Aanbevelingen milieueffectbeoordeling "integratiespoor" Europese Structuurfondsen Programmaperiode

Transcriptie

1 !!"#$ %###&'()) *#"+,,-.$#./01*#"+,,-.$#./, Aanbevelingen milieueffectbeoordeling "integratiespoor" Europese Structuurfondsen Programmaperiode Nationaal Strategisch Referentiekader Vlaanderen Operationeel Programma Doelstelling 2 4 augustus 2006 PL0017-AB

2 Inleiding In het kader van de EU structuurfondsen dient ter uitvoering van doelstelling 2 Regionale Concurentiekracht en Werkgelegenheid een operationeel programma (OP) te worden uitgevoerd voor de programmaperiode In Vlaanderen werd in uitvoering van het cohesiebeleid in het Nationaal Strategisch Referentiekader (NSRK) prioriteiten en doelstellingen geformuleerd. Het OP zal worden opgesteld in overeenstemming met de EU beleidsprioriteiten en het NSRK. Dit programma is onderworpen aan de milieubeoordelingsplicht volgens artikel 3 van de Europese Richtlijn 2001/42/EEG waarin staat dat voor alle plannen en programma s een milieubeoordeling gemaakt moet worden a) die voorbereid worden met betrekking tot landbouw, bosbouw, visserij, energie, industrie, vervoer, afvalstoffenbeheer, waterbeheer, telecomunicatie, toerisme en ruimtelijke ordening of grondgebruik en die het kader vormen voor de toekenning van toekomstige vergunningen voor de in bijlagen I en II bij Richtlijn 85/337/EEG genoemde projecten, of b) waarvoor gelet op het mogelijk effect op gebieden, een beoordeling vereist is uit hoofd van de artikelen 6 of 7 van Richtlijn 92/43/EEG. Er wordt in samenspraak met verschillende administraties beslist het integratiespoor te volgen zoals aangeven in artikel van het decreet betreffende milieueffect - en veiligheidsrapportage van 18 december 2002 (B.S. 13/02/2003). Het integratiespoor laat toe om de milieuaspecten van bij de aanvang van de visievorming steeds mee te nemen in de overwegingen i.p.v. eerst een programma te maken, af te werken en daarna pas op zijn milieuaspecten te beoordelen. Zo kunnen resultaten van de milieubeoordeling geïntegreerd worden in de besluitvorming omtrent het operationeel programma. Ten behoeve van de actieve openbaarheid, zoals dat is voorzien in artikel van het hierboven vermelde MER/VR-decreet en de SEA richtlijn (Richtlijn 2001/42/EG) werd een "Startnota voor publieke participatie" opgesteld. Deze nota waarin de voornaamste elementen uit het programma samengevat en inzichtelijk gemaakt worden in functie van de milieuevaluatie, was van 19 juni tot 3 juli 2006 inkijkbaar op de website van de Dienst Mer Dienst Mer 2

3 ( met een doorklikmogelijkheid vanuit de website van de Administratie Economie (waarop ook het NSRK en het OP raadpleegbaar zijn). Relevante instanties hebben een brief ontvangen waarin zij op de hoogte gesteld werden van de mogelijkheid tot inspraak. Deze aanbevelingen zijn opgesteld door de Dienst Mer en hebben enkel betrekking op de inhoudsafbakening van de milieubeoordeling. Ontvangen inspraakreacties en adviezen (zie bijlagen) worden hierin verwerkt. 1 Vorm en presentatie Met betrekking tot de vorm en presentatie vraagt de Dienst Mer om: in de studie recent kaartmateriaal te gebruiken met een voldoende aangepaste schaal, voorzien van een duidelijke bronvermelding, schaalaanduiding en legende. Een verklarende woordenlijst, afkortingenlijst, lijst met tabellen en figuren en literatuurlijst in de studie op te nemen; achtergrondinformatie in de bijlagen op te nemen; Zoals in de startnota beschreven wordt, dienen de procedure en de timing van het milieubeoordelingsproces en het programma zelf in het rapport duidelijk vermeld te worden. 2 Doelstelling, probleemstelling, verantwoording en besluitvorming De startnota geeft aan dat de milieubeoordeling deel uitmaakt van de ex ante evaluatie van het Operationeel Programma Doelstelling 2 ( ). Een exante evaluatie maakt deel uit van de opstelling van dit programma en heeft tot doel tot een optimale toewijzing van de begrotingsmiddelen te komen en de kwaliteit van de programmering te verbeteren. Ook andere elementen van deze ex ante evaluatie dienen beschreven te worden. Tevens dient er beschreven te worden waarin het NSRK en het OP zelf kaderen. De verdere stappen bij de goedkeuring van dit OP dienen beschreven te worden. Ook dient er aangegeven te worden welke inspraakmogelijkheden gepland zijn voor dit programma en zijn Dienst Mer 3

