42 AC Transit

43 Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

44 Levensduur brandstofcel

45 Brandstofcelkost

46 Vooruitzichten: gebruik H 2

47 Voorziene evolutie: H 2 fleet

48 Vooruitzichten verbruik H 2 (Europa)

49 Openbaar vervoer Autobusvloten stedelijk vervoer Actieradius niet te groot: opslagvolume H 2 aan boord kan beperkt worden. Hybride FC bus schijnt doorgang te vinden (levensduur FC benadert in dat geval levensduur autobus). Tankstations: enkel lokale infrastructuur nodig. Grote impact van reductie milieuhinder (uitlaat & lawaai) in stedelijke omgeving. Opvallend zichtbaar effect bij groot publiek. Maar: zonder overheidssteun nergens ter wereld realisaties!

50 Grote vloot Whistler Aanleiding: Olympische winterspelen 2010 Offerteaanvraag lopen voor 20 HFC bussen In dienst vanaf 2009 (grootste vloot HFC ter wereld)? Budget: 89 M Can $ (drijvende kracht = BC Transit, maar gefinancierd door de overheid) 20 bussen (leefduur geschat op 20 jaar?) 3 productiestations waterstof (1000 kg/dag nodig) Onderhoudscontract voor 5 jaar

51 HFC bus Van Hool Project voorgesteld op 14 mei 2007 Prijs geschat op > 3 M, waarvan bijna 1M aan Van Hool betaald door regionale overheid Eerste 6 maand test bij De Lijn

52 HFC bus Van Hool

53 Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

54 Besluit. Autobusvloten: > 2015 Privé-gebruik: > 2025 Stationaire toepassingen: vanaf 2010 Infrastructuur = belangrijke issue Zuiverheid H 2 van kapitaal belang Levensduur Fuel Cell??? Hybride bussen (batterij / ultra Caps + FC) Prijs momenteel nog niet economisch verantwoord

55 Besluit. Belangrijk: globale energiebalans niet vergeten! (energieomzettingen geven aanleiding tot rendementsverlies)

56 Besluit.

De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen.

De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen. De noodzaak van waterstof InnoTeP 2017 Jochem Huygen. Story line Korte introductie HyMove Uitdagingen energietransitie Wat wordt de elektriciteitsvraag? Hoe kan het net het aan? Rol van waterstof HyMove

Nadere informatie

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Marcel Weeda, ECN Mini-symposium zero-emissie openbaar vervoer in Noord-Holland Provinciehuis NH, Haarlem 16 september 2015 www.ecn.nl Inhoud Zero-emissie openbaar

Nadere informatie

Rijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst. Kivi Niria congres Sustainable Mobility

Rijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst. Kivi Niria congres Sustainable Mobility Rijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst Kivi Niria congres Sustainable Mobility Rob van der Sluis 1 Van fossiel naar duurzaam Andere brandstof / energiedrager Andere infrastructuur

Nadere informatie

Duurzaam transport voor nu en de toekomst

Duurzaam transport voor nu en de toekomst Duurzaam transport voor nu en de toekomst CO2 reductie met heavy duty voertuigen Hans Binnendijk Product manager Scania Benelux 2 6/29/2016 Info class internal Department / Name / Subject Vier drijfveren

Nadere informatie

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Marcel Weeda, ECN Mini-symposium zero-emissie openbaar vervoer in Noord-Holland Provinciehuis NH, Haarlem 16 september 2015 www.ecn.nl Inhoud Zero-emissie openbaar

Nadere informatie

Wat zijn afwegingen bij OV exploitatie in relatie tot duurzaamheid?

Wat zijn afwegingen bij OV exploitatie in relatie tot duurzaamheid? Busvision. Wat zijn afwegingen bij OV exploitatie in relatie tot duurzaamheid? Han van der Wal Werkveld OV exploitatie: voertuigen & facilitair. Bedrijfsmatige duurzaamheid van middelen en mensen Voorkomen

Nadere informatie

Energietransitie bij Mobiliteit

Energietransitie bij Mobiliteit Energietransitie bij Mobiliteit Aanpak openbaar vervoer in Zuid-Holland Jan Ploeger Presentatie voor Inspiratiedag KPVV 15 oktober 2015 In Zuid-Holland is pas 2,2 % van het energieverbruik duurzaam. Nationale

Nadere informatie

Alternatieve brandstoffen en tunnelveiligheid

Alternatieve brandstoffen en tunnelveiligheid Alternatieve brandstoffen en tunnelveiligheid Brandstoffenmix visie Clean Power for transport package / Alternative Fuels Infrastructure directive Hoe ver zijn wij? Nationale kaders SER Energieakkoord

Nadere informatie

Fleetclub van 100. Welkom

Fleetclub van 100. Welkom Fleetclub van 100 Welkom Fleetclub van 100 Welkom Michel Dudok Manager Fleetsales & Leasing Doel van deze workshop Na afloop van de workshop bent u op de hoogte van De achtergronden, techniek en actuele

Nadere informatie

Van fossiele brandstoffen naar waterstof: de overgang

Van fossiele brandstoffen naar waterstof: de overgang ECN-RX--05-119 Van fossiele brandstoffen naar waterstof: de overgang Jan Willem Erisman Daan Jansen Marcel Weeda ECN Opendag, mei 2005 Mei 2005 Van fossiele brandstoffen naar waterstof: de overgang Jan

