Samenwerken aan Talent

Transcriptie

1 Samenwerken aan Talent Van Ambitie naar Actie Actieplan jeugd en onderwijs Gemeente Velsen

2 1. Inleiding Op 12 juli 2012 heeft de gemeenteraad van de Gemeente Velsen de Kadernota Jeugd- en Onderwijsbeleid Samenwerken aan Talent vastgesteld. In deze kadernota staan het beleidskader, de beleidsdoelen en de ambities op vijf leefgebieden van de jeugd benoemd: - Participatie - Opgroeien en opvoeden - Opvang en onderwijs/educatie - Gezondheid - Vrije tijd Bij het vaststellen van de kadernota heeft de gemeenteraad besloten dat de kadernota een nadere uitwerking tot een Actieplan vereist en heeft zij het college opdracht gegeven tot het ontwikkelen van dat actieplan. Onderhavig actieplan is tot stand gekomen in afstemming met relevante aanpalende beleidsterreinen en organisaties/instellingen. Ook jongeren hebben input voor het actieplan geleverd. Het Actieplan Jeugd en Onderwijs Samenwerken aan Talent is per beleidsdoel uitgewerkt en gaat als bijlage (Bijlage 2) bij dit inleidende document. Dit inleidende document schetst de omgeving en startsituatie waarin het actieplan wordt uitgevoerd, waarbij ook de belangrijkste voorwaarden, risico s en uitdagingen worden genoemd. Ook wordt relevant aanpalend beleid, dat in andere beleidsnota s is vastgelegd, benoemd. Verder worden de belangrijkste organisaties en instellingen genoemd die van groot belang zijn voor de uitvoering van het actieplan. 2. Actieplan Het actieplan moet vooral gezien worden als een uitvoeringsplan of werkplan. Het is geen plan waarin allemaal nieuw uit te voeren acties en interventies staan. In het actieplan zijn de vastgestelde beleidsdoelen omgezet in concrete acties en interventies. Het actieplan biedt daarbij een overzicht van alle belangrijke activiteiten op het gebied van het jeugdbeleid van de gemeente. De bedoeling van het actieplan is daarbij de samenhang in het beleid en de daaruit voortvloeiende activiteiten aan te brengen. 3. Omgeving en startsituatie De uitvoering van het Actieplan Jeugd en Onderwijs Samenwerken aan Talent wordt uitgevoerd in een spannende tijd met grote uitdagingen op het gebied van jeugdbeleid. Aan de ene kant staat de gemeente voor een omvangrijke bezuinigingstaak, aan de andere kant heeft de gemeente ambities voor de toekomst (Visie op Velsen 2025) en komt er vanuit Rijk en Provincie een aantal nieuwe complexe taken naar de gemeente toe zoals de Transitie Jeugdzorg, de Begeleiding Awbz en de Participatiewet. Daarnaast nog de nieuwe Wet passend onderwijs, die hiermee nauw samenhangt. 2.1 Landelijke ontwikkelingen Van de vier hierboven genoemde op handen zijnde wijzigingen gaat alleen de Transitie van de Jeugdzorg door volgens het oorspronkelijke tijdplan. Door de val van het kabinet Rutte wordt de nieuwe Wet passend onderwijs een jaar later ingevoerd (2014) en zijn de Wet werken naar vermogen en de wijziging Begeleiding Awbz controversieel verklaard. Algemeen wordt verwacht dat een nieuw kabinet de voorgenomen transities/wijzigingen door zal zetten, zij het inhoudelijk mogelijk aangepast en later in de tijd. Zo wordt de Wet werken naar vermogen gewijzigd in de Participatiewet. 2

