Praktische opdracht Economie Globalisering

Transcriptie

1 Praktische opdracht Economie Globalisering Praktische-opdracht door een scholier 2762 woorden 1 april ,2 7 keer beoordeeld Vak Economie Wat is Globalisering? Het Socialistische Perspectief Inhoud: 1. Inleiding 2. Wat is de voorgeschiedenis van de globalisering? 3. Hoe was globalisering vanaf de 19de eeuw tot nu? 4. Wat is nou kapitalisme? 5. Welke rol speelt de neoliberale politiek? 6. Conclusie 7. Bronnenlijst 1. Inleiding Mijn praktische opdracht voor Economie 1 gaat over globalisering vanuit een socialistisch perfectief. Hierin zal ik proberen zo duidelijk mogelijk een analyse uit één te zetten over het onderwerp. Ik zal de zaken behandelen die deel uit maken van het globaliseringproces zoals: het neoliberalisme in het algemeen. Voor Europa s neoliberale politiek zal ik het ook hebben over het Lissabon Agenda, voor het continent Amerika het Washington-consensus en wie naast hun eigen werelddelen nog meer hun doelwitten zijn voor exploitatie. Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat het mij zelf enorm interesseert. En ook steeds vaker de verbanden kan zien met wat ik hoor en zie in het nieuws. Als er weer een bedrijf vertrekt naar een land met goedkopere arbeidskosten, of dat ze de grenzen totaal willen opheffen in de EU. Het gemakkelijker maken voor het bedrijfsleven etc. Toch is er niet veel te horen over de politiek die achter de gordijnen wordt uitgespeeld in de burgerlijke media. Altijd is het overdekt met excuusjes dat het wel niet zo goed is voor het volk. Mijn informatie haal ik voornamelijk uit boeken. 2. Wat is de voorgeschiedenis van de globalisering? Pagina 1 van 8

2 De internationale handel is al een concept wat al zo oud is dat de eerste mensen met boten op reis gingen om hun producten te ruilen voor andere producten in een ander land. Dus begon al heel lang geleden. Maar rond 1492 veranderde de verhoudingen waarop deze handel zich berustte. In een poging om een efficiëntere handelsweg te vinden naar India, vond Columbus het Amerikaanse continent. Daarop volgend kwamen nog vele andere westerse handelaars naar het continent om de nieuw gevonden rijkdommen zich toe te eigenen. Producten werden gevonden zoals aardappelen, goud, suiker, tabak en katoen. Voor het eerst zag de wereld aan hoe het voorkapitalistische feodalisme zich gedroeg in een ander land dan hun eigen. Wat de basis zou vormen van de maatschappij die daaruit zou ontstaan. De buitenlandse handelaars begonnen met de roof van alle grondstoffen die eerst waren van de oorspronkelijke bewoners van het Amerikaanse continent, de indianen. Die werden verjaagd van hun landen en hele stammen werden uitgemoord als zij zich verzette. Of dat niet eens, soms zaten ze gewoon in de weg. De grootmachten destijds begonnen oorlog onderling te voeren om heerschappij van het nieuwe gebied en zijn rijkdommen. En zetten hun eigen arbeiders in om een oorlogsproductie op te zetten en te vechten als soldaten voor de rijken en aristocratie. De oorspronkelijke bewoners van Amerika werden gedwongen te werken in mijnen en op landerijen. Toen de indianen massaal werden uitgemoord en/of stierven door slechte arbeidsomstandigheden, was er een groot te kort aan arbeiderskrachten. Via Europa kwamen slaven uit Afrika naar het continent om het werk te doen op de plantages, mijnen of als huisdienaars voor de hogere klasse die ontstond in Amerika. De grondstoffen die de slaven produceerde werden verkocht in Europa voor veel geld als luxé goederen. Met de enorme winsten die werden gemaakt daardoor, konden die handelaars in Europa enorme manufacturen op bouwen waarin producten in grote aantallen werden geproduceerd. Arbeiders in die landen moesten hard werken in die kleine bedrijfjes. Maar in die tijd was de arbeidersklasse nog redelijk onderontwikkeld. Meeste van de werkende klasse zaten nog in de landbouw sector te werken. Vanaf ongeveer de periode 1750 werden er steeds meer machines uitgevonden die sneller konden produceren dan enkel de kracht van de arbeiders. De manufacturen werden echte fabrieken. Massaal werden producten geproduceerd. Waar de arbeiders die machines bestuurde, onderhielden en ook nog het werk deden die de machines niet konden doen. Naarmate de rijke fabrikanten zich steeds verder en groter opbouwde in hun landen in Amerika en Europa, ontstond het tijdperk van de industrialisatie. Door die ontwikkelingen, werden Amerika en Europa snel rijker dan de rest van de wereld. Deze manier van produceren in een economisch systeem kreeg ook een naam: het kapitalisme. Preciezer het industrie kapitalisme. Hierbij ontstond werkelijk de arbeidersklasse (m.a.w. het industrie proletariaat), toen grote delen van de werkers in de landbouw hun werk verloren door de mechanisatie en massaal trokken naar de steden. Om zoveel mogelijk grondstoffen en goedkoop goederen te produceren, zochten de bedrijven landen op Pagina 2 van 8

