Samenvatting Geschiedenis 1e &2e wereldoorlog

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis 1e &2e wereldoorlog Samenvatting door een scholier 1422 woorden 12 december ,8 9 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1.3 Democratie maakt plaats voor fascisme Ontstaan van fascisme: Afschaffen parlementaire democratie Italië ontevreden over vredesonderhandeling (meer gebiedsuitbreiding verwacht) 1919 richtte Mussolini knokploegen op 1922 werd Mussolini benoemd tot president NSB (nationaal socialistische beweging) NSDAP (nationaal socialistische Duitse arbeiders partij) Kenmerken fascisme: Legt de nadruk op waar men is Is nationalistisch Gaat uit van de ongelijkheid van mensen Kent het leidersbeginsel Is totalitair Gaat meer uit van het gevoel dan het verstand Verheerlijkt de daad van geweld Geeft de vrouw een ondergeschikte plaats Aparte kenmerken Duits fascisme: Duitse volk moet raszuiver worden gehouden Leefruimte voor het Duitse volk Democratie moet plaats maken voor fascisme: Duitse keizerrijk valt, democratie in de Republiek van Weimar: Onder leiding van communisten massaal verzet tegen de oorlog De Duitse minister werd weggejaagd, er volgde een wapenstilstand Er werd een nieuw parlement gekozen (republiek van Weimar) Tijdens economische crisis wordt NSDAP de grootste partij (in die tijd waren er veel werklozen, de NSDAP beloofde de werklozen een baan dus kozen ze voor NSDAP) Andere oorzaken van het succes van de Nationaalsocialisten: Pagina 1 van 10

2 Zwakke plekken van de republiek van Weimar - Socialisten en katholieken wantrouwden elkaar - Verdeeldheid van de vooruitstrevende liberalen - Conservatieven wilden het keizerrijk herstellen - Communisten waren tegen parlementaire democratie Optreden van de Nazi s draagt bij tot succes - Moderne propaganda van de Nazi s - Persoonlijkheid van Hitler (er ontstond een Führerverering) - Beloftes (werk voor arbeiders, grond voor boeren) - Parades SA en SS - Joden werden de zondebok Hitler wordt rijkskanselier: (30 januari 1933) Niet democratische partijen hadden de meerderheid Conservatieven denken Hitler te kunnen beïnvloeden om eigen ideeën te kunnen doorvoeren (maar Hitler had uiteindelijk alle macht) Nationaalsocialisme in de praktijk: Industrie en landbouw in dienst van de oorlogsvoorbereiding (land mocht niet afhankelijk zijn van import, dus zelf wapens en voedsel produceren) Gelijkschakeling van het volk Duits arbeidsfront (werkgevers en werknemers werden hier georganiseerd) Kraft durch Freude (kracht door vreugde, zorgde voor ontspanning van de Duitsers) Hitler Jugend, Deutsche Mädel Rijksarbeidsdienst (alle 18-jarigen moesten een arbeidsdienst vervullen) Scholen moesten de jeugd opvoeden tot nationaalsocialisten Ministerie voor volksvoorlichting en propaganda (massa beïnvloeden) Rijkscultuurkamer (iedereen die werkzaam was moest lid worden van media en kunst) SS beruchtste terreurorganisatie (taken uitschakelen van tegenstanders) Vooral vervolging van de joden, vanaf 1933: Duitsers mochten niet in Joodse winkels komen, joden werden ontslagen Neurenbergwetten (joden werd het Duits staatsburgerschap ontnomen) Vernietigingskampen Pagina 2 van 10

3 2.1 Oorzaken van de tweede wereld oorlog: Belangrijke gebeurtenissen jaren 30: 1933: NSDAP aan de macht 1935: Invoering van de dienstplicht 1936: Duitse tropen in het Rijnland 1938: Anschluss (inlijving van Oostenrijk bij Duitsland) 1938: Sudetenland afstaan aan Duistland 1939: Hitler bezette de rest van Tsjechië, Slowakije sloot zich bij Duitsland aan 1939: Niet-aanvalsverdrag (Tussen SU en Duitsland, in het geheim afgesproken dat ze Polen zouden verdelen) 1939: 1 september, Duitse leger viel Polen binnen (aanleiding van de 2e oorlog) Opvattingen over de oorzaken van de Tweede wereld oorlog: Levensruimte Hitler (Hitler wilde levensruimte van de Duitsers vergroten, landen gingen natuurlijk niet akkoord, dus oorlog) Kritiek op Versailles: Onrechtvaardig door te zware eisen Anderen landen vonden de eisen ook te streng Wijzingen in het verdrag of men had schendingen moeten toestaan Kritiek op andere landen: Frankrijk, Engeland en Italië stonden toe dat Duitsland Tsjechië-Slowakije veroverde en later bezette SU en Duitsland verdeelden Polen Door wantrouwen geen verdrag SU en Engeland, Frankrijk Duitsland werd niet gestopt, kon zijn gang gaan Pagina 3 van 10