3 2.2 Regionale ontwikkelingen Op regionaal niveau zijn twee belangrijke ontwikkelingen gaande: - de Transitie van de Jeugdzorg naar een adequate Zorg voor Jeugd o.l.v. een regionaal projectleider voor de IJmondregio (gemeenten Velsen, Beverwijk, Heemskerk en Uitgeest) waarbij actief aansluiting wordt gezocht bij de ontwikkelingen rond Passend Onderwijs (samen met de gemeente Castricum en in afstemming met de regio Zuid Kennemerland) - de doorontwikkeling van het Centrum voor Jeugd en Gezin tot een volwaardig voorportaal voor alle Zorg voor Jeugd in de IJmond regio, waarbij gewerkt gaat worden met zogenaamde generalisten en een wijkgerichte aanpak wordt voorgestaan Deze regionale ontwikkelingen betreffen lokaal in directe zin het domein Opgroeien en opvoeden, maar daarnaast ook de andere vier domeinen (Participatie, Opvang en onderwijs/educatie, Gezondheid en Vrije tijd). Ook met aanpalende terreinen als Veiligheid, Wijkgerichte dienstverlening, Werk, Inkomen en Zorg en Economisch Zaken is er een relatie. Op deze terreinen vindt ook steeds meer regionale samenwerking plaats. 2.3 Lokale ontwikkelingen Het lokale jeugdbeleid is integraal onderdeel van het Wmo Programma van de Gemeente Velsen (Wmo Prestatieveld 2). Op lokaal niveau (deels ook regionaal) 1 hebben we te maken met de volgende belangrijke ontwikkelingen: - Welzijn Nieuwe Stijl - De Kanteling in de Wmo - De Pedagogische Civil Society (geplande pilot in het kader van de Regionale Sociale Agenda) - Maatschappelijke verantwoord/betrokken ondernemen Deze ontwikkelingen kunnen worden gezien als werkmethoden of instrumenten, die worden ingezet om bepaalde doelen te bereiken. Het betreft hier geen kwantitatieve maar kwalitatieve doelen die in de sfeer van gedrag, denkwijze, leefstijl en mentaliteit liggen. Er wordt een cultuuromslag mee beoogd. Dergelijke doelen zijn per definitie lange termijn doelen omdat het bereiken ervan werk van een lange adem is. Daarnaast moet met deze veelal nieuwe methoden/instrumenten nog de nodige ervaring worden opgedaan. Dit gebeurt middels pilots, waarvan sommige pas gestart zijn en andere nog gestart moeten worden, en die derhalve onderdeel van het actieplan zijn. Het behalen van de in het actieplan benoemde gewenste resultaten hangt daarom mede af van het al dan niet succesvol zijn van de ingezette methoden en/of instrumenten. Verder zijn de Gemeente Velsen en haar maatschappelijke partners slechts een kleine schakel in een groter geheel. Het blijft daarom lastig een eventueel behaald succes exclusief toe te wijzen aan een actie/interventie vanuit het actieplan. Dit maakt het meten van resultaten lastig. 4. Voorwaarden, risico s en uitdagingen Om het vastgestelde beleid goed uit te kunnen voeren en de beoogde resultaten te behalen moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Bij onvoldoende financiële middelen en/of bij onvoldoende draagvlak onder betrokken partijen zijn de plannen gedoemd (deels) te mislukken. 1 Er wordt samengewerkt met de andere IJmond gemeenten waar mogelijk en relevant 3

