Vragen en antwoorden bodemverontreiniging voormalig ASW-terrein

Transcriptie

1 Vragen en antwoorden bodemverontreiniging voormalig ASW-terrein 1. Wat is er aan de hand? Hoe is de bodem verontreinigd geraakt? Waar is de bodem verontreinigd? Waar ligt het bedrijfsterrein ASW? Welke verontreinigende stoffen zitten in de bodem? Gezondheid Tot welke concentratie is PER veilig? Word ik ziek bij meer dan 250 µg/m 3 PER? Wanneer treden er effecten op de gezondheid op door PER? Is PER kankerverwekkend? In mijn tuin is geen onderzoek uitgevoerd. Kan ik mijn tuin ook veilig gebruiken? Onderzoek Welke onderzoeken zijn er gedaan? Hoe zijn de binnenluchtmetingen uitgevoerd? Waar zijn de binnenluchtmetingen uitgevoerd? Wat zijn de resultaten van de binnenluchtmetingen? Resultaten luchtmetingen PER buitenruimte Mijn huis is niet onderzocht. Kunnen bij mij ook hoge concentraties PER in de binnenlucht voorkomen? Kunnen de concentraties in de woningen nog toenemen? Wat zijn de resultaten van het bodemonderzoek (toplaagonderzoek)? Wat zijn de resultaten van het drinkwateronderzoek? Wat gebeurt er met het vervuilde grondwater? Maatregelen Technische en juridische woorden in het besluit Welke maatregelen worden genomen als er teveel PER in huis is? Bij mijn woning is een concentratie PER gemeten die lager is dan 250 µg/m 3. Worden bij mij ook maatregelen genomen? Hoe ziet de bodemsanering van de PER-verontreiniging eruit? Welke gevolgen heeft de bodemverontreiniging voor bewoners van het voormalige bedrijfsterrein? Welke maatregelen kan ik zelf in mijn woning nemen? Waarom is in de jaren 80 niet alle verontreinigde grond weggegraven? Communicatie Wanneer is de buurt geïnformeerd over de verontreiniging? Waarom kregen we de brief van 6 april? Waar kan ik meer informatie terugvinden over ASW en de bodemonderzoeken? Heeft u nog andere vragen?... 10

2 1. Wat is er aan de hand? 1.1 Hoe is de bodem verontreinigd geraakt? De bodemverontreiniging is het gevolg van de bedrijfsactiviteiten die in het verleden hebben plaatsgevonden in de wijk waar u woont. Tot aan de jaren 80 hebben in de wijk verschillende bedrijven gezeten. Het grootste bedrijf was metaalwarenfabriek ASW. 1.2 Waar is de bodem verontreinigd? Waar ligt het bedrijfsterrein ASW? Het oude ASW-terrein is op sommige plekken verontreinigd. Het ASW-terrein ligt in Bottendaal tussen de Jan van Galenstraat, de St. Stephanusstraat, de Schoolstraat en de Dr. Jan Berendsstraat. Zie de kaart en de tabel. Bedrijfsterrein Adressen Soort bedrijf ASW Schoolstraat Dr. Jan Berendstraat Jan van Speykstraat 1-51 Jan van Speykstraat 2-74 St. Stephanusstraat Metaalwarenfabriek (ASW) Op klein deel van het terrein zat eerst een schoenenfabriek, textielwarenfabriek, fietsenfabriek, margarinefabriek. Karel Doormanstraat 1-7 Karel Doormanstraat 2-18 Bedrijfsterrein B Dr. Jan Berendsstraat Drukkerij, houtmeubelfabriek, timmerwerkplaats Opslagterrein St. Stephanusstraat Opslagterrein. Het onderzoeksgebied bestaat uit het bedrijfsterrein van ASW, een aangrenzend kleinere bedrijfsterrein en een opslagterrein.

