Aan: Connexxion AML, t.a.v. dhr. H. Jut. Geachte heer Jut,

Transcriptie

1 Aan: Connexxion AML, t.a.v. dhr. H. Jut Reizigers Advies Raad voor de Vervoerregio Amsterdam Postbus AP Amsterdam T E rar@vervoerregio.nl W Datum 26 mei 2019 Onderwerp RAR advies op Vervoerplan AML 2020 Uw kenmerk versie 3.3 Ons kenmerk Bijlagen - Geachte heer Jut, De Reizigers Advies Raad heeft van Connexxion het Vervoerplan Amstelland-Meerlanden 2020 versie 3.3 ontvangen voor advies. Hierover heeft overleg plaatsgevonden met Connexxion en de Vervoerregio Amsterdam. Voorliggend RAR-advies is in grote lijnen gebaserd op ons voorlopig pre-advies van 26 maart. De RAR wil Connexxion complimenteren met het tijdig betrekken van de vele stakeholders, en het vooruitblikken over de grens van Ook de transparante wijze van informatie delen stellen wij zeer op prijs. Aangezien het vervoerplan ook vele veranderingen voorstelt in de Haarlemse regionen hebben wij u voorgesteld het ROCOV Noord-Holland ook om advies te vragen op het definitieve vervoerplan. Wij vinden het een goede zaak dat u hen ook in het proces heeft betrokken en inmiddels een advies van het heeft ontvangen. Algemeen De RAR constateert dat met het ingaan van de nieuwe concessie een aantal flinke veranderingen zijn doorgevoerd. Voor een deel zijn die positief, zoals het hoogfrequent rijden op een aantal R-net-assen en het mooie moderne materieel. Na een moeilijke start zijn de meeste aanloopproblemen inmiddels overwonnen en raakt de reiziger ook gewend aan het nieuwe systeem. Dat neemt niet weg dat een flink aantal captives er sinds 2018 fors op achteruit is gegaan: mensen met een beperking die wonen in een gebied ver van een (Rnet)-halte. Daarnaast maakt de RAR zich zorgen over een aantal ontwikkelingen in het concessiegebied, zoals beschreven in het Vervoerplan Wij willen die in dit advies nadrukkelijk aan de orde stellen. In hoofdlijnen zijn dat de volgende 5 kwesties. 1. Elektrische vloot De RAR is uiteraard voorstander van het verduurzamen van het openbaar vervoer en onderschrijft de doelstellingen die gemoeid zijn met elektrisch rijden. Wij zijn content met het feit dat een deel van de vloot geen uitlaat meer heeft en geruislozer is. Dat Connexxion nu met elektrische bussen ervaring opdoet vinden wij van groot belang en verdient een compliment. Dit laat onverlet dat wij ook oog dienen te hebben voor de onvolkomendheden die er nu nog zijn bij de inzet van ZE bussen, zeker waar dit strijdig is met reizigersbelangen. Ons was niet van tevoren bekend dat er diverse forse nadelen zitten aan ZE. De actieradius van slechts 72 km is onverwacht laag en leidt tot problemen in de logistiek. Daardoor worden vele mat-ritten gemaakt;

2 dat betekent extra energieverbruik (wat de besparing teniet doet), veel loze DRK s en chauffeurs-uren en voertuigbewegingen op de toch al drukke wegen. Daarnaast is de totale inzet aanzienlijk minder flexibel en soms gewoon niet uit te voeren. Chauffeurs en passagiers klagen over koude bussen; de elektrische verwarmingscapaciteit is niet toereikend en trekt de accu ook extra leeg (en dan hebben we nog geen strenge winter gehad). In zijn algemeenheid wordt de totale bedrijfsvoering zeer kwetsbaar, juist omdat het vrijwel het hele R- net betreft. Nu al vallen regelmatig bussen stil door lege accu s, en bijvoorbeeld bij brand in een laadstation kan de halve vloot voor lange tijd uitvallen. Deze kwetsbaarheid is niet acceptabel bij wat juist een uiterst robuust product moet zijn. Niet voor niets staat op de bussen de slogan dat R-net staat voor betrouwbaarheid. Dit alles baart ons des te meer zorgen, nu in de doorkijk naar 2021 wordt aangegeven dat lijnen opgeknipt moeten worden (300) of niet verlengd kunnen worden (397, 342) vanwege