3 die zijn konden leeg roven. Voor Nederland was dat bijv. Suriname, Zuid-Afrika en Indonesië. 3. Hoe was globalisering vanaf de 19de eeuw tot nu? Vanaf het midden van de 19de eeuw werden de greep dat de kapitalisten al hadden op kolonies harder, ook harder met militaire middelen. Alle grote industrie landen in het westen wilde die kolonies. Duitsland was één van de landen die geen kolonies had, dus konden Duitse kapitalisten minder winst maken vergeleken met hun buren. Zo ontstond de eerste wereld oorlog. Na de eerste wereld oorlog leek het even beter te gaan. Fabrikanten over de wereld genoten na de overwinning op Duitsland, van een redelijke stabiliteit en produceerde meer en meer. Meer dan er nodig was. Doordat veel van de grote bedrijven monopolyposities had verworven (een monopoly is ook de heerschappij van enkele grote bedrijven), verhoogde zij hun prijzen en verlaagde zij de lonen. Enkel doordat in november 1917 een socialistische revolutie was uitgebroken in Rusland onderleiding van de communisten, waren de overheden en kapitalisten in het westen bang dat het zelfde zou gebeuren bij hun. Daarom gaven zijn geleidelijk toe aan wat eisen die de arbeidersklasse stelde. Maar dit alles was te veel geworden voor het kapitalistische systeem, wat zich uitte in de jaren 20, toen het systeem in elkaar kletterde. Er was te veel geproduceerd, te veel dan er verkocht kon worden. Dat was de crisis van overproductie. Alle bedrijven verlaagde hun prijzen in een wanhopige daad toch nog wat kwijt te raken. Dus resulteerde dat wat er verkocht werd, ver onder de oorspronkelijke prijs lag. En dus hevig verlies maakte. Bedrijven gingen failliet en nog meer arbeiders raakte werkloos, de crisis was globaal. Het Duits Fascisme In Duitsland kwam in 1933 Adolf Hitler aan de macht. De ideeën van Hitler speelde helemaal in de hand van de Duitse kapitalisten. Door de imperialistische uitbreidingsdrang van Hitler (het veroveren van andere landen) konden zij hun markt weer verspreiden, goedkopere arbeidskrachten vinden en natuurlijk meer grondstoffen. Ook de Amerikaanse kapitalisten wilde daar een graantje van mee pikken, dus zij financierde ook Hitlers fascistische beweging. Pas toen Hitler ook de kapitalistische interesses van de VS bedreigde, reageerde de VS terug door zich in de oorlog te mengen. Twee machten tegenover elkaar Toen in 1945 de tweede wereld oorlog eindigde beleven er twee machtsblokken over, de VS en de USSR. Maar na 5 jaar verwoestende oorlog was Europa arm en hadden bijna geen industrie mogelijkheden meer over om zich te ontwikkelen. De VS aan de andere kant had totaal geen schade opgelopen aan hun industrie. Bijna heel Europa was de Sovjets dankbaar voor hun strijd tegen de fascisten. Ook dat zij zo veel levens hadden gered, bijv. werden de Joden in het doodskamp Auswitz bevrijd door de Sovjets. Maar die dankbaarheid zagen de Amerikanen niet zetten. Omdat de socialistische belangen van de Sovjets en de communisten in West-Europa direct tegen de belangen ingaan van de VS. Dat is een nieuwe afzet markt creëren waar zij hun producten kunnen verkopen. In een socialistisch Europa zouden de Pagina 3 van 8

