Uitvoeringsagenda 2019

Transcriptie

1 Uitvoeringsagenda 2019 Als onderdeel van de Economische Agenda West-Brabant Maintenance REWIN West-Brabant 2019

2 Inleiding Dit document is een integraal onderdeel van de Uitvoeringsagenda West-Brabant. In het uitvoeringsprogramma worden de sectorale programma s op hoofdlijnen beschreven. In deze bijlage wordt het sectorale programma Maintenance verder toegelicht aan de hand van het drieluik Ambitie, Strategie en Samenwerking. Daarna worden de icoonprojecten, die in de programmatemplate staan nader uitgewerkt. S Volledigheidshalve is de templates van het programma s eveneens in deze bijlage opgenomen. Aanvullend wordt in deze bijlage het projectenportfolio, zoals naar verwezen in het Uitvoeringsprogramma West-Brabant, weergegeven. De bijlage gaat alleen over het sectorale programma Maintenance, een van de programma s waarbij er sprake is van icoonprojecten en projectenportfolio. In het Uitvoeringsprogramma staat ook de werkwijze ten aanzien van de sectorale programma s beschreven. In het kort zijn de belangrijkste principes: Doel is om de ontwikkeling van de sector op een gerichte manier te ondersteunen. Voor ieder sectoraal programma is een stuurgroep ingesteld. De stuurgroep gaat over de inhoud van het programma en gaat over de projecten De EBWB functioneert als een Raad van Advies en wil, daar waar gewenst, ook bij te dragen aan de ontwikkeling van het programma. Voor ieder sectoraal programma is een eigen ambitie opgesteld Ieder programma heeft een beperkt aantal icoonprojecten vastgesteld. Naast icoonprojecten zijn er binnen een programma een veelheid aan initiatieven, faciliteiten, projecten etc. Dit vormt een totaal portfolio aan activiteiten wat door de sectorstuurgroep wordt beheerst. Het projectenportfolio bestaat uit voor het programma relevante projecten die vanuit de Triple Helix partners worden ontwikkeld en uitgevoerd. Het projectenportfolio heeft niet de insteek om een zo compleet mogelijk overzicht te geven van alle projecten, maar juist alleen van de relevante projecten. Buiten het projectenportfolio gebeurt waarschijnlijk minimaal net zo veel als er binnen. Bijlage Uitvoeringsagenda West-Brabant 2

3 Sectorale programma s Over stuurgroep, ambitie, icoonprojecten, cirkel & programmamanagement Het projectenportfolio bestaat uit vier kwadranten (Basis op Orde, Profilering & Acquisitie, R&D / Business Development en Human Capital). Deze vier kwadranten vormen het hart van de programmacirkel. Rondom het hart liggen twee cirkels. De binnen cirkel geeft de belangrijkste ontwikkelopgaven van het programma weer. De buitenste cirkel de projecten die een bijdrage leveren aan die ontwikkelopgave. Bij R&D en Business Development gaat het om het vernieuwend vermogen van de sector. Hier gaat het om de innovaties en samenwerkingen op het gebied van innovaties en om het ondersteunen van innovatieve partijen. Verduurzamen, Verslimmen en Verbinden gaan hier hand-inhand. Bij Human Capital gaat het om het beschikbaar hebben van goed opgeleide vakmensen en kenniswerkers, om het aansluiten van de human capital agenda op de regionale en sectorale ontwikkelingen. Dit verloopt in nauwe afstemming met de RWB themaregisseur voor Human Capital. De vier kwardranten: Bij Basis op orde gaat het om de basisvoorwaarden voor een goed functionerend eco-systeem (met name verbindingen dus). Dit kunnen fysieke faciliteiten en voorzieningen zijn, maar ook netwerken, financiering etc. Of, zoals de EBWB stelt: op dorre grond groeit niks ; Bij Profilering & Acquisitie gaat het om het creëren van een duidelijk regionaal profiel van en voor de sector. Of wel be good and tell it. Het gaat hier ook om het opstellen van een propositie van de regio aan partijen die zich mogelijk in de regio willen vestigen en uiteindelijk ook om Strategische Acquisitie. Ook hier gaat het met name om Verbindingen; Bijlage Uitvoeringsagenda West-Brabant 3