3 1.3 Welke verontreinigende stoffen zitten in de bodem? Ontvettingsmiddelen PER en TRI ASW werkte met twee typen ontvettingsmiddelen PER (tetrachlooretheen, perchloorethyleen) en TRI (trichlooretheen). In één van de 28 huizen bleek de concentratie PER hoger dan de veilige waarde en was het nodig om de kruipruimte te ventileren. In alle andere huizen bestaat geen risico voor de gezondheid. Metalen ASW was een metaalwarenfabriek, wat verklaart dat er in de tuinen ook verontreinigingen met metalen in de grond zijn gevonden. In alle tuinen blijkt dit zo weinig te zijn dat er geen risico s voor de gezondheid zijn en eten uit eigen moestuin helemaal veilig is. 2. Gezondheid 2.1Tot welke concentratie is PER veilig? Als de concentratie PER in een verblijfruimte zoals een woonkamer minder is dan 250 µg/m 3 loopt u geen risico. Dit is de concentratie in de lucht waaraan een mens gedurende zijn hele leven (dus 70 jaar lang, gedurende 24 uur per dag) mag worden blootgesteld zonder dat daarvan nadelige effecten op de gezondheid te verwachten zijn. Dit geldt ook voor zieken, zwangere vrouwen, ouderen en kinderen. Lees meer hierover in de informatiefolder van de GGD. In één van de 28 huizen bleek de concentratie meer dan 250 µg/m 3 te zijn en moet de kruipruimte* geventileerd worden. In alle andere huizen was een veilige concentratie. 2.2 Word ik ziek bij meer dan 250 µg/m 3 PER? Als in de woning een iets hogere concentratie dan 250 µg/m 3 is gevonden betekent dit niet automatisch dat er gezondheidsklachten optreden. Volgens de GGD is deze waarde een zogenaamde veilige gezondheidskundige toetsingswaarde. Dat wil zeggen dat deze concentratie namelijk is berekend voor een levenslange blootstelling, rekening houdend met gevoelige groepen, zoals zieken, zwangere vrouwen en kinderen. De GGD verwacht daarom geen gezondheidseffecten door de verhoogde concentratie PER in de binnenlucht. Toch vindt de gemeente als in een verblijfsruimte iets meer dan 250 µg/m 3 PER wordt gemeten maatregelen moeten worden genomen in de concentratie te verminderen. 2.3 Wanneer treden er effecten op de gezondheid op door PER? Gezondheidseffecten treden doorgaans pas op bij hoeveelheden die veel hoger zijn dan de concentraties die in deze woningen worden aangetroffen. Werknemers, bijvoorbeeld van chemische wasserijen, kwamen met (veel) hoger hoeveelheden ongeveer 100 tot 500 keer zo hoog in contact. Gezondheidseffecten van PER gevonden bij die werknemers en in studies met vrijwilligers zijn: - irritatie aan de ogen, neus, keel en mond, - effecten op het centrale zenuwstelsel, zoals een afname in concentratie en reactiesnelheid, - lichte effecten op de lever en de nieren. Deze effecten zijn alleen gevonden bij werknemers die jarenlang grote hoeveelheden PER hebben ingeademd. 2.4 Is PER kankerverwekkend? De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO, IARC) heeft PER onlangs beoordeeld als waarschijnlijk kankerverwekkend voor de mens. Uit onderzoek is gebleken dat proefdieren meer kanker krijgen als ze hun hele leven hoge gehaltes PER inademen. Het bewijs dat PER ook bij mensen kanker kan veroorzaken is beperkt. Alleen bij werknemers van chemische wasserijen werd een mogelijke relatie tussen werk en blaaskanker gevonden. 2.5 In mijn tuin is geen onderzoek uitgevoerd. Kan ik mijn tuin ook veilig gebruiken? Wij hebben de oude inrichting van het bedrijfsterrein gebruikt om vast te stellen op welke plekken het toplaagonderzoek uitgevoerd moest worden. Daarna hebben wij ook nog de bewoners van het gebied de