de accuproblemen. Bij de lijnen 356 en 341 is de verwachting dat opladen op knooppunt Schiphol Noord gebeurt, wat een verplichte overstap betekent voor reizigers. Het is voor de RAR niet acceptabel dat de uitvoering of ontwikkeling van het lijnennet gedicteerd wordt door een actieradiusprobleem. Het kan niet zo zijn dat de lijnlengte beperkt moet worden vanwege de tractievorm. Bovendien is een grotere lijnlengte aantrekkelijk door minder wagenstilstand. Door te knippen, en frequentieverlaging op de uitlopers van lijn 300 (wat feitelijk juist hoofdaders zijn) ontstaat ook een minder aantrekkelijk product voor de reiziger. Als die reiziger daardoor wellicht weer voor de auto kiest, wordt de ZE-winst weer teniet gedaan en het milieudoel juist niet gehaald. Vanuit de RAR adviseren wij met klem om de volgende randvoorwaarden te stellen aan de verdere uitbouw van ZE: Formuleer een duidelijke strategie en flexibele tijdplanning, primair gebaseerd op vervoerkundige analyses en bewezen technologie; materieel is daarin volgend en niet leidend. Wijzigingen in lijnvoering, routelengte, haltering, opknippen etc. dienen ten allen tijde vervoerkundig ingegeven en onderbouwd te zijn; actieradius van accu s mag hiervoor nooit bepalend zijn. Connexxion moet eerst meer ervaring opdoen met ZE (o.a. in een strenge winter), voordat extra ZE wordt aangeschaft. De stand der (accu)techniek moet eerst verder ontwikkeld zijn, zodat een grotere actieradius mogelijk is. Bekend is dat er andere merken zijn met aanzienlijk grotere actieradius en wellicht snellere laadtijden. Daarom moet meer research en praktijkervaring plaatsvinden. Duidelijk moet zijn of de grondverwerving en vergunningen mogelijk zijn voor laadstations op betreffende locaties. Tevens moet de netbeheerder aangeven of er voldoende oplaadcapaciteit geleverd kan worden. ZE heeft vooral voordelen in stedelijk gebied: daar hebben veel mensen profijt van emissie- en geluidreductie. Het vele remmen heeft een voordeel door energieterugwinning. De veel lagere snelheid geeft een lager verbruik dus langere actieradius. ZE moet men dus vooral invoeren in stedelijk gebied, waar de routes ook korter zijn en de voordelen optimaal benut worden. De vervoerskwaliteit van het netwerk moet zwaarder wegen dan een ZE-voordeel. Houd voldoende dieselbussen achter de hand in geval van stroomstoringen, uitval laadstations etc. De RAR vraagt Connexxion met nadruk aan de problematiek op de ZE bussen alle aandacht te geven en bij de bestelling van nieuw ZE materiaal de noodzakelijke eisen te formuleren. Dit alles overziend pleit de RAR nadrukkelijk voor een uitstel van de verdere elektrificering met minimaal enkele jaren. De uitbreiding van 100 naar 258 ZE voertuigen sluit met de huidige stand der techniek niet aan bij de vervoerkundige opgaven en wensen en maakt bovendien de totale operatie uiterst kwetsbaar en een logistieke breinbreker. pagina 2 van 5

3 2. Bumperkleven Bij enkele R-net bundels blijkt dat de dienstregeling van samenvloeiende lijnen exact gelijk loopt, waardoor de bussen en bumper aan bumper door Amstelveen rijden en de reiziger dus een twee keer zo lage frequentie ervaart. Dit geldt zowel in de Noord- als Zuidrichting over een afstand van 5 km tussen de VU en de Sportlaan en is vooral bezwaarlijk in de daluren, waar een kwartierdienst ontstaat i.p.v. de mogelijke 8 x 7 5 minuut. In iets mindere mate geldt dit ook voor het traject Schiphol Noord- Bijlmer Arena. Daar hebben de 300 en 356 maar 2 afwijkende haltes (Langerhuizen en Ouderkerkerlaan), maar de afstand is wel aanzienlijk groter (circa 14 km). Door de verschillende frequenties van de 300 en 356 is dit lastiger af te stemmen, maar vooral in de daluren wel nuttig om dit optimaler te regelen. Connexxion