Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 5 Zuidoost-Azi

Transcriptie

1 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 5 Zuidoost-Azi Samenvatting door een scholier 1728 woorden 17 maart ,8 73 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Terra 5.1 Afbakening en gebiedskenmerken Zuidoost-Azië 11 landen kenmerken van Oost-Azië, Zuid-Azië, Australië ook kenmerken van Pacific Rim: eco. sterk opkomend gebeid rond Grote Oceaan Regio: gebied met eigen kenmerken - begrenzing wordt bepaald door criteria formele/homogene regio s: begrensd door gelijksoortige verschijnselen functionele regio s: begrensd door relaties, interacties, contacten - nodale regio s: gericht op een centraal punt perceptionele regio s: begrensd door een gevoel Culturele overeenkomsten rijke culturele traditie veel oude koninkrijken natte rijstbouw handelaren en zeerovers veel invloeden van buiten kenmerken van China en India (Indo-China) invloeden Europese kolonisatie Cultuurgebied: gebeid waarbinnen de culturen van volkeren op elkaar lijken, gebasseerd op 3 criteria: dominante cultuur, geschiedenis en geografische ligging. Fysisch-geografische kenmerken veel eilanden en schiereilanden veel invloed van de zee het reliëf bepaalt de bevolkingsspreiding aardbevingen vulkanisme Politieke samenwerking Pagina 1 van 10

2 sinds 1967 ASEAN, Association of Southeast Asian Nations - bevorderen vrede - samenwerking sinds 1992: AFTA, ASEAN Free Trade Area - poging tot vrijhandel - mate van samenwerking is beperkt door geringe complementariteit. Gebiedskenmerken Zuidoost-Azië klimaat: - ligging in de vochtige tropen: direct/indirect invloed gehad op ontwikkelingsproces (alle landen in tropen eco zwak) - veel gebieden Af-klimaat regionale verschillen door - hoogteligging - aan- of aflandige wind - stijgingsregen - stuwingsregen tropische bodems - vaak arme bodems - weinig humus - snelle afbraak organisch materiaal - kwetsbaar voor verstoringen (ontbossing) - vanouds extensieve landbouw, shifting cultivation vruchtbare bodems in - rivierdelta s - vulkanische gebieden geologie - grote hoogteverschillen (plooiingsgebergten) - grote rivierdelta s met intensieve landbouw - diepe troggen - convergente plaatgrenzen - aardbevingen - subductiezones: vulkanen, eilandbogen Bevolkingskenmerken demografische ontwikkeling o.a. bepaald door - ontwikkelingsgraad - politiek - economie zichtbaar in - demografische transitie - hdi-index: human development index variabelen o.a. - bbp Pagina 2 van 10

3 - alfabetisering - levensverwachting 5.2 Ontwikkelingen in Zuidoost-Azië Bewoners veel verschillende groepen. - grootste groep woonde vaak in laagland hier ontstonden economische centra - minderheidsgroepen vaak in perifere gebieden Kolonisatie vanaf 16e eeuw: komst Europeanen - handelskolonialisme: vooral specerijen na 1800 opkomst industrie in Europa - imperialisme: uitbouw koloniale rijken, exploitatiekoloniën koloniën: leverancier grondstoffen, delfstoffen, afzetgebied, industrieproducten Dekolonisatie na Tweede Wereldoorlog: dekolonisatie - koloniale grenzen werden staatsgrenzen - soms strijd om onafhankelijkheid - soms strijdtoneel wereldconflicten economische afhankelijkheid bleef - neokolonialisme Slechte economische start jonge landen, slechte (economische) omstandigheden - gebrekkige infrastructuur - slechte scholing - weinig ondernemers - interne conflicten - seperatisme handel - verslechtering ruilvoet Opkomst industrie begin industrie vaak door - importsubstitutie - exportvalorisatie daarna soms snelle ontwikkeling, emerging economies - eerst Japan - daarna Aziatische tijgers - dan nieuwe industrielanden Voorbeeld: Singapore snelle groei door: - gunstige ligging - overheidsinvloed: lage lonen, soepel ontslag, beperkt stakingsrecht - hierdoor veel buitenlandse investeerders Pagina 3 van 10