4 gelegenheid gegeven om zich aan te melden voor het feitelijke onderzoek. Hiermee hebben wij een onderzoek uitgevoerd dat representatief is voor het gehele bedrijfsterrein. Bovendien hebben wij voor het bepalen van de risico s gebruik gemaakt van de hoogst gemeten concentraties. Hierbij was geen sprake van een gezondheidsrisico voor volwassenen en kinderen bij het gebruik als tuin en moestuin. Daarom zijn wij van mening dat ook bij de niet onderzochte tuinen er geen gezondheidsrisico is en dat deze dus veilig gebruikt kunnen worden. 3. Onderzoek 3.1 Welke onderzoeken zijn er gedaan? : Grondwateronderzoek In 2002 heeft de gemeente de bodemdossiers van de provincie Gelderland overgenomen. In deze dossiers stond een grondwaterverontreiniging met PER als gevolg van de activiteiten van ASW genoemd. De grond was in de jaren 80 gesaneerd, voordat de woningen zijn gebouwd. Deze hoefde daarom, dachten we, niet meer verder te worden onderzocht. Toch heeft de gemeente Nijmegen uit voorzorg en als gevolg van nieuwe landelijke wetgeving in de periode de verontreiniging van het diepe grondwater (20 meter diep) uitgebreid onderzocht. Daaruit bleek dat er een PER-verontreiniging in het grondwater aanwezig was. Bij een diepe grondwaterverontreiniging treedt geen verspreiding naar woningen op. Het complexe grondwateronderzoek was in 2012 afgerond. Uit dit onderzoek concludeerden we dat er in de grond toch nog PER aanwezig zou kunnen zijn. Daarom hebben we toen besloten om binnenluchtonderzoek uit te voeren Binnenluchtmetingen In mei 2013 zijn de eerste twee binnenluchtmetingen uitgevoerd. Hoewel de concentratie zo laag was dat er geen risico was voor de bewoners vonden we het belangrijk om goed te onderzoeken of er elders ook PER-resten waren. Daarom hebben we in 2014 het binnenluchtonderzoek opgeschaald naar het hele gebied waar ASW actief is geweest. 2014: Drinkwateronderzoek Met drinkwateronderzoek is vastgesteld dat het drinkwater veilig gebruikt kan worden : Bodemonderzoek (toplaagonderzoek) In 2015 hebben we een bodemonderzoek van de bovenste halve meter grond uitgevoerd in de tuinen en de speeltuinen binnen het voormalige bedrijfsterrein. Wij noemen dit een toplaagonderzoek. Wij hebben de bovenste halve meter onderzocht omdat dit de laag grond is waar bewoners mee in contact komen. Bewoners binnen het voormalige bedrijfsterrein konden zich voor dit onderzoek aanmelden Bodemluchtonderzoek In de periode 2014 is met een uitgebreid bodemluchtonderzoek de plaats en omvang van de verontreiniging met PER vastgesteld. PER is hierbij gemeten tot 20 meter diep in de bodemlucht onder het plein Jan Van Speykstraat en Karel Doormanstraat en de trottoirs nu: Saneringsonderzoek en extra binnenluchtonderzoek De afgelopen jaren hebben wij samen met Talis een saneringsonderzoek uitgevoerd om te onderzoeken hoe de verontreiniging het beste kan worden aangepakt. Dit onderzoek is nog niet klaar. In de afgelopen jaren hebben we ook nog een paar keer binnenluchtmetingen uitgevoerd in de woning met de hoogste concentraties.