Nadere informatie

Op weg naar. Doetinchem, 8 maart 2018

Op weg naar. Doetinchem, 8 maart 2018 Op weg naar Doetinchem, 8 maart 2018 Agenda VDL Pieter Bastiaansen Mogelijkheden en ontwikkelingen batterij-elektrisch en waterstof-elektrisch Suez Edwin Kramer Batterij-elektrisch en waterstof-elektrisch

Nadere informatie

VMx studiedag mobiliteit. Een toekomst voor elektrische mobiliteit in Vlaanderen

VMx studiedag mobiliteit. Een toekomst voor elektrische mobiliteit in Vlaanderen VMx studiedag mobiliteit Een toekomst voor elektrische mobiliteit in Vlaanderen 05/09/2013, Leuven Carlo Mol Vlaamse Proeftuin Elektrische Voertuigen Agenda» Elektrische Mobiliteit : Wat? Waarom? Wie?

Nadere informatie

Presentatie nieuwe concepten

Presentatie nieuwe concepten Zero-emission voertuigen vragen andere aanpak, Gertjan Koornneef, Robin Vermeulen, Sam van Goethem, Robert Koffrie 2 Uitbreiding steekproefprogramma ZE bussen. Sluiten prestaties van nieuwe productaanbod

Nadere informatie

Als het schoner kan, moet het schoner. Felix Guttmann

Als het schoner kan, moet het schoner. Felix Guttmann Als het schoner kan, moet het schoner Felix Guttmann Plaatjes vieze boten, HIR, BBA Plaatjes schone boten Monne, Hopper, City Tender, Canal Bus Historisch perspectief 1990 eerste aanzet milieubeleid (electrisch,

Nadere informatie

Duurzame mobiliteit door bedrijfsvoertuigen met lage uitstoot

Duurzame mobiliteit door bedrijfsvoertuigen met lage uitstoot Duurzame mobiliteit door bedrijfsvoertuigen met lage uitstoot ECODAILY Electric Duurzame bedrijfsvoertuigen 2 ECODAILY ELECTRIQUE 100% IVECO 100% zeker 100% Performant 0,000 uitstoot! Duurzame bedrijfsvoertuigen

Nadere informatie

MANAGEMENTSAMENVATTING

MANAGEMENTSAMENVATTING MANAGEMENTSAMENVATTING Zware dieselvoertuigen hebben relatief hoge NOx- en PM-emissies. De verstrenging van de Europese emissiereglementering moet leiden tot een vermindering van deze emissies voor nieuwe

Nadere informatie

Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort

Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort Historisch perspectief 1945-1970 Keerpunten in de jaren 70 oliecrisis en milieu Tsjernobyl (1986) ramp door menselijke fouten Kyoto protocol (1997) (CO 2 en global warming problematiek) Start alternatieven

Nadere informatie

VDL Groep. Kracht door samenwerking. Heavy duty waterstoftoepassingen. Menno Kleingeld

VDL Groep. Kracht door samenwerking. Heavy duty waterstoftoepassingen. Menno Kleingeld VDL Groep Kracht door samenwerking Heavy duty waterstoftoepassingen Menno Kleingeld VDL Groep No-nonsens Nederlands familiebedrijf Met name gericht op de maakindustrie Wim van der Leegte: Boegbeeld Nederlandse

Nadere informatie

Energiedossiers tijdens het Oostenrijkse voorzitterschap

Energiedossiers tijdens het Oostenrijkse voorzitterschap Energiedossiers tijdens het Oostenrijkse voorzitterschap 3 juli 2018 Vleva en Minaraad Jan Haers attaché Energie Algemene Afvaardiging van de Vlaamse Regering bij de EU Realisaties van het Bulgaarse voorzitterschap

Nadere informatie

William Meerschaut PR & Communication Manager Hyundai Belux

William Meerschaut PR & Communication Manager Hyundai Belux William Meerschaut PR & Communication Manager Hyundai Belux Pionier Hyundai is pionier in onderzoek en ontwikkeling waterstoftechnologie en toepassingen. Hyundai ECCOV Hybride elektrische driewieler

Nadere informatie

Brabant aan de Waterstof: mobiliteit

Brabant aan de Waterstof: mobiliteit Brabant aan de Waterstof: mobiliteit H2 H2 H2 H2 H2 H2 H2 H2 H2 H2 H2 H2 s-hertogenbosch, 5 april 2018 Wouter van der Laak WaterstofNet wouter.vanderlaak@waterstofnet.eu +31 6 2094 3104 WaterstofNet Non-profit

Nadere informatie

Monitoring innovatieve bussen in de dienstregeling in Nederlandse steden (2008-2014)

Monitoring innovatieve bussen in de dienstregeling in Nederlandse steden (2008-2014) Monitoring innovatieve bussen in de dienstregeling in Nederlandse steden (2008-2014) CE Delft Independent research and consultancy since 1978 Transport, energy and resources Know-how on economics, technology

Nadere informatie

Eco-Mobility 13/10/2016. Lode De Kesel, directeur Techniek

Eco-Mobility 13/10/2016. Lode De Kesel, directeur Techniek Eco-Mobility 13/10/2016 Lode De Kesel, directeur Techniek Intro Wie is wie? Lode De Kesel, Directeur Techniek Birgit Victor, Manager Organisatie & Change Vicky Van Daele, Afdelingshoofd Domeinen & Infrastructuur

