Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4, paragraaf 13, 14, 15

Transcriptie

1 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4, paragraaf 13, 14, 15 Samenvatting door D woorden 12 juni ,3 15 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Aardrijkskunde samenvatting paragraaf 13, 14 en 15 Paragraaf 13 veranderingen op het platteland 1970: - aziatische platteland arm - te wenig voedsel geproduceerd voor bevolking Indonesische eiland Java - stad sendangarum - veel rijstvelden - klimaat gunstig voor landbouw - klimaat warm en vochtig - vulkanische bodems vruchtbaar - grond wordt ook gebruikt voor bebouwing: in een javaanse tuin staan - een visvijver - struiken met kruiden en fruit >hierdoor hebben ze genoeg - veeteelt gevarieerd eten. >geen honger natte rijstbouw= rijst verbouwen op sawa's (=akkerd die onder water staan) 60% van de grond is sawa 3x per jaar kunnen ze 1 veld oogsten: - grond wordt arbeidsintensief bewerkt (= op 1 stuk grond heel veel mensen laten werken) Groene revolutie: Rijstproductie is sinds 1970 verdubbeld door externe oorzaak: westerse instituten ontwikkelde sneller groeiende rijst. > vroeger 1 of 2 producties mogelijk > nu 3 gevolgen groene revolutie: * vroeger waren koeren zelfverzorgend > gebruikte opbrengst voor eigen gebruik na revolutie: boeren werden commercieel. Ze kochten van opbrengst bv mest * Sawa's is veel werk te doen: vroeger met de hand : nu met machines > mechanisering Welvaart en bevolkingsgroei: Pagina 1 van 6

2 Oost- en zuidoost-azië > 2 miljard mensen = hoge bevolkingsdichtheid De hoge bevolkingsdichtheid is mogelijk door de hoge opbrengst van de natte rijstbouw Regering doet err alles aan om de bevolkingsgroei te remmen: - op platteland family-planning (=voorlichtingen over geboortebeperking) dat werd een succes > aantal platteland is gedaald: 1980: 4-5 kinderen 2000: 2-3 kinderen Vroeger hielpen ze mee op het platteland > gingen niet naar school De welvaart is gestegen: - landbouw brengt veel geld op - er is nu ook veel werk buiten de landbouw ( veel mensen werken nu bij bedrijven langs de weg/ andere stad) Jongeren leren verder: - met veel kinderen kun je dit niet betalen, met 2-3 wel. B51: B51 Klimaatsysteem van Köppen -eerste indeling: 1. humide klimaten: klimaten waarbij gemiddelde jaarlijkse neerslag groter is dan gemiddelde jaarlijkse verdamping 2. droge klimaten: klimaten waarbij gemiddelde jaarlijkse neerslag kleiner of gelijk is dan gemiddelde jaarlijkse verdamping -tweede indeling: Humide klimaten: -A-klimaat: koudste maand hoger dan 18 graden Af-klimaat: tropisch regenwoud klimaat; droge tijd ontbreekt, neerslag hele jaar Aw-klimaat: savanne klimaat; droge winters dus zomerregens -C-klimaat: koudste maand lager dan 18 graden en hoger dan -3 graden, warmste maand hoger dan 10 graden Cf-klimaat: gematigd klimaat met hele jaar neerslag Cw-klimaat: gematigd klimaat met zomerregens Cs-klimaat: Middellandse Zeeklimaat; droge zomers en winterregens -D-klimaat: koudste maand lager dan -3 graden en warmste maand hoger dan 10 graden Df-klimaat:landklimaat met neerslag het hele jaar Dw-klimaat: landklimaat met zomerregens -E-klimaat: warmste maand lager dan 10 graden ET-klimaat: toendraklimaat, warmste maand tussen 0 en 10 graden EF-klimaat: poolklimaat, warmste maand lager dan 0 graden EH-klimaat: hooggebergte klimaat, warmste maand lager dan 10 graden -derde indeling: Droge klimaten: BS-klimaat: steppe klimaat, jaarlijkse neerslag gelijk aan jaarlijkse verdamping BW-klimaat: woestijnklimaat, jaarlijkse verdamping groter dan jaarlijkse neerslag Oost en zuid-oostazië liggen in de tropen en de gematigde zonen. Pagina 2 van 6