5 3.2 Hoe zijn de binnenluchtmetingen uitgevoerd? In de woningen hebben we de metingen op twee plekken uitgevoerd: in de kruipruimte en in de woonkamer. In de woningen waar de kelder als leefruimte werd gebruikt hebben we hier de meting uitgevoerd. De concentratie in de kruipruimte stellen we vast om de potentie voor uitdamping naar de woning in de toekomst te kunnen vast stellen. De stoffen komen namelijk als eerste in de kruipruimte terecht voordat deze naar de woonkamer uitdampen. In de woonkamer (op de begane grond) voeren we de meting uit omdat dit de verblijfsruimte is waar de bewoners zich het meest zullen bevinden. Bij de luchtmetingen wordt een analysepakket ingezet dat bestaat uit elf verschillende soorten ontvettingsmiddelen die vaak voorkomen. Ook PER en TRI worden geanalyseerd. Alleen PER is in één woning gemeten boven de concentratie van 250 µg/m3, dit is de concentratie waarbij maatregelen nodig vinden. De concentraties van de andere stoffen in deze woning zijn zo laag dat hiervoor geen maatregelen nodig zijn. In de andere woningen zijn de concentraties zijn zo laag dat hier veilig gewoond kan worden. 3.3 Waar zijn de binnenluchtmetingen uitgevoerd? De metingen zijn in 28 woningen uitgevoerd, verspreid over het gebied waar ASW actief is geweest. We hebben hierbij gekeken naar de plekken waar in de jaren 80 de bodem verontreinigd was en de plekken waar ASW met ontvettingsmiddelen heeft gewerkt.. Ook hebben we een paar woningen buiten het bedrijfsterrein van ASW geselecteerd. In mei 2013 zijn de luchtmetingen in 2 woningen uitgevoerd. Daarna zijn in september / november 2014 bij de andere 26 woningen de aanvullende luchtmetingen uitgevoerd. Bij de woningen met de hoogste concentraties hebben wij de afgelopen periode de concentratie in de binnenlucht met extra metingen goed in de gaten gehouden. 3.4 Wat zijn de resultaten van de binnenluchtmetingen? De volgende concentraties zijn gemeten in de leefruimtes (dus de woonkamer of kelder): in 25 woningen ligt de gemiddelde concentratie in de woonkamer of kelder beneden 50 µg/m 3, de concentratie ligt ver beneden de norm van 250 µg/m 3;. in twee woningen zijn in de woonkamer concentraties gemeten van 100 µg/m 3 en 140 µg/m 3. De concentratie ligt nog steeds ruim beneden de norm van 250 µg/m 3 in één woning is in de woonkamer een concentratie gemeten die hoger is dan 250 µg/m 3 (gemiddeld 282 µg/m 3 ). Wij verwachten bij deze concentratie geen gezondheidseffecten. De situatie is niet gevaarlijk, maar toch ongewenst en daarom gaan we maatregelen nemen. De hoogste concentraties in de woonkamer (boven de 100 µg/m 3 ) zijn gemeten in de woningen waar ook in de kruipruimtes de hoogste concentraties zijn gemeten (boven de 400 µg/m 3 ). Deze woningen staan op de plek waar in de jaren 80 de grond is gesaneerd. 3.5 Resultaten luchtmetingen PER buitenruimte In het voorjaar 2014 hebben we in de straat bodemluchtmetingen uitgevoerd om vast te stellen waar de verontreinigende stoffen zich in de bodem bevinden. Hiervoor heeft een busje met een meetinstallatie twee dagen door de wijk gereden. De hoogste concentraties (hoger dan 50 µg/m 3 ) hebben we gemeten in de bodemlucht voor de woningen aan de Jan van Speykstraat Voor bodemluchtconcentraties bestaat geen toetsingsnorm.

