NAAR DE VERZILVERING VAN MAATSCHAPPELIJKE WAARDEN MKBA Multifunctionele daken Roofs Rotterdam

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "NAAR DE VERZILVERING VAN MAATSCHAPPELIJKE WAARDEN MKBA Multifunctionele daken Roofs Rotterdam"

Transcriptie

1 NAAR DE VERZILVERING VAN MAATSCHAPPELIJKE WAARDEN MKBA Multifunctionele daken Roofs Rotterdam Robert de Kort, Arcadis Partnerbijeenkomst Green Deal Groene Daken 14 nov 2018 Roofs LIFE 16 CCA/NL/000096

2 Facts & Values Blauwgroene daken

3 Van waarden naar een businesscase Kwalitatief Kwantitatief Monetair Verzilverd

4 Hoe kunnen we private investeringen in Rotterdam stimuleren die bijdragen aan een veerkrachtige, klimaatbestendige stad?

5 Klimaatadaptatie: de overheid kan het niet alleen Publieke ruimte waarvan Private ruimte 15km 2 plat dak in Rotterdam

6 Samenwerking

7 Maatschappelijke kosten baten analyse multifunctionele daken Welke investeringen zijn nodig voor een duurzaam multifunctioneel dak? Welke baten brengt een multifunctioneel dak? In hoeverre wegen de investeringen op tegen de baten? Uitwerken value case voor vijf casussen Financiële businesscase MKBA Generieke rekentool

8 Type daken

9 De waarde van een multifunctioneel dak Vastgoedwaarde Klimaat Waterretentie Exploitatie opbrengsten Vermeden zorgkosten Luchtkwaliteit Alternatief ruimtegebruik waterberging Sociale cohesie Vermeden arbeidsverlies Energieopbrengsten Cultuurhistorie Bewustzijn klimaatopgave Biodiversiteit Waterkwaliteit Leegstand Implementatiesnelheid project Vestigingsklimaat Hittestress Imago eigenaar

10 Gemonetariseerde waarden Vastgoedwaarde Klimaat Waterretentie Exploitatie opbrengsten Vermeden zorgkosten Luchtkwaliteit Alternatief ruimtegebruik waterberging Sociale cohesie Vermeden arbeidsverlies Energieopbrengsten Cultuurhistorie Bewustzijn klimaatopgave Biodiversiteit Waterkwaliteit Leegstand Implementatiesnelheid project Vestigingsklimaat Hittestress Imago eigenaar

11 Vastgoedwaarde Uitzicht op groen leidt tot stijging woningwaarde in een van range 1,4-20% WOZ Esthetische waardering, geluiddemping, productiviteit en comfort. Arbeidsverlies Minder patiënten per 1000 inwoners bij 1% meer groen binnen 1 km patiënten Zorgkosten 868 per patiënt Voorkomen arbeidsverlies 6, per patiënt Alternatief ruimtegebruik waterberging Waardering (schaduwprijs) waterretentie in stedelijk gebied HHSK: 500,- per m 3

12 Financiële businesscase vs MKBA Investeringskosten Beheer- en onderhoudskosten Energieopbrengsten Exploitatieopbrengsten Dekking: Subsidies waterretentie Subsidies groen dak SDE+ LIFE Investeringskosten Beheer- en onderhoudskosten Energieopbrengsten Exploitatieopbrengsten Vastgoedwaarde (comfort, geluid, etc.) Leegstand (toename gewildheid pand) Imago eigenaar Vestigingsklimaat wijk en stad Vermeden kosten alternatieve waterretentie Waterkwaliteit Klimaat (vermeden uitstoot CO2) Luchtkwaliteit (SOx, Nox, ) Hittestress Vermeden zorgkosten Voorkomen arbeidsverlies Implementatiesnelheid project Biodiversiteit Sociale cohesie Bewustzijn klimaatopgave Cultuurhistorie

13 Dak functies naar rekentool

14 Hoe bereken je dat? Generieke tool

15 Hoe bereken je dat? Generieke tool

16 Financieel vs maatschappelijk Kosten Baten Saldo Kosten Baten Saldo

17 Waarde? Kwalitatief Kwantitatief Monetair Verzilverd Facts & values Roofs

18 Vervolg Maatschappelijke waarde gemonetariseerd Niet automatisch te verzilveren Gebouweigenaren kunnen ze zelf onderzoeken welke vorm van multifunctioneel dak gebruik het meest oplevert Maatschappelijke waarde als bonus bij investering Duidelijke meerwaarde voor organisatie met duurzaamheidsambitie of verplichting Verzilvering vraagt om nieuwe allianties Inzichtelijk maken bij welke stakeholders de baten vallen à start van gesprek à gebruik de tool

19 Doorlezen?

20 Samenwerken voor klimaatbestendige en duurzame steden Robert de Kort Adviseur Klimaatadaptatie Jolijn Posma Econoom Jolijn.Posma@arcadis.com

21 Arcadis. Improving quality of life.

Naar de verzilvering van maatschappelijke waarden Kwalitatief Kwantitatief Monetair Verzilverd

Naar de verzilvering van maatschappelijke waarden Kwalitatief Kwantitatief Monetair Verzilverd Naar de verzilvering van maatschappelijke waarden Kwalitatief Kwantitatief Monetair Verzilverd Hoe kunnen we private investeringen in Rotterdam stimuleren die bijdragen aan een veerkrachtige, klimaatbestendige

Nadere informatie

LIFE URBAN ROOFS URBAN ROOFS

LIFE URBAN ROOFS URBAN ROOFS LIFE URBAN ROOFS LIFE @ URBAN ROOFS MKBA multifunctionele daken Algemeen MKBA multifunctionele daken - Algemeen Gemeente Rotterdam, Stichting Arosa, De Heuvel, De Rotterdamsche Gemeente Rotterdam, Vastgoed

Nadere informatie

Investeren in financiële waarde 19 september 2018

Investeren in financiële waarde 19 september 2018 Investeren in financiële waarde 19 september 2018 Programma Context schets 1. Innovatieve financiering van stedelijk groen Helen Toxopeus (Sustainable Finance Lab en onderzoeker bij Naturvation) 2. Financieel

Nadere informatie

DE VOORDELEN VAN VERGROENEN

DE VOORDELEN VAN VERGROENEN DE VOORDELEN VAN VERGROENEN Groen draagt bij aan klimaatbestendig inrichten Laura Kleerekoper 5 april 2017 1 WAAROM GROEN? BATEN VAN GROEN GROENADVIEZEN 2 WAAROM GROEN? 10-15 C verlaging van de gevoelstemp.