4 bedrijven bezit zijn van de staat (d.w.z. het volk) en het geld gaan naar het volk voor kosteloos gezondheidszorg en onderwijs. En dus niet naar de kapitalisten, die zouden worden onteigend. De VS kwam met het idee om veel financiële steun te geven aan Europa, dat heette het Marshall Plan. Zo kon Europa zich weer opbouwen en ook de verzorgingsstaat in Nederland. Maar er was nog een andere reden dat de VS veel geld gaf. Voor de oorlog zat de VS dus opgescheept met het overschot uit de overproductie. De VS kon zo zijn producten kwijt en later zodra Europa weer was opgebouwd, de lening van het Marshall Plan weer terug betalen. In het oosten was er wel veel schade door de oorlog. Nergens gingen de fascisten ook zo te keer om alles te vernietigen, als daar waar de communisten probeerde hun maatschappij op te bouwen. Ook nog werd het socialistische blok vermeden door mogelijke handelspartners, want de VS dreigde iedereen die de USSR wilde helpen met hun wederopbouw, met een boycot. De USSR moest zowat alles in zijn eentje weer opbouwen en veel dingen ook opnieuw uitvinden, omdat zij ook nog buiten de boot werden gehouden bij vele technologische ontwikkelingen. Het Amerikaanse Imperium Zoals in het verleden de grote industrieën van de westerse landen overal kolonies hadden, deed het Amerikaanse bedrijfsleven het zelfde vanaf het midden van de 20ste eeuw. Over heel de wereld plaatste de VS soldaten onder het mom de communistische dreiging tegen te houden. Daardoor konden zij de basis leggen voor de Amerikaanse bedrijven die daar zich konden settelen. Zuid-Amerika, Azië en Afrika werden vooral uitgebuit. De VS hielp leiders aan de macht door zij militaire steun te geven waarmee zij hun burgers mee konden onderdrukken. In ruil daarvoor verkochten die leiders hun grondstoffen goedkoop aan de VS. Toch was er enige maar groot verzet tegen het VS imperialisme was zich ook aarde in succes. Socialistische revoluties braken uit in Zuid-Amerika, waarvan vandaag de dag nog steeds fier overeind staat Cuba. Onderleiding van commandant en chef, Fidel Castro. En ook in de jaren 50 werd China socialistische met als revolutionair gezicht Mao Tse-Tung. Maar de VS gaf te veel geld uit overal ter wereld. Dus in de jaren 70 ging het weer mis met het kapitalisme. De waarde van de dollar was enorm gedaald. Omdat veel van de olieovereenkomsten tussen het middenoosten en de VS waren opgesteld in dollars, eiste de oliebaronnen daar meer dollars voor hun olie. Daardoor werd olie wereldwijd duurder en omdat olie voor bijna de gehele productie in de wereld wordt gebruikt, werd alles duurder. Weer ontsloegen massaal bedrijven hun arbeiders en weer gingen veel bedrijven failliet. De multinationals De grote bedrijven die de crisis van de jaren 70 overleefde, hadden door het failliet gaan van veel bedrijven, veel expansie ruimte. Meer macht kwam in handen van steeds minder bedrijven. Door het Pagina 4 van 8

