Samenvatting Geschiedenis VS + Ismen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Samenvatting Geschiedenis VS + Ismen"

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis VS + Ismen Samenvatting door een scholier 3876 woorden 25 juni ,9 15 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Ismen: De belangrijkste veranderen door de Franse evolutie: vorsten verloren hun macht, de adel en de Kerk verloren hun voorrechten en door het invoeren van de Franse wetboeken werden alle burgers gelijk voor de wet. Conservatisme: Latijnse woord: conservare (bewaren, behouden) Onder conservatisme het streven verstaan veranderingen uiterst langzaam en voorzichtig door te voeren en daarbij alles wat van waarde is te behouden gebaseerd op traditie (het behouden). Zij geloven niet dat de mens van nature goed is (pessimistisch) De conservatieven gingen ervan uit dat de mensen van nature ongelijk waren. Daarom vonden zij het goed dat de maatschappij in sociaal-economisch opzicht verdeeld was in verschillende standen. In Nederland geen duidelijke conservatieve partij. De bekendste vertegenwoordiger van dit conservatisme in de vorige eeuw was Winston Churchill. Radicalisme: Tegenover het conservatisme staat het radicalisme. Radicalisme snel en gronding veranderingen aanbrengen als ontwikkelingen in de samenleving daartoe aanleiding geven. Radicale liberalen progressief liberalen. Alles nieuw en dus tegen het oude. Het nastreven en of ondersteunen van diep ingrijpende veranderingen in de samenleving die een gevaar kunnen opleveren voor een democratische rechtsorde (doel) met het hanteren van ondemocratische methodes (geweld gebruiken: middel). Afbreuk kunnen doen aan het functioneren van de democratische rechtsorde (effect). 2 stromingen links + rechts. Adriaan Koerbagh radicaalste verlichter, geen vertrouwen in kerk en staat en hij was tegen de gereformeerde leer. Liberalisme: Het liberalisme kent haar oorsprong in de Verlichting van de 18e eeuw. Het kwam voort uit de ideeën van Montesquieu, Rousseau. De stroming ontstond in de eerste helft van de 19e eeuw. Het liberalisme wil vrijheid voor het individu op alle gebieden (economisch, politiek, godsdienstig). De staat moet zo weinig mogelijk ingrijpen in het leven van de burgers en zich daarom moest beperken tot slechts drie taken: de burgers beschermen tegen vijanden, de rechtsorde handhaven en openbare werken uitvoeren om de Pagina 1 van 9

2 burgers de gelegenheid te geven voor productie en handel. Scheiding kerk en staat, vrijheid van meningsuiting + godsdienst. Conservatieve liberalen (oude principes) willen het kiesrecht niet sterk uitbreiden Radicale liberalen waren voor algemeen kiesrecht, ook voor vrouwen. John Locke: grondlegger liberalisme tegen de macht van de overheid. Staatsvorming VS beïnvloed. Montesquieu door Locke beïnvloed. In Nederland was dat Thorbecke: grondwet: vrijheid van burgers (middenklasse: handelaren) Socialisme: komen op voor de lagere klasse arbeiders. - invloed macht naar de mensen die weinig geld hebben. - meer wetgeving die de armen beschermen - ingrijpen van de overheid. Marxisme elke samenleving bestaat uit groepen(klasse) klassenmaatschappij. Er is volgens de leer revolutie nodig zodat de lage klasse uiteindelijk zal winnen en een nieuwe samenleving tot stand kan brengen. productie middelen zijn in handen van bourgeoisie. Revolutie om de producten eerlijk te verdelen. karel Marx het communisme is gebaseerd op het marxisme. (Boek: das Kapital) Christen-democratie: Samen met het liberalisme en de sociaal-democratie behoort het in veel Europese landen het tot de voornaamste politieke richtingen. De christen-democratie houdt officieel een middenpositie in tussen het liberalisme (kapitalisme) en het socialisme (planeconomie). De laatste jaren ziet men echter een verschuiving naar het liberalisme, met name op economisch gebied. - voor het geloof, verdedigen in de politiek - scheiding kerk en staat - tolerantie geloofsvrijheid - broederschap Feminisme: (Latijnse woord femina : vrouw): de emancipatie nastreven. Aan het einde van de 19e eeuw gingen ook vrouwen hun rechten opeisen. Aletta Jacobs is de bekendste strijdster voor de rechten van de vrouw. Pas in de 20e eeuw sloeg het feminisme echt aan, in de 19e eeuw werden maar weinig feministen ondersteund, de mannen wilde hun bevoorrechte positie niet delen en zeker niet afstaan. Niet alleen kiesrecht was belangrijk voor de vrouwen, ook andere zaken zoals het recht op abortus en gelijke kansen op verschillende banen en: - vrouwen waren alleen geschikt voor huishouden - ondergeschikte levenspartner - gehuwde vrouwen mochten geen bezit hebben - getrouwde vrouwen hadden vrijwel geen eigen bezit - vrouwen mochten geen echtscheiding aanvragen, kinderen bleven bij de vader - vrouwen verdiende minder dan mannen - meeste meisjes deden na de lagere school geen onderwijs meer De gehele 20e eeuw hebben vrouwen zich in gezet voor de emancipatie van de vrouw. Pagina 2 van 9