Nadere informatie

Clean Energy Partnership in Berlijn: meer licht op waterstof

Clean Energy Partnership in Berlijn: meer licht op waterstof Persinformatie 2 december 2008 Clean Energy Partnership in Berlijn: meer licht op waterstof GM/Opel ondersteunt waterstof proefproject in Europa met tien HydroGen4-modellen Infrastructuur waterstof tanken

Nadere informatie

EFRO project. Factsheets rondvaart. Kennisnetwerk bijeenkomst 3 december 2012, AmsterdamRuud Verbeek

EFRO project. Factsheets rondvaart. Kennisnetwerk bijeenkomst 3 december 2012, AmsterdamRuud Verbeek EFRO project Factsheets rondvaart Kennisnetwerk bijeenkomst 3 december 2012, AmsterdamRuud Verbeek 2 Inhoud Inleiding Technische opties voor een schonere vloot Emissie in de praktijk Overzicht Conclusies

Nadere informatie

Platform Toekomstbestendige Mobiliteit. PTM-H2 Rijden-op-Waterstof Extra bijeenkomst ihkv PTM-dag 17 juni Een initiatief van

Platform Toekomstbestendige Mobiliteit. PTM-H2 Rijden-op-Waterstof Extra bijeenkomst ihkv PTM-dag 17 juni Een initiatief van Platform Toekomstbestendige Mobiliteit PTM-H2 Rijden-op-Waterstof Extra bijeenkomst ihkv PTM-dag 17 juni 2016 Een initiatief van Agenda 12.00-13.00 (incl. lunch) RAI Vereniging Amsterdam 1. Opening, rondvraag

Nadere informatie

Duurzame mobiliteit in de stad Klimaatavond Eindhoven Klimaatavond Eindhoven

Duurzame mobiliteit in de stad Klimaatavond Eindhoven Klimaatavond Eindhoven Duurzame mobiliteit in de stad TNO Sustainable Transport & Logistics 2 Inhoud De uitdaging Veel om uit te kiezen: het palet aan mogelijke oplossingen Niet of-of maar en-en: bijdragen van heel veel oplossingen

Nadere informatie

015.012/Exendis install. A4 sa 31-10-2001 12:09 Pagina 2. Energy Systems Infrastructure GRIDFIT250 AC-INVERTER. Product-Information

015.012/Exendis install. A4 sa 31-10-2001 12:09 Pagina 2. Energy Systems Infrastructure GRIDFIT250 AC-INVERTER. Product-Information 015.012/Exendis install. A4 sa 31-10-2001 12:09 Pagina 2 Energy Systems Infrastructure GRIDFIT250 AC-INVERTER Product-Information 015.012/Exendis install. A4 sa 31-10-2001 12:09 Pagina 3 015.012/Exendis

Nadere informatie

HFO : de 4de generatie van koudemiddelen. de oplossingen van vandaag voor morgen

HFO : de 4de generatie van koudemiddelen. de oplossingen van vandaag voor morgen HFO : de 4de generatie van koudemiddelen de oplossingen van vandaag voor morgen 2. HFO : 4de generatie koudemiddelen met een verminderde impact op het milieu HFO s vandaag reeds beschikbaar HFO-1234yf

Nadere informatie

De auto van de toekomst is voor vandaag

De auto van de toekomst is voor vandaag De auto van de toekomst is voor vandaag Woensdag 7 mei 2014 Belgian Platform on Alternative Transport Fuels #8 Agenda 1. Inleiding 2. Belgische cijfers over de markt en het park 3. Andere Europese landen

Nadere informatie

Japan gelooft in de brandstofcel

Japan gelooft in de brandstofcel Japan gelooft in de brandstofcel David van Erp, stagiair TWA Tokio - 1-3-2003 (Continued from Part 1) De automobielindustrie De Japanse automobielindustrie is momenteel zeer actief bezig om de brandstofcelauto

Nadere informatie

Waterstofnet Congres. 29 November 2013 Jonas Cautaerts

Waterstofnet Congres. 29 November 2013 Jonas Cautaerts Waterstofnet Congres 29 November 2013 Jonas Cautaerts Inhoud 1. Missie 2. Historiek en ervaring 3. Lessons learned 4. Besluit 2 1 Missie Onze missie Samen duurzaam meerwaarde creëren door waardengedreven

Nadere informatie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!

Nadere informatie

AFID workshop. Nienke Smeets, Gerben Passier, 21 maart 2019

AFID workshop. Nienke Smeets, Gerben Passier, 21 maart 2019 AFID workshop Nienke Smeets, nienke.smeets@minienw.nl Gerben Passier, gerben.passier@rws.nl 21 maart 2019 EU Richtlijn Infrastructuur Alternatieve Brandstoffen Richtlijn uit 2014. Verplicht lidstaten tot

Nadere informatie

3.3 Straddle Carriers

3.3 Straddle Carriers 3.3 Straddle Carriers 3.3.1 Inleiding Straddle carriers worden aangedreven door dieselmotoren (6 of 8 cilindermotoren). Deze motoren voldoen allen aan de Tier 3 standaard, de nieuwere uitvoeringen aan