5 fuseren van bedrijven ontstonden megabedrijven die vaak een overwelmende deel van de markt onder hun controle had. Tegenwoordig zijn de multinationale bedrijven degene die overal op de wereld zitten, en toch nog zetelen in hun land van herkomst. Waarnaar veel van de winst naar toe gaat. Zodra een tak van het bedrijf zit in een land en het kan ergens anders goedkoper produceren, zullen zij vertrekken. Ongeacht van de gevolgen voor de achterblijvende werkers of de slechte omstandigheden waarin hun nieuwe arbeiders moeten werken. De megabedrijven hadden en hebben veel invloed op de regeringen van hun landen. De regeringen in die landen hielpen die bedrijven verder om het voor hun makkelijker te maken sterker te worden dan de bedrijven in andere landen. Er ontstonden drie blokken, Amerika, Europa en Japan. 4. Welke rol speelt de neoliberale politiek? In de jaren 80 van de vorige eeuw kwamen de president van de VS Reagan en de eerste minister van Engeland Thatcher met het plan om de MNO te ondersteunen. Ze noemde het de neoliberale politiek. Het was het superplan waarmee de Europese, Amerikaanse en Japanse ministers hun multinationals uit de crisis probeerde te halen. In hun eigen blok werden de MNO versterkt door het liberaliseren, dereguleren en privatiseren van de economie. Naar buiten toe een gevecht voor de afzetmarkt, goedkopere grondstoffen en meer imperialistische oorlogen bijv: Kosovo Afghanistan Irak..? Door te liberaliseren zouden MNO s hun producten op meer plaatsen kunnen verkopen. En door te privatiseren mochten MNO s staatsbedrijven opkopen, waarvan de uitbating meer geld zou opleveren. En door deregulatie werden regels en beperkingen voor het bedrijfsleven opgeheven. Die ze veel geld koste. Neoliberale instellingen verspreiden deze politiek overal naar toe. 5. Wat is nou het kapitalisme? Kapitalisme draait simpel gedefinieerd om, dat de fabrieken (d.w.z. Het productie apparaat) niet van iedereen zijn en dat de winsten die voortkomen uit de productie niet aan iedereen toe behoren. Fabrieken zijn privé-eigendom van een paar superrijken en worden bestuurd door een management in dienst van die kapitalisten. Die kapitalisten hebben bijna allemaal (tot de dag van vandaag) geheel hun kapitaal verkregen door het te over te erven. Pagina 5 van 8

6 De concurrentie Bedrijven hebben een probleem, zij zijn vaak niet de enige die een bepaald product produceerden in hun manufacturen en later zo als de dag van vandaag in hun fabrieken produceren. In de tijd van de manufacturen waren er veel kleine bedrijven en veel middenstanders (de Petit bourgeoisie) die dat konden veroorloven. Bij de opkomst van het industrie kapitalisme konden vele van die middenstanders niet het industrialisatieproces bijhouden. Daardoor nam het aantal dat bedrijven snel af van ontelbare kleine bedrijfjes, naar enkele groten. Die konden wel op grote schaal met behulp van de mechanisatie goedkoop produceren. Kleine bedrijfjes worden vaak opgeslokt door de grote bedrijven, zodat het grote bedrijf zich kon uitbreiden. De grotere bedrijven staan wel allemaal tegenover elkaar als zij het zelfde produceren. Natuurlijk willen de kapitalisten de meest productieve en winstgevende sector tot zich toe-eigenen. Daardoor verlagen zij hun prijzen van hun producten om de consumenten naar zich toe te trekken, en dus weg te kapen van de andere bedrijven. Zo gaan geregeld bedrijven failliet en worden dan vaak goedkoop opgekocht door de overwinnende bedrijven. De uitbuiting Om te begrijpen hoe bedrijven dan hun prijzen omlaag kunnen krijgen moet je kunnen begrijpen waar de prijs vandaan komt. De kosten die de kapitalist maakt is de lonen, de grondstoffen (mee gerekend de machines etc.), plus een percentage winst. Als de kapitalist kort op grondstoffen kan hij minder produceren. Dus moet hij kijken naar de voorzieningen en lonen van de arbeiders om op te korten. Een aantal mogelijkheden zijn: Besparen op arbeidskosten Arbeiders ontslaan >>> overbelasting voor de overgebleven arbeiders (die moeten nu het werk opnemen voor die ontslaan zijn) Loon verminderen >>> Werken de arbeiders evenveel voor minder loon (minder koopkracht voor de arbeiders) Arbeidstijd verlengen >>> Hierdoor werken de arbeiders meer voor het zelfde loon. Besparen op grondstoffen Kolonies veroveren >>> Daardoor kunnen er nieuwe voorraden grondstoffen worden aangeboord met bescherming van overheid. Nu heet het ook wel neokolonialisme (overheden die bedrijven ondersteunen in het opereren in armere landen. Of een andere radicale stap Lokalisatie in een ander gebied met goedkopere arbeid >>> arbeiders in het nieuwe gebied worden nog meer uitgebuit en de arbeiders in het oorspronkelijke land hebben geen werk meer. Pagina 6 van 8