3 Nationalisme: het land voorop. (het houden van het land) Nationalisme: het gevoel van saamhorigheid van een groep mensen die samen een staat vormen of willen vormen. Voor dat gevoel van saamhorigheid zijn voorwaarden: - het besef over gemeenschappelijke ervaringen, gemeenschappelijke geschiedenis en tradities - het besef gemeenschappelijke belangen te hebben. - Dezelfde taal spreken - Dezelfde godsdienst - Zelfde symbolen, vlag, volkslied etc. - Hetzelfde vorstenhuis erkennen - Trouw aan de koning en zijn vertegenwoordigers in belangrijk In de tweede helft van de 19e eeuw ontstond een nieuwe vorm van nationalisme. Namelijk het staatsnationalisme. Staatsnationalisme is het streven van alle leden van een volk in een staat te verenigen en van dat volk een eenheid te maken. Dit gaat vaak gepaard met het streven van de regering haar macht en die van het land te vergroten. Men wil het volk een nationaal gevoel bijbrengen. Het staatsnationalisme kan het volgende tot gevolg hebben: - onderdrukking van de taal, eenheidstaal - via onderwijs - godsdienst en cultuur van andere volkeren onderdrukken die ook in dat Rijk leefde, bijv. Polen in het Duitse Rijk., door die onderdrukking groeide bij deze volkeren juist het emanciperend nationalisme. - Andere staten werden als potentiële vijanden en concurrenten gezien, nationalisme wakkerde superioriteit aan. Nationalisme kreeg een slechte naam door de combinatie van nationalisme en fascime in Italie en Duitsland. Nationalisme werd negatief bekeken door Europa na de tweede wereld oorlog. Geschiedenis van de Verenigde Staten: Verschillende stammen van indianen: het bekendste zijn de stammen die van jacht leefden. Zij woonden in wigwams of tipi s en hadden geen vaste verblijfplaats. Er waren ook stammen die van landbouw leefden en een vaste verblijfplaats hadden. De meeste stammen werden bestuurd door een raad van de oudere en dapperste mannen. Andere stammen werden door een enkele leider aangevoerd. En er waren ook stammen die meer democratisch werden bestuurd. In sommige stammen hadden mannen en vrouwen evenveel te zeggen. Overeenkomsten tussen de stammen: - de indianen geloofden dat alles in de natuur door de goden en geesten werd geregeld. De aarde zagen zij als een goddelijke moeder die voor planten en vruchten als voedsel zorgde. Zij geloofden dat dieren een grote macht bezaten. - de indianen kenden geen particulier bezit van het land. De zon, de lucht, het water, de planten en de dieren waren goden of het werk van goden. - Alle stammen wisten goed gebruik te maken van de natuur - De indianen waren trouw aan hun stam. 1492: Columbus Bahamas. Spanjaarden terechtgekomen in Florida. De Fransen: namen Canada als kolonie in bezit en breiden hun gebied naar het zuiden en trokken langs de Pagina 3 van 9

4 Mississippi. (New Orleans en Louisiana) Engelsen: - ze moesten werken - men ging roken in Engeland tabak van de indianen. WIC: slaven verkopen 1e Virginia (Jamestown) 1e kolonie van Engeland: economisch doel: winst 2e New Engeland 2e kolonie van Engeland: puriteinen. Puriteinen (calvinisten) vinden dat de Engelse kerk te veel katholieke elementen bevat. Ze willen dat het puur wordt calvinisme. Mayflower: belangrijk schip van Engeland. Ze zouden naar Virginia maar ze belanden in het noorden door een storm. Ze hadden een afspraak gemaakt toen ze nog aan boord zaten. De afspraak was dat ze het algemeen belang moesten dienen. Niemand is de koning en iedereen is gelijk. Men ging overleggen wat dat belang is democratie. (puriteinen vrijheid van geloof) Er is nog geen Amerika allemaal losse koloniën. 3e kolonie: Pennsylvania Philadelphia. William Penn Quaher: kerk niet belangrijk maar hoe je zelf gelooft. Philadelphia stad van de broederliefde: iedereen is welkom en iedereen mag geloven wat hij wil (geloofdvrijheid) Quaher zeer gelovig + praktisch: vrede nastreven zonder geweld (passivist) 4e kolonie: Nieuw Amsterdam (Nederland): New York. 1667: Nederland raakt haar kolonie kwijt. Nieuw Amsterdam wordt dan New York genoemd. Stuyvesant wordt verslagen door de Engelsen. Hertog van York. Nieuw Amsterdam wordt geruild voor Suriname. Stuyvesant heeft oorlog gevoerd met de indianen. Hij was in die tijd een daadkrachtige gouverneur: - hij brengt de orde op zaken - in dienst van de WIC Er zijn te weinig Nederlanders dus ze verliezen van de vele Engelsen. De Nederlanders dachten dat Surinama rijker was aar dat was niet zo. Veel Nederlanders bleven wonen waar ze woonden, namelijk in New-York. (stencil hij verdient niet nog een standbeeld) Tussen 1754 en 1763 vond de French and Indian War plaats, waarbij de Britten de Fransen uit het noorden en oosten gooiden van wat later de VS zou worden. De fransen zaten achter de Appalachen wegens handelsbelangen alleen missen ze missen een haven en dus ze azen op de haven van New York. Ze willen die haven bezitten. De Engelsen willen naar het westen dus dan moeten ze langs de Fransen. Engeland wilt het land van de Fransen en de Fransen willen juist het land van de Engelsen. De indianen kiezen de kant van de Fransen. Ze werkten meer samen en er waren geen belemmeringen door de handel. De Engelsen willen het land bezitten. De landbouw was een belemmering voor de indianen. De Fransen geven zich over waardoor Engeland dus wint en het land gaat bezitten. De Fransen hebben te weinig mensen (handel). Pagina 4 van 9

