Aalst Plant en Plukt

Transcriptie

1 Aalst Plant en Plukt Fruitbomen- en bessenstruikactie voorjaar 2016

2 Beste stadsgenoot, Na onze kippenbedeling in 2015, gaan we dit jaar voor de vergroening van onze tuinen. Hoeft het eigenlijk nog gezegd? We hebben groen broodnodig voor onze gezondheid en om het klimaat te redden. De tol van een Aalst aan zee wil niemand betalen. Daarom wil Stad Aalst met deze actie groen op mensenmaat stimuleren. We kunnen onze hele tuin niet tot bosgebied omvormen, maar als ieder gezin er een struik of boom bij zet, zullen we daar collectief de vruchten van plukken. Ook letterlijk, want we gaan voluit voor inheemse fruitsoorten: van de sappigste appel tot de vergeten moerbei, en allerlei bessen. Geen scheutjes, maar flink geschoten halfen hoogstammen, waar u dus snel genot van heeft. En we doen niet alleen onszelf een plezier, want al deze geurige en fleurige bloeiers zijn een hele hulp voor de bijen, die zo nodig zijn, maar almaar zeldzamer worden. Zoals Einstein het zei: als de bijen uitsterven, heeft de mensheid nog maar 4 jaar te leven. Daarom komen we als Stad Aalst heel graag tegemoet door via deze groepsaankoop niet alleen scherpe prijzen voor dit plantgoed te bedingen, maar door ook nog eens de helft van de rekening op ons te nemen. Wie een boom koopt, haalt dus meer uit zijn/haar belastingen. Het fruit krijgt u er gratis bovenop. Ik wens u alvast een vruchtvol jaar toe. Iwein De Koninck Schepen van Leefmilieu, Jeugd, Gezin en Kinderopvang, Kerkfabrieken

3 Geef je tuin een fruitige facelift! In het voorjaar zijn fruitbomen en bessenstruiken een genot om te zien. In het najaar komen vruchten in de plaats van die bloesempracht. Je kan dus twee keer genieten! Door één of meerdere fruitbomen of struiken met klein fruit aan te planten in de tuin, kan je een stukje natuur tot leven brengen. Een fruitboom hoeft niet noodzakelijk je hele tuin in te palmen. Qua grootte en vorm zijn er talloze mogelijkheden. Heb je echt niet veel plaats, kies dan voor een struik met lekker bessen. FRUITBOMEN AANBOD APPEL - BERGLANDER Vlaamse Bellefleur Eind 18 de eeuw veredeld in Denderstreek APPEL - JACQUES LEBEL Double des Vosges (Fr.) Ontdekt door boomkweker Jacques Lebel in Amiens (Fr) omstreeks Zeer groeikrachtige, weelderige boom met breed uithangende takken. Kruin is als een open gespannen regenscherm met maximale diameter tot 12 m. Goede dracht. Zeer ziekteresistent ras. Wordt bestoven door o.a. Sterappel, Reine des reinettes en Keuleman. Grote groen-rode appels met vrij hard, sappig en aangenaam fris vruchtvlees. Geschikt als eet- en stoofappel. Lange bewaartijd van november tot maart. Zeer groeikrachtig, wordt grote boom, eerst opgaande takken, later licht treurende groeiwijze. Vroeg vruchtbaar en zeer rijkdragend. Gezond ras. Weinig vorstgevoelig. Op natte grond kan de boom soms kanker ontwikkelen. Bestuivers: o.a. Reine des reinette, Keuleman, Oogstappel Grote en onregelmatige geelgroene appel met vettige taaie schil. Vruchtvlees met pittige zoetzure smaak en een aangenaam aroma. Goed gerijpt voor vers gebruik. Ideale compoteappel. Ook voor sap, gedroogd en in taart. Wordt zoeter bij bewaren. Plukrijp vanaf oktober. Te bewaren tot half december.