4 Het vastgestelde beleid is bovendien ambitieus en het uitvoeren van ambitieuze plannen in tijden van bezuinigingen en snel veranderend beleid in het sociale domein van de rijksoverheid brengt risico s met zich mee. Tegelijkertijd vormen de hierboven genoemde zaken een enorme uitdaging om er als gemeente samen met het maatschappelijk middenveld en de jongeren zelf er een succes van te maken. 4.1 Voorwaarden De belangrijkste voorwaarden voor succes zijn: - voldoende bestuurlijk draagvlak en commitment - voldoende draagvlak en commitment onder de doelgroep(en) en relevante maatschappelijke partijen - voldoende menskracht en financiële middelen - flexibiliteit in de uitvoering, d.w.z. aanpassen aan veranderende omstandigheden 4.2 Risico s De belangrijkste risico s voor een succesvol lokaal jeugdbeleid zijn: - de grote veranderingen in het beleid van de Rijksoverheid (de transities en de bezuinigingen die met deze transities gepaard gaan) - de onzekerheid over genoemd Rijksbeleid (de val van het kabinet Rutte, het controversieel verklaren van een tweetal transities, een nieuw aangetreden regering) - de bezuinigingen op het Gemeentefonds - de korting op subsidies van de Gemeente Velsen richting instellingen en organisaties Voorbeelden - Door aan de transitie van de jeugdzorg vanaf het eerste jaar al een bezuiniging te koppelen bestaat het risico dat kinderen/jeugdigen, die hulp/zorg nodig hebben, deze (nog) niet op adequate wijze krijgen aangeboden. - Door de korting op de subsidies voor organisaties als de Stichting Welzijn Velsen, Socius maatschappelijke dienstverleners, sport- en culturele organisaties bestaat het risico dat het aantal activiteiten moet worden teruggedraaid en/of dat contributies, entreegelden e.d. moeten worden verhoogd waardoor het aantal deelnemers terug kan lopen. - Door de invoering van passend onderwijs worden meer in plaats van minder thuiszitters verwacht, o.a. door een mogelijk grotere concentratie van gedragsproblemen in een klas/op een school, hetgeen direct raakt aan de werkzaamheden van Leerplicht en het CJG. 4.3 Uitdagingen Het is belangrijk de voorwaarden en risico s te benoemen die invloed kunnen hebben op het al dan niet behalen van de gewenste resultaten. Maar het benoemen er van moet niet leiden tot het bij voorbaat naar beneden bijstellen van de ambities. De volgende uitdagingen, om de ambities te verwezenlijken, zijn te benoemen: - de jeugd betrekken bij de verdere ontwikkeling en uitvoering van het beleid - de jeugd zelf (mede) invulling laten geven aan de uitvoering waar dit mogelijk is of kan worden gemaakt - de bezuinigingen niet alleen zien als een beperking maar ook als een mogelijkheid voor een efficiënter en effectiever beleid (betere samenwerking en afstemming, bevorderen Eigen Kracht, inzetten op preventie, burgers, maatschappelijke organisaties en bedrijven faciliteren hun verantwoordelijkheid te nemen) 4