4 2.2 Tweede wereldoorlog, veranderingen in de oorlogvoering: Angst en verwarring i.p.v. enthousiasme: Angstige sfeer: Vliegtuigen vlogen over Mogelijk gifgas (later niet gebruikt) Meer een wereldoorlog: In de 2e wereldoorlog ook in Azië en Afrika gevochten Bewegingsoorlog i.p.v. loopgravenoorlog: Door de verbetering van wapentuig (motoren, tanks en vliegtuigen) Blitzkrieg (gerichte aanvallen, verbindingen en vliegtuigen van de vijand zo snel mogelijk uitschakelen) Troepen verplaatsingen Nieuwe wapens en hun betekenis: Sonar/radar: onderzeeërs konden hiermee worden opgespoord V1 (vliegende bom) V2 (vliegende raket) vaak op London gericht (bij mislukking stopte het geluid en viel hij verkeerd neer bijv. den haag) Atoombom (afgegaan in Japan) Vliegtuig wordt veel belangrijker: Bombardementen zorgden dat de vijand de strijd overgaf Alleen in Japan Aanval op vliegvelden (om de Duitse luchtmacht te vernietigen) Strooibiljetten/ propaganda Meer en deels andere propaganda en censuur: Illegale pers (doordat Europa door Duitsers was bezet) Radio wordt belangrijkste propaganda middel Film wordt belangrijker Betere medische zorg: 1918 penicilline ontdekt, maar geen geld voor verder onderzoek (bacterie om andere te bacteriën te doden) WO2 wel geld voor onderzoek, 12-15% soldaten gered door penicilline Een meer totale oorlog: Pagina 4 van 10

5 55 miljoen doden (soldaten, burgers, joden) Doordat er meer landen meededen Duitsers, Russen en Japanners mochten zich niet terugtrekken dus extra veel doden Door bewegingsoorlog groter frontgebied Massale bombardementen op steden Door de etnische politiek van de Nazi s Grote tekorten voor burgers 2.3 Ook oude kenmerken in de oorlogsvoering Industrie van groot belang: Duitsland: 1936: oorlogsindustrie, niet efficiënt door de verschillende soorten van een product 1942: Speer leider oorlogsindustrie, efficiënter: productie verdrievoudigde en massaproductie werd toegepast Rusland: Materiële steun uit het westen 1943: 4x zoveel tanks (eigen productie op volle toeren) VS: Particulieren fabrikanten (op vrijwillige basis) Massaproductie (2/3 van het materieel in de oorlog geproduceerd in VS) Engeland: 1940 noodwet, gaf de regering meer macht om in te grijpen Kon voor een deel de Duitse productie bijhouden Weer grote leiders: Hitler: Führer (aparte persoonlijkheid) Propaganda (nationale gevoelens opwekken) Bepaalde strategie en tactiek Liet het leger nooit terugtrekken Generaals met tegenspraak werden ontslagen of verplaatst Churchill: Parlementaire democratie (macht was beperkt) Wel politiek leider Briljante redevoeringen (via bioscoop en journaal) Grote invloed op militair gebied, hij was strategisch niet sterk maar sloot zich aan bij zijn generaals Roosevelt: Parlementaire democratie (net zo beperkt als Churchill) Wel politiek leider Nationale gevoelens aangewakkerd door Pearl Harbor Inspirerend leider (gebruikte ook radio en bioscoop) Enige leider die de strategie en tactiek volledig over liet aan z n generaals Stalin: Macht officieel verdeeld in Rusland, in praktijk had Stalin alle macht Staatspropaganda en terreur (steun van de bevolking) Wrede optreden van de Duitsers wakkerde nationale gevoelens aan (Stalin had de hele bevolking achter zich staan) Wist dat hij niet goed was in oorlogsvoering, benoemde Zjoekov tot opperbevelhebber (een van de bekwaamste generaals in de oorlog) 2.4 Nederland onder Duitse bezetting: Pagina 5 van 10