4 APPEL - REINE DES REINETTE Princess Pippin Onzeker, waarschijnlijk Franse soort. Matige groeier. Vormt een smalle, dicht bebladerde boom met opgerichte bolvormige kruin. Zeer vruchtbaar met goede en tamelijk vroege dracht. Verkiest een standplaats in de volle zon. Bestuivers: o.a. Jacques Lebel, Oogstappel en Granny Smith. Middelmatig grote en ronde appel met oranjegele grondkleur (rood gestreept aan de zonnekant). Vruchtvlees is wit, vast, sappig, met een aangenaam zurig fijn nootachtig aroma. Uitstekende keuken- en eetappel. Wordt veel gebruikt in desserts (Tarte tatin, appelgebak). APPEL - STERAPPEL Reinette Etoilée, Wijnappel Ontstaan rond 1830 in Zuid-Limburg of Luik. Trage groei maar wordt grote boom met opgerichte, weinig vertakte takken. Weinig last van ziekten, kan slecht tegen te hoge grondwaterstand en verkiest een beschutte standplaats. Bestuivers: o.a. Bellefleur, Court pendu, Oogstappel. Middelgrote, mooi ronde, helder purperrode appel Stevig lichtrood vruchtvlees met cirkel van roze stervormige punten rond het klokhuis. Gladde blinkende schil. Vruchtvlees sappig, zoet, friszuur, knapperig en met aangenaam aroma. Uitstekende dessertappel, ook zeer lekker sap. Consumptie eind september. Te bewaren tot eind december. Consumptie vanaf oktober. Te bewaren tot begin januari. PEER - JEFKESPEER Beurré Chaboceau West Brabantse variëteit daterend uit einde 18de eeuw. Uit zaad gewonnen door de tuinman Jef Thiebaut van de abdij der Witheren in Denderwindeke. Sterke groeier, grote gezonde rustieke boom. Vormt kleine kruin, met veel vertakkingen. Opvallend sterke windresistentie. Goede vruchtbaarheid en regelmatige drager. Vrij kleine peer. tolvormig tot rond. Ruwe schil. Geelbrons met grijsbruine vlekjes. Wit, fijn, sappig vruchtvlees met zoete, zeer verfrissende aangename smaak. Uitstekende dessertpeer. PEER - CLAPP S FAVOURITE Favourite de Clapp Gewonnen uit zaad door Thaddeus Clapp te Dorchester (V.S.) in Sterke groei. Brede kruin, zijtakken met een sterke neiging tot hangen. Vroeg in het jaar vruchten. Zeer grote dracht. Plaatselijk gevoelig voor schurft en vooral perenvuur. Bestuivers: o.a. Legipont, Comtesse de Paris, Beurré Hardy, Conference Grote geelgroene tot gele, lange peervormige vruchten. De vrucht is overdekt met roestige tot rode stipjes. Fijn smeltend vruchtvlees, sappig en zoet met aangename smaak, rond het klokhuis wat korrelig. Typische zomerpeer met korte bewaarduur. Plukrijp vanaf augustus. Pluk vanaf begin september. Goede natuurlijke bewaring tot enkele weken na de oogst.

5 KERS - ZWARTE KRAKER Bigarreau Noir Oud ras, reeds bekend in de 18de eeuw Mooie, grote groeikrachtige boom met bolvormige opgaande groeiwijze. Stevig ras, weinig ziektegevoelig. Goed vruchtbaar. De oogst levert zeer dikke knapperige vruchten met een zwarte kleur. In de eerste plaats is dit een heerlijke dessertkers die de lippen donkerrood doet kleuren. Maar ook in de keuken wordt ze gebruikt voor confituur, patisserie en om op te leggen in bokalen. Plukrijp vanaf eind juli. PRUIM - REINE CLAUDE D OULLINS Massot Uit Frankrijk, rond 1860 in de cultuur gebracht nabij Lyon door de boomkweker Massot Père. Op jonge leeftijd groeit boom zeer sterk. Is onder de pruimen zelfs één der sterkste groeiers. Groeit breed uit met veel vertakkingen. Weinig ziektegevoelig. Groeit op vrijwel iedere grond. Het hout is broos waardoor gemakkelijk takbreuk voorkomt. Grote geelgroene vruchten, rond en dik. Vruchtvlees zeer sappig, bij volledige rijpheid zacht en honigzoet, zeer goed aroma. Heel lekker vers als ze goed rijp geplukt worden. Ideale suikerpruim voor inmaak en voor taarten. Plukrijp eerste helft van augustus. OKKERNOOT - BUCCANEER Walnoot Buccaneer is een Nederlands ras afkomstig uit het Limburgse plaatsje Neer. Groeit uit tot grote boom, met een smalle hoge kroon. De boom is goed winterhard. Zeer sterke groeikracht in verhouding tot andere fruitbomen. Weinig ziektegevoelige boom. Klierharen aan de onderzijde van de bladeren geven een etherische olie af die de groei van andere planten afremt en ook insecten weert. Okkernoten werden vroeger dan ook vaak aan het keukenraam geplant, of in de nabijheid van de mestvaalt. Zelfbestuivend Noot zit in gladde groene bolster die bij rijpheid openbarst. Noot is groot, goedgevuld en heeft weinig groeven. Smaak is heel goed met een lichte bitterheid. Noten worden meestal vers gegeten; droog opgeslagen kunnen ze tot 15 maanden bewaard worden. Okkernoten zijn een bron van vitamine B1, magnesium, foliumzuur en bevatten veel antioxidanten. Plukrijp in september, oktober.

