30 Pensioennieuws. Nieuwsbrief Pensioenfonds Atos. Jaarverslag 2016 is uit! Bestuurssamenstelling INHOUD

Transcriptie

1 30 Pensioennieuws INHOUD 1. Pensioenfonds 2. Nieuws van het Fonds 3. Nieuws van de bestuurstafel 4. Spotlight Nieuwsbrief Pensioenfonds Atos 5. Ontwikkelingen bij het pensioenfonds Atos 6. Algemeen COLOFON Pensioennieuws is de nieuwsbrief van de Stichting Pensioenfonds Atos. De nieuwsbrief is te downloaden van de website Belangstellenden kunnen de nieuwsbrief per krijgen toegestuurd. Stuur een verzoek naar: Kijk voor meer informatie op: Alleen aan het pensioenreglement kunnen rechten worden ontleend. Jaarverslag 2016 is uit! Sinds augustus is het jaarverslag gepubliceerd en beschikbaar op onze website. Voor de liefhebber is ook een gedrukte versie beschikbaar. Het jaarverslag stelt jou in staat om een goed en betrouwbaar beeld te krijgen over hoe het pensioenfonds er voor staat. In het bestuursverslag vind je met name de beleidsverantwoording terug. De jaarrekening bevat met name de 'harde' cijfers. Je kunt het jaarverslag hier downloaden op de website van Pensioenfonds Atos. Als je een hardcopy wil, kun je die bij het pensioenbureau krijgen. Heb je vragen en/of opmerkingen over het jaarverslag, laat ons dit weten via: Meer informatie over het jaarverslag vind je elders in dit pensioennieuws. Bestuurssamenstelling De afgelopen periode heeft een aantal ontwikkelingen plaatsgevonden m.b.t. het bestuur. Arno Elshout (secretaris) werd herbenoemd voor een nieuwe periode, bestuurslid Willo Peters werd na verkiezing door de gewezen deelnemersleden van het Verantwoordingsorgaan (VO) opnieuw voorgedragen door het VO en vervolgens door het bestuur benoemd. Beide bestuurders hebben al veel ervaring bij het pensioenfonds en dragen bij aan de continuïteit in het bestuur. Voorts is in juni kandidaat bestuurder Ruud Duivenvoorden goedgekeurd door DNB. Het bestuur heeft Ruud per 1 juli benoemd als lid van het bestuur er wij heten hem van harte welkom. Burgemeester Rijnderslaan 30 2 e etage 1185 MC AMSTELVEEN De fractie van de gewezen deelnemers van het VO moet de komende weken nog een kandidaat voordragen ter vervanging van Arend van Buuren (voorzitter). De fractie moet deze kandidaat uit de lijst met kandidaten die meededen met de laatste verkiezingen kiezen. Nr.30, augustus 2017

2 NIEUWS VAN HET FONDS Jaarverslag 2016 Het afscheid van vice-voorzitter Pieter van Noort, de moeizame zoektocht naar een vrouwelijke opvolger en de dalende rente maakte 2016 een uitdagend jaar. Niet omdat we geld verliezen, integendeel, we werden weer meer dan 100 miljoen euro rijker en hadden een mooi rendement van 5,9%. Maar de rekenrentemethode die de wetgever voorschrijft zorgt er dan toch voor dat de dekkingsgraad enige tijd daalde en daar wordt door derden vaak toch eerder naar gekeken dan naar het feit dat je steeds meer euro s beschikbaar hebt om de pensioenen mee te betalen. Maar bij het uitbrengen van het jaarverslag in juli 2017 is de dekkingsgraad weer hoger dan eind Het bestuur blijft een lange termijn beleid voeren gericht op kapitaalbehoud en de overtuiging houden dat de rente nooit zo laag kan blijven. Die mening hebben de meeste economen en Klaas Knot kondigde op 29 maart 2017 bij de presentatie van het DNB jaarverslag al