5 Gevolg: het grondgebied van Amerika werd verdubbeld 1775: De Amerikanen (Engelse kolonisten) komen de Engelse soldaten tegen bij Lexington: Amerikaanse onafhankelijkheidsstrijd: Oorzaak 1: oorlog Engelsen/Fransen. Dit is gewonnen door de Engelsen en dus zijn de Fransen geen bedreiging meer. De engelse kolonisten (de Amerikanen) moeten van Engeland belasting gaan betalen omdat de Britten echter veel geld hadden verloren bij het verdedigen van hun koloniën en vroegen dus wat terug van de kolonisten in de vorm van verscheidene belastingen. No taxation without representation de Amerikanen betalen niks als ze geen vertegenwoordiging krijgen. Oorzaak 2: Grens richting het westen kwam een verbod op door Engeland. Daar zaten de indianen en Engeland wilden niet weer een oorlog. Engelse kolonisten zouden dan als ze naar het westen gaan in contact komen met de indianen en zouden dan in gevecht ermee raken dus er kwam een verbod op. (verboden van kolonisatie van de landen ten westen van de Appalachen) Beide maatregelen leidden tot grote onrust bij de kolonisten, waarvan velen inmiddels het vaderland nooit gezien hadden en de band met het Britse Rijk niet meer voelden. Er kwamen echter steeds meer belastingen bij (overigens waren dat belastingen die ook op de Britse eilanden zelf geheven werden) en in 1773 vond naar aanleiding van de Tea Act de Boston Tea Party plaats, waarbij als Indianen verklede kolonisten thee van schepen in de haven van Boston overboord gooiden (als grap). Dit was dus gericht tegen Engeland. De reactie van de koning van Engeland was dat Engeland Boston bezet met soldaten. Thomas Paine common sense verwoord wat de meeste kolonisten dachten maar niet durven (opstand door kolonisten komen is normaal). Rond Respecteer het niet dat Engeland Boston bezet. Na alle opschudding van de jaren voor 1776 verklaarden de 13 kolonien (de Amerikanen onder leiding van Washington) zich in dat jaar onafhankelijk van Engeland. De Britten lieten die rebellie van de 13 Amerikaanse staten niet op zich zitten en sloegen terug: tussen 1776 en 1783 werd er gevochten: 1776: Slag bij Saratoga: een groot Engels leger onder aanvoering van generaal John Burgoyne, geeft zich over aan de "Amerikanen". Amerika had de generaal ingenomen. Gevolg: Frankrijk geeft steun aan Washington. De strijd gaat door tot 1781 tot Vanaf 1783 zijn de Amerikanen onafhankelijk Verenigde Staten. De grote held uit de oorlog tegen de Britten was George Washington, die in 1789 tot eerste president van de VS werd gekozen. 1787: Grondwet van VS Founding Fathers. Elke kolonie werd een staat en alle staten bij elkaar vormden een Unie (VS), In het bestuur van de VS werd een scheiding van de macht ingevoerd. (Trias politica) - uitvoerende macht: president. Hij wordt samen met de vice-president gekozen voor een periode van vier jaar. Hij is het staatshoofd en de leider van het kabinet en opperbevelhebber van het leger en vloot. Hij heeft het recht om wetten van het Congres te verbieden (vetorecht) - wetgevende macht: Congres. Het congres bestaat uit de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. In de Senaat zitten van iedere staat twee afgevaardigden (door het volk gekozen). In het Huis van Afgevaardigden is iedere staat vertegenwoordigd naar het aantal inwoners (om de 2 jaar). Het congres keurt de wetten goed of af. Daarnaast kan het congres de president in staat van beschuldiging stellen en afzetten. Alleen het Congres heeft het recht de oorlog aan een land te verklaren. - rechtsprekende macht: rechters. De hoogste rechtbank is het Hooggerechtshof. Dat bestaat uit negen Pagina 5 van 9

6 rechters die door de president, na goedkeuring van de Senaat, voor het leven worden genoemd. Ze kunnen elke wet aan de grondwet toetsen. - regering van de Unie is slechts bevoegd op het gebied van de buitenlandse en de economische politiek. In de grondwet werden de volgende rechtenvoor iedere Amerikaanse burger vastgelegd: - De vrijheid de godsdienst te belijden die men wilde - De vrijheid zijn mening in het openbaar te uiten - De vrijheid de regering te vragen bepaalde maatregelen te nemen - De vrijheid te vergaderen - Het recht op een rechtszaak als men was gevangen genomen - Het recht wapens te dragen om zichzelf te beschermen - In de grondwet was niet vastgelegd dat alle burgers het recht hadden te kiezen en gekozen te worden. In de grondwet mochten geen veranderingen worden aangebracht, mar wel aangevuld amendementen. De 2 grote partijen die sinds ongeveer het midden van de 19de eeuw tegenover elkaar staan, zijn de Democraten en de Republikeinen. Een belangrijk punt van verschil in de moderne tijd: de Democraten willen de macht van de president en zijn ministers vergroten, de Republikeinen willen een zo groot mogelijke macht voor de afzonderlijke staten. Eens in de 4 jaar kiezen de Amerikanen boven de 18 jaar een president. Deze verkiezingen wordt in 2 gedeeltes gehouden: Eerst kiest elke partij een eigen kandidaat. Deze verkiezingen worden voorverkiezingen genoemd. De kandidaat die de voorverkiezingen binnen zijn partij wint, wordt door de partij als haar presidentskandidaat aangewezen. De presidentsverkiezingen wordt gehouden op de eerste dinsdag in november. Iedere staat heeft een aantal kiesmannen. Staten met meer inwoners hebben ook meer kiesmannen. Het totaal aantal kiesmannen is even groot als het aantal vertegenwoordigers in het Congres. De presidentskandidaat die in een staat de meeste stemmen krijgt, krijgt alle kiesmannen van die staat. De verliezer krijgt dus geen enkele kiesmannen verovert, wordt de nieuwe president. De president mag 4 jaar in het Witte Huis in Washington wonen. Van daaruit kan hij samen met zijn ministers het land besturen. Het gebied ten westen van de oorspronkelijke staten werd verdeeld in territoria. Als de bevolking van zo n territoria was opgelopen tot 5000 stemgerechtigde mannen mocht de bevolking zelf een wetgevend lichaam kiezen. De Unie bleef de gouverneur benoemen. Nam de bevolking toe tot vrije inwoners, mocht zij en grondwet opstellen. Na goedkeuring door het Congres werd het territorium als nieuwe staat toegelaten. De mensen die naar het westen trokken, werden pioniers genoemd. Het gebied waar zij naartoe trokken, noemde men frontier: het grensgebied tussen het oude en het nieuwe land. Henry Knox vond dat ze in plaats van de indianen uit te roeien, hen zou moeten proberen te maken tot een beschaafd volk. In de eerste helft van de 19e eeuw tekenden de meeste stammen onder dreiging van een oorlog verdragen. Daarbij deden ze afstand van hun grond gebied in ruil voor grond in Oklahoma. Pas na een lange en bloederige oorlog werden de Seminoles in de moerassen van Florida verslagen. Al spoedig bleek dat de verdragen voor de Indianen weinig waard waren. Pagina 6 van 9