Nadere informatie

HET KLIMAAT PAST OOK IN UW STRAATJE

HET KLIMAAT PAST OOK IN UW STRAATJE 1 HET KLIMAAT PAST OOK IN UW STRAATJE Landelijk dag over Ruimtelijke adaptatie 19 januari 2017 Jeroen Kluck en Laura Kleerekoper Hogeschool van Amsterdam En een heel team Lisette klok Wiebe Bakker Ronald

Nadere informatie

Inhoud. 1. Achtergrond en aanleiding (MER en TICD) 2. Opgave en oplossingen water en groen. 3. Proces en methode. 4. Uitvoering

Inhoud. 1. Achtergrond en aanleiding (MER en TICD) 2. Opgave en oplossingen water en groen. 3. Proces en methode. 4. Uitvoering Inhoud 1. Achtergrond en aanleiding (MER en TICD) 2. Opgave en oplossingen water en groen 3. Proces en methode 4. Uitvoering 5. Afsluiting en conclusie 1. Achtergrond Hart van TICD Ontwikkelingen tbv versterken

Nadere informatie

Meer groen in steden en dorpen! Waarde van Groen en Blauw in Amsterdam. Ton de Nijs

Meer groen in steden en dorpen! Waarde van Groen en Blauw in Amsterdam. Ton de Nijs Meer groen in steden en dorpen! Waarde van Groen en Blauw in Amsterdam Ton de Nijs CityDeal: Waarde van Groen & Blauw in de Stad Gezondheid: luchtkwaliteit, geluid & recreatie Klimaat: wateroverlast &

Nadere informatie

MKBA bij uitvoeringsprojecten rol bij financiering en verevening. CE Delft, Martijn Blom en Arno Schroten Gemeente Rotterdam, 24 mei 2012

MKBA bij uitvoeringsprojecten rol bij financiering en verevening. CE Delft, Martijn Blom en Arno Schroten Gemeente Rotterdam, 24 mei 2012 MKBA bij uitvoeringsprojecten rol bij financiering en verevening CE Delft, Martijn Blom en Arno Schroten Gemeente Rotterdam, 24 mei 2012 CE Delft Onafhankelijk, non-profit research & consultancy Secties:

Nadere informatie

MKBA WATERWOLFTUNNEL COB FLEXIVAL 2018

MKBA WATERWOLFTUNNEL COB FLEXIVAL 2018 MKBA WATERWOLFTUNNEL COB FLEXIVAL 2018 Meedenken: ja, graag 25 januari 2018 Wat gaan we doen? 1. Voorstelrondje 2. Waarom een MKBA? 3. Wat vooraf ging 4. Opzet MKBA 5. Suggesties, aanvullingen, Even voorstellen

Nadere informatie

MKBA N247 Broek in Waterland Quick scan analyse maatschappelijke effecten. Eline Devillers Casper van der Ham

MKBA N247 Broek in Waterland Quick scan analyse maatschappelijke effecten. Eline Devillers Casper van der Ham MKBA N247 Broek in Waterland Quick scan analyse maatschappelijke effecten Eline Devillers Casper van der Ham MKBA methodiek Onderwerpen Effecten MKBA N247 Uitkomsten MKBA N247 Achtergrond MKBA Uniforme

Nadere informatie

Waterkering Westerschelde White elephant of nieuw icoon?

Waterkering Westerschelde White elephant of nieuw icoon? Waterkering Westerschelde White elephant of nieuw icoon? Martin van der Does de Bye Sigrid Schenk Rotterdam, 2 oktober 2014 Page 2 White elephant of nieuw icoon? De route naar een financieel haalbare casus

Nadere informatie

Waarde van groen voor Den Haag

Waarde van groen voor Den Haag Waarde van groen voor Den Haag Presentatie voor Commissie Leefomgeving Kees Verweij Den Haag, 20 april 2017 Buck Consultants International Postbus 1456 6501 BL Nijmegen Telnr : 024 379 0222 Mobiel : 06

Nadere informatie

The Rotterdam Roofscape

The Rotterdam Roofscape 19-9-2018 Warsaw How cities respond to climate change The Rotterdam Roofscape Municipality of Rotterdam Urban Development Department Msc. Marloes Gout 19-9-2018 Changing Climate Sea level rise Heat waves

Nadere informatie

MKBA Windenergie Lage Weide Samenvatting

MKBA Windenergie Lage Weide Samenvatting MKBA Windenergie Lage Weide Delft, april 2013 Opgesteld door: G.E.A. (Geert) Warringa M.J. (Martijn) Blom M.J. (Marnix) Koopman Inleiding Het Utrechtse College en de Gemeenteraad zetten in op de ambitie

Nadere informatie

Kennisagenda NKWK- KBS. Groeidocument versie 0.1

Kennisagenda NKWK- KBS. Groeidocument versie 0.1 Kennisagenda NKWK- KBS Groeidocument versie 0.1 November 2015 Voorwoord Dit is de eerste versie (versie 0.1) van het Groeidocument van de Kennisagenda NKWK- KBS. Dit document is een eerste aanzet voor