6 In 2015 hebben we met extra bodemluchtonderzoek de plaats en omvang van de verontreiniging met PER vastgesteld met aanvullend bodemluchtonderzoek. PER is hierbij gemeten tot 20 meter diep in de bodemlucht onder het plein Jan Van Speykstraat en Karel Doormanstraat en de aangrenzende trottoirs. 3.6 Mijn huis is niet onderzocht. Kunnen bij mij ook hoge concentraties PER in de binnenlucht voorkomen? We hebben met het bodemluchtonderzoek in de buitenruimte èn met de eerdere onderzoeken vastgesteld onder welke huizen misschien nog een grondverontreiniging aanwezig kan zijn. De hoogste concentraties vinden we in het gebied waar in de jaren 80 ook de hoogste concentraties zijn gemeten. Op basis van de resultaten van het binnenluchtonderzoek in 28 woningen en het bodemluchtonderzoek verwachten we dat in de niet onderzochte woningen de concentraties ook zo laag zijn dat de bewoners hier veilig kunnen wonen. 3.7 Kunnen de concentraties in de woningen nog toenemen? Het is heel onwaarschijnlijk dat de concentratie PER nog zou toenemen. Omdat we bij drie huizen de komende tijd nog blijven meten kunnen we dat bewaken. 3.8 Wat zijn de resultaten van het bodemonderzoek (toplaagonderzoek)? Grondmonsters van de bovenste halve meter (toplaag) zijn onderzocht, omdat dit de laag grond is waar bewoners mee in contact komen. In acht tuinen ligt de concentratie koper en soms nikkel en zink boven de Interventiewaarde uit de Wet bodembescherming. Wij noemen deze grond sterk verontreinigd. Adviesbureau TAUW heeft de hoogst gemeten concentraties gebruikt om de risico s voor mensen te berekenen. Uit de berekening blijkt dat bij het gebruik als tuin en moestuin geen sprake is van een risico voor volwassenen en kinderen. In de andere tuinen en de speeltuinen zijn geen sterke verontreinigingen gemeten. Uit het onderzoek blijkt: dat in de grond in de speeltuin tussen de Karel Doormanstraat en de Dr. Jan Berendsstraat geen verontreinigingen zijn gemeten. dat in de grond van de speeltuin tussen de Karel Doormanstraat en de St. Stephanusstraat een verontreiniging met koper is gemeten. Deze koperverontreiniging leidt niet tot risico s bij kinderen. dat de grond in de andere twaalf tuinen verontreinigd is met zware metalen en soms met polycyclische aromatische koolwaterstoffen ( komen voor bij verbrandingsresten) of olie. Ook deze verontreinigingen leiden niet tot gezondheidsrisico s voor de gebruikers van de tuinen. 3.9 Wat zijn de resultaten van het drinkwateronderzoek? PER kan ook in het drinkwater terechtkomen, PER kan namelijk doordringen in kunststof (PE of PVC) drinkwaterleidingen die in de verontreinigde bodem liggen en zo het drinkwater vervuilen. Daarom hebben we uit de woning met de hoogste concentratie PER het drinkwater onderzocht. Als het drinkwater hier schoon is, zal dit voor de hele wijk zo zijn. In het drinkwater is geen PER gemeten (en ook geen andere ontvettingsmiddelen). U kunt uw drinkwater dus veilig gebruiken en drinken Wat gebeurt er met het vervuilde grondwater? De grondwatervervuiling bevindt zich op een grote diepte (meer dan 20 meter) en leidt daarom niet tot gezondheidsrisico s. De vervuiling wordt aangetrokken door de drinkwaterwinning van de Nieuwe Markt, maar dat duurt nog tientallen jaren voordat deze er is. In de komende jaren wordt de drinkwateronttrekking gesloten door Vitens, dit is dus ver voordat de vervuiling hier aankomt. De komende twee jaar onderzoeken wij op welke wijze wij de grondwaterwaterverontreiniging het beste kunnen monitoren.