Nadere informatie

Waterstof Milkrun Food Valey. Versnellen van de energietransitie

Waterstof Milkrun Food Valey. Versnellen van de energietransitie Waterstof Milkrun Food Valey Versnellen van de energietransitie Energietransitie. Energietransitie Doelen Energieakkoord Mobiliteit & Transport Verhoging van de energie-efficiëntie. Efficiëntieverbetering

Nadere informatie

Innovation Across Borders Forum VBO-FEB Preparation Form Innovation Cases

Innovation Across Borders Forum VBO-FEB Preparation Form Innovation Cases Innovation Across Borders Forum VBO-FEB Preparation Form Innovation Cases WHO Opening eerste publiek waterstofstation in Zaventem Welke onderneming(en) werd(en) hierbij betrokken? (grootte, bedrijfssector,

Nadere informatie

it s electric! e-powered mobility by ece

it s electric! e-powered mobility by ece it s electric! e-powered mobility by ece Dramatische CO 2 reductie Lotus Elise VW Golf Een snelle, sportieve wagen. Van 0 naar 100 in 4,7 seconde? Het kan elektrisch! Specificaties Lotus Elise-ece: ca.

Nadere informatie

Droom en werkelijkheid van waterstofrijden in NL. Hub Cox, RWS/WVL/BIDK 18 mei 2017

Droom en werkelijkheid van waterstofrijden in NL. Hub Cox, RWS/WVL/BIDK 18 mei 2017 Droom en werkelijkheid van waterstofrijden in NL Hub Cox, RWS/WVL/BIDK 18 mei 2017 Droom en/of werkelijkheid van Waterstof rijden? Achtergrond en noodzaak Wat zou de droom/ideale situatie kunnen zijn?

Nadere informatie

Jan Schouten. Volvo Truck Nederland

Jan Schouten. Volvo Truck Nederland Jan Schouten Quality Safety Environmental care A company driven by strong core values CO 2 -neutrale productie Eerste 100 % CO 2 -neutrale truckfabriek in Gent Windenergie, zonne-energie, biobrandstoffen

Nadere informatie

Nederland Nationaal Waterstof Platform. Concept voorstel werkprogramma Coördinatie groep OV. Bijeenkomst 7 juni 2016 NWP

Nederland Nationaal Waterstof Platform. Concept voorstel werkprogramma Coördinatie groep OV. Bijeenkomst 7 juni 2016 NWP Nederland Nationaal Waterstof Platform Concept voorstel werkprogramma Coördinatie groep OV Bijeenkomst 7 juni 2016 NWP 1 Welkom leden en belangstellenden Coordinatiegroep Inhoud presentatie Huidige deelnemers

Nadere informatie

#FleetEventNL. Welkom op het. Fleet Event. 21 maart 2019

#FleetEventNL. Welkom op het. Fleet Event. 21 maart 2019 #FleetEventNL Welkom op het Fleet Event 21 maart 2019 #FleetEventNL Fleet Event wordt mede mogelijk gemaakt door #FleetEventNL Welke problemen lossen we op..en welke nieuwe problemen ontstaan er? Als je

Nadere informatie

Mofverbindingen & Diagnostiek

Mofverbindingen & Diagnostiek Mofverbindingen & Diagnostiek Uitkomsten jaarbijeenkomst 2014 Deceptie 5 pitches Geen/beperkt aandacht voor beheer van netten, exploitatie 2 (exploitatie) sub-werkgroepen met beperkte aanmeldingen (1-3)

Nadere informatie

Impact analyse: ambitie elektrisch transport

Impact analyse: ambitie elektrisch transport Impact analyse: ambitie elektrisch transport ad-hoc verzoek EL&I 29 maart 211, ECN-L--11-27, C. Hanschke www.ecn.nl Scope en aanpak impact analyse 1.8.6.4.2 Groeiambitie Elektrische auto's [mln] 215 22

Nadere informatie

Exemplarité des pouvoirs publics en matière de transport. Voorbeeldgedrag publieke overheden inzake transport. 5 novembre/er 2014

Exemplarité des pouvoirs publics en matière de transport. Voorbeeldgedrag publieke overheden inzake transport. 5 novembre/er 2014 Exemplarité des pouvoirs publics en matière de transport Voorbeeldgedrag publieke overheden inzake transport 5 novembre/er 2014 Bruxelles Environnement Département stationnement et déplacements Leefmilieu

Nadere informatie

Brandstofcellen in Japan: Beleid, Onderzoek en Productie

Brandstofcellen in Japan: Beleid, Onderzoek en Productie Brandstofcellen in Japan: Beleid, Onderzoek en Productie Philip Wijers - 8-3-2004 Samenvatting Brandstofcellen en de opkomende waterstof-economie zijn voor Japan zowel strategisch als economisch van groot

Nadere informatie

Een nieuwe kijk op houtenergie

Een nieuwe kijk op houtenergie Een nieuwe kijk op houtenergie HOUT EEN MODERNE ENERGIEBRON AUTHENTIEK EN TOEKOMSTGERICHT In Europa is hout de primaire bron van duurzame energie. Duizenden gezinnen hebben een houtkachel ter beschikking.