Nadere informatie

MKBA gewogen: voor- en nadelen. CE Delft, Martijn Blom Milieutafel, Den Haag12 november 2013

MKBA gewogen: voor- en nadelen. CE Delft, Martijn Blom Milieutafel, Den Haag12 november 2013 MKBA gewogen: voor- en nadelen CE Delft, Martijn Blom Milieutafel, Den Haag12 november 2013 CE Delft Onafhankelijk, non-profit research & consultancy Secties: Verkeer Ketens- en Milieu-analyse Energie

Nadere informatie

Kosten en baten van de ondergrond redeneer, reken en verdien! COP, Rotterdam

Kosten en baten van de ondergrond redeneer, reken en verdien! COP, Rotterdam Kosten en baten van de ondergrond redeneer, reken en verdien! COP, Rotterdam CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige

Nadere informatie

TEEB-stad. Wat is het en hoe draagt het bij aan nieuwe partnerschappen en investeringen? Lian Merkx Programmanager TEEB-stad Platform31

TEEB-stad. Wat is het en hoe draagt het bij aan nieuwe partnerschappen en investeringen? Lian Merkx Programmanager TEEB-stad Platform31 TEEB-stad Wat is het en hoe draagt het bij aan nieuwe partnerschappen en investeringen? Lian Merkx Programmanager TEEB-stad Platform31 27 februari Kick off vervolg TEEB stad achtergrond TEEB: the Economics

Nadere informatie

Decentrale duurzame elektriciteitsproductie

Decentrale duurzame elektriciteitsproductie Decentrale duurzame elektriciteitsproductie Business case en maatschappelijke kosten-batenanalyse Imagine the result Wat komt aan de Aanleiding Afbakening en structurering onderzoek orde? Basisresultaat

Nadere informatie

Best practice duurzaam inkopen. Gemeente Schiedam

Best practice duurzaam inkopen. Gemeente Schiedam Best practice duurzaam inkopen Gemeente Schiedam 1 Pre-project fase 2 Business case 3 Adviseursselectie 4 Marktconsultatie 5 Ontwerpfase 6 Realisatie 7 Exploitatie 1 1 Pre-project fase Het begin, vanuit

Nadere informatie

TCO als kern van de transitie naar zero emissie busvervoer

TCO als kern van de transitie naar zero emissie busvervoer Informatiebijeenkomst Adviseurs Openbaar Vervoer Rotterdam, 13 maart 2011 TCO als kern van de transitie naar zero emissie busvervoer Stefan Hulman, Secretaris Bestuur Pieter Tanja, Technical Program Director

Nadere informatie

Maatschappelijke Kosten- en Baten Analyse: energie uit wind en zon

Maatschappelijke Kosten- en Baten Analyse: energie uit wind en zon Maatschappelijke Kosten- en Baten Analyse: energie uit wind en zon Maatschappelijke Kosten- en Baten Analyse: energie uit wind en zon. Inleiding Het veenkoloniaal gebied in Drenthe is door het Rijk aangewezen

Nadere informatie

Green Deal Groene Daken

Green Deal Groene Daken Green Deal Groene Daken 2014 2019 + Egbert Roozen (Branche-organisatie VHG, bestuur) Meer met groene daken Winst stapelen op het dak Gemeenten Almere, Amsterdam, Eindhoven, Enschede, Rotterdam, Son en

Nadere informatie

Samenvatting: Winst en waarde van energie renovaties in de woningbouw

Samenvatting: Winst en waarde van energie renovaties in de woningbouw Samenvatting: Winst en waarde van energie renovaties in de woningbouw De opgave is groot De Rijksoverheid streeft naar een energieneutrale bebouwde omgeving in 2050. Op weg daar naar toe is de ambitie

Nadere informatie

MKBA Windenergie binnen de 12-mijlszone

MKBA Windenergie binnen de 12-mijlszone MKBA Windenergie binnen de 12-mijlszone Den Haag, 3 november 2014 Niels Hoefsloot Ruben Abma Inhoud presentatie 1. Onderzoeksmethode en uitgangspunten 2. Directe effecten 3. Indirecte/externe effecten

Nadere informatie

MKBA Rotterdamse Klimaatadaptatie Strategie. Rotterdam, januari 2014

MKBA Rotterdamse Klimaatadaptatie Strategie. Rotterdam, januari 2014 MKBA Rotterdamse Klimaatadaptatie Strategie Rotterdam, januari 2014 Overzicht Page 2 1. MKBA denken 2. Casus Kop van Feijenoord 3. Casus Bergpolder Zuid Page 3 1 MKBA- denken Doel van de MKBA Page 4 Beantwoorden

Nadere informatie

Voor een meetbare duurzame leefomgeving Biodiversiteit en natuur als vertrekpunt bij gebiedsinrichting

Voor een meetbare duurzame leefomgeving Biodiversiteit en natuur als vertrekpunt bij gebiedsinrichting Voor een meetbare duurzame leefomgeving Biodiversiteit en natuur als vertrekpunt bij gebiedsinrichting 17 mei 2018: Mini-symposium 'De klimaatbestendige leefomgeving' Voorstellen Prisca van der Wal Directeur

Nadere informatie

Verkenning duurzame daken Eindhoven

Verkenning duurzame daken Eindhoven Verkenning duurzame daken Eindhoven Doelen gemeente Eindhoven - 100 % uitstootvrije en 100% duurzame gemeentelijke organisatie in 2025-2030 55% CO 2 reductie - 2045 Eindhoven energieneutraal Doelen Schreeuw

Nadere informatie

Huiswerk Plangroep #3, dd 4 juni 19

Huiswerk Plangroep #3, dd 4 juni 19 Huiswerk Plangroep #3, dd 4 juni 19 #1 intergenerationeel wonen #2 collectief wonen #3 voorzieningen #4 werken en werkgelegenheid Huiswerk Plangroep #2 1 Intergenerationeel wonen: - Op welke manier worden