6 Duitse inval: 10 mei 1940 (in Nederland) 13 mei bombardement Rotterdam 14 mei Capitulatie Regering vluchtte naar London (veiligheidsredenen en kolonies besturen) Einde aan de neutraliteit van Nederland: Nederland niet neutraal Neutraliteit beste politiek voor Nederland: Voor de veiligheid Voor de handel Goede voorbeeld aan andere landen Tijdens de WO1 hadden oorlogvoerende landen Nederland neutraliteit erkend Duitse bestuur tijdens de bezitting: Hoogste gezag zegger Nederland Seyss-Inquart rijkscommissaris (net onder Hitler) Bestuur bestond uit: 1500 Duitse ambtenaren Duitse politie Soldaten aan de kust 1. Twee belangrijke doelen: Nederland inschakelen voor Duitse oorlogsvoering: Nederlandser te werven voor het Duitse leger Nederlandse arbeiders te laten werken in de Duitse oorlogsindustrie Nederlandse landbouw en industrie producten te laten leveren aan Duitsland 2. Nederland Nazificeren: Nederlandse samenleving veranderen in Nationaalsocialistische samenleving Joden uit de Nederlandse samenleving te verwijdere Pagina 6 van 10

7 Fase 1 (mei 1940-februari 1941) Geleidelijke invoering nazificatie: Krijgsgevangen vrij na 1 maand Bestaande organisaties blijven bestaan: krant, omroep (achter de schermen censuur) Meeste bestuurders bleven in functie (burgemeesters etc.) Nederlanders opgeroepen om te werken in Duitsland Geen terreur wel propaganda Vervolging van de Joden begint lichte maatregelen Nederlandse politiek uitgeschakeld Weinig verzet Aanpassen aan de Duitsers, hoopten hetzelfde leven te houden als voor de oorlog Nederlandse unie krijgt grote aanhang Onvrede over aanpak van de economische crisis Fase 2 (februari 1940-april 1943): Harder optreden Duitse bezetter 2 oorzaken: Propaganda sloeg niet aan Nederland moest een grotere bijdrage leveren aan de oorlogsvoering Dwang om in Duitsland te werken Dwang om producten te leveren Oprichting Naziorganisaties Meer isolatie en vervolging van de Joden NSB enige politieke partij (vanwege leidersbeginsel) Anti-Duitse stemming groeit, verzet neemt toe: Februari staking: protest tegen anti-joodse maatregelen Onderduiken (georganiseerde hulp onderduikers) Aantal verzetsmensen groeide Pagina 7 van 10

8 Fase 3 (april 1943-september 1944): Uitbuiting en onderdrukking: Krijgsgevangenen opgeroepen als arbeidskrachten Meer productie voor Duitse leger joden gedeporteerd Verhouding tussen Nederlanders en Duitsers steeds slechter: Groei van illegale organisaties onderduikers Nederlanders werkten in Duitsland vrijwilligers vochten in Duitsland leden NSDAP Fase 4 (september 1944-mei 1945): Spoorwegstaking (verbindingslijnen van het Duitse leger vermoeilijkt) Market Garden mislukt (parachutisten hadden bij Arnhem de brug over de Rijn moeten veroveren) Zuiden bevrijd, maar wel frontgebied Steeds meer terreur en verzet in de rest van Nederland Hongerwinter (vooral in de Westerse steden) Pagina 8 van 10

9 2.5 gevolgen van de tweede wereld oorlog: Slachtoffers: 55 miljoen doden Veel psychische en fysieke schade Berechting oorlogsmisdadigers: Collaborateurs (landverraders, werd maar een deel vervolgd) Na 5 jaar einde berechtingen, niet iedereen bestraft Plaats van Nederland in de wereld (Nederland ging deel uitmaken van bondgenootschappen van westerse staten) Nederlandse politiek: organisaties en politieke partijen keerden terug van voor de oorlog Grenzen verschuiven en landen verdwijnen: Polen verschuift (ten koste van Duitsland) Duitsers verdreven uit niet-duitse gebieden Grenzen verschoven Machtsverhoudingen veranderen: West-Europa niet meer centrum van de wereld SU en VS komen op Dekolonisatie komt dichterbij: Nationalisme in de koloniën VS en SU tegen kolonialisme Koloniale oorlogen door West-Europese landen (uitzichtloos) Pagina 9 van 10

10 Kenmerkende Aspecten: 37. Het voeren van 2 wereldoorlogen 38. De crisis van het wereldkapitalisme 39. Het praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaalsocialisme 40. De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie 42. Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingen en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering 43. racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden 44. De Duitse bezetting van Nederland Pagina 10 van 10