Nadere informatie

WATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S

WATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S 4 april 2019 dr.ir. ing. Sander Mertens WATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S Even voorstellen De Haagse Hogeschool 26.000 studenten uit 140 landen 1.900 medewerkers 25 lectoren toegepast onderzoek

Nadere informatie

VLAAMS PARLEMENT RESOLUTIE. betreffende de verzoening van de behoeften aan energie en aan zuivere lucht in onze maatschappij

VLAAMS PARLEMENT RESOLUTIE. betreffende de verzoening van de behoeften aan energie en aan zuivere lucht in onze maatschappij VLAAMS PARLEMENT RESOLUTIE betreffde de verzoing van de behoeft aan ergie aan zuivere lucht in onze maatschappij Het Vlaams Parlemt, gelet op de Verkningsnota voor het ergiedebat in het Vlaams Parlemt,

Nadere informatie

Milieuvriendelijke voertuigtechnologieën

Milieuvriendelijke voertuigtechnologieën Milieuvriendelijke voertuigtechnologieën Is uw bestuur er klaar voor? Praktijkdag Nieuwe Mobiliteit - Brugge - 11 september 2012 Overview Mobimix.be? Moeten we er wel klaar voor zijn? Zijn de technologieën

Nadere informatie

ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Samenvatting

ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Samenvatting ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 216 Samenvatting EINDVERSIE - OKTOBER 218 1. Samenvatting van de energiebalans 216 Elk jaar stelt Leefmilieu Brussel de energiebalans van het Brussels

Nadere informatie

NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030

NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030 NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030 Een advies aan de Provincie Zuid-Holland Maart 2019 Zuid-Holland kent een dubbele urgentie voor ontwikkelen groene waterstofeconomie:

Nadere informatie

Logistieke toepassingen van waterstof binnen Colruyt Group

Logistieke toepassingen van waterstof binnen Colruyt Group Logistieke toepassingen van waterstof binnen Colruyt Group Ludo Sweron 29 februari 2012 slide 1 Visie duurzaam ondernemen Colruyt Group Samen duurzaam meerwaarde creëren door waardengedreven vakmanschap

Nadere informatie

Haalbaarheidsstudie naar elektrische voortstuwing in de kottervisserij

Haalbaarheidsstudie naar elektrische voortstuwing in de kottervisserij Haalbaarheidsstudie naar elektrische voortstuwing in de kottervisserij Wat is in de komende 20 jaar technisch mogelijk, ecologisch verantwoord en economisch haalbaar? 20 Oktober 2016 Academic Consultancy

Nadere informatie

BusVision. Is Nederland klaar voor elektrisch busvervoer? Nico van Egmond 15 april 2014

BusVision. Is Nederland klaar voor elektrisch busvervoer? Nico van Egmond 15 april 2014 BusVision Is Nederland klaar voor elektrisch busvervoer? Nico van Egmond 15 april 2014 Wie is Alliander, Liandon, Alliander Mobility Services De rol van Alliander Opportunity Laden Laadmethoden Opportunity

Nadere informatie

Inleiding. Waterstof en veiligheid. Waterstof en veiligheid

Inleiding. Waterstof en veiligheid. Waterstof en veiligheid Ontwikkeling en implementatie van veilige waterstoftechnologie Nico Versloot Programmaleider Procesveiligheid en Gevaarlijke Stoffen TNO Defensie en Veiligheid Lange Kleiweg 137 2280 AA Rijswijk Tel.:

Nadere informatie

Duurzaam vervoer, gewoon doen! Els de Wit Ministerie I&M

Duurzaam vervoer, gewoon doen! Els de Wit Ministerie I&M Duurzaam vervoer, gewoon doen! Els de Wit Ministerie I&M Bekend? Wie van aanwezigen heeft gehoord van de duurzame brandstoffenmix? Opzet presentatie Terugblik: energieakkoord, visie & actieprogramma brandstoffenmix

Nadere informatie

Milieuvriendelijke voertuigtechnologieën

Milieuvriendelijke voertuigtechnologieën Milieuvriendelijke voertuigtechnologieën Studiedag elektrische wagens en laadpalen 31 mei 2012 Overview Mobimix.be? Duurzaam vlootbeheer? Technologie Milieuprestaties Financieel Conclusies + vragen Overview

Nadere informatie

Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014. Energie in Beweging

Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014. Energie in Beweging Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014 Energie in Beweging Wat is Well to Wheel Met Well to Wheel wordt het totale rendement van brandstoffen voor wegtransport uitgedrukt Well to Wheel maakt duidelijk

Nadere informatie

Rittal - Shelter Solutions

Rittal - Shelter Solutions Rittal - Shelter Solutions Uw partner voor alle shelter toepassingen TB LightSite - Innovatief concept Sandwichpanelen Lichter met dezelfde sterkte, stabiliteit en functionaliteit Met het TB LightSite

Nadere informatie

Energietransitie en transportveiligheid

Energietransitie en transportveiligheid Energietransitie en transportveiligheid Nils Rosmuller Lector Transportveiligheid (IFV) Kennistafel transport gevaarlijke stoffen 4 februari 2019 Rode draad Energietransitie en de veiligheidsregio: grote

Nadere informatie

HELPT DE LOKALE LUCHTKWALITEIT TE VERBETEREN

HELPT DE LOKALE LUCHTKWALITEIT TE VERBETEREN HELPT DE LOKALE LUCHTKWALITEIT TE VERBETEREN GAS IS EEN SCHONERE ENERGIE OPTIE IN VERGELIJKING TOT CONVENTIONELE VLOEIBARE BRANDSTOFFEN...MAAR MOEILIJKER TOE TE PASSEN IN DIESELMOTOREN BESTAAT ER EEN OPLOSSING

Nadere informatie

3. Hoeveel tankstations in Vlaanderen beschikken thans over een vergunning voor CNG-levering? Graag een overzicht per provincie.