aan, dat wat hem betreft de rente snel omhoog moet worden gebracht en waarschuwde eerder al dat hypotheekgevers hier rekening mee dienen te houden. En als dat gebeurt dan is de beleggingsportefeuille van het fonds daar geheel op voorbereid en zal het lange termijn beleid zijn waarde bewijzen. Als voorbeeld mag dienen dat de actuele dekkingsgraad in de eerste helft van 2017 al even snel opliep toen de rente in Duitsland maar een paar tienden opliep. Het fonds staat er vergeleken met veel andere grote fondsen er redelijk goed voor, grote fondsen als het ABP en PGGM worstelen immers met dekkingsgraden van rond de 90-95%. Het herstelplan-rekenmodel voorspelt nu dat we in 2020 weer een dekkingsgraad hebben die hoger is dan de vereiste dekkingsgraad. Of dat sneller gebeurt, hangt name af van de rente en in dat opzicht zijn de eerste signalen van 2017 hoopgevend: de bodemniveaus van 2016 zijn in Europa verlaten en in de VS stijgt de korte rente nu al anderhalf jaar. Er waren gelukkig ook nog lichtpunten: de toename van de levensverwachting waardoor de verplichtingen weer toenemen viel heel erg mee. Dit scheelde uiteindelijk maar 0,2% dekkingsgraad. Maar dat is het rare aan pensioenfondsen: het is goed nieuws vanuit uw portemonnee gezien, maar natuurlijk slecht nieuws vanuit uw gezondheid gezien. Ander goed nieuws was dat er weer kostenbesparingen gerealiseerd zijn; het bestuur heeft de kosten van het vermogensbeheer in de obligatieportefeuille sterk teruggebracht. Het jaarverslag in cijfers Gewezen deelnemers, gewezen deelnemers met voortzetting en pensioengerechtigden Gewezen deelnemers Gewezen deelnemers met voortzetting Pensioengerechtigden Totaal Pensioengerechtigden per soort Ouderdomspensioen Nabestaandenpensioen Arbeidsongeschiktheidspensioen Pensioenuitkeringen (bedragen in 1.000) Ouderdomspensioen Nabestaandenpensioen Arbeidsongeschiktheidspensioen Overige (afkopen) Indexering (in procenten) Indexering 0,0 0,0 75%CPI (afgeleid oktober- oktober) 0,3 0, Beleggingsrendement (in procenten) 5,9 1,75 Dekkingsgraad (einde jaar) 104,3 107,7 Actuele dekkingsgraad (juli 2017) 109,0 Nieuwsgierig? Ga naar onze website ( en download het jaarverslag.

3 NIEUWS VAN DE BESTUURSTAFEL Hieronder staat een kleine greep uit de onderwerpen welke de afgelopen periode op de agenda van de bestuursvergaderingen van het pensioenfonds hebben gestaan. Nieuwe medewerkers Er is versterking gekomen op het pensioenbureau door de aanstelling van Erwin Vosse, waarover elders in dit pensioennieuws meer wordt bericht. Erwin moet op termijn Henk van der Meij gaan vervangen, die volgend jaar aan zijn dik verdiende pensioen mag beginnen. Een andere wijziging is de benoeming van Pim Baljet als voorzitter van de Beleggingsadviescommissie. Pim is een zeer ervaren professionele vermogensbeheerder die voorzitter van de directie van vermogensbeheerder Oyens & van Eeghen was. Jaarverslag 2016 Het bestuur heeft de stukken voor het jaarverslag 2016 in aanwezigheid van de accountant, de actuaris en de certificerende actuaris met het Verantwoordingsorgaan (VO) besproken. Het bestuur heeft vragen en opmerkingen van het VO over het bestuursverslag, het actuarieel rapport en de jaarrekening beantwoord en toegelicht. Het bestuur heeft ingestemd met het jaarverslag over Het jaarverslag is ingediend bij de toezichthouder De Nederlandsche Bank en is op de gebruikelijke wijze gepubliceerd. Elders in dit pensioennieuws meer over het jaarverslag Indexatiebesluit 2017 Vast onderdeel bij het vaststellen van het jaarverslag is het definitief vaststellen van de indexatie. Het pensioenfonds heeft een indexatieambitie van maximaal 75% van de Consumentenprijsindex (CPI) voor alle huishoudens (afgeleid), maar het bestuur besluit in hoeverre de indexatie wordt toegekend. De CPI (afgeleid) is de prijsindex waaruit het effect is verwijderd van veranderingen in de tarieven van belastingen zoals btw en accijns op alcohol en tabak en subsidies. De CPI (afgeleid) over de periode oktober-oktober bedroeg 0,4%. De toeslagambitie van SPA voor 2017 is 75% van de CPI (afgeleid) is 0,3%. De stand van de dekkingsgraad per was 100,9%. In januari 2017 is door het bestuur het voorlopige besluit genomen om, gezien de stand van de dekkingsgraad en de geldende indexatierichtlijn, niet te indexeren. Na vaststelling van het jaarverslag over 2016 is een definitief besluit genomen; het bestuur heeft besloten, gezien de nog steeds valide overwegingen die van toepassing waren bij het voorlopige besluit, om over 2017 definitief geen indexatie over de pensioenen en pensioenaanspraken te verlenen. Verslag Compliance Officer Het bestuur heeft kennisgenomen van de rapportage over 2016 van de Compliance Officer van het pensioenfonds Atos. De rapportage geeft geen aanleiding voor op- en/of aanmerkingen, er zijn bij de Compliance Officer over 2016 geen compliance-issues gemeld. Compliance is het begrip waarmee wordt aangeduid dat de Stichting Pensioenfonds Atos (SPA) werkt in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving en door het bestuur geformuleerde kaders. Door toenemende eisen o.a. vanuit de Pensioenwet en fiscale regelgeving neemt het belang van compliance bij pensioenfondsen sterk toe. Ook de samenleving als geheel kijkt met een scherpe blik richting de pensioensector vanwege de tegenvallende pensioenresultaten. Beheersing van het compliance risico is van groot belang vanwege het reputatieen imagorisico van het pensioenfonds en de kans op boetes en dwangsommen bij niet nakoming van de geldende wet- en regelgeving. ISAE 3402 verklaringen Het bestuur heeft de analyse van het bestuurslid Arno Elshout over de ISAE 3402 rapportages van onze relaties GMO, Blackrock, Kasbank en Syntrus Achmea besproken. In deze rapportages geven de dienstverleners aan op welke wijze zij het risicobeheer in het verslagjaar hebben uitgevoerd. De algemene indruk van de analyse is dat de risico s goed beheerd worden. Het bestuur acht geen nadere actie naar aanleiding van de rapportages en bevindingen nodig. RMF rapportage 2016 Het pensioenfonds beheerst haar risico s op gebied van vermogensbeheer, governance en pensioenuitvoering met behulp van een Risico Management Framework (RMF). Het bestuur heeft de jaarlijkse rapportage van het (RMF) voor 2016, zoals die is uitgevoerd door het pensioenbureau, in de bestuursvergadering besproken. Uit het RMF blijken de processen een nagenoeg gelijke score te zien in vergelijking met de uitkomsten van het RMF over De belangrijkste aanbeveling voor de nabije toekomst is de herziening van het gehele RMF voor 2017.