Nadere informatie

Kennisportaal ruimtelijke adaptatie en de relevantie voor de MER

Kennisportaal ruimtelijke adaptatie en de relevantie voor de MER Kennisportaal ruimtelijke adaptatie en de relevantie voor de MER Dr. Hasse Goosen Alterra Wageningen UR Stichting Climate Adaptation Services De urgentie is hoog: zelfs wanneer de opwarming beperkt blijft

Nadere informatie

Atlas Natuurlijk Kapitaal

Atlas Natuurlijk Kapitaal Atlas Natuurlijk Kapitaal Informatieportaal en toepassing groene daken Rotterdam Michiel Rutgers, RIVM, Bilthoven Marloes Gout, Rotterdam, Delft, Groen Gout Inleiding, missie en doel 1. EU Biodiversiteitsstrategie:

Nadere informatie

Rotterdamse adaptatiestrategie. John Jacobs Afdeling Water Rotterdam Climate Proof

Rotterdamse adaptatiestrategie. John Jacobs Afdeling Water Rotterdam Climate Proof John Jacobs Afdeling Water Rotterdam Climate Proof Adaptatie is niet nieuw! Effecten klimaatverandering Rotterdam: er is urgentie om te handelen Strategie gericht op functioneren van de stad Bebouwing

Nadere informatie

Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014

Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014 #gebiedsesco Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014 #gebiedsesco Programma Gijs Schuurhuis (De Urbanisator Plaspoelpolder) Welkomstwoord Hans Korbee

Nadere informatie

Gezond in het groen! Marjolein Kloek, Staatsbosbeheer Rutger de Graaf, IVN Rob Meijers, LandschappenNL

Gezond in het groen! Marjolein Kloek, Staatsbosbeheer Rutger de Graaf, IVN Rob Meijers, LandschappenNL Gezond in het groen! Marjolein Kloek, Staatsbosbeheer Rutger de Graaf, IVN Rob Meijers, LandschappenNL De waarde van een groene leefomgeving Vestigingsklimaat en woningwaarde Klimaatadaptatie Hittestress

Nadere informatie

Maatschappelijke kosten en baten analyse Begroeide daken

Maatschappelijke kosten en baten analyse Begroeide daken Maatschappelijke kosten en baten analyse Begroeide daken Van Jeroen Habers Datum 2 december 2014 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Methode 4 2.1 Afbakening 4 3 Kengetallen 5 3.1 Gebiedskarakteristieken 5 3.2

Nadere informatie

ECONOMISCH ONDERZOEK EN ADVIES. Maatschappelijk kosteneffectieve Energietransitie

ECONOMISCH ONDERZOEK EN ADVIES. Maatschappelijk kosteneffectieve Energietransitie Maatschappelijk kosteneffectieve Energietransitie Inhoud 1. Introductie Decisio en Energie 2. Achtergrond: energietransitieopgave 3. Onze gereedschapskist 4. Maatschappelijke kosteneffectiviteit 5. Meer

Nadere informatie

Effecten op lokaal niveau Klimaatengagement Burgemeestersconvenant Begeleiding. Inhoud

Effecten op lokaal niveau Klimaatengagement Burgemeestersconvenant Begeleiding. Inhoud Klimaat actieplan Effecten op lokaal niveau Klimaatengagement Burgemeestersconvenant Begeleiding Inhoud Effecten van klimaatopwarming op lokaal niveau Droogte Hittegolven Wateroverlast Hittegolven Droge

Nadere informatie

Eindrapport Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie

Eindrapport Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie Impactproject Share My City Eindrapport Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie 14 december 2017 Project Opdrachtgever Impactproject Share My City Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie Document Status Eindrapport

Nadere informatie

Maatschappelijke Kosten Baten Analyse Waarheen met het Veen

Maatschappelijke Kosten Baten Analyse Waarheen met het Veen Maatschappelijke Kosten Baten Analyse Waarheen met het Veen Ernst Bos en Theo Vogelzang (LEI) Opgave LEI: Beoordeel peilstrategieën Groene Hart op basis van Maatschappelijke Kosten en Baten Opbouw presentatie:

Nadere informatie

WAAROM STEDELIJKE KLIMAATADAPTATIE?

WAAROM STEDELIJKE KLIMAATADAPTATIE? WAAROM STEDELIJKE KLIMAATADAPTATIE? 13 november 2018 waarom stedelijke klimaatadaptatie wat verandert er aan ons klimaat meer: wateroverlast hitte droogte toenemende verstedelijking, meer verharding en

Nadere informatie

15/11/2012. Groen en gezondheid; ook topsport! PPO Bloembollen, Boomkwekerij en Fruit. Functies/baten van (stedelijk) groen.

15/11/2012. Groen en gezondheid; ook topsport! PPO Bloembollen, Boomkwekerij en Fruit. Functies/baten van (stedelijk) groen. Groen en gezondheid; ook topsport! PPO Bloembollen, Boomkwekerij en Fruit Brabantse Sportontmoeting na Olympisch Londen 14 november 2012; Jelle Hiemstra Wageningen-UR = Universiteit + Instituten + PPO

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma. Water Natuurlijk Rijn en IJssel

Verkiezingsprogramma. Water Natuurlijk Rijn en IJssel Verkiezingsprogramma 2019 2023 Water Natuurlijk Rijn en IJssel Inleiding Voor u ligt het conceptverkiezingsprogramma van Water Natuurlijk Rijn en IJssel In de komende periode gaan we in gesprek met inwoners

Nadere informatie

Hoofddoelen VVE-010:

Hoofddoelen VVE-010: WAT DOET VVE-010? VVE-010 is hét Rotterdamse loket voor appartementseigenaren. Onafhankelijke organisatie, opgericht door gemeente Rotterdam en enkele woningcorporaties. Hoofddoelen VVE-010: 1. Activeren

Nadere informatie

De waarde van ondergronds bouwen: In beeld brengen van kosten, baten en argumenten van gerealiseerde ondergrondse projecten (ex post evaluatie)

De waarde van ondergronds bouwen: In beeld brengen van kosten, baten en argumenten van gerealiseerde ondergrondse projecten (ex post evaluatie) De waarde van ondergronds bouwen: In beeld brengen van kosten, baten en argumenten van gerealiseerde ondergrondse projecten (ex post evaluatie). slide 2 Actualiteit op leefbaarheidsbaten bij opening A2

Nadere informatie

Wat levert sport op? Maak het inzichtelijk met MKBA Sport

Wat levert sport op? Maak het inzichtelijk met MKBA Sport Wat levert sport op? Maak het inzichtelijk met MKBA Sport Geeske van Asperen VSG Kennisdag Aanleiding Programma Korte inleiding in het kosten-baten denken Waarde van sport in de praktijk, hoe pak je dat

Nadere informatie

Agenda Groen voor de Stad

Agenda Groen voor de Stad Agenda Groen voor de Stad Een nieuw Haags groenbeleid Derde stadsgesprek, 19 april 2016 Programma 1. Opening 2. Presentatie: resultaten gesprek met de stad 3. Deelsessies 4. Vervolg 5. Afronding en borrel

Nadere informatie

Contouren van de Value Case EET-café 27 mei 2014 Machiel Karels Lid van het EET

Contouren van de Value Case EET-café 27 mei 2014 Machiel Karels Lid van het EET Contouren van de Value Case EET-café 27 mei 2014 Machiel Karels Lid van het EET Value Case 2 Value Case 3 Value Case 4 Value Case 5 Value Case 6 Value Case 7 Status: VALUE CASE Van ambitie naar realisatie

Nadere informatie

Duurzame daken Groen of Blauw

Duurzame daken Groen of Blauw Droge voeten en schoon water Duurzame daken Groen of Blauw Een visie op de inzet van daken in het waterbeheer Agnes van Zoelen 23-04-15 Intro Intro Daadkracht en Samenwerken De meerwaarde van duurzame

Nadere informatie

Maatschappelijke Kosten- Batenanalyses

Maatschappelijke Kosten- Batenanalyses Maatschappelijke Kosten- Batenanalyses Wat kun en moet je ermee? Imagine the result Agenda Introductie Thermometers, informatie en beslissingen Theoretische achtergrond MKBA Stappen in toepassing MKBA

Nadere informatie

KLIMAATADAPTATIE ZICHTBAAR EN VOELBAAR MAKEN 5 FEBRUARI 2019

KLIMAATADAPTATIE ZICHTBAAR EN VOELBAAR MAKEN 5 FEBRUARI 2019 KLIMAATADAPTATIE ZICHTBAAR EN VOELBAAR MAKEN 5 FEBRUARI 2019 WIE BEN IK HARRY VAN DUIJNHOVEN directeur/bestuurder Kragten ADVISEUR WIE BEN IK COMPLEX? WIE BEN IK KLIMAATDOELSTELLING OBAMA: KLIMAATVERANDERING

Nadere informatie

DUURZAME INITIATIEVEN

DUURZAME INITIATIEVEN DUURZAME INITIATIEVEN Onder duurzame initiatieven verstaat Arcadis technische innovaties die direct of indirect leiden tot energiebesparende oplossingen. Daarnaast initiatieven die de maatschappelijke

Nadere informatie

Samenvatting en conclusie

Samenvatting en conclusie Samenvatting en conclusie In het huidige economisch denken wordt groei als een vanzelfsprekendheid gezien. Het belang van de economie is evident. Om onze welvaart op peil te houden, is economische ontwikkeling

Nadere informatie

Rotterdamse adaptatiestrategie. John Jacobs Programmabureau Duurzaam Rotterdam Climate Proof

Rotterdamse adaptatiestrategie. John Jacobs Programmabureau Duurzaam Rotterdam Climate Proof John Jacobs Programmabureau Duurzaam Rotterdam Climate Proof Adaptatie? Effecten klimaatverandering Rotterdam: er is urgentie om te handelen Strategie gericht op functioneren van de stad Bebouwing Nutsnetwerken

Nadere informatie

Maatschappelijke kosten-batenanalyse N343 Rondweg Weerselo: Samenvatting en conclusies

Maatschappelijke kosten-batenanalyse N343 Rondweg Weerselo: Samenvatting en conclusies Maatschappelijke kosten-batenanalyse N343 Rondweg Weerselo: Samenvatting en conclusies Achtergrond en aanleiding De N343 Oldenzaal Slagharen gaat door de bebouwde kom van Weerselo en leidt hier tot hinder

Nadere informatie

Businesscase Toolbox. voor duurzame brandstoffen. Robert van Hoof (Infram) 28 juni 2017

Businesscase Toolbox. voor duurzame brandstoffen. Robert van Hoof (Infram) 28 juni 2017 Businesscase Toolbox voor duurzame brandstoffen lange afstandsdistributie stadsdistributie waterstoftankstations Robert van Hoof (Infram) 28 juni 217 Actieplan Duurzame Brandstoffen Businesscase Toolbox

Nadere informatie

Analyse varianten bus en tram

Analyse varianten bus en tram Analyse varianten bus en tram Project: Fase: Projectmanager: Ambtelijk opdrachtgever: Bestuurlijk opdrachtgever: Uithoornlijn Planstudie Diana van Loenen/Jan Smit Karin Sweering, teamleider infra Pieter

Nadere informatie

Hoewel ook het laatste IPCC rapport wat minder stellig is over de menselijke invloed op de klimaatverandering zijn wij ervan overtuigd dat we iets

Hoewel ook het laatste IPCC rapport wat minder stellig is over de menselijke invloed op de klimaatverandering zijn wij ervan overtuigd dat we iets december 2011 1 Hoewel ook het laatste IPCC rapport wat minder stellig is over de menselijke invloed op de klimaatverandering zijn wij ervan overtuigd dat we iets aan de opwarming moeten doen. 2 Wij zijn

Nadere informatie

Life Cycle. Management. . als aandachtsgebied binnen Asset Management. Jaap Bakker Senior Adviseur Asset Management Rijkswaterstaat.