4 Maintenance Bijlage Uitvoeringsagenda West-Brabant 4

5 Placemat Maintenance Ambitie Het doel en de beoogde resultaten van het programma Strategie Strategische focuspunten van het programma Het doel Ontwikkelen en profileren van toonaangevende, toekomstbestendige en veerkrachtige maak- en onderhoudsindustrie. West-Brabant zal duurzaam innoveren en internationaal blijven concurreren. De regio waar kennis en technologie wordt omgezet in waardevolle toepassingen, producten en diensten. Robotiseren & digitaliseren Verduurzamen en verslimmen van productie- en onderhoudsprocessen. Op basis van smart industrie technologie, methoden en technieken. Betreft smart manufacturing en smart MRO&U o.a. gebaseerd op 3D printen, big data & IoT, sensoren, AR/VR en technieken zoals condition based, predictive maintenance, circulair en energie. Het proces Verbinden van bedrijven en onderwijs met nieuwe kennis, technologie en technieken. Incl. onderlinge verbinding partijen. Stimuleren van cross-sectorale innovatie op actuele technologische en maatschappelijke thema s. Techniek & vakmanschap Verbinden van het onderwijs met techniek en bedrijfsleven. Het vergroten van de instroom van vakmensen en technici aansluitend op behoefte arbeidsmarkt. Het verbinden van onderwijs en bedrijven door het ontwikkelen van toegepaste kennis, skills, applicaties. Het promoten en verbeteren van het techniek imago. Het resultaat Moderne en toonaangevende maak- en onderhoudsindustrie. Technisch onderwijs en arbeidsmarkt aangesloten op de behoefte. Toplocaties waar bedrijven en onderwijs samen engineeren en industrialiseren. Een regioprofiel dat bedrijven, bedrijvigheid en talenten aantrekt. Composiet materialen Het vernieuwen van de kunststof-maakindustrie. Het versterken van de biobased industrie in West-Brabant. Door het opzetten van een internationaal centrum voor 3D printen, inspecteren, repareren en onderhouden van composiet (biobased) materialen. Maintenance Samenwerking Samenwerkende partijen om het programmadoel te bereiken Icoonprojecten Projecten die de ambitie van het programma weerspiegelen Stuurgroep Robot maintenance applicatie lab Opzetten applicatie lab voor het ontwikkelen en testen van robotiseringsapplicaties in de productie, inspectie, reparatie en onderhoud (o.a lasrobots, AGV, drones). Een samenwerking met bedrijfsleven en onderwijs. West-Brabant Techniekstad Binnen het project West-Brabant Techniekstad werken samen om de regionale Human Capital knelpunten aan te pakken. De belangrijkste knelpunten zijn: Instroom, Wegtrekkend talent, Ontbreken kwalitatieve aansluiting, Te weinig praktijkmogelijkheden, Slechte doorstroom mbo-hbo en het tekort aan techniekdocenten. Fieldlabs Inter-regionaal Smart Industry International Expertise Centre of Composites West-Brabant - Versterken van kunststofmaak- en biobased industrie. Door het opzetten van een internationaal centrum voor 3D printen, inspectie, reparatie en onderhoud van (biobased) composiet materialen. Samen met o.a. Development Centre of Maintenance for Composites, Green Chemistry Campus, Natuurvezel Applicatie Centrum en Avans Centre of expertise Biobased Economy. REWIN 5

6 Ambitie Toelichting op de programma ambitie Als het gaat om de toegevoegde waarde van de industrie dan staat West-Brabant op de derde plaats. Kijken we regionaal dan heeft de industrie een aandeel van 25% in de toegevoegde waarde in West-Brabant en is de tweede grootste werkgever in de regio met ruim banen. De bedrijven in de industriële sector draaien weliswaar goed maar hebben of krijgen op korte termijn te maken met nieuwe producenten uit opkomende landen, disruptieve verdienmodellen, nieuwe technologische ontwikkelingen en maatschappelijke trends. Er komt steeds mee vraag naar maatwerk en industriële diensten. De vraag naar kleinere maatwerkseries die sneller moeten worden geleverd, het terughalen van productie naar Nederland, het nijpend tekort aan technisch personeel en de energietransitie dwingen bedrijven te innoveren. Dit betekent het verslimmen van producten en processen, het ontwikkelen van nieuwe diensten, het opzetten van nieuwe verdienmodellen en het vergaande automatiseren (digitaliseren, robotiseren) van productie- en onderhoudsprocessen. Daarnaast zullen de bedrijven als reactie op het dreigend te kort aan grondstoffen duurzamer en circulair moeten gaan produceren en onderhouden. Kortom, de maak- en onderhoudsindustrie zal moeten anticiperen op deze ontwikkelingen om haar internationale concurrentiepositie te behouden. Het wordt tijd voor de next step van de ecosystemen waarbij kennis en technologie ontwikkelt in andere regio s wordt omgezet in waardevolle toepassingen, producten en diensten voor West-Brabant (Applied in West-Brabant) waarmee de maak- en onderhoudsindustrie haar concurrentiepositie kan versterken. Strategie Toelichting op de strategische keuzes In haar opdracht om de maak- en onderhoudsindustrie toekomstbestendig en veerkrachtig te maken beoogt het HTM programma een duale aanpak: Het versterken van het bestaande sectoren en het creëren van nieuwe business. Er is gekozen voor de volgende strategische focuspunten: Verslimmen De maak- en onderhoudsindustrie moet anticiperen op de technologische en maatschappelijke ontwikkelingen. Het MKB zal versneld haar productie- en onderhoudsprocessen moeten robotiseren en digitaliseren om de huidige internationale concurrentiepositie te handhaven. De bedrijven zullen de ontwikkelingen op het gebied van smart manufacturing en smart MRO&U moeten omarmen om nieuwe toepassingen, producten en diensten te introduceren. De industrie kan dit niet op eigen kracht. Hiervoor zijn kennis, mensen, samenwerking, toplocaties en financiering nodig. Het versnipperde MKB moet onderling en met het onderwijs worden verbonden en gestimuleerd voor de ontwikkeling van nieuwe toepassingen (Applied in West-Brabant) rondom de actuele innovatie-thema s: 3D printen, big data & IoT, sensoren, AR/VR, flexible productie, predictive maintenance, circulair en energie. Daar waar kansen liggen om innovatie-thema s te stimuleren door het aantrekken van bedrijven en/of bedrijvigheid zal strategische acquisitie ingezet worden. Dit om het ecosysteem optimaal te versterken. Techniek & vakmanschap West-Brabant staat bekend om haar technisch vakmanschap. Het beroepsonderwijs in de regio wordt nationaal gezien als zeer hoogstaand waar duizenden technische engineers, technici en vakmensen worden opgeleid. Het technische MKB ontwikkelt, engineert, produceert en onderhoud een breed portfolio aan machines, installaties, producten en diensten voor diverse sectoren en internationale markten. Om te zorgen dat de bestaande bedrijven kunnen innoveren, dat er nieuwe bedrijven zich gaan vestigen is het essentieel dat de huidige kennisinfrastructuur wordt uitgebreid. Het regionale brand technisch vakmanschap wordt gepromoot en het imago van techniek en onderhoud wordt verbeterd. Composiet materialen Het is essentieel dat West-Brabant nieuwe business gaat ontwikkelen en zich richt op een nieuwe sector met potentie tot een unieke internationale positie voor de regio. De aanwezigheid van het Development Centre of Maintenace for Composites (DCMC), de Green Chemistry Campus (GCC), het Natuurvezel Applicatie Centrum (NAC) en het Avans Centre of expertise Biobased Economy (CoE BBE) biedt West-Brabant een unieke combinatie. Het biedt een kans om de kunststof-maakindustrie te vernieuwen en de biobased industrie in West-Brabant te versterken. Het opzetten van een internationaal centrum voor 3D printen, inspecteren, repareren en onderhouden van composiet (biobased) materialen biedt de mogelijkheid voor het ontwikkeling van nieuwe toepassingen op het gebied van (groene) samengestelde kunststoffen. Voor verdere groei in deze unieke internationale positie is gerichte acquisitie van bedrijven die zich richten op composiet materialen cruciaal. Bijlage Uitvoeringsagenda West-Brabant 6

7 Samenwerking Toelichting op de (buiten-) regionale samenwerking Sectorale stuurgroep met als bestuurlijk boegbeeld J.M. van Oosten (Wethouder Werkendam): Ondernemers: SPIE (onderhoudsindustrie), ExRobotics (maakindustrie). Onderwijs: Avans, ROC West-Brabant. Toplocaties: Werkendam Maritime Industries, Moerdijk en Aviolanda. Programma deelnemers: BOM, Provincie, RWB, World Class Maintenance, Airborne, Fokker, Defensie, Taks Handling Systems, Stichting Vakopleiding Metaal, WWA, MSG, TWG etc. Overige samenwerkingspartners: Smart industrie NL, Zuid en Smart Industrie Hub Brabant (Brainport, Midpoint, Agrifood capital, FME, KMU, TNO, BOM, LIOF) KiK/MPI (Zeeland), Innovation Quarter (Zuid-Holland), LIOF (Limburg), Vlaanderen Bijlage Uitvoeringsagenda West-Brabant 7

8 Icoonproject: International Centre for Composites West-Brabant Het doel Het proces Het resultaat Versterken van de kunststofmaak- en biobased industrie in West-Brabant door het opzetten van een internationaal centrum voor het automatiseren, 3D printen, inspecteren, repareren en onderhouden van composiet (biobased) materialen. Door het verbinden van het Development Centre of Maintenace for Composites (DCMC) met de Green Chemistry Campus (GCC), het Natuurvezel Applicatie Centrum (NAC), en het Avans Centre of expertise Biobased Economy (CoE BBE) ontstaat er een unieke combinatie voor de ontwikkeling van nieuwe toepas-singen op het gebied van (groene) samengestelde kunststoffen. Een moderne maak- en onderhoudsindustrie in de regio die nieuwe (biobased) composiet toepassingen ontwikkelt, produceert en onderhoudt voor de aerospace, de maritieme, de automotive, de bouw, de procesindustrie en de biobased industrie. En bijdraagt aan een circulaire econo-mie, vergroening, energiebesparing, en veilige installaties. Deelnemers Onderwijs: ROC West-Brabant, Avans, TU Delft, NLR Ondernemers: Fokker Services, Airborne, Aeronamics Toplocaties: Aviolanda, Werkendam Maritieme Industries Kennis : DCMC, GCC, NAC, CoE BBE Overheid: Defensie, Gemeente Woensdrecht, Provincie, BOM, REWIN, RWB gemeentes met composiet toepassingen en deelnemende bedrijven, Werkendam & Maritiem cluster. Composiet bedrijven in de regio. Partijen buiten de regio (TU Delft, Inholland, Vlaanderen) Benodigde middelen Regio verkenning Promotie en werving partijen Verbinden bedrijven en onderwijs Ontwikkelen projecten bedrijven en onderwijs Opstart Triple helix samenwerkingsverband Inrichten applicatie lab Bijlage Uitvoeringsagenda West-Brabant 8

9 Icoonproject: West-Brabant Techniek Stad Het doel Het proces Het resultaat West-Brabant staat bekend om haar technisch vakmanschap en de hoge kwaliteit van het beroepsonderwijs. Om dit niveau te handhaven zal de regionale kennisinfrastructuur moeten worden versterkt. Het opzetten van een taskforce beroepsonderwijs waarin bedrijfsleven, onderwijs en overheid deelnemen. Het opstellen en uitvoeren van een regionaal plan om de zichtbaarheid van regionale bedrijfsleven binnen onderwijs te vergroten, het opzetten van een regionale techniek- promotie, het op orde brengen van de randvoorwaarden voor de uitvoer van techniekonderwijs en de aansluiting op de arbeidsmarkt. Technieklessen in het BO/VO. Promotie techniek en branding technisch vakmanschap. Bevordering samenwerking onderwijs en bedrijven. Toename van het aantal techniek-studenten en docenten Doorlopende leerlijnen en koppeling toegepast onderzoek mbo/hbo. Opzetten, sharing en benutting praktijklocaties en applicatie labs. Deelnemers Onderwijs: ROC West-Brabant, Avans Ondernemers: o.a. SPIE, Improvia, Synchronlab, WWA, Taks Toplocaties: Werkendam Maritime Industries, Moerdijk, Aviolanda Overheid: Gemeenten Woensdrecht, Moerdijk, Breda, Werkendam, Roosendaal, Bergen op Zoom, REWIN, RWB Benodigde middelen Investering applicatie labs en praktijklocaties Taskforce instroom techniekonderwijs Promotie en werving partijen Traineeship techniekdocenten Doorlopende leerlijnen techniek Opstart Triple helix samenwerkingsverband ,- Bijlage Uitvoeringsagenda West-Brabant 9

10 Icoonproject: Robot maintenance lab Het doel Het proces Het resultaat De regio West-Brabant kent een aantal projecten en initiatieven rondom robotisering, digitalisering, smart tooling en smart maintenance. Robots zijn hard op weg de nieuwe standaard te worden in onze economie en maatschappij. In West-Brabant zijn partijen in diverse sectoren (maak- en onderhoudsindustrie, agrofood, logistiek en zorg) reeds gestart met initiatieven en projecten rondom robotica en applicatie daarvan. Zo is de brandweer aan het testen met vliegende en rijdende robots, biedt Avans Hogeschool de minor vision & robotics en aerospace engineering en maintenance (drones) wordt in West-Brabant de eerste explosieveilige inspectie robot ter wereld ontwikkeld. Het is van belang om al deze kennis te bundelen en samen te brengen op een plek waar deze fascinerende ideeën gebundeld kunnen worden en robotica levend wordt. Het is essentieel voor de regio West- Brabant dat er verder wordt geïnvesteerd in robotisering en in een robot applicatielab waar samen met het bedrijfsleven cross-sectoraaal kunnen werken aan de ontwikkeling van de nieuwste robotapplicaties en deze ook daadwerkelijk testen in applicatielab met de verschillende testfaciliteiten. Bundelen projecten en initiatieven tot één robotiseringscluster West-Brabant. Investering in een robot applicatielab met testfaciliteiten. Opzetten projecten waarbij onderwijs gebruik kan maken van het lab om robotica te onderzoeken en ontdekken. Het beschikbaar stellen van een testfaciliteit die in de operationele setting minimaal beschikbaar is voor het bedrijfsleven Training van robot- en sensor operators. Een onderwijsmodule die theorie en praktijk samenbrengt in het robot applicatielab. Applicatielab is mobiel en kan worden ingezet op events en beurzen om West-Brabant als robot applicatie regio te promoten, Opstarten cross-sectoraal triple helix samenwerkingsverband. Versnelling ontwikkeltraject voor het bedrijfsleven door beschikbaarheid van testfaciliteiten (time-to-market). Laagdrempelige toegang tot robotica in de praktijk voor studenten door middel van een real-life setting in samenwerking met bedrijven. Bevordering samenwerking onderwijs en bedrijven. Mogelijkheid tot demonstratie van de ontwikkelingen en mogelijkheden van robotica aan afnemers, instanties en andere betrokkenen om samenwerking te stimuleren Verhogen van het aantal techniekdocenten. Deelnemers Onderwijs: ROC West-Brabant, Avans Ondernemers: o.a. SPIE, ImProvia, Synchronlab, WWA, Taks, VDL-Steelweld, InvertRobotics, Rommtech, FMI, Clean Conservering, GeoInfra, MJ Oomen Toplocaties: Werkendam Maritiem Industrie, Moerdijk, Aviolanda Overheid: Gemeenten Woensdrecht, Moerdijk, Breda, Werkendam, Oosterhout, Bergen op Zoom, REWIN, RWB, BOM, Provincie Noord-Brabant Benodigde middelen Investering Robot applicatielab en testfaciliteiten Doorontwikkeling Robotiseringscluster Promotie en werving partijen Opstart Triple helix samenwerkingsverband ,- Bijlage Uitvoeringsagenda West-Brabant 10

11 Profilering & Acquisitie R&D en Business Development Projecten Ontwikkelopgaven Ontwikkelopgaven Projecten Propositie HTM-West-Brabant Breda start-up Robot producenten Robotisering dienstverleners Smart Industry West-Brabant symposium HTM Community HTM Website HTM Social media Profilering & Acquisitie Regio propositie Gerichte acquisitie Regio branding Verslimmen Verduurzamen Composiet Sensoren uit IoT proeftuin Smart Tooling Interreg IoT proeftuin (REAP) Mobile parking IoT Autonoom varen Koelmiddelsensor R&D en Business Development IoT Voedselveiligheid MM Robotisering deel 2 FOKUS Fabrike van de toekomst Ballast water treatment Ultrasoon sensoriek lekdetecties Verfstrip robot Corrosie / aangroei preventie MM Sevitisation DCMC cross over 3D printing spare parts Projecten Ontwikkelopgaven Ontwikkelopgaven Projecten CM Campus Breda Dutch Drone Centre Living Lab Lasrobot Robot Maintenance Application lab Lasrobot skills lab International expertise Centre for Composites Smart Industry Vouchers FOKUS fabriek van de toekomst Toplocaties Applicatielabs Financieringstools Vergroten instroom Banen van morgen Imago verbetering Minor smart Industry & IoT RE Techniek stad West- Brabant Traineeship techniek coaches Techniek lessen BO OPZUID Smart Maintenance Skillslab RE Avaition kennishub RE Lasrobotisering Uitvindfabriek Coded Dojo Basis op Orde Human Capital Bijlage Uitvoeringsagenda West-Brabant 11