3. Hoeveel tankstations in Vlaanderen beschikken thans over een vergunning voor CNG-levering? Graag een overzicht per provincie. SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 282 van MARTINE TAELMAN datum: 20 april 2015 aan ANNEMIE TURTELBOOM VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BEGROTING, FINANCIËN EN ENERGIE Alternatieve

Nadere informatie

Overzicht. Inleiding Micro-WKK in woningen Technologieën Aandachtspunten Toekomstperspectieven Conclusies 15-11-2010

Overzicht. Inleiding Micro-WKK in woningen Technologieën Aandachtspunten Toekomstperspectieven Conclusies 15-11-2010 Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen WKK voor ruimteverwarming Toepassingen in de woningbouw Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag VIBE 12 november 2010 1 Overzicht Inleiding Micro-WKK

Nadere informatie

Introductie. ir. Frank Rieck

Introductie. ir. Frank Rieck Schone mobiliteit vanuit marktperspectief Sprekers: Frank Rieck, Hogeschool Rotterdam John Akkerhuis, Gemeentewerken Rotterdam Otto Friebel, Van Gansewinkel Ad van Merrienboer, VDL Bus&Coaches Time keeper:

Nadere informatie

Visie en strategie inpassing van brandstofcelhybride technologie in stadsbussen

Visie en strategie inpassing van brandstofcelhybride technologie in stadsbussen Referentie termsheet waterstof 31 oktober 2010 Deze Termsheet is door het onafhankelijke adviesbureau Squarewise opgesteld op basis van openbare bronnen en verificatie bij leveranciers, subsidieverstrekkers

Nadere informatie

De rol van brandstof en vliegtuig

De rol van brandstof en vliegtuig Emissieloze luchtvaart in 2050? De rol van brandstof en vliegtuig Paul Peeters, Breda University of Applied Sciences; Utrecht, 24-05-2019 Alternatieve brandstof noodzakelijk Emissieloze vliegtuigen vanaf

Nadere informatie

Hoe kan innovatie helpen?

Hoe kan innovatie helpen? Themabijeenkomst 16 december: Luchtvervuiling, en hoe houden wij Nederland mobiel? Verkeer Toenemende en invloed luchtvervuiling: van milieu-eisen op de sector hoe kan 2 Inhoud Waar komen verkeersemissies

Nadere informatie

Zero-emissie openbaar vervoer: Wellto-wheel

Zero-emissie openbaar vervoer: Wellto-wheel Energietransitie in het ov: Donkergroene stroom voor GVB Zero-emissie openbaar vervoer: Wellto-wheel Als de OV-sector een echte bijdrage wil leveren aan de energietransitie, moeten we de hele life cycle

Nadere informatie

Power to Power Energy management systems for local grids

Power to Power Energy management systems for local grids Power to Power Energy management systems for local grids MTSA Technopower MTSA Technopower ontwerpt en bouwt klantspecificieke installaties, machines en apparaten Pilot plants Demo plants Productie plants

Nadere informatie

Elektrisch rijden is de toekomst

Elektrisch rijden is de toekomst Elektrisch rijden is de toekomst Duurzaam onderweg in Rotterdam www.rotterdam.nl/elektrischrijden Elektrisch rijden neemt een vlucht. Er rijden steeds meer elektrische voertuigen rond. Een positieve ontwikkeling

Nadere informatie

PRESENTATIE studiedag Leefmilieu Brussel Maandag 8 juni, 2015. Vlootbeheer en elektrische mobiliteit bij Stad Gent

PRESENTATIE studiedag Leefmilieu Brussel Maandag 8 juni, 2015. Vlootbeheer en elektrische mobiliteit bij Stad Gent 10/06/2015 PRESENTATIE studiedag Leefmilieu Brussel Maandag 8 juni, 2015 Vlootbeheer en elektrische mobiliteit bij Stad Gent Lies Helsloot, Service en Logistiek Departement FM Stad Gent 13 Departementen

Nadere informatie

Duurzame innovatie in het wegverkeer

Duurzame innovatie in het wegverkeer Duurzame innovatie in het wegverkeer Colloquium 22 januari 2009 Martine Uyterlinde, Coen Hanschke, Pieter Kroon www.ecn.nl Agenda Kwantitatief: drie scenario s en vier transitiepaden Review TNO Vragen

Nadere informatie

Zonnestroom en windstroom Samen meer

Zonnestroom en windstroom Samen meer Zonnestroom en windstroom Samen meer Van niche naar impact Wim Sinke -- Peter Eecen Perslunch ECN Amsterdam, CASA 400 2 juni 2015 www.ecn.nl Structuur Context klimaat + economie Uitzicht op 2050 Wind Technologie,

Nadere informatie

Cruciale informatie beschikbaar stellen voor iedereen van ons ons mensen op het terrein. Kurt Vollmacher OGS Netwerkdag 27 juni 2013