7 Miljoenen immigranten kwamen in de tweede helft van de 19de eeuw de VS binnen. Boeren trokken met huifkarren steeds verder naar het westen op zoek naar nieuwe landbouwgronden. Spoorlijnen werden aangelegd, steden werden gesticht. Grote Indiaanse stammen (Sioux, Comanchen, Apachen) werden bedreigd. De Indianen begonnen een uitzichtloze oorlog. Eenmaal wisten Indianen te winnen, tijdens de Battle of the Little Big Horn. Voor Indianen bleef weinig anders over dan zich door de blanke regering in reservaten te laten plaatsen. Voor deze reservaten werden stukken grond ter beschikking gesteld. Met die grond viel meestal weinig te beginnen. En als blanken grond van de Indianen wilden hebben, werden de Indianen verdreven, ook uit verschillende reservaten. Indianen die zich aan de blanke samenleving wilden aanpassen, kregen hiertoe meestal geen kans. In de reservaten was het voor de Indianen niet mogelijk hun cultuur volledig te behouden. Hun leiders verloren hun macht aan blanke ambtenaren die door de regering in de reservaten werden aangesteld. Gepoogd werd de taal, de godsdienst en de gewoonten van de Indianen te veranderen. Indianen werden als een soort barbaren gezien. Ze konden niet lezen en schrijven. De blanken waren niet positief over de indianen. Er was heel lang strijd geweest tussen de blanke Amerikanen en indianen. Ze werden verdreven omdat ze niet beschaafd waren. De informatiebron zijn de blanken zelf. Voor de indianen was de natuur erg belangrijk. Ze leefden van de jacht en van de landbouw. Door de blanken hebben de indianen minder bestaangrond, niks meer te eten en geen huiden van dieren om de winter door te komen. Overal waar boeren zijn, komen hekken. Indianen kunnen dat niet meer jagen want ze kunnen niet door de hekken heen. Naarmate er steeds meer blanken komen komen er ook ziektes zoals de griep mee en de indianen worden zo uitgeroeid. Er is wel eens bewust door de Engelsen dekens uitgedeeld waar de pokken op zitten. Er waren ook Engelsen die de indianen beschermde. De indianen werden verdreven naar het westen. De Cherokees waren al verdreven ze hadden zich aangepast aan de blanken. De indianen gaan naar het Hoge Gerechtshof want het is tegen de wet. De indianen krijgen gelijk maar worden alsnog verdreven want president Andrew Jackson van Amerika zet een leger in om ze te verdrijven. Amerikaanse burgeroorlog ( ): Oorzaak: Slavernij. In het noorden industrie. De regering zou invoerrechten moeten heffen op alle industrieproducten die vanuit andere landen werden ingevoerd. (Engelse producten). De arbeid was hier vrij en in het noorden was niemand het bezit van een ander mens. Iedereen was vrij om te gaan en te staan waar hij wilde. In het Noorden vonden ze dat de slavernij afgeschaft moet worden of uitbreiding verbieden. In het Zuiden plantages waar de slaven op werkten. Het zuiden was het niet eens met afschaffing of verbod van uitbreiding van slavernij Noorden: - infrastructuur - beste schepen - industrie om ze te maken Zuiden: - veel minder industrie - nauwelijks spoorwegen en schepen Pagina 7 van 9

8 - veel minder mensen dan in het Noorden. Ook op politiek gebied waren er duidelijke tegenstellingen tussen het Noorden en het zuiden. Het noord waren voor een grote macht van de centrale regering in Washington. Het zuiden wilde de afzonderlijke staten veel macht laten behouden. Aan het einde van de 18 de eeuw hadden mannen als de presidenten Washington en Jefferson al tegen de slavernij gepleit. Eli Whitney vond de cottingin uit, een machine waarmee men de katoenpluis machinaal kon ontzaden. De productie van katoen ging zeer snel omhoog. Er waren meer slaven nodig op de plantages. Jefferson wist in 1808 als president nog wel de afschaffing van de slavenhandel te bewerkstelligen. Maar sindsdien ontstond een illegale handel vanuit Afrika en het Caribisch gebied. Bijna alle Afrikanen waren slaaf, een klein aantal in elke staat leefde echter als vrije mensen. In het noorden werd een nieuwe partij opgericht (1854), de Republikeinse. Deze partij sprak zich duidelijk tegen de uitbreiding van slavernij. Sinds 1833 was een anti-slavernijvereniging onder leiding van William Lloyd Garrison actief. Vanaf 1831 gaf hij een eigen blad uit The Liberator, waarin hij zijn opvattingen kenbaar maakte. Garrison en zijn aanhangers werden abolitionisten genoemd, omdat zij streefden naar afschaffing van de slavernij (blanken + zwarten lid). Leden van de vereniging hielpen slaven ontsnappen. Een van de fanatiekste abolitionisten, John Brown, probeerde een opstand in het zuiden te ontketenen. In 1857 bepaalde het Hooggerechtshof dat zwarten geen burgers, maar articles of merchandise waren en daarom geen klacht konden indienen. Presidentsverkiezing van 1860 Republikein Lincoln president. Hij was tegen de uitbreiding van de slavernij en verzet zich ertegen zuidelijke staten niet eens hiermee en besloten uit de Unie van de VS te stappen en een eigen staat te vormen noordelijke staten waren hier fel tegen gevolg was een burgeroorlog. (1861) Het zuiden hoefde zich alleen maar te verdedigen en had de beste legeraanvoerders. Noorden had veel meer inwoners, groter leger en meer natuurlijke hulpbronnen. Ook kon het met de vloot een blokkade van het Zuiden uitvoeren. Het zuiden hoopte dat Engeland steun zal geven en ze te helpen maar de fransen en Engeland bleven neutraal. Het zuiden verkoopt katoen aan Engeland Engeland kiest partij voor het Noorden. Lincoln zegt dat hij de slavernij gaat afschaffen, Engeland ook tegen de slavernij dus steunen ze het Noorden. Bull Run (1861) Tussen Washington Noorden en Richmond van het Zuiden. Je probeerde de hoofdstad van elkaar in te nemen. Bull Run is een gebied vlakbij een rivier. Het zuiden staat er klaar voor. Het noorden wordt opeens beschoten en vluchten vervolgens. Veel strijdtonelen maar het zuiden schiet net want ze weten niet of ze kunnen winnen. Het zuiden wint. Antietam (1862) (vlakbij Washington) Pagina 8 van 9