7 4. Maatregelen 4.1 Technische en juridische woorden in het besluit Wat betekent de term Interventiewaarde? De normen voor bodemverontreiniging staan in de Wet bodembescherming. Een belangrijke norm hierbij is de voor de beoordeling van de kwaliteit van het grond en grondwater is de Interventiewaarde. Als grond en grondwater verontreinigd is met een concentratie die boven de Interventiewaarde ligt dan noemen we dit sterk verontreinigd. Dit betekent dat er iets aan de hand kan zijn en dat we verder moeten onderzoeken hoeveel grond of grondwater sterk verontreinigd is. Wat betekent de term ernstige bodemverontreiniging? Wanneer grond of grondwater sterk verontreinigd is stellen we eerst vast hoeveel grond of grondwater sterk verontreinigd is. De hoeveelheden grond en grondwater die sterk verontreinigd zijn op het voormalig bedrijfsterrein ASW zijn zo groot dat we volgens de Wet bodembescherming te maken hebben met een geval van ernstige bodemverontreiniging. Hiervoor gelden de regels uit de Wet bodembescherming en moet een bodemsanering worden uitgevoerd. Wanneer deze bodemsanering ook echt uitgevoerd moet worden is afhankelijk van de risico s van deze verontreiniging (zie onder spoedeisende sanering / sanering op natuurlijk moment). Wat betekent TCL? We toetsen de concentraties in de verblijfsruimtes aan een gezondheidskundige toetsingswaarde: de Toelaatbare Concentratie in Lucht (TCL) uitgedrukt in microgram per kubieke meter lucht (dit geven we aan als µg/m 3 ). Op het oude bedrijfsterrein ASW hebben de woonkamer als verblijfsruimte onderzocht. Bij één woning werd ook de kelder gebruikt als verblijfsruimte, daarom hebben we bij deze woning de kelder onderzocht. De TCL voor PER is 250 µg/m 3. Dit is de concentratie in de lucht waaraan een mens gedurende zijn hele leven (dus 70 jaar lang, gedurende 24 uur per dag) mag worden blootgesteld zonder dat daarvan nadelige effecten op de gezondheid te verwachten zijn. Dit geldt ook voor zieken, zwangere vrouwen en ouderen en kinderen. U kunt hier meer over lezen op de informatiefolder van de GGD. Wat betekent de term onaanvaardbaar risico? In de Wet bodembescherming staat dat wanneer met het bodemonderzoek is vastgesteld dat er sprake is van een ernstige bodemverontreiniging de risico s voor mens en milieu moeten worden bepaald. Voor het vaststellen van deze risico s maken wij gebruik van de landelijke methode die in deze wet staat. Hierbij gebruiken we de concentraties uit de onderzoeken om te berekenen of er een risico is. Wanneer dit het geval is dan spreken we over een onaanvaardbaar risico. Dit wil dus zeggen dat de concentraties boven de wettelijke normen hiervoor liggen. Dit wil overigens niet meteen zeggen dat er een gevaar voor de gezondheid is, bij de PER verontreiniging in de woning heeft de GGD aangegeven dat gezondheidseffecten niet worden verwacht omdat de gezondheidskundige toetsingswaarde TCL erg veilig is en is vastgesteld voor langdurige blootstelling (dus 70 jaar lang, 24 uur per dag) Wat betekent de term Spoedeisende sanering? Bij de verontreiniging met PER zijn is er sprake van een risico voor mens en milieu, daarom moeten voor deze verontreiniging maatregelen worden genomen. In het besluit spreken we dan over een spoedeisende sanering, hiermee bedoelen we dat een bodemsanering nodig is en dat hiervoor een tijdstip moet worden vastgesteld. In het besluit van ASW staat dat we over 2 jaar moeten beginnen met de bodemsanering. Sanering op een natuurlijk moment

8 Voor de verontreiniging met zware metalen zijn er geen risico s, daarom hoeven er nu geen maatregelen te worden genomen. In het besluit staat dat de bodemverontreiniging op een natuurlijk moment moet worden gesaneerd. Hiermee bedoelen we dat er wel een bodemsanering moet worden uitgevoerd als er toch voor andere doelen gegraven wordt of wanneer het gebied wordt ingericht. Bodemsanering Tegenwoordig richt een bodemsanering zich vooral op het wegnemen van de risico s. Voor de zware metalen is er geen risico, daarom gaan we daar nu geen maatregelen voor uitvoeren. Voor de verontreiniging met PER zijn verschillende oplossingen onderzocht om vast te stellen welke oplossing het meest kosteneffectief is. Hieruit kwam naar voren dat ventilatie van de kruipruimte aan de woning met de hoogste concentratie de beste oplossing is. Dit is inmiddels geïnstalleerd. Mocht dit onverhoopt toch niet voldoende zijn, dan is het alternatief een systeem waarmee de vieze bodemlucht wordt weggezogen. Hiervoor worden plastic buizen in de grond rondom de woningen geplaatst. De grondwaterkwaliteit gaan we met grondwateronderzoek monitoren. Hiervoor moeten peilbuizen worden geplaatst (plastic buizen onder de grond) Wij gaan de verontreinigde grond dus niet weg graven en ook sloop van de woningen is niet nodig. 4.2 Welke maatregelen worden genomen als er teveel PER in huis is? Bij meer dan 250 µg/m 3 PER in huis nemen we maatregelen voor de gezondheid van de bewoners. Daarom heeft Talis begin 2019 een ventilatievoorziening aan deze woning geïnstalleerd om de concentratie PER te verlagen in de kruipruimte. Hierdoor zal ook de concentratie in de woonkamer afnemen. Wij bewaken dit het komende anderhalf jaar. 4.3 Bij mijn woning is een concentratie PER gemeten die lager is dan 250 µg/m 3. Worden bij mij ook maatregelen genomen? Bij de andere 27 woningen is de concentratie PER zo laag dat er geen maatregelen nodig zij omdat er geen risico s voor de gezondheid zijn. Ook is het niet nodig om de luchtmetingen te herhalen of extra metingen in niet onderzochte woningen uit te voeren.. Alleen bij de twee woningen met een concentratie van 100 en 140 µg/m 3 willen we extra metingen uitvoeren om de concentratie te bewaken. 4.4 Hoe ziet de bodemsanering van de PER-verontreiniging eruit? Volgens de huidige regels over bodemsanering moeten hierbij de risico s worden opgelost, dat noemen wij een functiegerichte en kosteneffectieve bodemsanering. Dit houdt in dat we alleen het deel van de verontreiniging met een risico gaan aanpakken, dus de PER-verontreiniging. De verontreiniging met metalen zorgt niet voor risico en hoeft daarom nu niet te worden aangepakt. De ventilatiemaatregel die nu aan de woning met de hoogste PER-concentraties is aangelegd is daarom een saneringsmaatregel. Omdat we zeker weten dat dit systeem nu en in de toekomst goed werkt gaan we eerst de komende jaren controleren of hiermee de concentratie in de woning voldoende is weggenomen. Mocht dit toch niet voldoende zijn, dan kunnen we altijd nooit met luchtfilters (dit zijn dunne buizen) de verontreinigde bodemlucht uit de bodem wegzuigen. Ook hierbij zijn dus geen graafwerkzaamheden nodig. Voor het grondwater gaan we controleren hoe deze zich nu en in de toekomst gaat verspreiden. Hiervoor gaan we peilbuizen plaatsen (ook dit zijn dunne plastic buizen) waarmee we het grondwater de komende jaren kunnen bemonsteren.