6 KWEEPEER - CHAMPION Oorspronkelijk afkomstig uit Azië. Al eeuwenlang in onze streken gekweekt. Was typische boom voor kasteel- en kloostertuinen. Klein blijvende struik of boom met een onregelmatige, wat grillige groeiwijze. Wordt max. 5 tot 6 m hoog. Niet veeleisend, verkiest zonnige standplaats en laat zich heel makkelijk leiden. Krijgt in april-mei grote, witte bloemen die lijken op hondsroos waardoor hij ook perfect past in de siertuin. De grote vruchten, in de vorm van een peer, hebben fluweelachtig vel en hoge sierwaarde. Zijn eerst frisgroen en verkleuren dan goudgeel. Hebben een verrukkelijke geur. Kunnen niet vers worden gegeten. Heerlijk als gelei en als toevoeging bij allerlei gerechten. Plukrijp tussen eind september en eind oktober. MISPEL WESTERFELD Afkomstig uit Noord-Iran. Belangrijke vrucht tijdens het Romeinse Keizerrijk en in de Middeleeuwen nog voor de introductie van andere fruitsoorten. Kleine boom die 4,5 m hoog kan worden. Verkiest warme standplaats en liefst kalkrijke bodem. Bloeit in mei en juni maar 1 week lang met circa 4 cm grote, crèmewitte bloemen. Kleine harde goudbruine vruchten die in oktober rijp, maar nog ongenietbaar, zijn. Aanbevolen om ze na een nachtvorst te plukken en ze twee tot drie weken te bewaren op een koele plaats. Vrucht wordt dan zacht en bruin met een zoete weeïge smaak. Wordt door sommigen beschouwd als echte lekkernij. In mispelvruchten zit veel vitamine C. Ze zijn ook geschikt voor het maken van gelei door hun hoge gehalte aan pectine. Mispels werken sterk laxerend en zouden menstruatiepijn verlichten. ZWARTE MOERBEI Oorspronkelijk afkomstig uit Iran en Armenië, maar alom gekweekt in Zuid- Europa. Traag groeiende boom, kan zeer oud worden, met mooie, donkergroene hartvormige bladeren. Plant nooit nabij huis of terras, wegens afvallende vruchten die moeilijk te verwijderen vlekken maken. Groeit best op beschutte plaats, beschermd tegen koude wind. Snoei meestal niet nodig (zeer zwakke groei de eerste jaren). Vruchten lijken op grote lange framboos of braam. Zijn eerst groen, kleuren dan rood en bij volledige rijpheid zwart. Smaak van rijpe moerbei is uitzonderlijk fijn, zuurzoet en aromatisch. Vruchten zijn zeer zacht zodat ze bij de minste aanraking hun sap verliezen en op vingers en kleren vlekken kunnen achterlaten. Ze worden vers gegeten of verwerkt tot confituur of sap. Plukrijp rond september. AANPLANTING - Bodem De meest geschikte bodem voor fruitbomen is een goed ontwaterde zandleem- of leembodem. Hoogstamfruitbomen houden niet van natte voeten. Peer en pruim kunnen iets nattere gronden verdragen. - Plantafstanden Kleine boompjes worden groot. Om nodeloze heibel, kosten en burenruzies te vermijden raden we aan om een halfstam op minstens 2 meter en hoogstam op minstens 3 meter van de scheidingslijn te planten. Om te voorkomen dat de volwassen fruitbomen met elkaar in concurrentie gaan treden hanteer je best de volgende plantverbanden voor hoogstammen: Kers, notelaar: 12 x 12 m Appel: 10 x 10 m Peer, pruim, kweepeer, mispel, moerbei: 8 x 8 m - Plantperiode Fruitbomen aanplanten kan vanaf begin november tot eind maart.

