Maak Con-tAct in de zorg! Hoe bereiden we de toekomstige zorgprofessional voor op het contact met communicatief kwetsbare cliënten?

Transcriptie

1 Maak Con-tAct in de zorg! Hoe bereiden we de toekomstige zorgprofessional voor op het contact met communicatief kwetsbare cliënten? Sione Twilt & Philine Berns, Hogeschool Rotterdam HGZO congres 2019

2

3 Inhoud Inleiding Anderstaligen Training Con-tAct Afsluiting

4 Doel van de workshop Delen van kennis over en ervaring met het vernieuwende onderwijs ten aanzien van communicatieve vaardigheden, gericht op communicatief kwetsbaren.

5 Communicatief kwetsbare personen Communicatiekwetsbare personen zijn personen die moeite hebben met communiceren in een bepaalde sociale omgeving. Zij ervaren moeilijkheden in het uiten van zichzelf en/of het begrijpen van anderen (Stans, 2018). Workshop: - Anderstaligen - Personen met afasie

6 Inclusieve zorg Doel Zorg toegankelijk én begrijpelijk maken voor iedereen Door Aandacht in het zorgonderwijs voor de manier van communiceren met communicatief kwetsbaren

7 Anderstaligen in interactie met de logopedist Onderwijservaring en Verkennend onderzoek (Sione Twilt) Meertaligheid in Nederland Toegankelijkheid van de zorg Logopedisten in interactie Minor Meer Taligheid Oefening baart kunst

8 Meertaligheid in Nederland (KNAW, 2018) Meer dan 2,5 miljoen mensen die zijn opgegroeid met één of meer andere talen naast het Nederlands. Schatting op basis van het aantal mensen dat niet in Nederland geboren is plus het aantal mensen van wie een ouder in het buitenland geboren is. Mogelijk veel meer meertaligen. Meertaligheid neemt toe, in sneltreinvaart.

9 Toegankelijkheid van de zorg Voor bepaalde groepen in onze samenleving is de gezondheidszorg minder goed toegankelijk en is de kwaliteit van de zorg slechter (Wolffers et al., 2013). Taalbarrière tussen Nederlandse zorgverleners en patiënten met een migratie achtergrond resulteert in communicatieproblemen en kwalitatief minder goede zorg voor deze patiënten (Bot, 2013 & Wolffers et al., 2013). Pleiten voor gezond medisch taalgebruik voor alle doelgroepen in de zorg (Meijman & Bakker, 2018).

10 Hoe communiceren logopedisten? Isaac (2002) beschrijft de uitdagingen van en adviseert logopedisten werkzaam in een talige en cultureel diverse omgeving. Hand (2006) toont aan door discours analyse dat logopedisten weinig informatie geven over de behandeling aan ouders uit minderheidsculturen. Roger et al. (2011) onderzoeken de gevolgen van het testen van meertalige afasiepatiënten met de hulp van een tolk.

11 Interactie-analyse (Twilt & van den Heuij, 2016) Minimale inbreng van de (ouder van de) cliënt Suggestieve, gesloten vragen Herhaling van informatie Aandacht voor linguïstisch perspectief Weinig aandacht voor het culturele perspectief

12 Minor Meer Taligheid biedt verdieping in de logopedisch inhoudelijke aspecten van meertaligheid en gaat tevens in op communicatieve vaardigheden en attitudes die nodig zijn om multilinguale en inclusieve gesprekken te voeren.

13 Interactie-analyse Doelstelling: Inzicht verkrijgen in de betekenis van de talige interactie tussen een zorgprofessional en een meertalige cliënt Werkwijze Resultaat Video-opname Transcript Analyse Verslag Analyse

14 Interactie-analyse Conversatie Analyse (Sacks, in Houtkoop & Koole, 2000) Institutionele gespreksvoering Beurtgedrag Discours Analyse (Gee, in Houtkoop & Koole, 2000) Welke sociale (cultureel-linguistische) realiteit wordt geconstrueerd? Informatievoorziening (Hand, 2006) Vraagstelling Welke vragen worden gesteld door de logopedist?

15 Analyse Transcript [ Taal [ Beurt [ Informatie

16 Toekomstmuziek Onderzoek Kenniscentrum Zorginnovatie, lectoraat Zorg voor Communicatie N = ca. 80 Analyse biedt inzicht in het communicatieproces Resultaten bieden mogelijke handvatten voor zorgprofessionals Resultaten bieden input voor zorgonderwijs Con-tAct

17 Training Con-tAct Communicatietraining voor zorgprofessionals die werken met cliënten met afasie (Oostveen, Berns & Jünger, 2018) Aanleiding Inhoud van de training Pilot Training Con-tAct in het onderwijs

18 Afasie Afasie is een verworven stoornis in de taal, meestal veroorzaakt door een beroerte. Iemand met afasie heeft moeite met: Begrijpen van gesproken taal Praten Lezen Schrijven

19 Communicatie in de zorg Social talk: wat vond u van Ajax-Real Madrid, het weekend, de brexit? Uitleggen van oefeningen, informeren over medicatie, adviseren over leefstijl Informeren naar functioneren: hoe gingen de oefeningen, hebt u het volgehouden, had u pijn, merkt u iets van de nieuwe medicijnen? Toepassen van shared decision making; betrekken van de client bij beslissingen tijdens het zorgproces.