4 milieubeoordeling, conform artikel 6 en 9 van de Europese Richtlijn 2001/42/EEG betreffende de beoordeling van de effecten van bepaalde plannen en programma s op het milieu. 3 Voorgenomen programma De startnota vermeldt de prioriteiten, doelstellingen en acties van het Operationeel Programma Doelstelling 2 op basis van het Nationaal Strategisch Referentiekader. Van zodra het Operationeel Programma afgewerkt is, zal de vrij algemene beschrijving op basis van het NSRK concreter gemaakt worden. Er dient concreet aangegeven te worden welke prioriteiten er gelden tussen de verschillende doelstellingen. Indien gekend dient er meer informatie gegeven te worden over de toewijzing van de budgettaire middelen verdeeld over de prioriteiten, doelstellingen en acties. Bij de prioriteitstellingen zouden verschillende alternatieven kunnen bekeken worden. Bij prioriteit 3, doelstelling 2 moeten de infrastructuuraanpassingen maximaal gericht zijn op duurzame alternatieven. Een goede en veilige ontsluiting op zich moet niet de doelstelling zijn, maar wel een zo energiezuinig en milieuvriendelijk mogelijke goede en veilige ontsluiting. Bij prioriteit 3, doelstelling 3 dient aangegeven te worden hoe het extra transport naar de nieuwe strategische bedrijvencentra zal opgevangen worden. Bij prioriteit 4, doelstelling 3 dient nagegaan te worden of de beschreven acties alle aandachtspunten uit het OP omvatten. Indien niet, zal dit gemotiveerd worden. 4 Inhoud strategische milieubeoordeling Volgens de Europese SEA-Richtlijn 2001/42/EG worden in de milieubeoordeling de mogelijke aanzienlijke milieueffecten van de uitvoering van het programma bepaald, beschreven en beoordeeld. Alsmede worden ook redelijke alternatieven, die rekening houden met het doel en de geografische werkingssfeer van het programma bepaald, beschreven en beoordeeld. Ook het nul-alternatief zal bekeken worden. Daarnaast moet volgende informatie verstrekt worden: Dienst Mer 4

5 Een schets van de inhoud en de belangrijkste doelstellingen en het verband met andere, relevante plannen en programma s de relevante aspecten van de bestaande situatie van het milieu en de mogelijke ontwikkeling daarvan als het programma niet wordt uitgevoerd de milieukenmerken van gebieden waarvoor de gevolgen aanzienlijk kunnen zijn milieudoelstellingen en hoe hiermee rekening wordt gehouden voorgenomen maatregelen om aanzienlijke negatieve effecten op het milieu te voorkomen, te beperken of zoveel mogelijk teniet te doen een beschrijving van de voorgenomen monitoringsmaatregelen een niet-technische samenvatting Deze milieubeoordeling moet voor een hoog niveau van milieubescherming zorgen, daarvoor zouden eventueel nieuwe maatregelen of alternatieven kunnen toegevoegd worden indien dit een beter milieueffect zou hebben. 5 Juridische en beleidsmatige beoordelingskader In de startnota worden de mogelijke relevante juridische en beleidsmatige randvoorwaarden samengevat in een matrix. Dit overzicht zal gebruikt worden als een checklist waarbij per actie de relevante randvoorwaarden zullen beschreven worden en gebruikt zullen worden als beoordelingskader. Wat het decreet betreffende het Natuurbehoud en het Natuurlijk milieu betreft, dient getoetst te worden aan art36 ter. Omdat dit programma onderworpen wordt aan milieueffectrapportage dient de passende beoordeling in het kader van deze milieueffectrapportage te gebeuren indien relevant. Bij de beleidsmatige randvoorwaarden dient het vorige OP meegenomen te worden. De conclusies van minstens de Mid Term Evaluatie kunnen hiervoor gebruikt worden. Aan het beoordelingskader dient ook door de Vlaamse Regering op 8 april 2005 goedgekeurde waterbeleidsnota toegevoegd te worden. Dienst Mer 5