geeft aan dat het probleem opgelost kan worden door de lijnen 347 en 348 uit Uithoorn alleen nog maar naar station Zuid te laten rijden en vraagt daarover expliciet onze visie. De RAR vindt dit geen goed plan omdat de grootste groep reizigers uit Uithoorn nu juist in lijn 347 naar de Marnixstraat zit en dan dus altijd zou moeten overstappen. Ons inziens is deze optie pas aan de orde na opening van de Amsteltram. De RAR stelt wel voor om delen van Rnet lijnen te ontbundelen, zeker waar sprake is van bumperkleven, omdat dit de frequentie dan toch niet negatief beinvloedt, terwijl het bedieningsgebied dan wel vergroot kan worden. We pleiten om die reden nogmaals voor het verleggen van lijn 357 via halte Huis aan de Poel en lijn 341 via halte Siriusdreef. Verder adviseren we om op Amstelveen busstation in de daluren een gegarandeerde overstap van de 7 op de 8 serie te bieden en de 8 serie voorop te laten rijden omdat de 7 serie meestal veel voller zit. 3. Halteafstanden Met de invoering van R-net zijn de halteafstanden fors toegenomen. De RAR heeft daar al eerder aandacht voor gevraagd. Vooral in stedelijk gebied worden hierdoor veel (minder mobiele) reizigers getroffen. Door het gebrek aan vrije busbanen en de tegenvallende frequentie door het bumperkleven blijken de voordelen van R-net tegen te vallen. De RAR pleit er voor geen andere haltes op te heffen en enkele haltes in ere te herstellen. Het tijdverlies door een enkele extra stop is marginaal. Tegen die achtergrond zijn wij zeer content dat halte Grote Beer weer door Rnet gebruikt gaat worden, vanwege de goede ligging in de wijk en historisch veel instappers. Een halte die de RAR graag ook weer zou toevoegen is Valeriusplein, vanwege de te grote halteafstand (1,3 km) tot Haarlemmermeerstation van halte Emmastraat. De komende twee jaar wordt Amstelveen Zuid bediend door de pendelbussen 55 en 551. De RAR zou graag met Connexxion anticiperen op de situatie na 2020, om in dit gebied op een slimme manier de noodzakelijke fijnmazigheid te bieden, zoals destijds met de lijnen 199, 149 en Nachtnet De RAR heeft aan Connexxion gevraagd af of het nachtnet op weekdagen (ma t/m do) wel echt in een behoefte voorziet, gezien het zeer geringe aantal reizigers op de doordeweekse avonden. Door de halfuursdienst zijn hier heel veel DRK s mee gemoeid terwijl er bar weinig reizigers worden vervoerd, gedurende een hele nacht heen en weer rijden. De doelgroep zijn vooral jongeren, die gemakkelijk ook alternatieve reiswijzen kunnen nemen. Dit is niet uit te leggen aan de captives met een mobiliteitsbeperking, wier onderliggend lijnennet overdag is weggesnoeid, vanwege te weinig reizigers. Wij durven de stelling aan dat het benutten van de DRK s in een onderliggend lijnennet overdag meer passagiers bedient en rendabeler is dan inzet in het nachtnet (mede gezien chauffeurskosten). Overigens staat de N30 wat ons betreft niet ter discussie, omdat die wel veel gebruikt wordt en Schiphol 24/7 bereikbaar moet zijn. pagina 3 van 5

4 5. Omleidingen De RAR verbaast zich er over dat er van tevoren 1,5% bezuinigd wordt op de reguliere dienstregeling, terwijl de omrijkosten juist gefinancierd zouden moeten worden uit het projectbudget van de wegbeheerder/uitvoerder. Dat is de gebruikelijke systematiek, maar nu is de reiziger de dupe en dat past ons inziens niet in de visie van de VRA en het PvE, waarbij OV gepromoot moet worden. Bij wegwerkzaamheden zou je juist extra reizigers in het OV moeten lokken. In onze regio staat op dit punt heel wat te gebeuren. De aanstaande werkzaamheden op zowel de A9 als de A10 en de nieuwe brug bij Ouderkerk zullen impact hebben op vooral de drukke en hoogfrequente R- netlijnen 300, 346 en 356. Graag horen wij hoe Connexxion en de Vervoerregio alles in het werk stellen om dit zo goed mogelijk op te vangen. Opmerkingen per lijn. Kortheidshalve reageren wij alleen met akkoord onder voorwaarde of met niet akkoord ; wat niet wordt genoemd is dus akkoord. 