9 De Slag bij Antietam was de eerste grote veldslag uit de Amerikaanse burgeroorlog die op Noordelijk grondgebied werd uitgevochten. Het was de bloedigste veldslag van één dag in de geschiedenis van de Verenigde Staten, met meer dan slachtoffers. Deze veldslag had een unieke betekenis als strategische overwinning (generaal Lee moest met zijn leger terugkeren naar het Zuiden) die president Lincoln voldoende vertrouwen gaf om zijn Emancipatie Proclamatie aan te kondigen. Gettysburg (1863) Deze slag was de grootste veldslag van de Amerikaanse Burgeroorlog. Zij werd gedurende drie dagen geleverd in en rond het Amerikaanse stadje Gettysburg in de staat Pennsylvania, tussen de twee grootste legers van de gehele oorlog en wordt gezien als het grote keerpunt van die oorlog want Engeland ging niet aan de kant van het zuiden staan maar aan de kant van het Noorden. Het noorden stond op winst. Generaals Lee en Jackson (Zuiden): De beste commandanten van het Amerikaanse leger kozen de kant van het zuiden. Generaal Lee werd hun opperbevelhebber en samen met jackson waren ze een van de beste uit het zuiden. Generaal Grant en Sherman: - Grant past zich niet aan opperbevelhebber en Sherman was generaal. - winst Noorden - ze vernietigen alles in het Zuiden. Op 9 april 1865 gaf de Zuidelijke opperbevelhebber Lee zich over aan Grant, de opperbevelhebber van het Noorden. Vijf dagen later werd Lincoln vermoord door een aanhanger van het Zuiden, die zo zijn naam wilde vereeuwigen Licoln was altijd redelijk en gematigd. Onder leiding van Lincoln had verzoening tussen het Noorden en het Zuiden veel meer kans gehad. Veel ontvluchte slaven bleken een goede hulp voor de Noordelijke troepen. Een algehele invrijheidsstelling zou de Zuidelijken in het eigen kamp waarschijnlijk extra moeilijkheden bezorgen. Het afschaffen van de slavernij was dus zuiver een militaire maatregel. Pas in 1865 zou in het 13de Amendement op de grondwet alle slaven in de VS de vrijheid gegeven worden. Gevolgen burgeroorlog: Het Noorden bepaalt wat er gedaan moet worden in het Zuiden. Alles is vernieuwt. Het zuiden is totaal vernietigt. Lincoln 1865: slaven vrij. De unie hersteld en er komt een nieuwe president. De economie herstelt snel en het is het toonbeeld van optimisme. Ook wetenschap en technische ontwikkelingen gaan de positieve kant op. Pagina 9 van 9

5,7. Samenvatting door een scholier 1953 woorden 10 april keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden. 1 De indianen als 1e bewoners.

5,7. Samenvatting door een scholier 1953 woorden 10 april keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden. 1 De indianen als 1e bewoners. Samenvatting door een scholier 1953 woorden 10 april 2002 5,7 161 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 De indianen als 1e bewoners. -Indianen komen oorspronkelijk uit Azië. -± 25000

Nadere informatie

De indianen als 1e bewoners. 2 De komst van de Europeanen. 3 De komst van de Afrikanen. Boekverslag door M woorden 14 juni 2007

De indianen als 1e bewoners. 2 De komst van de Europeanen. 3 De komst van de Afrikanen. Boekverslag door M woorden 14 juni 2007 Boekverslag door M. 1970 woorden 14 juni 2007 6.8 14 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 8 De opkomst van de Verenigde Staten 1 De indianen als 1e bewoners De indianen kwamen van oorsprong uit Azië.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8, De opkomst van de Verenigde Staten

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8, De opkomst van de Verenigde Staten Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8, De opkomst van de Verenigde Staten Samenvatting door een scholier 3382 woorden 13 juni 2005 7,1 95 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden H8 De

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

7,5. Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Russische Revolutie

7,5. Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Russische Revolutie Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april 2017 7,5 7 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Russische Revolutie Meeste mensen zijn boeren/boerinnen in Rusland Ze waren straatarm, ze wisten niks en ze gingen

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 7 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 7 Toetsvragen Tijdvak 7 Toetsvragen 1 In de Tijd van Pruiken en Revoluties hielden kooplieden uit de Republiek zich bezig met de zogenaamde driehoekshandel. Tussen welke gebieden vond deze driehoekshandel plaats? A

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Indianen en blanken

Werkstuk Geschiedenis Indianen en blanken Werkstuk Geschiedenis Indianen en blanken Werkstuk door een scholier 2086 woorden 19 mei 2005 5,7 179 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1. Wanneer ontmoeten de Indianen en blanken elkaar? De Indianen zijn

Nadere informatie

TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES

TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES Hoofdstuk 4 PARAGRAAF 4.1 Pruikentijd Standenmaatschappij De verlichting VERVAL EN RIJKDOM In de 17 e eeuw was Nederland het rijkste land ter wereld Van stilstand komt achteruitgang

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Kennislijst Amerika

Samenvatting Geschiedenis Kennislijst Amerika Samenvatting Geschiedenis Kennislijst Amerika Samenvatting door een scholier 2336 woorden 14 juni 2007 7,1 7 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 3VH: Wat je moet kennen/kunnen voor het proefwerk 'Verenigde

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk

Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk De samenleving moest op dezelfde manier worden onderzocht

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw

Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw Werkstuk door een scholier 2435 woorden 22 januari 2005 6 108 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud: Hoofdvragen: 1: Wat veranderde er in de 19e Eeuw met

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 Samenvatting door H. 1327 woorden 6 oktober 2015 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting geschiedenis 7.1 De Franse filosoof en jurist Charles de Montesquieu

Nadere informatie

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Terugkijken: Bij de ene revolutie ontstaat een nieuw en onafhankelijk land. Vrijheid is voor de inwoners

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie.

Tijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie. Onderzoeksvraag: Waardoor ontstonden het liberalisme en het socialisme, en hoe dachten liberalen en socialisten over de sociale kwestie? Kenmerkende aspect: De opkomst van de politiek maatschappelijke

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we

Nadere informatie

7,2. 1 Wetenschappelijke revolutie. 2 Gevolgen van de wetenschappelijke revolutie. 3 Kenmerken van de verlichting

7,2. 1 Wetenschappelijke revolutie. 2 Gevolgen van de wetenschappelijke revolutie. 3 Kenmerken van de verlichting Samenvatting door een scholier 1776 woorden 11 december 2007 7,2 240 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Geschiedenis samenvatting Hoofdstuk 2; Wetenschappelijke revolutie, verlichting

Nadere informatie

Slaaf krijgt vrijheid (vanaf nu: ex-slaaf) en wordt loonarbeider bij zijn baas (vanaf nu: ex-slavenhouder)

Slaaf krijgt vrijheid (vanaf nu: ex-slaaf) en wordt loonarbeider bij zijn baas (vanaf nu: ex-slavenhouder) Samenvatting door M. 1033 woorden 15 juni 2015 6,7 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 7.1 De verlichting Verlichting is het gevolg van de wetenschappelijke revolutie uit hoofdstuk/tijdvak

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Amerikaanse Burgeroorlog

Werkstuk Geschiedenis Amerikaanse Burgeroorlog Werkstuk Geschiedenis Amerikaanse Burgeroorlog Werkstuk door een scholier 1675 woorden 11 december 2005 6,2 37 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Onderwerp: De Amerikaanse Burgeroorlog Vraagstelling: Op

Nadere informatie

5,7. Werkstuk door een scholier 2162 woorden 23 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Voorwoord

5,7. Werkstuk door een scholier 2162 woorden 23 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Voorwoord Werkstuk Geschiedenis Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen het communistisch systeem in de Sovjet-Unie en het westers parlementairdemocratisch systeem in de VS? Werkstuk door een scholier 2162

Nadere informatie

2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw

2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw 2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw 1830 1870: Javaanse boer werkt voor Nederlandse staat: - cultuurstelsel - Herendiensten van verliespost naar wingewest Vanaf 1870: modern imperialisme particuliere bedrijven

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting door een scholier 2342 woorden 16 maart 2003 7,4 33 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Geschiedenis, 5 Democratie en de ismen:

Nadere informatie

S.O. 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2014-2015

S.O. 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2014-2015 S.O. 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2014-2015 Dit S.O. bestaat uit 41 vragen. Je schrijft met een blauwe of zwarte pen. Schrijf netjes en duidelijk. Indien bij een vraag een verklaring wordt gevraagd en de verklaring

Nadere informatie

Tijd van pruiken en revoluties 1700 1800

Tijd van pruiken en revoluties 1700 1800 Onderzoeksvraag: Hoe probeerde men tijdens de Franse Revolutie enkele Verlichtingsidealen in praktijk te brengen? Kenmerkende aspect: De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland

Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Samenvatting door M. 1255 woorden 6 mei 2015 5,8 23 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Grondwet

Nadere informatie

GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1

GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 Tijdvak Jagers en boeren; van de eerste mensen 3000 v. C. prehistorie; van de eerste mensen - 3000 v.c. Samenlevingstype: eerst jagers/verzamelaars,

Nadere informatie

5,4. Politiek. Wat is democratie? Aanvullende kenmerken van een parlementaire democratie. Samenvatting door een scholier 2462 woorden 1 april 2006

5,4. Politiek. Wat is democratie? Aanvullende kenmerken van een parlementaire democratie. Samenvatting door een scholier 2462 woorden 1 april 2006 Samenvatting door een scholier 2462 woorden 1 april 2006 5,4 23 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Sprekend verleden hfst 5 Hoofdstuk 5 Democratie en de ismen: begrippen blijven,

Nadere informatie

De Franse keizer Napoleon voerde rond 1800 veel oorlogen in Europa. Hij veroverde verschillende gebieden, zoals Nederland en België. Maar Napoleon leed in 1813 een zware nederlaag in Duitsland. Hij trok

Nadere informatie

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting door een scholier 1659 woorden 4 maart 2002 5,4 22 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De drie fasen van een revolutie: 1.De bestaande regering wordt verdreven

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie gelijkheid voor iedereen

Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie gelijkheid voor iedereen Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie 1848-53 gelijkheid voor iedereen Samenvatting door een scholier 2412 woorden 8 mei 2010 6,4 20 keer beoordeeld Vak Geschiedenis

Nadere informatie

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een

Nadere informatie

Toetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen

Toetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen Tijdvak 8 Toetsvragen 1 In Nederland was de eerste belangrijke politieke stroming het liberalisme. Welke politieke doelen wilden liberalen bereiken? A Zij wilden een eenheidsstaat met een grondwet en vrijheid

Nadere informatie

SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen.

SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013 Staat en Natie Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. In de 17 e en de 18 e eeuw ontstond er in Europa een politieke en filosofische stroming,

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?

Tijd van burgers en stoommachines Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines Samenvatting door Larissa 665 woorden 18 januari 2016 5,4 5 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Hoofdstuk 8: Tijd van

Nadere informatie

Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden

Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari 2005 7 334 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 Wat is een revolutie? Een grote verandering in de samenleving in een korte

Nadere informatie

Tijd van pruiken en revoluties 1700 1800

Tijd van pruiken en revoluties 1700 1800 Onderzoeksvraag: Op welke gebieden wilden de Verlichtingsfilosofen de bestaande maatschappij veranderen? Rationalisme = het gebruiken van gezond verstand (rede/ratio) waarbij kennis gaat boven tradities

Nadere informatie

GESCHIEDENIS SO3 TV

GESCHIEDENIS SO3 TV GESCHIEDENIS SO3 TV 2 2014-2015 Dit schoolexamen bestaat uit 42 vragen. Bij meerkeuze vragen antwoorden met hoofdletter schrijven. Geef niet meer antwoorden dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld

Nadere informatie

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen. Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door D. 971 woorden 31 mei 2013 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1848 Censuskiesrecht Grondrechten Ministeriele verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Tijd van pruiken en revoluties 1700 1800

Tijd van pruiken en revoluties 1700 1800 Onderzoeksvraag: Hoe probeerde men tijdens de Franse Revolutie enkele Verlichtingsidealen in praktijk te brengen? Kenmerkende aspect: De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3 Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3 Samenvatting door een scholier 1155 woorden 5 februari 2006 6,4 37 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 Samenvatting door N. 1500 woorden 11 februari 2015 5,4 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats tijd van pruiken en revoluties 1800-1900 1667 Suriname

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Staatsinrichting hoofdstuk 1 VMBO

Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Staatsinrichting hoofdstuk 1 VMBO Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Staatsinrichting hoofdstuk 1 VMBO Samenvatting door Marieke 1467 woorden 30 april 2015 7,4 34 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Hoofdstuk 1: Het

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4: paragraaf

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4: paragraaf Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4: paragraaf 1 + 2 + 3 Samenvatting door een scholier 1324 woorden 7 april 2003 5 44 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis hoofdstuk 4: Kapitalisme en communisme.

Nadere informatie

Democratie en ismen; begrippen blijven, hun inhoud verandert

Democratie en ismen; begrippen blijven, hun inhoud verandert Democratie en ismen; begrippen blijven, hun inhoud verandert Wat is democratie? In de 20e eeuw ontstonden er in een paar landen democratieën, burgers waren echter niet tevreden. Te weinig invloed op de

Nadere informatie

TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën

TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën Bepoederde pruiken, bruisende ideeën Tijd van Pruiken en Revoluties 1700-1800 Vroegmoderne Tijd Kenmerkende aspecten Uitbouw van de Europese overheersing,

Nadere informatie

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode?

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode? DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848 ACHTERGRONDINFORMATIE PERIODE 1815-1848 DE EERSTE JAREN VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN Tussen 1795 en 1813 was Nederland overheerst geweest door de Fransen. In

Nadere informatie

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika In het vroegere Amerika woonden Indianenstammen. Columbus ontdekte dit land van de Indianen in 1492. Het waren de Azteken, de Inca s

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2

Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2 Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2 Samenvatting door een scholier 568 woorden 9 juni 2016 7,3 15 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Kapitalisme-Communisme: Kapitalisme: West -landen:

Nadere informatie

Klas 2: Revoluties en Slavernij

Klas 2: Revoluties en Slavernij Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Joyce Landman ; Hielke ter Veld; Jonne Lubbi; Joyce Landman 09 september 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62754 Dit lesmateriaal

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis H7 de wereld op zijn kop

Samenvatting Geschiedenis H7 de wereld op zijn kop Samenvatting Geschiedenis H7 de wereld op zijn kop Samenvatting door een scholier 1647 woorden 5 november 2012 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Op weg naar mensenrechten en guillotine Thomas Paine (1737-1809

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14

Inhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inhoud Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inleiding Je hoort of leest vaak over mensenrechten. Maar kun je ook een paar mensenrechten opnoemen?

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 1839 woorden 11 oktober 2011 6,9 13 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 Nieuwe Tijd = tijd van ±1500 tot ±1800

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2, Wetenschappelijke revolutie, Verlichting en Franse Revolutie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2, Wetenschappelijke revolutie, Verlichting en Franse Revolutie Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2, Wetenschappelijke revolutie, Verlichting en Franse Revolutie Samenvatting door een scholier 2275 woorden 11 september 2010 6,3 151 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Hoofdstuk 2 Samenvatting door Y. 1162 woorden 6 september 2012 10 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 2.1 In Frankrijk regeerde absolute vorsten. Rond

Nadere informatie

Klas 2: Revoluties en Slavernij

Klas 2: Revoluties en Slavernij Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Joyce Landman ; ; 09 September 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62754 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten

Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten 1.2-2.3-3.3 Inleiding Deze opdracht gaat over de ontwikkeling van de burgerrechten. Hierbij staat de status van de zwarte bevolking in de Verenigde Staten

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 990 woorden 24 februari 2018 4,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 + kenmerkende

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door Jel 1523 woorden 13 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 6.1 Europa veroverd de wereld Portugezen,Spanjaarden reisden rond 1500

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Samenvatting door een scholier 410 woorden 3 februari 2004 5,3 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Aantekeningen Hoofdstuk 2 Politieke

Nadere informatie

Schoolonderzoek II Geschiedenis Staat en Natie Tijdvak I 2014-2015

Schoolonderzoek II Geschiedenis Staat en Natie Tijdvak I 2014-2015 Schoolonderzoek II Geschiedenis Staat en Natie Tijdvak I 2014-2015 Dit schoolexamen bestaat uit 33 vragen. In totaal kun je hiervoor 54 punten halen. Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd

Nadere informatie

Antwoorden Geschiedenis Standensamenleving 1789 Frankrijk

Antwoorden Geschiedenis Standensamenleving 1789 Frankrijk Antwoorden Geschiedenis Standensamenleving 1789 Frankrijk Antwoorden door een scholier 927 woorden 22 april 2005 5,5 118 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Gechiedenis, par. 1 Vraag 1: Wat voor samenleving

Nadere informatie

NEDERLAND IN DE 16e EEUW

NEDERLAND IN DE 16e EEUW NEDERLAND IN DE 16e EEUW In de 16e eeuw vielen de Nederlanden onder de Spaanse overheersing. Er bestonden grote verschillen tussen de gewesten (= provincies), bv: - dialect - zelfstandigheid van de gewesten

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting door een scholier 1669 woorden 17 januari 2005 5,6 10 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 3: de Franse Revolutie. Paragraaf 1: het oude Koninkrijk.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5: Durf te denken! / de Verlichting

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5: Durf te denken! / de Verlichting Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5: Durf te denken! / de Verlichting Samenvatting door F. 2067 woorden 9 mei 2012 7,2 332 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Intro-paragraaf 1700-1800 (de

Nadere informatie

columbus Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika lesbrief HAVO/V leerjaa brengt het beste uit twee werelden samen

columbus Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika lesbrief HAVO/V leerjaa brengt het beste uit twee werelden samen columbus brengt het beste uit twee werelden samen lesbrief HAVO/V leerjaa WO r3 Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika columbus Inleiding Deze zomer vindt het WK voetbal plaats in Zuid-Afrika. Allerlei

Nadere informatie

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten

Nadere informatie

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel Geschiedenis van Suriname 1502-1808: de slavenhandel 1502: het begin van de Europese slavenhandel Na de ontdekking van Amerika werden er door de Spanjaarden en Portugezen al snel plantages aangelegd. Op

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken

Nadere informatie

Maatschappijleer par. 1!