Life Cycle. Management. . als aandachtsgebied binnen Asset Management. Jaap Bakker Senior Adviseur Asset Management Rijkswaterstaat. Realisatie Verkenning Planuitwerking Life Cycle Prestaties Life Cycle Risico s Life Cycle Kosten Life Cycle Management. als aandachtsgebied binnen Asset Management Beheer, onderhoud, exploitatie Jaap Bakker

Nadere informatie

Raadsvoorstel van het college inzake Agenda groen voor de stad 2016

Raadsvoorstel van het college inzake Agenda groen voor de stad 2016 Registratienummer DSB 2016.297 RIS294705 Raadsvoorstel van het college inzake Agenda groen voor de stad 2016 De wereld om ons heen is in beweging en ook onze stad verandert. Den Haag is echter nog steeds

Nadere informatie

Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven

Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven Piet Lagas 1 Inhoud 1. Belang van Groen in de stad 2. Verdeling groen in G4 3. Straatbomen in de stad 4. Groene daken 5. I have a dream - baten 6. Perspectieven

Nadere informatie

De bakens verzetten. Verduurzamen van commercieel vastgoed. Machiel Karels - consultant

De bakens verzetten. Verduurzamen van commercieel vastgoed. Machiel Karels - consultant De bakens verzetten Verduurzamen van commercieel vastgoed Machiel Karels - consultant Het glas is half leeg PROFIT 20-6- 20-6- Meer dan 25% van gebouwgebruikers klaagt over de huisvesting Ziekteverzuim

Nadere informatie

Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor doen? Kosten

Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor doen? Kosten Algemene doelstelling Accommodatiebeleid Maatschappelijk Vastgoed In stand houden en ontwikkelen van maatschappelijk vastgoed die de sociale infrastructuur versterkt, gekoppeld aan een optimale spreiding

Nadere informatie

Waardering en verzilvering ecosysteembaten Waterdunen

Waardering en verzilvering ecosysteembaten Waterdunen Waardering en verzilvering ecosysteembaten Waterdunen Martine Smit en Martijn Blom CE Delft, 20 maart 2013 Presentatie Deel 1: Algemeen Economische betekenis van natuur & recreatie Waardering ecosysteembaten

Nadere informatie

FORMAT BUSINESSCASE Inkoop Dagbesteding (licht)

FORMAT BUSINESSCASE Inkoop Dagbesteding (licht) FORMAT BUSINESSCASE Inkoop Dagbesteding (licht) Aanvrager Organisatie Overige initiatiefnemers Naam Contactpersoon Telefoon E-mail 1 Naam business case Klantsegment DAGBESTEDING CATEGORIE LICHT Cliënten

Nadere informatie

Natuurwaardeverkenner Onlinetool voor waardering ecosysteemdiensten (ESD)

Natuurwaardeverkenner Onlinetool voor waardering ecosysteemdiensten (ESD) Natuurwaardeverkenner Onlinetool voor waardering ecosysteemdiensten (ESD) i.s.m. Tanya Cerulus Vlaamse Overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE) Wat zijn ecosysteemdiensten? Ecosysteemdiensten

Nadere informatie

Bereikbaarheid, MKBA en bekostiging

Bereikbaarheid, MKBA en bekostiging Bereikbaarheid, MKBA en bekostiging De MKBA is meer dan alleen maar een instrument om subsidie op te halen Dag van de lightrail, 28 Januari 2015 Barry Ubbels www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525

Nadere informatie

De klimaatbestendige stad: hoe doe je dat?

De klimaatbestendige stad: hoe doe je dat? De klimaatbestendige stad: hoe doe je dat? De klimaatbestendige stad Klimaatadaptatie van stedelijk gebied staat sinds kort prominent op de publieke agenda. Op Prinsjes dag heeft het kabinet de Deltabeslissing

Nadere informatie

Titelpagina met ruimte Kosten en baten klimaatadaptatie binnen de gemeente Amerfsoort

Titelpagina met ruimte Kosten en baten klimaatadaptatie binnen de gemeente Amerfsoort Titelpagina met ruimte Kosten en baten klimaatadaptatie binnen de gemeente Amerfsoort Paul Camps 18 september 2014 Inhoud Amersfoort Natuurlijke alliantie Voorbeelden Vragen 2/12 titel van de presentaties

Nadere informatie

Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Duurzaamheid. Ervaringen van een Rijkswaterstaat medewerker. Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam

Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Duurzaamheid. Ervaringen van een Rijkswaterstaat medewerker. Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam Duurzaamheid Ervaringen van een Rijkswaterstaat medewerker Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam Duurzaamheid maatschapelijke meerwaarde leveren PPP samenhang (met alle maatschappelijke doelen)

Nadere informatie

Voor een meetbare duurzame leefomgeving. Voor het verduurzamen en vergroenen van onze leefomgeving

Voor een meetbare duurzame leefomgeving. Voor het verduurzamen en vergroenen van onze leefomgeving Voor een meetbare duurzame leefomgeving Voor het verduurzamen en vergroenen van onze leefomgeving De mens in balans met de natuur! En een duurzame gebiedsontwikkeling helpt daarbij 2 Visie: Door bij de