5 - de Pedagogische Civil Society in Velsen vormgeven middels een wijkgerichte aanpak, samen met relevante partijen - de transities in hun samenhang en in regionaal verband oppakken - bij de transitie van de jeugdzorg tot een daadwerkelijke transformatie tot een adequate Zorg voor Jeugd komen, met het CJG als voorportaal 5. Relevant aanpalend beleid In de kadernota is relevant aanpalend beleid ook benoemd. Het betreft een aantal verschillende terreinen die hieronder worden beschreven. Veiligheid Het lokale jeugdbeleid kent een onderdeel Jeugd en Veiligheid. Hieronder vallen bijvoorbeeld het project Veiligheid in en om School (VIOS) en de aanpak rond overlastgevende en criminele jeugd. De Gemeente Velsen heeft een Werkgroep Overlast waar interne en externe partijen deel van uitmaken. Er zijn hierbij externe samenwerkingsrelaties met o.a. het Welzijnswerk, de Maatschappelijke dienstverlening, de Politie, Halt, Streetcornerwork en het Veiligheidshuis. Binnen het Centrum voor Jeugd en Gezin bestaat nu ook de Zorgstructuur Risicojeugd waarin de Bemoeizorg en het Jeugdinterventieteam zijn geïntegreerd. Wijkgerichte dienstverlening Activiteiten en interventies in het kader van lokaal jeugdbeleid kunnen het best wijkgericht worden ingezet. Als gewerkt gaat worden aan de bevordering van een stimulerend, gezond en veilig opgroeiklimaat voor kinderen/jeugdigen (de pedagogische civil society) is het referentiekader hiervoor de wijk/buurt waar de kinderen/jeugdigen wonen, naar de opvang of het primair onderwijs gaan, buiten spelen of hangen of naar het buurthuis of een andere wijkvoorziening gaan. Kortom, de eerste schil van de pedagogische civil society is de wijk/buurt. Dit sluit aan bij de wijkgerichte dienstverlening van de Gemeente Velsen waar zaken als sociale cohesie en leefbaarheid op de agenda staan. Hierbij wordt bijvoorbeeld samengewerkt met externe partijen als Woningcorporaties, het Welzijnswerk, de Maatschappelijke dienstverlening en de Politie en ook met de bewoners zelf. Het Centrum voor Jeugd en Gezin wordt het voorportaal voor alle Zorg voor Jeugd en krijgt een belangrijke rol op wijkniveau. Werk, Inkomen en Zorg Naast opvang en onderwijs/educatie is ook werk belangrijk voor jongeren. Met of zonder startkwalificatie gaan jongeren op een zeker moment op zoek naar een baan. De voorkeur gaat er uiteraard naar uit dat jongeren hun startkwalificatie halen omdat dat de kansen op een baan vergroot. Daar wordt bij de uitvoering van het beleid ook op ingezet. Ook hebben we te maken met jongeren die geen baan vinden of na gestart te zijn in een baan al weer snel op straat staan (bijvoorbeeld: baan toch niet geschikt, opleiding sluit onvoldoende aan, kortdurend contract, niet kunnen voldoen aan wat wordt verwacht). De re-integratie inspanningen van de gemeente zijn erop gericht dat iedereen die kan werken ook aan de slag moet en niet in een uitkering hoort te zitten. Dus ook jongeren met een beperking en/of een grote afstand tot de arbeidsmarkt moeten worden toegeleid naar werk. Een hele opgaaf in een tijd waarin de arbeidsmarkt krap is. De gemeente Velsen werkt hierin samen met de gemeenten Beverwijk, Heemskerk en Uitgeest en sociale werkvoorziening de Meergroep. Economische zaken Hier gaat het vooral om de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt, waarbij het op de kaart zetten van het technisch onderwijs voor de IJmond regio een 5

6 belangrijk doel is (Strategische Agenda). Hiertoe is het Platform Arbeidsmarkt en Onderwijs opgezet en participeren veel partijen in PetNet. Ook is hierbij een directe relatie met de afdeling Werk, Inkomen en Zorg en met Leerplicht. 6. Jongeren zelf aan de slag In hoofdstuk 3 staan de voorwaarden beschreven voor een succesvol jeugdbeleid. Om voldoende draagvlak en commitment te creëren wil de Gemeente Velsen de jongeren actief betrekken bij de uitvoering van het jeugdbeleid. Zij wil dit doen op basis van de wensen en aanbevelingen van de jongeren zelf (bijeenkomst 2011 in het Witte Theater en bijeenkomst 2012 in De Koe). Voor wordt samen met jongeren een plan ontwikkeld waarbij jongeren zelf aan de slag gaan op de vijf domeinen. De gemeente wordt bij de uitvoering geassisteerd door de Nationale Jeugdraad met advies en ondersteuning. In samenwerking met bijvoorbeeld (brede) scholen, het locatiegebonden en ambulant jongerenwerk, verenigingen voor jeugd- en jongerenwerk (b.v. Scouting) sportorganisaties, aanbieders van jeugdzorg en hulpverlening worden jongeren uitgedaagd voor een wedstrijd. In groepsverband kunnen zij een voorstel voor een project indienen. Het project moet betrekking hebben op minimaal één domein, maar mag meer domeinen omvatten. Een jury, waaraan ook jongeren deelnemen, toetst de ingediende projectvoorstellen per domein aan de hand van vooraf opgestelde criteria. Vervolgens doet de jury uitspraak over het beste project per domein. Dit project wordt vervolgens door de jongeren zelf uitgevoerd. Waar nodig met ondersteuning/begeleiding van de school, organisatie/instelling en/of gemeente. Per project is beschikbaar vanuit de gemeente. Jongeren kunnen/mogen zelf voor aanvullende middelen zorgen middels sponsoring of andere vormen van geldinzameling of aanvragen van subsidie. Bij het aanvragen van een eventuele aanvullende subsidie kunnen zij ondersteund worden door b.v. de gemeente of de Stichting Welzijn Velsen. De uitvoering van de door de jury geselecteerde projectplannen kan dienen als maatschappelijke stage daar waar het leerlingen in het voortgezet onderwijs betreft. 7. Samenwerkingspartners Voor de uitvoering werkt de gemeente samen met jongeren en daarnaast met veel al dan niet door de gemeente gesubsidieerde organisaties en instellingen. In Bijlage 1 een opsomming van de meest belangrijke organisaties/instellingen. Hierbij wordt opgemerkt dat de opsomming wellicht niet compleet is maar dat de belangrijkste organisaties/instellingen wel zijn genoemd. Met organisaties/instellingen, waarmee een subsidierelatie bestaat, worden jaarlijks prestatieafspraken gemaakt. Bij die afspraken worden de actiepunten uit het actieplan meegenomen. Met andere organisaties/instellingen worden ook afspraken gemaakt, die soms worden neergelegd in een convenant of andere overeenkomst. 8. Financiën Per domein is conform de vastgestelde begroting een bedrag beschikbaar voor de uitvoering van het Actieplan. De meeste onderdelen van het actieplan zijn belegd bij door de gemeente gesubsidieerde organisaties/instellingen. Daar waar nodig en mogelijk wordt actief naar zgn. derde geldstromen gezocht. 6

7 Domein 2013** Participatie Opgroeien en Opvoeden Opvang, Onderwijs/ educatie Gezondheid Vrije Tijd Totaal * begroting 2013 vastgesteld door de Raad, 2014 en verder betreffen een doorkijk bij ongewijzigd Beleid **voor begrote gemeentelijke subsidies geldt dat er voor 2013 nog een indexering van 1,25% bovenop komt, voor de verdere jaren is een evt. indexering nog niet bekend 9. Leeswijzer De uitwerking per beleidsdoel van het actieplan laat zich eenvoudig lezen. Per domein staan in de eerste drie kolommen het beleidskader en de beleidsdoelen en ambities uit de kadernota vermeld. Dan volgt een kolom met het thema en/of het instrument dat direct met de ambities te maken heeft. Daarna volgen vier kolommen met de gewenste resultaten per ambitie per jaar, gevolgd door een kolom waarin aanpak en in te zetten instrumenten beschreven staan en een kolom waarin de wijze van meten staat vermeld. Tot slot een kolom met de in te zetten middelen. 7

8 Bijlage 1 Belangrijke organisaties en instellingen die mede uitvoering geven aan het Actieplan - Stichting Welzijn Velsen - Socius Maatschappelijke Dienstverleners - Centrum voor Jeugd en Gezin - JGZ Kennemerland - GGD Kennemerland (afd. AGZ en JGZ) - Organisaties voor Kraamzorg - Peuterspeelzalen en kinderopvang - Primair en voortgezet onderwijs - Verenigingen voor jeugd- en jongerenwerk (b.v. Scouting) - Sportorganisaties (jeugdafdelingen) - (Semi)profsportorganisaties (b.v. Telstar Thuis in de Wijk) - Organisaties voor Kunst en Cultuur (b.v. cultuureducatie) - De Bibliotheek (b.v. project de bibliotheek op school) - Stichting School s Cool - UWV - Werkgevers (via PAO en PetNet) - De Meergroep - Woningcorporaties - MEE Noordwest Holland - OCK Het Spalier - Bureau Jeugdzorg - Lucertis (Jeugd-GGZ) - Context (GGZ) - Het Veiligheidshuis - HALT - Politie - Streetcornerwork - Brijder Verslavingszorg 8