7 - Het planten zelf I. Op onbeschutte plaatsen voorzie je voor hoogstam best een steunpaal (hoogte 2 m, diameter 6 cm) die je 70 cm diep graaft. II. III. IV. Graaf een plantgat dat dubbel zo breed en diep is als wortelgestel (meestal 60 x 60 cm en 40 cm diep). Leg de uitgegraven aarde zodanig dat het gat nadien in dezelfde volgorde kan opgevuld worden. Knip het wortelgestel bij: verwijder gekwetste delen en wortels die te ver uitsteken. Dompel bijgeknipte wortels onder in aanklevende modderpap (= pralineren ; verhoogt bescherming van de wortels). Plaats de boom in het plantgat en vul op met de uitgegraven grond. Zorg ervoor dat deze goed verkruimeld is. V. Trek, eenmaal het gat gevuld, de boom al schuddend enkele centimeters omhoog. VI. Druk de grond van binnen naar buiten aan. Tip: bedek de grond rond de stam met ongeveer 5 cm compost. - Plantsnoei Doel: in leven houden van de boom (boom in evenwicht brengen met geschonden wortels). Wordt uitgevoerd vlak voor of na het planten. Behoud 3 tot 4 stevige takken ( gesteltakken ) en snoei ze op gelijke lengte (mogen niet steil omhoog staan om afscheuren op latere leeftijd te vermijden). Harttak (= verlenging van de stam) wordt slechts een weinig hoger gesnoeid, zodat hij niet teveel in groei bevoordeeld wordt. Bij peer mag de harttak (60 cm) wel hoger zijn, gezien hun piramidale groeivorm. Kleinere twijgen worden niet allemaal afgeknipt. Door ze ongemoeid te laten zullen ze vroeg vruchten dragen. 1 ste en 2 de jaar kunnen scheuten op stam ontstaan. Deze worden best onmiddellijk na verschijnen, tijdens de zomer, verwijderd zodat er geen wonden ontstaan. KLEINFRUIT Om bessen te telen heb je niet zoveel plaats nodig als voor fruitbomen. Het telen zelf is niet moeilijk en gaat vrij snel. Bovendien bieden de bessen zelf ons krachtvoer op vlak van mineralen en vitaminen. Bessen hebben behoefte aan een ruime zonnige plaats met een goede doorluchting. De grond dient voldoende vochtig te zijn. Bessenstruiken hebben immers een oppervlakkige beworteling, waardoor ze gevoelig zijn voor droogte. Anderzijds mogen ze ook niet met hun voeten in het water staan. De grondsoort zelf speelt daarbij niet zo n grote rol. Bij de aanplant zorgen we dat de grond onkruidvrij is. De bodem wordt best tot zo n 40 cm diep los gemaakt, zodat de beworteling niet te oppervlakkig blijft. Bij de aanplant kan je compost toevoegen, zodat de vochtvoorziening verbeterd wordt. Naast compost verdragen bessenstruiken een extra kaliumgift. Jaarlijks kan er ook een dosis kalk toegevoegd worden, al mag dit eerder beperkt blijven om de zuurtegraad niet te sterk te verhogen. Deze bemesting gebeurt best in het voorjaar. Wanneer de struiken aangeplant zijn, is het aan te raden om de bodem te bedekken. Dit kan via organisch materiaal, dat ervoor zorgt dat de grond minder snel uitdroogt en hem onkruidvrij houdt. Harken tussen de struiken is niet wenselijk gezien de ondiepe beworteling.

8 AANBOD Rode aalbes - Jonkheer Van Tets Middelgrote (1,5-2,5 m) struik met veel glanzende rode trosbessen, met zure maar frisse smaak. Oud vroegrijp ras met een hoge resistentie voor ziekten. Makkelijke groeier. Goed winterhard, lokt bijen en vlinders. Liefst volle zon, maar halfschaduw kan. Witte aalbes - Witte parel Middelgrote struik (1 tot 1,5 m) met geelwitte lichtzure zoete bessen in korte trossen. Goed winterhard, lokt bijen en vlinders, heeft weinig last van schimmelziektes en bladziektes. De witte bessen smaken zoeter dan de rode. Vogels zien de witte bessen moeilijk en laten ze beter met rust dan rode bessen. Stekelbes - Hinnomäki rood Een sterk groeiende struik van 0,6 tot 1,2 meter hoog met een hoge opbrengst van paarsrode bessen met uitstekende smaak. Het is een laat rijpend ras (oogst augustus) met vrijwel geen stekels. Redelijke resistentie tegen valse meeldauw. Zomerframboos - Malling promise (rood) Bloeit in mei met kleine roze bloemen. Rode vruchten zijn plukrijp in juli en augustus. Ze zijn lekker zacht en goed van smaak en aroma. Hoe meer zon, hoe meer vruchten. Zomerframbozen dragen aan 2-jarig hout, in de herfst de jonge takken laten zitten, oude houtige takken wegsnoeien. De jonge takken leveren de oogst voor volgend jaar. Herfstframboos - Fallgold (geel) Bloeit vanaf eind mei tot juli met trosjes witte roosachtige bloempjes die in september tot oktober uitgroeien tot middelgrote goudkleurige zoete framboosjes. Verkiest standplaats in volle zon of halfschaduw. Gele frambozen zijn iets zoeter dan rode. Opbrengst van herfstframbozen is iets kleiner dan zomerframbozen. Iedere winter worden alle scheuten tot aan de grond terug gesnoeid. Braam - Lochness Doornloze braam die in mei bloei met witte bloemen. Vanaf augustus tot eind oktober zijn de grote frisse sappige bramen plukrijp. De plant heeft een grote oogst. Houdt van volle zon tot halfschaduw. Bestand tegen valse meeldauw. Blauwe bosbes - Goldtraube Kan tot 2 meter hoog worden en groeit alleen op zure gronden (zand- en veengronden). Bij klei- en leemgrond moet u turf toevoegen. Geeft veel bessen, is resistent tegen ziekten en benadert het best de wilde bosbes. Bessen zijn vrij rond en donkerblauw bij volledige rijpheid in augustus. Zoet van smaak en rijk aan antioxidanten. Hazelnoot - Webb's Prize Cob Zeer productief ras met grote lange hazelnoten in de herfst. Pluktijd september tot begin oktober; goed van smaak, geschikt als tafelnoot. Kan uitgroeien tot boom van 2 tot 4 meter.

9 HOE BESTELLEN? Bestellen kan vanaf 30 december 2015 tot en met 14 februari Bij voorkeur via het digitale inschrijvingsformulier terug te vinden op Je kan ook telefonisch bestellen op Eén bestelling bedraagt maximum 60 EUR/gezin. Je zal er uiteindelijk maar de helft van moeten betalen. Kort na 14 februari krijg je hiervoor een overschrijvingsformulier thuis gestuurd. Het plantgoed is beperkt. Het plantgoed zal af te halen zijn op zaterdagvoormiddag 5 maart van 10 tot 13 uur op de Stedelijke werkhuizen (Bergemeersenstraat 145 te Aalst). Prijslijst (*) hoogstam halfstam struik 1 Appel - Berglander Appel - Jacques Lebel Appel - Reine des Reinette Appel - Sterappel Peer - Jefkespeer Peer - Clapp's favourite Kers - Zwarte Krakers Pruim - Reine Claude d'oullins Okkernoot - Buccaneer Kweepeer - Champion Mispel - Westerfeld Zwarte moerbei Rode aalbes - Jonkheer Van Tets 3 14 Witte aalbes - Witte parel 3 15 Stekelbes - Hinnomäki rood 3 16 Zomer framboos - Malling promise (r) 2 17 Herfst framboos - Fallgold (g) 2 18 Braam - Lochness 8 19 Blauwe bosbes - Goldtraube 8 20 Hazelnoot - Webb's Prize Cob 8 (*) Door tussenkomst van de Stad Aalst zal je slechts de helft van de vermelde prijs dienen te betalen. v.u.: Christoph D Haese, burgemeester I p.a. Grote Markt 3 I 9300 AALST