340/342 m.b.t. frequentie halveren op zondag: de RAR vindt dit niet passen bij R-net kwaliteit. In delen van Haarlem, Heemstede en Hoofddorp is geen alternatieve buslijn. De RAR gaat alleen akkoord indien kwartierdienst op dat deel traject behouden blijft en indien afstemming gebeurt met beide intervallen 340/342 en afstemming met lijn 130 tot Mijdrecht (130 rijdt nu vlak achter 340, dan 25 minuten niets). 346: niet akkoord met frequentieverlaging, zeker niet lager dan 4/u, dan is het geen Rnet meer. Connexxion toont aan dat er voldoende stoelcapaciteit is, maar dat is het verkeerde criterium; het gaat de reiziger juist om frequentie. Indien toch frequentieverlaging: afstemmen 346 en 356, zodat je in Amstelveen/VU kunt overstappen op de 347/357, nu rijden ze na 22u halfuurdienst vlak na elkaar. 347/357: graag halte Valeriusplein toevoegen (zie inleiding) en interval beide series afstemmen. Indien dit niet mogelijk is, dan de 8-serie voorop laten rijden omdat 7 serie momenteel te vol is. Dan tevens 357 via Huis aan de Poel, omdat het dan toch niets toevoegt aan de frequentie op de Sportlaan. Maak een laadstation in Kudelstaart, waardoor daar ook frequentieverhoging mogelijk wordt en veel matritten kunnen vervallen. 397: de RAR zou graag zien dat lijn 397 doorrijdt naar Lisse(rbroek). Overstappen in het zicht van de haven is ongewenst. N42: de RAR kan zich vinden in het opheffen van deze nachtlijn. De telcijfers zijn erg laag, de DKR s kunnen elders beter benut worden, en bovendien is er een alternatief aanwezig. Schipholnet s.v.p. nogmaals aandacht voor herkenbare/tijdige (om)nummering (al op P30) en uitgebreide communicatie over wijzigingen. 194/195: inkorten tot Schiphol Noord: extra overstappen vinden wij ongewenst. 198: voorwaarde is duidelijke communicatie van de alternatieven. 199: goed dat deze lijn ook Waardhuizen weer gaat bedienen! Gaarne wel een logischer eindpunt dan de rotonde bij Praam. Voorstel Amstelveen Ziekenhuis of Galjoen. 242: de RAR gaat niet akkoord met opheffen Couperuslaan. Lijn 242 is geen R-net en afstand Busstation-Uithoorn centrum is 1,3 km. Dit voorstel is pas aan de orde als werkzaamheden daadwerkelijk beginnen. 245: onderzoek op termijn halteren aan achterzijde van Haarlem NS. ZE: voorstellen (zie ook inleiding): 300: niet akkoord met opknippen traject. Gedwongen overstappen is ongunstig voor reizigers; op het overlappende stuk komt nog hogere frequentie, maar daar is juist al heel veel capaciteit, want daar rijdt ook 341, 342, 397, Arriva 365, 361, 370 en vele Schipholnetlijnen. Juist op de uiteinden is hoge frequentie cruciaal, en dat gaat in het voorstel omlaag. In combinatie met kortere bussen gaat dit tot capaciteitsproblemen leiden. Knippen heeft vervoerkundig allerlei bezwaren en tast de oorsprong en filosofie van deze lijn, de dakpansgewijze opbouw, aan. pagina 4 van 5

5 340 inkorten: dit heeft geen vervoerkundige onderbouwing, maar is gedicteerd door ZE. Niet akkoord want slechter voor de reiziger. Niet akkoord met inkorten buslengtes; wij verwachten hierdoor capaciteitstekort, zeker als de frequentie omlaag zou gaan op de uiteinden van lijn 300. In BijlmerArena gebied zijn vaak evenementen en dan zijn de 21 meterbussen propvol, maar ook op andere trajectdelen in de spits. De RAR hoopt met dit advies een bijdrage te leveren aan de verdere verbetering van de reismogelijkheden in AML/gebied in Hoogachtend, Namens de consumentenorganisaties in de Reizigers Advies Raad de voorzitter, Rudy Schoonveld pagina 5 van 5