Nadere informatie

Ruimtelijke economische agenda en schaalvergroting

Ruimtelijke economische agenda en schaalvergroting Ruimtelijke economische agenda en schaalvergroting de bijdrage van amenities Kennis voor de stad 6 november 2009 Outline Case /vraagstelling Eric van der Kooij Reflectie ruimtelijke economie en metropolitane

Nadere informatie

Onderw erp Beschikbaar stellen daken maatschappelijk vastgoed aan energiecoöperaties voor zonnepanelen

Onderw erp Beschikbaar stellen daken maatschappelijk vastgoed aan energiecoöperaties voor zonnepanelen Collegevoorstel Sector : SOB Opsteller : P.M. Sparenburg Telefoon : (033) 469 50 43 User-id : SPAP Onderw erp Beschikbaar stellen daken maatschappelijk vastgoed aan energiecoöperaties voor zonnepanelen

Nadere informatie

Duurzame Stad Nijmegen klimaatbestendig in 2050

Duurzame Stad Nijmegen klimaatbestendig in 2050 Duurzame Stad Nijmegen klimaatbestendig in 2050 Ton Verhoeven Adviseur Klimaatadaptatie Gemeente Nijmegen 1 Amsterdam Nijmegen Presentatie Nijmegen Klimaatbestendig in 2050 Eerste Waterplan in Nijmegen-Zuid

Nadere informatie

Voor een duurzame leefomgeving. Hittestress congres 25 juni 2018

Voor een duurzame leefomgeving. Hittestress congres 25 juni 2018 Voor een duurzame leefomgeving Hittestress congres 25 juni 2018 Introductie NL Greenlabel Ambassadeurs Nico & Lodewijk Kansen voor groene en duurzame leefomgeving Duurzaamheid meetbaar door 3 paspoorten:

Nadere informatie

Aanpak Duurzaam GWW in de praktijk

Aanpak Duurzaam GWW in de praktijk Aanpak Duurzaam GWW in de praktijk Datum: 31 oktober 2016 Spreker: Meinke Schouten Inhoudsopgave Oorsprong Aanpak Duurzaam GWW Wat is de Aanpak Duurzaam GWW? Aanpak Duurzaam GWW in de praktijk Samenvatting

Nadere informatie

Introductie over de Rotterdamse methode voor duurzame ontwikkeling van gebiedsprogramma s, plannen & projecten Presentatie voor Duurzaam GWW; Léon Dijk MSc, ir. Roland van Rooyen Inhoud van deze presentatie

Nadere informatie

Kick off Vervolg TEEB- stad

Kick off Vervolg TEEB- stad Kick off Vervolg TEEB- stad Concrete stedelijke toepassing en inhoudelijke doorontwikkeling Lian Merkx > PlaBorm31 Heleen Bothof > LUZ architecten Jaap Bovens > BCI 27 februari Kick off vervolg TEEB stad

Nadere informatie

Snel en Slim Aardgasvrij

Snel en Slim Aardgasvrij Aardgasvrije en Circulaire Wijken Snel en Slim Aardgasvrij Paola Huijding Programma Duurzaamheid 2 oktober 2019 Bijeenkomst Data-ecosysteem, Utrecht Energietransitie in Wording - Regio s maken Regionale

Nadere informatie

Green Deal Meervoudig Groene Daken Persbericht Leven op Daken

Green Deal Meervoudig Groene Daken Persbericht Leven op Daken Green Deal Meervoudig Groene Daken Persbericht Leven op Daken Afgelopen woensdag 10 september is in Groningen op de Nationale Groendag, door de staatssecretaris van het ministerie van Economische Zaken,

Nadere informatie

Stappenplan voor zon-pv installaties. Informatiebijeenkomst zonnepanelen

Stappenplan voor zon-pv installaties. Informatiebijeenkomst zonnepanelen Stappenplan voor zon-pv installaties Informatiebijeenkomst zonnepanelen Agenda 1. Voorbereidingsfase 2. Subsidies 3. Realisatiefase 4. De eerste stap naar SDE+ 5. Voorbeeld 6. SDE+ tips 7. Dienstverlening

Nadere informatie

DUURZAAMHEIDSVISIE MEIERIJSTAD Beeldvormende avond. 6 september 2018

DUURZAAMHEIDSVISIE MEIERIJSTAD Beeldvormende avond. 6 september 2018 DUURZAAMHEIDSVISIE MEIERIJSTAD Beeldvormende avond 6 september 2018 PROGRAMMA College vraagt gemeenteraad om mee te denken in deze gezamenlijke uitdaging Presentatie (15 minuten): Toelichting proces Ambities

Nadere informatie

Excursie Meet in Green, Solarpark De Kwekerij 24 mei 2018

Excursie Meet in Green, Solarpark De Kwekerij 24 mei 2018 Excursie Meet in Green, Solarpark De Kwekerij 24 mei 2018 NL Greenlabel Kansen voor een gezonde en duurzame leefomgeving Drie door de overheid erkende Green Deals Duurzaamheid meetbaar door 4 paspoorten:

Nadere informatie

2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 3 6 11 1 12 7 1 2 5 4 3 9 10 8 18 20 21 22 23 24 25 26 28

Nadere informatie

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 1 12 7 3 1 6 2 5 4 3 11 9 10 8 18 20 21 22 23 24 26 28 30

Nadere informatie

Ruimtelijke Adaptatie in de praktijk

Ruimtelijke Adaptatie in de praktijk Ruimtelijke Adaptatie in de praktijk Robert de Graaff (ORG-ID) Tbv breakoutsessie op Deltacongres 6 november 2014 Gebaseerd op presentatie van Frans van de Ven op Festival ruimtelijke adaptatie 9 oktober

Nadere informatie

Klimaatbestendige stad

Klimaatbestendige stad Klimaatbestendige stad Joke van Wensem Samenwerken aan water en klimaat Programmaplan en kennisagenda Algemeen en programmering: Deltaprogramma RA/IenM, STOWA, RWS, CAS, Deltares Projectentournee: Deltaprogramma

Nadere informatie

Maatschappelijke kosten baten analyse (MKBA)

Maatschappelijke kosten baten analyse (MKBA) Maatschappelijke kosten baten analyse (MKBA) Een introductie Inhoud Deel 1 - Theorie Wat is een MKBA? Hoe stel ik een MKBA op? Voor- en nadelen Deel 2 - Praktijk Praktijkvoorbeeld: bedrijventerrein t Heen

Nadere informatie

Duurzaamheid is een piramide op zijn kop!