3 B96 Aantal, spreiding en dichtheid Voor de inrichting is van belang: aantal, spreiding en dichtheid - bevolkingsdichtheid: gemiddeld aantal inwoners per vierkante kilometer - berekening inwoners/oppervlakte - bevolkingsconcentratie: een opeenhoping van mensen in een bepaald gebied - spreiding: de manier waarop de bewoners over land zijn verdeeld - zuigeling: 1e 12 maanden Zuigelingsterfte: als je na dag 1 tot 12 maanden sterft W54 Natte rijstbouw u Sendangarum ligt op het eiland Java in indonesie. Natuur gunstig voor rijstbouw: 1 Klimaat is warm en vochtig 2 Vulkanische bodems zijn vruchtbaar c Natte rijstbouw: rijst die verbouwd wordt op akkers die nat zijn. aantal oogsten per jaar: 3 arbeidsintensief = veel mensen die op 1 stuk grond werken Groene Revolutie u Externe oorzaak: Groene Revolutie. Dat is de invoering van nieuwe (westerse) rijstsoorten die ervoor zorgen dat er een grote oogst was u Twee gevolgen: - commercialisering Tot 1970 boeren zelfverzorgend Nu commerciele boeren c Mechanisering = machines vervangen de arbeid van mensen en dieren. Welvaart en bevolkingsgroei u Oost- en Zuidoost-Azië: hoge bevolkingsdichtheid Ook op het platteland hoge dichtheden. c Familyplanning een succes door voorbehoedsmiddelen p Verband tussen geboortecijfers en welvaart: bij hoge welvaart is het geboortecijfer lager - nog te doen voor deze paragraaf: leren W52 (= topografie azie) paragraaf 14 booming china, een aziatische tijger China in beeld gebracht: Oosten: - dichtbevolkt - veel geïnvesteerd in de kustlijn - veel mensen emigreren van het binnenland naar kust Veel verschil in klimaat: van Woestijn to zomergroen loofwoud 1980: was China een communistisch land > dictator Mao Ze Dong De westerse cultuur en bedrijven waren in China verboden De opvolger van hem: Deng Xiaoping, zag in kapitalistische landen, het economisch beter ging maakte china: - politiek comunistisch - economie kapitalischtisch (=vrijemarkt economie) > hij Pagina 3 van 6

4 Om dat te bereiken opende hij voor westerse bedrijven de deuren. Economische vrijheid, alleen in de vijf gebieden in China: de speciale economische zones (SEZ): - Shenzen - Zhuhai - Shantou - Xiamen - Eiland Hainan Daarnaast kwamen er een aantal open steden. Buitenlandse bedrijven kregend droompakket: - hardwerkende arbeiders, - lage lonen, lage belastingen - goedkope grond De economische vrijheid betekende geen politieke vrijheid. > ze mogen nog niet zeggen wat ze zelf willen. - Oude en nieuwe tijgers: lange tijd was er in Azië één groot industrieland: Japan (=oude tijger) Er zijn er nieuwe bijgekomen (= nieuwe tijgers): -Zuid-korea -Taiwan -Singapore -Hongkong Nieuwe tijgers vanwege hun snelle economische groei > komen steeds meer tijgers aan. De tijgerlanden leggen de nadruk op Export > richten zich op rijke landen in Europa en Amerika, maar ook in Japan zelf. > de markt groeit dus ook binnen de tijgerlanden De opkomst van de tijgers: - heeft gevolgen op mondiale schaal Eerst het economisch zwaartepunt: - in Europa 20e eeuw: - in de verenigde staten Nu verschuift het naar de Pacific: - Azië, zoals japan enz ^ Het verschuiven van het economisch zwaartepunt in de wereld noem je global shift B161 Ontwikkelde landen en ontwikkelingslanden - ontwikkelde landen: hoog ontwikkelingspijl Ontwikkelingslanden: laag ontwikkelingspijl - ontwikkelingslanden, bepaalde types: - NIL : nieuw industrieland - Zuid-Korea, Taiwan, Singapore = NIC: newly industrialized country B184 Multinationale ondernemingen - multinational: bedrijven met vestingen in verschillende landen; - productie van goederen - niet alleen industriële bedrijven, maar ook in dienstverlening (banken, hotelketens) - keuze voor vestiging in een bepaald land hangt af van de economische en politieke factoren - economische factoren: hoogte van lonen, opleiding personeel - politieke factoren: wetten, regels, medewerking van overheid (in land van vestiging) B185 Globalisering - globalisering / mondialisering: het steeds doorgaande proces van internationale uitwisseling van geld, goederen en ideeën Pagina 4 van 6