4 SPOTLIGHT In onze pensioenmailbox ontvangen wij verschillende vragen. Aan onderstaande willen we graag even aandacht besteden. Hoe is het bestuur van pensioenfonds Atos samengesteld? Bestuurssamenstelling. In de Statuten van Pensioenfonds Atos is de bestuurssamenstelling geregeld. Twee zetels zijn toegewezen aan leden die de gewezen deelnemers vertegenwoordigen, twee zetels voor leden namens werkgever Atos en één lid als vertegenwoordiger van de gepensioneerden. De zetels voor de gewezen deelnemers en gepensioneerden worden voorgedragen door het Verantwoordingsorgaan en benoemd door het bestuur. Met de benoeming onlangs van Ruud Duivenvoorden als bestuurslid namens werkgever Atos is het bestuur compleet. Het bestuur bestaat uit op dit moment uit: Arend van Buuren (voorzitter) namens de gewezen deelnemers; Arno Elshout (secretaris) namens de gepensioneerden; Frank Winnubst (vice-voorzitter) namens werkgever Atos; Willo Peters namens de gewezen deelnemers en Ruud Duivenvoorden namens werkgever Atos. Er bestaan wettelijke vereisten voor deskundigheid c.q. geschiktheid voor pensioenfondsbesturen op de volgende beleidsterreinen: Besturen van een organisatie; Relevante wet- en regelgeving; Pensioenregelingen en pensioensoorten; Financieel-technische en actuariële aspecten, waaronder financiering, beleggingen, actuariële principes en herverzekering; Administratieve organisatie en interne controle; Uitbesteden van werkzaamheden; en communicatie. De wet beoogt dat de besturen van een pensioenfonds als een systeem van checks and balances functioneren, met een duidelijke verdeling van de verschillende bestuurlijke taken (zeggenschap, toezicht en verantwoording). De Nederlandsche Bank (DNB) houdt toezicht op de naleving van deze eisen. Pensioenfonds Atos kent een deskundigheid- en geschiktheidsplan waarin SPA beschrijft op welke wijze zij invulling geeft aan de eisen die gesteld worden aan het bestuur Doorwerkvereiste is vervallen Vanaf 2017 is er fiscaal geen belemmering meer voor de deelnemer om de pensioeningangsdatum uit te stellen naar bijvoorbeeld de AOW-ingangsdatum. Dit kan dan ook als de deelnemer niet meer werkt. Doorwerken na het bereiken van de pensioendatum mocht alleen voor zover de werknemer daarna nog werkt. Dit heet het doorwerkvereiste. Omdat pensioenuitvoerders jaarlijks moesten toetsen in hoeverre deelnemers nog door werkten, leidde dit tot hoge administratieve lasten. De overheid heeft daarom het doorwerkvereiste afgeschaft. Dit betekent dat het ouderdomspensioen kan worden uitgesteld, ook al werkt men niet door. Hiermee is vanaf 2017 het uitstellen van ouderdomspensioen nog maar gebonden aan één voorwaarde, namelijk dat het ouderdomspensioen uiterlijk moet ingaan op de dag waarop de werknemer de leeftijd bereikt die vijf jaar hoger is dan de AOW-leeftijd. Het bestuur van heeft besloten om ook bij ons pensioenfonds het doorwerkvereiste te laten vervallen.

5 Ontwikkelingen bij het Pensioenfonds Atos Nieuwe medewerker Pensioenbureau Ik ben Erwin Vosse en ik werk sinds 1 augustus bij het pensioenbureau van Stichting Pensioenfonds Atos. Inmiddels werk ik zo n 25 jaar in de financiële wereld, ik heb o.a. gewerkt bij State Street, Pensioenfonds Mercurius, Euronext en de AFM, waar ik een gedegen kennis heb opgedaan van de pensioenwereld, de financiële toezichtwetgeving en de beheersing van compliance risico s. Ik kijk uit naar mijn tijd bij pensioenfonds Atos, en mocht u iets willen weten over u pensioen, aarzel dan niet om contact op te nemen Dekkingsgraad De actuele dekkingsgraad per einde juli 2017 is 109,0%. De beleidsdekkingsgraad per einde juli 2017 is 104,7%. De beleidsdekkingsgraad is een 12-maands gemiddelde van de dekkingsgraad. In de grafiek wordt de stand per 31 december van ieder jaar weergegeven. Voor het lopende jaar wordt de dekkingsgraad per einde van de maand aangegeven. Het pensioenfonds heeft een herstelplan ingediend bij DNB omdat het eigen vermogen minder is dan het minimaal vereist eigen vermogen en minder dan het vereist eigen vermogen dat DNB op basis van haar risicomodellen vereist. DNB vereist momenteel ongeveer 13% eigen vermogen. Die 13% varieert overigens en is afhankelijk van de beleggingen die het fonds heeft. Koopt het fonds bijvoorbeeld meer aandelen omdat ze na een koersval heel goedkoop zijn geworden, dan stijgt het vereiste eigen vermogen. Bron: Syntrus Achmea ALM-studie De strategische beleggingsmix is de meest bepalende factor voor het rendements- en risicoprofiel van elke belegger, zo ook voor pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen. Eén van de belangrijkste ondersteunende instrumenten om een beleggingsmix vast te stellen, is een ALM-studie. Met dit instrument kan uitgebreid integraal inzicht worden verkregen in welke strategische beleggingskeuzes het best bij het risicoprofiel passen, een profiel dat hoofdzakelijk bepaald wordt door de verplichtingen van de institutionele belegger in kwestie. Voor een pensioenfonds wordt in een ALM-studie bovendien duidelijk welke invloed de overige beleidskeuzes (zoals premies, toeslagverlening en de pensioenregeling) hebben op de toekomstige solvabiliteit en de toeslagcapaciteit van het fonds. Pensioenfonds Atos laat momenteel een ALM-studie uitvoeren en de doelstelling van deze ALM-studie is het onderbouwen van een strategische bandbreedte van het Vereist Eigen Vermogen en een indicatieve invulling van het beleid op hoofdlijnen (rente-afdekking en aandelenexposure). De beleidsvarianten in de ALM-studie worden beoordeeld op de hoogte van het pensioenresultaat (reële ambitie) en de kans op korten (nominale zekerheid).

6 ALGEMEEN Voorzichtige start voor variabel pensioen Nog maar weinig mensen maken gebruik van de mogelijkheid om te kiezen voor een variabel pensioen. Dat mag nu bijna een jaar, maar zowel de aanbieders van pensioenen als hun klanten zijn nog terughoudend. Variabel pensioen, dat stijgt en daalt met de markt en de rente, moet een uitkomst bieden voor de snelgroeiende groep mensen met een premie- en of kapitaalovereenkomst. Zij moeten op hun pensioendatum een pensioenuitkering aankopen. Tot vorig jaar was dat altijd een vast bedrag voor de rest van hun leven. 'Door de lage rente kan die pensioenuitkering veel lager uitvallen dan verwacht, dat kan tientallen procenten schelen', zegt pensioenadviseur Cindy Centen van Focus Orange. VVD-kamerlid Lodders en staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken hebben daarom vorig jaar met de wet verbeterde premieregeling het variabel pensioen mogelijk gemaakt. Daarbij wordt de uitkering niet in een keer, maar jaarlijks aangekocht. De rest van het opgebouwde pensioenkapitaal wordt gewoon nog voor hen belegd. Gepensioneerden kunnen dan toch nog profiteren van een rentestijging of beleggingswinsten en een hogere uitkering krijgen. Maar zij lopen ook het risico dat hun pensioen daalt als het tegenvalt. Tot nog toe hebben meerdere commerciële partijen bekendgemaakt een variabel pensioen uit te kunnen voeren. En bij hen wordt doorgaans door klanten nog gekozen voor een vaste uitkering in plaats van een variabele. Volgens Centen maakt onbekend, onbemind. 