Cruciale informatie beschikbaar stellen voor iedereen van ons ons mensen op het terrein. Kurt Vollmacher OGS Netwerkdag 27 juni 2013 Cruciale informatie beschikbaar stellen voor iedereen van ons ons mensen op het terrein Kurt Vollmacher OGS Netwerkdag 27 juni 2013 Voorstelling Reeds 25 jaar actief brandweerman: vrijwilliger/beroeps

Nadere informatie

Brandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw

Brandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw Brandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw Leo de Ruijsscher Algemeen directeur De Blaay-Van den Bogaard Raadgevende Ingenieurs Docent TU Delft faculteit Bouwkunde Inleiding Nu de brandstofcel langzaam

Nadere informatie

Doorrekenen H2 scenario

Doorrekenen H2 scenario Doorrekenen H2 scenario Significant B.V. 28 oktober 2010 Paul van Hooff Scenarioberekeningen Om de gevolgen van veranderingen in de samenstelling van de busvloot in de Stadsregio Arnhem Nijmegen te kunnen

Nadere informatie

DE WIJK VAN MORGEN - Kamp C. Inspiratiereeks BETONINNOVATIE. Prefabtoepassingen met beton 21/03/17

DE WIJK VAN MORGEN - Kamp C. Inspiratiereeks BETONINNOVATIE. Prefabtoepassingen met beton 21/03/17 DE WIJK VAN MORGEN - Kamp C Inspiratiereeks BETONINNOVATIE Prefabtoepassingen met beton 21/03/17 CONCRETE HOUSE Prefabtoepassingen met beton 21/03/17 1. Algemene voorstelling Bedrijf ETIB Bouwsysteem Concrete

Nadere informatie

Brandstofcellen, de toekomst voor verwarming in residentiële gebouwen?

Brandstofcellen, de toekomst voor verwarming in residentiële gebouwen? Brandstofcellen, de toekomst voor verwarming in residentiële gebouwen? Daniel Küpper ing. Van Marcke College Eerste vraag: wat is een brandstofcel? Antwoord: een batterij! Het verschil met een gewone batterij:

Nadere informatie

Automotive Energy Innovators

Automotive Energy Innovators Automotive Energy Innovators Inhoudsopgave Inhoudsopgave DEOdrive... 4 Fuel Cell Electric Vehicle (FCEV)... 5 Specificaties DEOdrive DEOdrive DEOdrive... 6 4 4 4 Hoe Fuel werkt Fuel Fuel Cell het? Cell

Nadere informatie

21/09/2012. Beste collega s van het college van burgemeester en schepenen, Beste bestuurder-directeur van Van Hool, de heer Leopold Van Hool, de

21/09/2012. Beste collega s van het college van burgemeester en schepenen, Beste bestuurder-directeur van Van Hool, de heer Leopold Van Hool, de Demonstratie ExQui.city design Metis 21/09/2012 Beste collega s van het college van burgemeester en schepenen, gemeenteraad en OCMW-raad. Beste bestuurder-directeur van Van Hool, de heer Leopold Van Hool,

Nadere informatie

Prestaties. Design. De rookmelder van de nieuwe generatie

Prestaties. Design. De rookmelder van de nieuwe generatie [ & Prestaties Design [ De rookmelder van de nieuwe generatie [, de rookmelder die op geen ander lijkt [ In houd Wij hebben 4 jaar gewerkt aan het materiaal, de elektronica en het ontwerp van het product,

Nadere informatie

Voorstel evaluatie brandstofcelbus

Voorstel evaluatie brandstofcelbus 1 Voorstel evaluatie brandstofcelbus 1.Samenvatting Het betreft hier de evaluatie van een waterstofbus gebouwd door de firma Van Hool, ingezet op de route 422 Lier-Broechem-Antwerpen van 18 juni 2007-29

Nadere informatie

Soorten brandstoffen en aandrijvingen. Alternatieve Brandstoffen. Alternatieve Brandstoffen. Enkele voorbeelden. Alternatieve aandrijvingen

Soorten brandstoffen en aandrijvingen. Alternatieve Brandstoffen. Alternatieve Brandstoffen. Enkele voorbeelden. Alternatieve aandrijvingen Soorten brandstoffen en aandrijvingen WATT Roadshow wagens, alternatieve transportmiddelen en technologie De voor- en nadelen van WATT-voertuigen Prof. Joeri Van Mierlo Conventionele brandstoffen Benzine,

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam gebouw:

Opleiding Duurzaam gebouw: Opleiding Duurzaam gebouw: Energiebeheer (energieverantwoordelijke) Leefmilieu Brussel Beheer van het verbruik: energieboekhouding Jonathan FRONHOFFS CENERGIE Doelstellingen van de presentatie Het nut

Nadere informatie

H2 Waterstofvoertuigen ontwikkelingen

H2 Waterstofvoertuigen ontwikkelingen Innovation Expo Rotterdam 4.10.2018 H2 Waterstofvoertuigen ontwikkelingen Jaco Reijerkerk Ekinetix B.V. Waterstof Daily Driver Dagelijks vervoer >55.000km Tanken: 3 min. Vooraf H2 Platform participanten

Nadere informatie

Standpunt van Synergrid met betrekking tot electrische voertuigen. Seminarie van 20 april 2010 FOD EKME