4 - exportgerichte industrie. Groei van de economie na eerste industrie - lonen stijgen - mogelijk vertrek arbeidsintensieve industri, footloose bedrijven komst bedrijven - (toekomstige) afzetmarkt ontstaan regionale arbeidsverdeling Ontwikkeling Zuidoost-Azië Zuidoost-Azië: nu onderdeel wereldeconomie buitenlandse bedrijven worden aangetrokken door - lage lonen - gunstige belastingregels - gunstige ligging - goede infrastructuur - extra voordelen in de EPZ s (export processing zones) Onderdeel wereldeconomie global shift: verschuiving economisch zwaartepunt - naar Pacific Rim onderliggende processen: - globalisering - outsourcing - offshoring Azië-crisis groei Zuidoost-Azië veelal met geleend geld niet altijd goed geïnvesteerd - overschot aan vastgoed - leningen die niet afgelost konden worden banken trokken geld terug - Azië-crisis (1997) - herstel na 2003 Landbouw oude zwerflandbouw verdwijnt - braakperioden te kort - verbod op afbranden bos sinds kolonisatie: meer sedentaire landbouw (vaste plek) - zelfvoorzienende bevolkingslandbouw - ondernemingslandbouw (o.a. plantages) - gedwongen handelsgewassen voor Europoa rurale differentiatie: verschil binnen plattelandsgebeiden Agrarische ontwikkelingen agrarische transitie, vooral door Groene Revolutie Pagina 4 van 10

5 - meer mechanisatie - meer kapitaalintensief - minder arbeidsintensief - hogere productiviteit nadelig voor kleine boeren - dé-agrarisatie - toename urbanisatie Centrum periferie snelle ontwikkeling kustgebieden - export-gericht binnenland bleef achter - zelfvoorzienend fragmentarische modernisering economisch dualisme - ruimtelijke polarisatie - economische polarisatie Beeldvorming Zuidoost-Azië bepalend waren: - koloniale situatie - dekolonisatie - Vietnamoorlog - economische groei (met sociale ongelijkheid en ruimtelijke afwenteling) - opkomst massatoerisme Belang van het toerisme voorwaarden - politieke stabiliteit - bereikbaarheid - prijsniveau gevolgen - directe en indirecte werkgelegenheid - positieve toeristenbalans - behoud cultureel erfgoed nadelen - milieuvervuiling - grote invloed westerse bedrijven Toerisme Indonesië - metropool Jakarta met historische gebouwen - rijstvelden en plantages - oude tempels - geisers, zwavelmeren, vulkanen - hindoeïsme op Bali - koraalriffen Pagina 5 van 10

6 Toerisme in Thailand - Bangkok: modern en traditioneel - veel verschillende landschappen - platteland met rijstvelden - verschillende bevolkingsgroepen - tempels - stranden Toerisme in andere landen van Zuidoost-Azië - weinig toeristische voorzieningen - resten van oude beschavingen - stranden - delta s 5.3 Regionale verschillen Laos - een van de minst ontwikkelde landen - grenst niet aan zee - voormalige Franse kolonie - communistische regering - sinds 1986 minder staatsinvloed Gouden Driehoek: grensgebied met Myanmar en Thailand - grote opiumproductie Laos plattelandssamenleving: - geconcentreerd langs de Mekong - in berggebieden veel verschillende stammen veel culturen leven voor een deel van: - textielproductie - bezoekende toeristen - zwerflandbouw (bodemerosie, minder bio-diversiteit) Ontwikkeling van Laos opkomst industrie rond Vientiane toename buitenlandse investeringen - mijnbouw - elektriciteitsproductie de laatste jaren snelle economische groei Singapore - hoog ontwikkelingspeil - weinig analfabetisme - hoge welvaart - hoge levensverwachting - hoge hdi-ranking - hoge verstedelijkingsgraad Pagina 6 van 10

7 Economie van Singapore begin: exporthaven rubber en tin daarn: - olieraffinage - distributie industrieproducten na onafhankelijkheid - buitenlandse investeerders - lage lonen - goede scholing daarna - kapitaalintensieve industrie - dienstverlening Bestuur Singapore één overheersende politieke partij veel staatsinvloed - huisvesting - gezinsplanning - pers - vakbonden strenge regels voor een schone stad Indonesië bevolkingssamenstelling - erg heterogeen - grootste groepen Javanen en Sundanezen taal: Bahasa Indonesia godsdiensten: - moslims (88%) - christenen - hindoes Onderlinge relaties niet altijd goed o.a. door tegenstelling rijk arm Bevolking van Indonesië sterke concentratie op Java. Madura, Bali i.v.m. gunstige fysisch-geografische omstandigheden - tropisch klimaat - vruchtbare bodems (vulkanisme) - meerdere rijstoogsten per jaar - koloniaal verleden op deze eilanden gebrek aan werk en voorzieningen - poging tot betere spreiding: transmigratiepolitiek, maar weinig medewerking bevolking Primaire sector voor veel mensen belangrijk rijst op sawa s, handelsgewassen b.v. rubber, palmolie, koffie, cacao Groene Revolutie: Pagina 7 van 10

8 - mechanisatie - agrarische transitie - dé-agrarisatie door veranderingen wordt shared poverty minder Secundaire sector eerst veel staatsbedrijven na beter investeringsklimaat particulieren - petrochemische industrie door olie - assembalagebedrijven na investeringen door mno s (schoeisel, kleding, speelgoed, enz) - vertrekt deels naar goedkopere landen nog steeds overal veel kleine ambachtsbedrijfjes Tertiaire sector grote informele sector door welvaart: groei formele sector belangrijk is opkomst toerisme tegenslagen door - politieke onrust (b.v. aanslagen) - tsunami - besmettelijke ziekten Een tweedeling overal in het land zichtbaar: - fragmentarische modernisering - dualistische economie veel kinderarbeid markt is ongelijk verdeeld: - vriendjespolitiek - corruptie 5.4 Vergelijking China en India cultuurgebied Zuid-Azië: - veel volkeren - veel talen - hindoeïsme: - veel goden - reïncarnatie - groep is belangrijk: kasten - veel kastelozen De opkomst van Zuid-Azië Na kolonisatie - veel landen - grensconflicten - godsdienstige tegenstellingen dualistische economie Pagina 8 van 10

9 - centrum periferie tegenstellingen o.a. tussen stad en platteland (grote groepen onder armoedegrens) India als NIC gesloten economie werd vrijhandel - staatsinvloed wordt minder - invoerrechten afschaffen gunstig - lage lonen - goede scholing - groeiende afzetmarkt - goedkope grond - soepele milieuregels veel investeringen India in rijke landen China als handelsland handelsrelaties met USA, Europa, ASEAN-landen export van vele soorten goederen hogere grondstofprijzen door vraag China veel transport - via Chinese havens - door Chinese bedrijven veel contacten met Afrika - geldleningen - bouwactiviteiten - ruil met grondstoffen Productie in China sinds 1980 Speciale Economische Zones - goede ligging - goede infrastructuur - belastingvoordelen eerst arbeidsintensief, later ook hoogwaardige eindproducten vrijemarkteconomie: veel overheidsinvloed, staatsbedrijven invloed China neemt toe, sinificeren ook groei Chinese afzetmarkt Tweedeling in China fragmentarische modernisering / duale economie - groei in oosten en zuiden - groei in de steden - agrarische gebieden blijven achter door liberalisering boeren naar de stad - weinig rechten - geen onderwijs voor hun kinderen Nadelen Chinese groei groei economie door Pagina 9 van 10

10 - ontbreken goede milieuregels - veel steenkoolgebruik - corruptie - lage lonen en armoede sterke milieuvervuiling - groei autoverkeer - elektriciteitsproductie - vervuilende industrie watertekort Bevolking van China meeste Chinezen zijn Han-Chinezen - veel minderheidsgroepen met eigen cultuur - vaak in perifere gebieden - economisch achtergebleven invloed overheid - lange tijd één-kind politiek - door vergrijzing nu meer kinderen nodig Confucianisme Confucianisme: harmoniemodel - vaste opbouw maatschappij - afgeschaft door communisme; klassenstrijd en dictatuur van het proletariaat nu: - markteconomie met welvaartstegenstellingen - terug naar ideeën confucianisme Pagina 10 van 10