'Mede omdat pensioenuitvoerders niet of in beperkte mate variabele pensioenen aanbieden, doen ook adviseurs er nog weinig mee', stelt zij na een inventarisatie van de markt. 'Daardoor zijn de meeste mensen die met pensioen gaan, zich er niet van bewust en vragen zij dus ook niet om een variabele uitkering.' Anderzijds houden mensen niet van risico s en is een variabel pensioen toch risicovol. De verwachting is dat de belangstelling voor de variabele uitkering in de toekomst zal afnemen, met name als de rente stijgt en het voordeel van het variabel pensioen afneemt. Bij SPA koos tot nu toe minder dan 1% voor een beleggingsportefeuille die aansluit bij een mogelijke keuze voor een variabel pensioen. Uitvoerder krijgen zes maanden voor inventarisatie kleine pensioenen Pensioenuitvoerders die gebruik willen maken van het recht op automatische waardeoverdracht voor bestaande kleine pensioenen krijgen straks zes maanden de tijd om die in kaart te brengen. Daarna moeten ze in overleg met onder meer het Pensioenregister een planning maken voor de overdracht. Dat valt op te maken uit het concept voor de Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) bij de Wet waardeoverdracht klein pensioen die sinds eind vorige week openstaat voor consultatie. Deze wet regelt dat er vanaf 2018 niet langer afkoop plaatsvindt van kleine pensioenen, maar dat die hun pensioenbestemming houden. Pensioenuitvoerders mogen die dan overdragen naar een andere uitvoerder. Zeer kleine pensioenen komen te vervallen. Overleg over de waardeoverdracht is volgens het kabinet nodig, omdat het kan gaan om grote aantallen. De uitvoering van de waardeoverdracht moet wel behapbaar zijn voor zowel het Pensioenregister als de betrokken uitvoerders, zo staat in de toelichting bij de AMvB. Bovendien wil het kabinet voorkomen dat de overdracht van nieuwe kleine pensioenen in de knel komt. Voor de automatische overdracht van nieuwe pensioenen geldt dat uitvoerders die dit willen binnen een jaar na beëindigen van deelname bij het Pensioenregister nagaat of de deelnemer opbouwt bij een andere uitvoerder. Zo nee, dan moeten zij die toets jaarlijks herhalen. De consultatie van de AMvB sluit op 14 september. Gemiddelde dekkingsgraad loopt op in juli Vooral dankzij de verder stijgende rente is de gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen in de loop van juli verder verbeterd. Zowel de actuele (ufr)dekkingsgraad als de beleidsdekking leidend voor kortingen en indexatie steeg met ongeveer één procentpunt, naar respectievelijk 107% en 103% eind juli. Frank Driessen, chief commercial officer bij Aon Hewitt, stelde vast dat de gemiddelde dekkingsgraad nu 10%-punt hoger ligt dan een jaar geleden. Maar er komen nog spannende maanden aan. Eventuele aanpassingen van het ECB-rentebeleid en de Brexitonderhandelingen kunnen hun weerslag hebben op de rentemarkten, waarschuwt hij. Pas dan zal blijken of ook de grote fondsen uit de gevarenzone kunnen komen. Driessen onderstreept dat een gemiddelde beleidsdekking van 103% betekent dat nog een fors aantal pensioenfondsen, inclusief vier van de vijf grootste, onder de minimaal vereiste 104,3% zit. Dat niveau moest eind 2019 zijn bereikt. Hewitt zag het vermogen van pensioenfondsen in juli vrijwel stabiel blijven. De pensioenadviseur stelde vast dat de korte rente daalde maar de lange rente steeg, waardoor de waarde van bedrijfs- en staatsobligaties respectievelijk steeg en afnam. Onroerend goed daalde licht in waarde. Volgens Mercer maakten pensioenfondsen die de helft van hun valutarisico hebben afgedekt in juli een winst van 0,2% op wereldwijde aandelen in ontwikkelde economieën. Zonder die afdekking boekten ze een negatief resultaat van -0,9%. Aandelen opkomende markten rendeerden 2,6%, terwijl bedrijfsobligaties goed waren voor 0,5%, aldus Mercer.