Standpunt van Synergrid met betrekking tot electrische voertuigen. Seminarie van 20 april 2010 FOD EKME Standpunt van Synergrid met betrekking tot electrische voertuigen Seminarie van 20 april 2010 FOD EKME INHOUD Voorstelling van Synergrid en de rol van de netbeheerders Integratie van elektrische voertuigen

Nadere informatie

Peiling Kerntechnologie

Peiling Kerntechnologie Augustus 2013 TNS Augustus 2013 J032 Contents 1 Het onderzoek 3 2 Introductie/Context 6 3 Kernenergie: een kritische maar 9 genuanceerde blik 4 Onbekend maakt onbemind 18 TNS Augustus 2013 J032 2 1 Het

Nadere informatie

WAARSCHUWING! Alleen geschikt

WAARSCHUWING! Alleen geschikt P ROFI FUEL CELL KIT GEBRUIKSAANWIJZING NL WAARSCHUWING! Alleen geschikt voor kinderen vanaf 10 jaar. Het gebruik is alleen toegestaan onder toezicht van volwassenen, die op de hoogte zijn van de in de

Nadere informatie

De voertuigen met bouwjaar 1991 à 2000 zijn inventarisvoertuigen die slechts sporadisch voor exploitatie worden ingezet.

De voertuigen met bouwjaar 1991 à 2000 zijn inventarisvoertuigen die slechts sporadisch voor exploitatie worden ingezet. 2.1.4.1. Voertuigenpark Aantal voertuigen volgens type en per bouwjaar toestand 31.12.2014 De voertuigen met bouwjaar 1991 à 2000 zijn inventarisvoertuigen die slechts sporadisch voor exploitatie worden

Nadere informatie

Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst. Door: Richard Ogink

Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst. Door: Richard Ogink Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst Door: Richard Ogink Wat moet de CV installateur met PV Indeling presentatie 1. Zon als duurzame energiebron 2. Wetgeving 3. PV in de praktijk 4.

Nadere informatie

WKK en decentrale energie systemen, in Nederland

WKK en decentrale energie systemen, in Nederland WKK en decentrale energie systemen, in Nederland Warmte Kracht Koppeling (WKK, in het engels CHP) is een verzamelnaam voor een aantal verschillende manieren om de restwarmte die bij elektriciteitsproductie

Nadere informatie

Bijlage 4: Milieu en energieprestaties: Emissies van de toekomstige rwzi Utrecht (DM 851139)

Bijlage 4: Milieu en energieprestaties: Emissies van de toekomstige rwzi Utrecht (DM 851139) Notitie HASKONINGDHV NEDERLAND B.V. WATER TECHNOLOGY Bijlage 4: Milieu en energieprestaties: Emissies van de toekomstige rwzi Utrecht (DM 851139) Aan : E. Rekswinkel, M. Boersen Van : Wim Wiegant Controle

Nadere informatie

Duurzaam Groninger wagenpark

Duurzaam Groninger wagenpark NVRD Grondstoffencongres 28 maart 2019 Duurzaam Groninger wagenpark Gerrit Griffioen Hoofd Materieel gemeente Groningen Brandstof aangedreven equipment Circa 230.000 inwoners Gemeente Groningen heeft ongeveer

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Opleiding Duurzaam Gebouw: Verwarming en sanitair warm water: ontwerp en regeling Leefmilieu Brussel Overzicht van de belangrijkste warmteopwekkers Jonathan FRONHOFFS CENERGIE Doelstelling(en) van de presentatie

Nadere informatie

België: een belangrijke speler in minerale meststoffen. Belfertil

België: een belangrijke speler in minerale meststoffen. Belfertil België: een belangrijke speler in minerale meststoffen Belfertil Belfertil Belgian Luxemburg Mineral Fertilizer Association Belfertil vertegenwoordigt de minerale meststoffensector. N, P, K Basis minerale

Nadere informatie

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018 WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018 Inleiding Wat doet het Havenbedrijf Rotterdam? Hoe bouwen wij aan een duurzame haven? Wat doen wij aan waterstof? 2 Wat doet het

Nadere informatie

De toekomst is rooskleurig dankzij brandstofcel micro-warmtekrachtkoppeling!

De toekomst is rooskleurig dankzij brandstofcel micro-warmtekrachtkoppeling! De toekomst is rooskleurig dankzij brandstofcel micro-warmtekrachtkoppeling! Brussel, 01.04.2019 2/5 Brussel, 01.04.2019 De toekomst is rooskleurig dankzij brandstofcel microwarmtekrachtkoppeling! Tijdens

Nadere informatie

The Toyota Way & Purpose

The Toyota Way & Purpose The Toyota Way & Purpose Lex van den Elsen, Louwman ambassadeur voor Toyota en Lexus 10 april 2019 Toyota = Lean benchmark Onze klanten Onze klanten Agenda 1 2 3 Een blik in de geschiedenis De grondleggers

Nadere informatie

Wilt u warmte en elektriciteit. res-fc market

Wilt u warmte en elektriciteit. res-fc market Wilt u warmte en elektriciteit res-fc market Het project Het EU-project RES-FC Market wil de marktintroductie van brandstofcelsystemen voor huishoudens (FCHS) die gebruik maken van hernieuwbare energie

Nadere informatie