20 Toegankelijkheid voor mensen met lichamelijke beperking

21 Communicatieve toegankelijkheid

22 Mensen met afasie in het zorgproces Uit onderzoek blijkt dat zorgverleners minder tijd besteden aan het geven van informatie over zorggerelateerde onderwerpen aan personen met afasie dan aan mensen zonder afasie (Knigt, Worrall, & Rose, 2006), dat PMA een grotere kans lopen op adverse events (Hemsley, Werninck, & Worrall, 2013), dat sommige zorgverleners afasie zien als een aanleiding om de cliënt minder te betrekken bij het formuleren van doelen en het plannen van de therapie (Leach, Cornwell, Fleming, & Haines, 2010).

23 Training Con-tAct (Oostveen, Berns & Jünger, 2018) De logopedist die in de zorgorganisatie werkt, biedt de training aan aan haar collega s: 15 zorgprofessionals (multidisciplinair) in één groep. Bijeenkomst 1: Tussentijds: Bijeenkomst 2: 3 uur opdracht in de dagelijkse praktijk 2 uur

24 Onderdelen van Training Con-tAct Instructiefilms Oefeningen rollenspel Oefeningen met mensen met afasie die meedoen aan de training In dagelijks handelen een gesprek met een cliënt met afasie voeren

25 Kenmerken van communiceren met mensen met afasie Erkennen Ondersteunen Checken Communicatieve toegankelijkheid

26

27 Oceaan Erkennen

28 Ondersteunen door gebruik van hulpmiddelen Koken Afasiecentrum

29 Gespreksoefening Persoon met afasie Je kan niet spreken Je kan niet schrijven Je hebt moeite met begrijpen Ja/nee kan je aangeven Zorgverlener Achterhaal wat de PMA wil duidelijk maken Breng jouw informatie duidelijk over zodat de PMA het begrijpt Je rechter arm is paretisch

30 Zelf ervaren. Therapeut/verpleegkundige/arts Je patiënt (iemand die twee jaar geleden een beroerte heeft gehad en sinds die tijd een ernstige afasie heeft en een licht verlamde rechterarm en rechterbeen) ervaart nieuwe symptomen. Zoek uit wat er aan de hand is.

31 Zelf ervaren. Therapeut/verpleegkundige/arts De patent wil iets met jou bespreken. Achterhaal wat dit is.

32 Zelf ervaren. PMA Twee jaar geleden heb je een herseninfarct gehad waardoor je een afasie hebt gekregen. Je hebt sinds die tijd een lichte verlamming aan je je rechterarm en rechterbeen. Sinds kort ervaar je nieuwe symptomen: Een doof gevoel in je rechter arm en je rechter been Je bent meerdere keren gevallen zonder je verder te bezeren. Je bent bang dat je een nieuw herseninfarct hebt gehad.

33 Zelf ervaren. PMA Een van de revalidanten op jouw afdeling oefent met een scootmobiel en gaat daar ook mee naar buiten. Dat zou jij ook graag willen. Bespreek dit met de therapeut.

34 Pilot in het onderwijs Onlangs een pilot gestart met groepje tweedejaars logopedie. Verschillen tussen studenten en ervaren zorgprofessionals dus medewerking personen met afasie Opzet van de pilot: individueel gesprek met pma, groepstraining deel 1, Individueel gesprek met pma, groepstraining deel 2, Individueel gesprek met pma.

35 Inzet van derdejaars studenten bij bepaling van succes van de pilot. Toekomst: studenten logopedie geven de training aan studenten verpleegkunde, fysiotherapie, ergotherapie, maatschappelijk werk,..

36 Afsluiting van de workshop Wat neem je mee uit deze workshop? Wat kun je ermee in je eigen onderwijspraktijk?

37 Bronnen Berns, P.E.G., Jünger, N., Boxum, E., Nouwens, F., van der Staaij, M. G., van Wessel, S., van Dun, W., van Lonkhuijzen, J.G., & CBO. (2015). Logopedische richtlijn Diagnostiek en behandeling van afasie bij volwassenen. Woerden: Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie. Bot, H. (2013). Taalbarrières in de zorg. Assen: Van Gorcum. Hemsley, B., Werninck, M., & Worrall, L. (2013). That really shouldn't have happened : People with aphasia and their spouses narrate adverse events in hospital. Aphasiology, 27(6), Hand, L. (2006). Clinicians as Information Givers : What Communication Actions Are Clients Given to Speech-Language Pathology Services? Topics in Language Disorders, vol. 26, 3, Houtkoop, H. & Koole, T. (2000). Taal in actie, hoe mensen communiceren met taal. Bussum: Coutinho Issac, K. (2002). Speech pathology in cultural & linguistic diversity. London: Whurr publishers Ltd KNAW (2018). Talen voor Nederland, Amsterdam: KNAW. Knight, K., Worrall, L., & Rose, T. (2006). The provision of health information to stroke patients within an acute hospital setting: What actually happens and how do patients feel about it? Topics in Stroke Rehabilitation, 13(1), Leach, E., Cornwell, P., Fleming, J., & Haines, T. (2010). Patient centered goal-setting in a subacute rehabilitation setting. Disability and rehabilitation, 32(2), Kenniscentrum Zorginnovatie. Informatie over Training Con-tAct en Cursus Con-tAct. Zie: Roger, P. & Code, C. (2011) Lost in translation? Issues of content validity in interpreter-mediated aphasia assessments. International Journal of Speech-Language Pathology 13 (1): Stans, S. (2018). Communication for Participation: Facilitating dialogue conversations between communication vulnerable people and healthcare professionals (Doctoral dissertation, Maastricht University). Wolffers, I., Kwaak van der, A. & Beelen van, N. (2013). Culturele diversiteit in de gezondheidszorg, Kennis, attitude en vaardigheden. Bussum: Coutinho

38