7 De meerwaarde De grootste ontdekking in het kapitalistisch economisch systeem was door de Duitse filosoof/econoom en grondlegger van het Marxisme-Leninisme (d.w.z. het wetenschappelijk socialisme), Karl Marx. Die ontdekking was de meerwaarde. De waarde van een product wordt geproduceerd door de arbeidskracht die eraan besteed is. Met loon wordt die tijd betaald. Bijv. werkt een arbeider 12 uur op een dag, werkt hij 6 uur voor zijn eigen loon en de rest van de tijd dat hij werk (en dus de waarde die hij creëert in die tijd) gaat naar de kapitalist. Met de hedendaagse technologische ontwikkelingen is die meerwaarde juist gestegen. Omdat nu veel minder tijd wordt besteed aan het produceren van één product door de arbeider. Dus je kunt concluderen dat het uitbuitingsproces juist is verhoogd. 6. Conclusie Concluderen kan je dan globalisering, de internationale uitbuitingsdrift van het kapitalisme, zich niet bekommerd om het welzijn van de mensen. Waar ook ter wereld. Het is een bijna beestelijke drift gebaseerd op hebzucht van de individu en de uitbuiting van het collectief. De overheden in de westerse landen hebben duidelijk nog steeds het beleid van neoliberalisme overgenomen. Vandaag de dag kunnen wij vaak zien dat bedrijven weg trekken en dat de arbeiders massaal worden ontslagen. Regels voor de bedrijven worden wel steeds minder, maar voor het gewone volk is het dagelijkse leven veel moeilijker geworden. Globalisering maakt en houd volkeren gebukt onder een juk, een juk opgelegd door niet enkel de VS. Maar ook onze eigen overheden hier in de EU. De oorlog die nu gaande is in Irak is ook duidelijk een voorbeeld van het imperialisme van de VS. Die zich enkel in stand kan houden door het blijven voeren van imperialistische oorlogen. Het kapitalisme lijkt zich enkel door dat in stand te houden in het algemeen lijkt het wel. Dan is de vraag, wat als de limieten van uitbuitingen op deze aarde zijn bereikt? 7. Bronnenlijst - Lissabon Revisited Marxistische studies nr Glopie Kopie Wereldbol Sam Mampaey Pagina 7 van 8

8 - De Europese Unie en de Lissabon strategie Marxistische studies nr Globalisering: feiten en verzinsels Marxistische studies nr Loonarbeid en kapitaal Karl Marx - Loon, prijs en winst Karl Marx - Het imperialisme als hoogste stadium van het kapitalisme Vladimir Lenin Pagina 8 van 8