6 De vermelde watertoets geschiedt in toepassing van artikel 8 4 van het decreet betreffende het integraal waterbeleid in dit rapport. Randvoorwaarden met betrekking tot elektriciteit en energie ontbreken. Voor dit OP programma kunnen deze wel relevant zijn. Naast het Kyotoprotocol moet ook verwezen worden naar het klimaatsbeleidsplan en het allocatieplan. Voor de eigenlijke milieubeoordeling wordt voorgesteld te beoordelen of de voorgestelde doelstellingen en acties passen binnen het algemeen Vlaams beleid inzake milieu (MINAplan) en ruimtelijke ordening (RSV). Er zal nagegaan worden per doelstelling/actie niet in tegenspraak zijn met dit beleid en welke hun bijdrage (positief en/of negatief) kan zijn aan het behalen van milieu- of RO-doelstellingen. Met andere woorden of ze de milieu- of ROdoelstellingen helpen versterken of deze hypothekeren. Bij prioriteit 4, doelstelling 3 zijn ook acties met betrekking tot water en energie relevant. 6 Bestaande toestand, milieueffecten en maatregelen Basis voor de effectbeschrijving vormt de beschrijving van de bestaande situatie. Het is niet de bedoeling om voor heel Vlaanderen een exhaustieve beschrijving van de milieukwaliteit te geven wel zal de bestaande toestand beschreven worden voor die gebieden waarvoor de gevolgen per voorgestelde actie aanzienlijk kunnen zijn. Relevante ontwikkelingsscenario s dienen te worden uitgewerkt. Er zal nagegaan worden of er relevante (gestuurde) ontwikkelingsscenario s voortvloeien uit (internationale) regelgeving. Daarnaast zal ook de autonome ontwikkeling beschrijven worden. Zo kan bijvoorbeeld nagegaan worden of resultaten van de planningsprocessen voor landbouw, natuur, bos waar toch ook een programma voor uitvoering aan gekoppeld is en dus wel gebiedsgebonden informatie kan opleveren, nuttig en bruikbare informatie kan opleveren. Voor de regio Kust-polder- Dienst Mer 6

7 Westhoek en Haspengouw-Voeren zijn deze planningsprocessen afgerond, voor de overige gebieden kunnen deze beschreven worden als ontwikkelingsscenario. Bij de effectbeschrijving zullen de volgende algemene aanbevelingen gehanteerd worden: Bij de effectbespreking dient rekening gehouden te worden met de prioritering van de doelstellingen en acties. In die zin is het niet mogelijk om al in de startnota te concluderen dat prioriteit 3 naar milieueffecten toe relevanter is dan de prioriteit 1 en 2 (p. 34). Dergelijke voorbarige conclusie kan pas in de eindbeoordeling gemotiveerd genomen worden waarbij tevens rekening dient gehouden te worden met de prioritering van de doelstellingen en acties. Er dient onderzocht te worden of de verschillende maatregelen coherent zijn, elkaar niet tegenwerken of teniet doen. Tevens dient onderzocht te worden of een integratie van milieudoelstellingen in de acties uit de verschillende prioriteiten mogelijk is. Het OP zal gelden van Waar zinvol is het wenselijk dat er een doorkijk wordt gegeven op langetermijneffecten (na 2013) op mens en milieu. Indirecte effecten als gevolg van directe effecten worden tevens in beeld gebracht. Er zal aandacht worden besteed aan de cumulatie van effecten en aan mogelijke win-winsituaties. Grensoverschrijdende effecten, indien relevant, worden als zodanig duidelijk herkenbaar weergegeven; Onzekerheden en onnauwkeurigheden in de voorspellingsmethoden worden aangegeven. De effectbeschrijving dient controleerbaar gemaakt te worden door een expliciete bronvermelding. Milderende maatregelen dienen waar nodig geformuleerd te worden. De tabel onder dient gecontroleerd te worden op volledigheid. Bijvoorbeeld duurzaam inrichting en langetermijnbeheer van bedrijventerrein kan ook een impact hebben op het landschap. Duurzaam gebruik van materialen, energie en water zou ook een impact kunnen hebben op oppervlaktewater. Aanvullend op de startnota worden volgende opmerkingen gemaakt: Dienst Mer 7

8 - De elementen relevant voor het uitvoeren van de watertoets dienen besproken te worden in het rapport omdat voor een programma, onderworpen aan milieueffectrapportage immers ook de verplichte uitvoering van een watertoets geldt (artikel 8 4 van het decreet van 8 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid). Voor een programma onderworpen aan een milieueffectrapportage dient de analyse en evaluatie van het al dan niet optreden van een schadelijk effect en de op te leggen voorwaarden om dat effect te vermijden/beperken/herstellen/compenseren te gebeuren in dit rapport. M.b.t. Landschap - de correcte naam is: Monumenten en Landschappen en materiële goederen in het algemeen. - de impact op de erfgoedwaarden (bouwkundige, landschappelijke en archeologische) dient onderzocht te worden, de kans op beïnvloeding van de al dan niet beschermde en/of waardevolle monumenten, stads- en dorpsgezichten, historisch geografische patronen, aardkundige en archeologische waarden, waardevolle aangeduide relictlandschappen, of beschermde landschappen is relevant. 7 Leemten in de kennis De milieubeoordeling dient opgave te doen van de leemten in kennis die tijdens het uitvoeren van het onderzoek inzake de milieueffecten werden vastgesteld. Deze leemten kunnen opgedeeld worden naar aard van de leemte waarbij dan onderscheid dient gemaakt te worden tussen leemten met betrekking tot de inventaris en aangaande de methode (vb. van de effectvoorspellingen, inzicht). De milieubeoordeling zal eveneens aangeven hoe met deze leemten omgegaan is en hoe zij kunnen doorwerken in de verdere besluitvorming. 8 Monitoring en evaluatie De milieubeoordeling binnen deze studie zal, desnoods per discipline, aangeven of er eventuele opvolgingsmaatregelen, bijvoorbeeld vanuit de regelgeving of vanuit de leemte in de kennis voor te stellen zijn. De milieubeoordeling zal ook aangeven welke maatregelen er dienen genomen te worden indien monitoringresultaten uitwijzen dat er toch nog negatieve te Dienst Mer 8