5 - belangrijkste kracht: economie - bedrijven breken tariefmuren af - moeten zo goedkoop mogelijk produceren (ontwikkelingslanden ; lage lonen) - zorgt voor sterke groei van het goederenvervoer ; in elk product zitten onderdelen uit alle delen van de wereld - door technische ontwikkelingen is een sneller en beter transport over de wereld mogelijk - containers - computers - global village: op politiek en sociaal terrein worden ideeën uitgewisseld en toegepast. (globalisering beperkt zich niet tot de economie, culturen beïnvloeden elkaar) B186 Door globalisering ontstaan internationale arbeidsverdeling: de manier waarop bedrijven hun producten maken in veel verschillende landen - multinationale ondernemingen, drie afdelingen: - hoofdkantoor (in rijk ontwikkeld land) - onderzoeksafdeling (in rijk ontwikkeld land) - fabrieken (in ontwikkelingslanden) - zo ontstonden kop-staart bedrijven - oorzaak: lage arbeidskosten - Multinationale ondernemingen zorgen voor regionale specialisatie 3 fasen productieproces: Ontwerp en ontwikkeling marketing en distributie _ fabricage_ - communisme: de productie wordt geleid door de staat - kapitalisme: de productie wordt geleid door particuliere ondernemers - vrijemarkteconomie: kapitalistisch productiesysteem - ontwikkelingspeil: de ontwikkeling op een bepaald moment meten - ontwikkelingslanden: landen met laag ontwikkelingspeil - ontwikkelde landen: landen met hoog ontwikkelingspeil Nog te leren voor deze paragraaf: W55, W56, W58 paragraaf 15 half In Japan: - wonen 130 miljoen mensen klein deel van het land is vlak en geschikt voor stedelijke bebouwing (oplossing: verticaal bouwen, hoogte geeft status: hoe hoger, hoe duurder) Japan is het 2e economische macht in de wereld > natuur heeft niet meegeholpen aan succes. Japan bestaat uit 4 eilanden en kleine eilandjes. > lastig voor verkeer Er is veel reliëf in japan > bevolking woon in laagland aan kust : - alle rijstvelden - industriegebieden - grote steden Japan heeft weinig delfstoffen : - gebrek aan grondstoffen Pagina 5 van 6

6 Daardoor halen ze energie uit buitenland > belangrijkste energie is kernenergie Het is extra gevaarlijk om dat te produceren in Japan: - Het radioactieve afval wordt opgeslage in de bodem - bij aardbeving schudt deze bodem doorelkaar : kan kerncentrale beschadigen En dan zijn er natuurlijk ook nog de natuurrampen: - de taifoens (= wervelstorm) - het tsunami (= vloedgolf) In Japan komen 3 platen bijelkaar: - Euraziatische plaat - Filipijnse plaat - Pacifische plaat Gevolgen van die breuken: aardbevingen en vulkaanuitbarstingen De diepzeetrog ligt aan de rand van de Pacifische plaat. Oorzaak: Bij de botsing van de Pacifische en Euraziatische plaat, duikt de Pacifische onder de Euraziatische Gevolg: de aardkorst wordt naarbeneden getrokken = trog (= diepzeetrog) Andere natuurproblemen + oplossingen: 1. Veel eilanden: bruggen en tunnels bouwen. 2. Veel reliëf: bruggen en tunnels bouwen; goed gebruik maken van de schaarse ruimte in het laagland (bijvoorbeeld veel hoogbouw). 3. Weinig delfstoffen: invoeren/importeren uit het buitenland. 4. Aardbevingen: aardbevingsbestendig bouwen. 5. Taifoens: waarschuwingssystemen instellen, kustbescherming. Nog te leren: W61, W62, W63 Pagina 6 van 6