Duurzaamheid is een piramide op zijn kop! Duurzaamheid is een piramide op zijn kop! 1. Wat is duurzaamheid? 2. Basisschema baatbepaling 3. Alle omgevingsvoorraden tellen mee 4. Voorbeelden 5. En alle duurzaamheidscore methoden dan? 6. Ervaring

Nadere informatie

Beleidsplan Ruimte Vlaanderen. BBL Studienamiddag Brussel, 13 december 2016

Beleidsplan Ruimte Vlaanderen. BBL Studienamiddag Brussel, 13 december 2016 Beleidsplan Ruimte Vlaanderen BBL Studienamiddag Brussel, 13 december 2016 Inhoud Ruimte in een veranderende wereld We nemen veel ruimte in, een hypotheek op de toekomst Resultaat van de structuur en gewestplanning

Nadere informatie

Windmolens aan de kust

Windmolens aan de kust Windmolens aan de kust Landelijke Kustdagen 2013 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ministerie van Economische Zaken Rijkswaterstaat Lisette Groot Kormelink Projectleider Haalbaarheidsstudie Windenergie

Nadere informatie

Businesscase: titel. Businesscase. Titel. Auteur: Versie: Datum: Pagina 1 van 5

Businesscase: titel. Businesscase. Titel. Auteur: Versie: Datum: Pagina 1 van 5 Businesscase Titel Pagina 1 van 5 Versie historie Versie Auteur Datum Omschrijving Akkoord Naam Rol Voor akkoord: Eigenaar businesscase Pagina 2 van 5 Management samenvatting Beschrijf de managementsamenvatting

Nadere informatie

STRUCTUURVISIE GROEN

STRUCTUURVISIE GROEN STRUCTUURVISIE GROEN Beleidsregels behoud, aanleg en compensatie van (openbaar) groen Voorwaarden bij planontwikkeling Gouda, april 2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding 5 1.1 Aanleiding Structuurvisie groen

Nadere informatie

Onderwerp: Verstrekken krediet voor het aanschaffen van zonnepanelen

Onderwerp: Verstrekken krediet voor het aanschaffen van zonnepanelen Raadsvergadering, 10 december 2013 Voorstel aan de Raad Nr.: 20131210 8 RV Agendapunt: 8 Datum: 19 november 2013 Onderwerp: Verstrekken krediet voor het aanschaffen van zonnepanelen Onderdeel raadsprogramma:

Nadere informatie

Module: Ontbrekende schakel in netwerk

Module: Ontbrekende schakel in netwerk Module: Ontbrekende schakel in netwerk Invullen In de onderstaande tabel staat een toelichting op de in te vullen gegevens. Onderdeel Invoervariabelen Investeringen Meerkosten beheer- en onderhoud Reductie

Nadere informatie

Leegstand. Probleem of kans?

Leegstand. Probleem of kans? Leegstand. Probleem of kans? Leegstand. Van probleem naar kans! Problemen Kansen pakken en problemen Kansen aanpakken Bedreiging leefbaarheid, verpaupering, vandalisme Middel om te komen tot stedelijke

Nadere informatie

De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen

De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen 1. Waarom gaan we van het aardgas af? 2 2. Wanneer moet mijn woning aardgasvrij zijn? 2 3. Wat is de rol van de gemeente? 3 4. Hoe kan ik mijn woning

Nadere informatie

Projecten Klimaat en Hittestress. Hittestress in Rotterdam. Stand van zaken Mei Project 1 Hitte stress. Ambitie Rotterdam

Projecten Klimaat en Hittestress. Hittestress in Rotterdam. Stand van zaken Mei Project 1 Hitte stress. Ambitie Rotterdam Hittestress in Rotterdam Projecten Klimaat en Hittestress Stand van zaken Mei 2010 Lissy Nijhuis & Erica Koning, Gemeente Rotterdam Heleen Mees, Universiteit van Utrecht A. Kennis voor Klimaat project

Nadere informatie

Stad van de Zon, Heerhugowaard

Stad van de Zon, Heerhugowaard Voorbeeldprojecten Stad van de Zon, Heerhugowaard Stad van de Zon, Heerhugowaard Jan Tuijp Data Locatie: De Stad van de Zon, Heerhugowaard Contact: Gemeente Heerhugowaard Opdrachtgever: Gemeente Heerhugowaard,

Nadere informatie

Betrokken partijen Zonnepark Cothen

Betrokken partijen Zonnepark Cothen Betrokken partijen Zonnepark Cothen Sunvest is een projectontwikkelaar gespecialiseerd in de ontwikkeling en exploitatie van zonneenergie systemen. Sunvest ontwikkelt, beheert en onderhoudt een groot aantal

Nadere informatie

De klimaatuitdaging ruimtelijk aangepakt

De klimaatuitdaging ruimtelijk aangepakt De klimaatuitdaging ruimtelijk aangepakt Robin De Smedt - robin.desmedt@vlaanderen.be Geert Stichelbaut geert.stichelbaut@vlaanderen.be Griet Verstraeten griet.verstraeten@vlaanderen.be 1. Beleidsplan

Nadere informatie