9 milderen effecten optreden. (bijv. uitspraken onder de vorm van: als [waargenomen effect] dan [te nemen maatregel]). Een goede monitoring van de doelstellingen en acties is zeer belangrijk. Vermeld hoe de effectiviteit van de ingezette instrumenten en maatregelen opgevolgd en geëvalueerd zullen worden. In de startnota is er sprake van gepaste (milieugerelateerde) indicatoren voor de monitoring van de doelstellingen en acties. Deze indicatoren dienen besproken te worden en meer informatie dient gegeven te worden ivm de resultaatsverbintenissen. 9 Integratie en eindsynthese In een afzonderlijk deel zal een disciplineoverschrijdende, leesbare samenvatting geven over de verwachte gevolgen voor het milieu en hoe en in welke mate de voorgestelde maatregelen deze kunnen milderen. 10 Niet-technische samenvatting De niet-technische samenvatting vormt een afzonderlijk leesbaar deel van de milieubeoordeling dat de essentie van de overige delen beknopt weergeeft. De tekst moet zodanig geschreven zijn dat zij begrijpelijk is voor de gemiddelde lezer. Figuren, kaarten of tekeningen dienen ter ondersteuning van de tekst in deze samenvatting opgenomen te worden. Aanbevolen wordt deze niet-technische samenvatting ook in het Engels te vertalen. Brussel, 4 augustus 2006 Het afdelingshoofd, Koen De Smet Afdelinghoofd; Afdeling Milieu- Natuur- en Energiebeleid Dienst Mer 9

10 Bijlagen Lijst van de aangeschreven administraties, overheidsinstellingen en openbare besturen die reageerden (schriftelijk of op de vergadering) en waarmee rekening werd gehouden in deze Aanbevelingen: - Afdeling Monumenten en Landschappen (Els Hofkens els.hofkens@lin.vlaanderen.be 02/ ) - Dienst Gebiedsgericht Beleid (Miryam Moors miryam.moors@lin.vlaanderen.be 02/ ) - Vlaams Energieagentschap (Caroline Vermeulen caroline.vermeulen@ewbl.vlaanderen.be 02/ ) Lijst van de administraties, overheidsinstellingen en openbare besturen die hebben laten weten geen opmerkingen te hebben op de inhoudsafbakening en methodologie: - Afdeling Lucht, Hinder, Milieu & Gezondheid (Gisela Vindevogel 02/ ) Lijst van de administraties, overheidsinstellingen en openbare besturen die werden uitgenodigd om reactie te geven maar die niet reageerden en waarmee dus ook geen rekening werd gehouden in deze aanbevelingen: - LNE, Afdeling Natuur - LNE, Afdeling Bos & Groen - LNE, Afdeling Land en bodembescherming - LNE, Voormalig Directoriaat-generaal (Ilse Dries) - LNE, Gebiedsgericht beleid - LNE, planningsgroep (Patrick Wilmots) - Kabinet van Minister Peeters - IVA VMM, Afdeling Water - LNE, Afdeling Lucht, Hinder, Milieu en Gezondheid, Dienst lucht, - LNE, Afdeling Milieuvergunningen - Afdeling Stedenbouwkundige vergunningen - Afdeling Ruimtelijk Planning - VMM - VLM - OVAM - INBO - Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid - Provincie West-Vlaanderen - Provincie Oost-Vlaanderen - Provincie Antwerpen - Provincie Limburg - Provincie Vlaams-Brabant - Beleid Mobiliteit en Verkeersveiligheid Dienst Mer 10

11 - BBL - Natuurpunt - ABVV - Boerenbond - VEV - UNIZO - ACLVB - ACV - Vlaamse Hoge Jachtraad - Vlaamse Hoge Raad voor Natuurbehoud - Vlaamse Hoge Bosraad - Vlaamse Hoge Raad voor Riviervisserij - VCSPO vzw Dienst Mer 11