9 4.5 Welke gevolgen heeft de bodemverontreiniging voor bewoners van het voormalige bedrijfsterrein? De verontreiniging met PER heeft alleen gevolgen voor de bewoner van de woning met de hoogste concentraties, hier hebben we namelijk een ventilatiemaatregel geïnstalleerd. Bij twee andere woningen gaan we de binnenluchtmeting herhalen. Voor de andere bewoners heeft deze verontreiniging geen gevolgen. De aangetroffen verontreinigingen met metalen hebben de volgende gevolgen voor de bewoners van het voormalige bedrijfsterrein (ook voor de niet onderzochte tuinen): De bodemkwaliteit is voldoende onderzocht om vast te stellen dat er geen sprake is van gezondheidsrisico s voor de gebruikers. Dit geldt ook voor de tuinen waar we geen onderzoek hebben uitgevoerd.. Het bodemonderzoek naar de verontreiniging met zware metalen krijgt daarom geen vervolg. Bodemsanering hoeft nu niet te worden uitgevoerd en kan plaatsvinden wanneer graafwerkzaamheden voor een ander doel (zoals herinrichting) worden uitgevoerd. Voor het gebruik van de tuinen gelden geen beperkingen. Bewoners mogen gewoon tuinieren en graven in de verontreinigde grond. Maar als u hierbij grond over heeft die niet in de tuin kan worden hergebruikt, moet deze worden afgevoerd naar een reiniger. Een lokale grondaannemer kan dit voor uw regelen. U moet hierbij aangeven dat de grond misschien sterk verontreinigd is. U kunt het rapport van het bodemonderzoek hiervoor gebruiken. Bij grotere graafwerkzaamheden waarvoor u een hovenier of aannemer inhuurt moet onderzocht worden of de grond in uw tuin sterk verontreinigd is. Dan gelden de regels voor bodemsanering uit de Wet bodembescherming en moet u hiervoor een melding conform het Besluit Uniforme Saneringen (BUS) indienen bij gemeente Nijmegen. 4.6 Welke maatregelen kan ik zelf in mijn woning nemen? Ventileren en luchten van de woning is altijd positief voor de kwaliteit in uw woning. Hiermee komt verse lucht in uw huis. In de gebruikte lucht zitten allerlei stoffen zoals ziektekiemen, geurstoffen en andere verontreinigingen. 4.7 Waarom is in de jaren 80 niet alle verontreinigde grond weggegraven? In de jaren 70 zijn er regels opgesteld voor bodemverontreiniging. In januari 1983 is de Interim Wet bodembescherming ingegaan. De sanering op het terrein van ASW is uitgevoerd in de periode eind 1982 tot begin De regelgeving rondom bodemsanering stond toen dus in zijn kinderschoenen. Bij de sanering zijn de hoogste concentraties in de grond weggegraven. De sanering voldeed aan de richtlijnen die toen golden. 5. Communicatie 5.1 Wanneer is de buurt geïnformeerd over de verontreiniging? Wij hebben op de volgende momenten de buurt geïnformeerd over de bodemverontreiniging: 16 december 2014: een brief met de resultaten van het binnenluchtonderzoek en drinkwateronderzoek; 6 januari 2014: een inloopavond in de wijk; 10 juni 2015: een brief over het toplaagonderzoek met de mogelijkheid om zich hiervoor aan te melden; 15 juli 2016: een brief met de resultaten van het bodemonderzoek (toplaagonderzoek); 4 maart 2019: een brief met aankondiging van de start van de wettelijke procedure; 6 april 2019: een brief met het besluit van het college van burgemeester en wethouders over de verontreiniging. 5.2 Waarom kregen we de brief van 6 april? We hebben de afgelopen jaren meerdere onderzoeken uitgevoerd. Nu wilden we ook maatregelen gaan nemen. Maar daarvoor is het verplicht om een wettelijke procedure te volgen volgens de Wet bodembescherming. Hierbij moet eerst een procedure worden gevolgd waarmee we de verontreiniging juridisch vastleggen (dit staat in artikel

10 29 van deze wet). Hierbij moeten we op twee momenten met een advertentie de buurt informeren, het eerste moment is wanneer de procedure start en het tweede moment is wanneer het besluit is vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders. Maar wij vonden het belangrijk dat de bewoners van het oude bedrijfsterrein actief op de hoogte worden gebracht, daarom hebben wij besloten ook nog een informatiebrief te sturen. De brief van 6 april 2019 is de brief waar het besluit bij het zit. 5.3 Waar kan ik meer informatie terugvinden over ASW en de bodemonderzoeken? De informatie over de bedrijfsactiviteiten van ASW en over de bodemonderzoeken op het terrein van ASW kunt u terugvinden op de milieu-atlas op de site van de gemeente Nijmegen. Op de Milieukaart kunt u de rapporten vinden op uw adres. Heeft u hulp nodig? Stuur een mail met uw adres naar bodem@nijmegen.nl. 5.4 Heeft u nog andere vragen? Heeft u nog andere vragen? Deze kunt u mailen naar bodem@nijmegen.nl, een medewerker van gemeente Nijmegen neemt dan op korte termijn contact met u op.