Maatschappijleer par. 1! Maatschappijleer par. 1 Iets is een maatschappelijk probleem als: 1. Het groepen mensen aangaat 2. Het samenhangt met of het is gevolg is van maatschappelijke verandering 3. Er verschillende meningen zijn

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis H3

Samenvatting Geschiedenis H3 Samenvatting Geschiedenis H3 Samenvatting door een scholier 2621 woorden 10 mei 2017 1 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1. Industrialisatie. -Uitvindingen sinds het einde van

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis 4.1

Samenvatting Geschiedenis 4.1 Samenvatting Geschiedenis 4.1 Samenvatting door I. 2014 woorden 18 juni 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 4.1 de pruikentijd A De standenmaatschappij Nederland in verval 17 e eeuw= Nederland rijkste

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting door een scholier 1027 woorden 10 augustus 2010 5,3 17 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 3. Politiek 3.1. Keuzes

Nadere informatie

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat 7.1 Onze democratie Tekst 1: Wie is de baas in Nederland? Nederland is een democratie. Dat betekent: de bevolking is de baas. Maar je kunt niet 16,7 miljoen bazen

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje b Bijlage VMBO-KB 2008 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje Staatsinrichting van Nederland bron 1 Uit een openbare brief van iemand die zich zorgen maakt over de ontwikkelingen

Nadere informatie

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1 35 Oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1. De Tweede Wereldoorlog dankt zijn naam aan: a. Het aantal landen dat erbij betrokken was b. Het feit dat de oorlog in meerdere werelddelen werd uitgevochten

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie Geschiedenis van Suriname 1667-1683: Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie 581-1795: De Republiek In de 17e en 18e eeuw spraken we nog niet van één Nederland maar, van de Republiek der

Nadere informatie

In 1813 werden de Fransen verjaagd en de zoon van de laatste stadhouder werd koning

In 1813 werden de Fransen verjaagd en de zoon van de laatste stadhouder werd koning Samenvatting door O. 1153 woorden 25 september 2013 4,4 19 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Hoofdstuk 1 paragraaf 1 In 17 eeuw 18 eeuw (1600-1700)was Nederland een republiek. In een

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat

Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat Samenvatting door een scholier 1047 woorden 16 maart 2008 5,7 7 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Democratie en rechtstaat Hoofdstuk

Nadere informatie

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari 2005 5,9 76 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Samenvatting Hoofdstuk 2 Politieke Besluitvorming Democratie bestaat uit 2 basisprincipes: Vrijheid

Nadere informatie

Een democratie is een staatsvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke besluitvorming.

Een democratie is een staatsvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke besluitvorming. Samenvatting door L. 1165 woorden 13 januari 2013 4,8 12 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Hoofdstuk 3: Parlementaire democratie Paragraaf 1 t/m 4 1; Wat is politiek? Deelvraag: Wat

Nadere informatie

Naam: VERENIGDE STATEN Indianen en slavernij

Naam: VERENIGDE STATEN Indianen en slavernij Naam: VERENIGDE STATEN Indianen en slavernij De Verenigde Staten van Amerika worden meestal gewoon VS of Amerika genoemd. Amerika is een enorm groot land. Je doet er zeker vijf dagen over om van oost naar

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 1 t/m 9

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 1 t/m 9 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 1 t/m 9 Samenvatting door een scholier 3000 woorden 6 oktober 2009 6 2 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1. Voor industrie was nodig: energiebronnen. grondstoffen.

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting door een scholier 1057 woorden 17 maart 2016 7,8 8 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1 Hoofdstuk 1 In de politiek gaat het om keuzes maken. Dat

Nadere informatie

Burgers en Stoommachines. Tot 1:20

Burgers en Stoommachines. Tot 1:20 Burgers en Stoommachines Tot 1:20 Wat gaan we leren? 1. Welke gevolgen de technische uitvindingen hadden. 2. Wat er in de grondwet van 1848 stond. 3. Welke groepen minder rechten hadden dan andere groepen.

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis vwo II

Eindexamen geschiedenis vwo II Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen Vanaf de zomer van 1789 trokken veel Franse vluchtelingen naar Oostenrijk. 1p 1 Waarom vormde dit voor het Franse revolutionaire

Nadere informatie

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Hoofdstuk 3 Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Waarom NL? Nederland was een neutraal land. Bleef in NL tot aan zijn dood. Vrede van Versailles Vs, Eng, Fra winnaars. Duitsland als enige schuldig

Nadere informatie

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk). Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest

Nadere informatie

Dagboek Sebastiaan Matte

Dagboek Sebastiaan Matte Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Franse Revolutie

Samenvatting Geschiedenis Franse Revolutie Samenvatting Geschiedenis Franse Revolutie Samenvatting door een scholier 1898 woorden 7 december 2005 6,5 179 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Revolutie: Revolutie = een grote

Nadere informatie

CPN. Manifest der Communistische Partij

CPN. Manifest der Communistische Partij CPN Manifest der Communistische Partij Een spook waart door Nederland het spook van het communisme. Alle machten van het oude Nederland hebben zich tot een heilige drijfjacht tegen dit spook verbonden,

Nadere informatie

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000

Tijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000 jagers en boeren Prehistorie - 3000 v C monniken en ridders Vroege Middeleeuwen 500-1000 Grieken en Romeinen Oudheid -3000 v C - 500 n C steden en staten - Hoge en Late Middeleeuwen 1000 1500 ontdekkers

Nadere informatie

Trias Politica hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Trias Politica hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61320 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie