Er waren 3 vormen van aanwezigheid van west-europeanen in andere werelddelen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Er waren 3 vormen van aanwezigheid van west-europeanen in andere werelddelen"

Transcriptie

1 Samenvatting door een scholier 3622 woorden 8 januari ,8 79 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx 1.1 -wat is europese expansie? De aanwezigheid van europeanen in andere werelddelen 1488=bartholomeus Dias, Kaap de Goede hoop 1492=colombus, Amerika 1498=Vasco da Gama, de kust van India -waardoor gingen Europese landen de weg naar Azië zoeken? om zelf handel met Azië te kunnen drijven. -Wat waren de motieven om te koloniseren? Nieuwsgierigheid naar onbekende werelden, verspreiding van het christelijk geloof, en vooral de handel met Azië. -welke landen waren erbij betrokken? Al lange tijd dreven Arabische handelaren handel met Azië via karavaanroutes (specerijen, zijde, katoen), na 1498 (vasco da gama)verjaagden de Portugezen op veel plaatsen in India de Arabische handelaren en kochten zelf producten.de Arabische tussenhandel verdween niet helemaal en bloeide na 1540 weer op. Vanaf 1600 gingen de Engelsen, Fransen en Nederlanders de Spanjaarden&Portugezen beconcurreren. Dit lukt vooral in Azië. NL had in 1602 de VOC opgericht in Indonesië, die optrad als een zelfstandige, politieke, economische eenheid. Er ontstonden hele handelsnetwerken, vooral suikerriet, tarwe en aardappel werd veel tussen continenten uitgewisseld, dat veroorzaakte een stijging van de voedselproductie = meer bevolking in Europa. Tussen Europa-Afrika-Amerika ontstond een driehoekshandel van goederen en slaven, die volledig wed beheerst door Europese naties. 1.2 Er waren 3 vormen van aanwezigheid van west-europeanen in andere werelddelen -Handelsposten: waren waar de handel interssant was maar waar het niet nodig was om grote groepen europeanen te vestigen, er moest vaak oorlog gevoerd worden of onderhandel worden met de plaatselijke machthebbers om zo een handelspost te vestigen in Midden-oosten, West-kust van Afrika, India, Indonesie, Japan, China. Pagina 1 van 9

2 -Vestigingskolonie: migratie van grotere groepen mensen naar een ander gebied met de bedoeling daar voor altijd of ten minste langere tijd te blijven, het begin van de 16e eeuw in Latijns-amerika, Zuid-Afrika, en in de 18e eeuw in Australie en Nieuw-Zeeland. -plantagekolonie: daar vestigden zich Europeanen maar dan in kleinere groepen, ze waren sterk economisch afhankelijk van de handel en scheepvaart met Europa.ER werden op grote schaal suikerriet, koffie en katoen verbouwd. Het noordoosten van Zuid-Amerika, het Caribische gebied en het Zuidoosten van Noord-Amerika. Vanaf de 16e eeuw, vooral in de 17e en 18e eeuw brachten de Nederlandse West-Indische Compagnie (WIC), De Britse Royal African Company en de Portugezen miljoenen slaven van de westkust van Afrika naar Amerika om ze daar te verkopen op de slavenmarkten. Tussen 1701 en 1810 werden 6 miljoen mensen verscheept! 2.1 Colombus wou een kortere weg naar India ontdekken,maar kwam bij een heel ander werelddeel dan Azië aan, namelijk Amerika,wist hij veel,hij kwam daar in 1492,d8 dat het India was en noemde de beschaving Indianen.Pas veel later kwamen ze erachter dat ze fout waren. Toen was colombus al dood. 2.2 De Indianen die de Spanjaarden zagen leefden heel eenvoudig, vele verschillende bevolkingsgroepen met andere gebruiken enz. Spanje's grootste concurrent was buurland Portugal, in 1494 bemiddelde de paus tussen hen om het land te verdelen; het verdrag van Tordesillas.Zuid_Amerika werd (denkbeeldig) in 2en gesplitst van noord naar zuid, Spanje kreeg de westhelft en Potugal de rest. Pas in 1500 werd Brazilië ontdekt en toen bleek dat Portugal dat allemaal bezat. Stukje bij beetje werd Amerika ontdekt, een van de vele avonturiers was Hernan Cotres, een verarmde Spaanse Edelman, in 1519 ging hij naar Midden-Amerika en legde via tolken contact met de bevolkingsgroepen die hij tegenkwam. Het bleek dat de indianen onderhorig waren aan de machtige Azteken; hun waren goed georganiseerd, hadden jaernlange militaire traditie en waren uitstekende krijgslieden. Ze eisden belasting van hun minder sterke buren, wat niet alle volkeren pikte, Cortes speelde daarop in en geleid door Indiaanse gidsen bereikten Cortes en co de hoofdstad van het Azteekse rijk; Tenochtilan-Mexico.Nogal een verrassing, het was heel modern en groot met grote gebouwen, rechte lanen, kanalen, met inwoners. Ondanks de kleine groep van Cortes en het machtige Azteekse rijk pakte de ontmoeting voordelig voor Cortes uit, dit kwam doordat de azteken grote waardehechten aan krijgskunst(hun cultuur) en de Spaanse militairen maakten bij hen een grote indruk, en de komst van de Spanjaarden viel net in een tijd van religieuze ontreddering van de Azteken, de terugkeer van een van hun belangrijkste goden was verw8, daardoor werden de Spanjaarden gastvrij onthaald, wie weet waren zij wel de goden of boodschappers Ten derde kregen de Spanjaarden steun van de door een paar de Azteken onderworpen volkeren, zij adviseerden de Spanjaarden en leverden troepen. En tot slot brachten de Spanjaarden allerlei ziektekiemen mee die in Amerika onbekend waren en daardoor dodelijk waren, de griep, waterpokken en pest BV. Pagina 2 van 9

3 De azteekse heerser verwelkomde Cortes en manschappen met enig ontzag, echter Cortes beantwoordde dit door de Azteken onder Het Spaanse gezag te onderwerpen, eerst vreedzaam, maar later met geweld. De stad werd met de grond gelijk gemaakt, en werd op de ruines een nieuwe stad gebouwd: Nieuw-Spanje 2.3 De azteken waren rond 1500 een van de drie belangrijkste culturen in Latijns-aMerika, naast de Maya s en de Inca s. Zowel de Azteken als de Inca s bestonden ongeveer 100 jaar en hadden een bloeiende een hoogstaande cultuur, waarin vele andere culturen waren opgenomen. Ze wouden ook allebei hun buren zoveel mogelijk aan zich onderwerpen, de Azteken dmv militair machtsoverwicht en de Inca s dmv bondgenootschappen. De Mayacultuur had haar bloeiperiode tussen 500 VC en 900 NC, daarna kwam het in verval. In 1500 werd de Azteekse staat gekenmerkt door een sterk hiërarchische structuur, met aan top machtige en religieuze, militaire leiders. Dat was de klasse: adel met onderling nog verschillende staussen.dan had je nog edelen die zeggenschap hadden in stadstaatjes, die onderhorig waren aan de azteekste koning. De gewone bevolking betaalde tribuut (belasting) aan hun heren i.r.v. bescherming.de heren van stadstaten betaalden weer belasting aan de koning. In 1500 reikte de Azteekse overheersing van de Atlantische tot de Stille Oceaan en tot aan de grenzen van het huidige Guatemala.Het grootste deel van e bevolking hield zich bezig met de landbouw, er waren ook ambachtslieden. 2.4 In de cultuur van de Azteken, Inca s en Maya s speelden astronomie een grote rol.op basis van zeer nauwkeurige sterrenkundige berekeningen maakten zij uitgebreide kalenders, die een centrale rol speelden in het dagelijks leven. (de kringloop van zaaien en oogsten)in die kalenders stonden de opkomst en ondergang van verschillende rijken, oogsttijd, zaaitijd, toekomstige machtswisselingen, religieuze gebeurtenissen die samenvielen met belangrijke gebeurtenissen in het Azteekse rijk. Alledrie de volkeren kenden ook het schrift, met een soort stiptekeningen legden zij hun mythen en geschiedenis vast; ze hadden een historisch bewustzijn. 3.1 De conquistadores (=veroveraars) kregen Encomienda(= het recht om arbeid en tribuut te vragen van de Indiaanse bevolking).dat liep niet zo goed, de indiaanse bevolking werd uitgebuit en op hardhandige wijze onderworpen,er kwam protest en het ecomienda systeem werd afgeschaft. In Spanje vaardigde de Raad van de Indien vele wetten en decreten uit, die de basis moesten vormen voor het bestuur in de kolonie, tussen 1492 en 1636 maar liefst !? -Hoe werd het bestuur door Spanje gecontroleerd? Eerst werd Mexico en Peru in twee onderkoningen onderverdeeld, dat werkte niet, toen werd de kolonie in 5 onderkoningrijken opgesplitst.de onderkoningen waren mensen van de hoge Spaanse adel, die steeds Pagina 3 van 9

4 voor 6 jaar werden uitgezonden.die onderkoningen werden bijgestaan door raden van adviseurs, die tegelijkertijd ook een controlerende functie hadden.en er werden regelmatig controleurs gestuurd vanuit Spanje. De onderkoningrijken werden weer opgesplitst in provincies, waar regionale ambtenaren het bestuur leidden, zij moesten wetten en decreten uitvoeren. In de provincies stichtten de Spanjaarden steden, met een Spaanse gemeenteraad, ook konden Spanjaarden grondrechten kopen, op dit land begonnen zij dan een haciënda; een landbouwbedrijf.de functionarissen van de koliniale staat hadden niet alleen bestuurlije taken maar ook juridische, aan hen werden geschillen voorgelegd. 3.2 De Indiaanse nederzettingen werden door de Spanjaarden pueblos de indios genoemden opgenomen in de bestuursstructuur van de Spaanse staat. Ze waren de onderste laag van de staat, deze dorpen behielden hun eigen bestuur en was in de handen van de nazaten van de Indiaanse adel, zij domineerden het bestuur van de dorpen en hadden ook het meeste land tot hun beschikking. Die nazaten werden door de Spanjaarden caciques genoemd. De Spanjaarden voerden in de dorpen het ambt van burgemeester toe en die werd bijgestaan door een gemeenteraad, netals bij Spaanse steden. Alleen de Indiaanse adel kon aan de burgemeesterverkiezing deelnemen. Meestal sloeg het nergens op en was elk jaar dezelfde man aan de macht. De Indiaanse dorpen moesten tribuut betalen aan de Spaanse kroon. Ieder Indiaans dorp had een stuk grond dat niet kon worden afgepakt en de basis van het dorp was, wie er tribuut betaalde had recht om een stuk van die grond voor eigen gebruik te bewerken.sommige Spanjaarden lapten deze wet aan hun laars.maar tegen deze lakse Spanjaarden werd meestal fel geprotesteerd, dat kon komen tot rechtszaken, meestal in het voordeel van de indianen. 3.3 Kerstening=bekering tot het christelijk geloof. De Spanjaarden wilden de Indianen zoveel mogelijk bekeren tot het christelijke geloof,en de kerstening werd met enthousiasme aangepakt,rond 1650 was het merendeel van de oorspronkelijke bevolking in de formele zin bekeerd, in de prakrijk bleek dat oude rituelen en geloofsovertuigingen niet zomaar uit te roeien waren,die bleven wel bestaan.voor de indianen konden hun oude religie en het christendom inelkaar opgaan,zo ontstond een nieuw soort christendom met kenmerken van beide religies,dit word syncretisme genoemd. Het verschil tussen het Latijns-amerikaanse en Europese katholicisme is dat in Latijns_Amerika de heiligen veel belangrijker zijn, die zelfstandig de hemelse en aardse orde kunnen beïnvloeden. In vele Indiaanse dorpen woonde een Spaanse priester die het Spaans gezag vertegenwoordigde, hij doopte de pasgeborenen, zegende huwelijken, nam de biecht af en droeg de mis op. De zendelingen (mensen die andere mensen willen bekeren) waren heel verschillend, de ene priester zag hun als onbedorven kinderen, die geen besef van god hadden of een andere als zielloze mensen die door hun onwetendheid niet ver van dieren afstonden.ook reageerden de priesters verschillend op de excessen die voorkwamen, sommigen wierpen zich op als beschermers van de indianen en hielpen hen in de strijd tegen opdringerige Spaanse landeigenaren, anderen zagen de indianen juist als geboren slaven. Met name de geestelijke Bartolomeus de las Casas wierp zich op als beschermer van de Indianen en hun Pagina 4 van 9

5 cultuur. Hij was een avonturier en ook ooggetuige van de excessen en de wandaden van de Spanjaarden, dat greep hem zo erg aan dat hij de rest van zijn leven zou besteden aan het bestrijden ervan. Hij richtte zich vooral sterk tegen het ecomienda systeem, dat veel werd misbruikt door veroveraars. La Casas was wel een kind van zijn tijd was, hij was geen tegenstander van het kolonisme, alleen excessen en wreedheden waren ongewenst. 3.4 Lange tijd zijn de Indianen door historici beschouwd als uitgemoorde en uitgebuite slachtoffers, die zich niet konden verdedigen tegen de landhonger van de Spanjaarden, deze visie staat bekend onder de naam Zwarte Legende.en is gebaseerd op verslagen uit die tijd. Nieuw onderzoek heeft aangetoond dat de Indianen geen weerloze slachtoffers waren, de indianen hadden namelijk nog andere middelen tot hun beschikking dan openlijke opstand en geweldpleging, ze konden naar de rechter gaan, voor hun stuk basisgrond(het recht dat ieder dorp een onvervreemdbaar stuk grond had),meestal mochten ze die houden, na de onafhankelijkheid van Latijns-amerika werd dat recht afgeschaft en dat leidde alsnog dat veel indiaanse dorpen hun land kwijtraakten wat waren en werden de exportproducten Zilver werd naar Spanje gemonopoliseerd, in Ecuador staat een heeele groote zilverberg Potosi. Cochinella,een bruine verfstof die gemaakt werd van op cactus gekweekte insecten, deze stof was zeer kostbaar. Landbouwproducten zoals aardappelen, tomaten, maïs en cacao. Aardappelen, maïs en tomaat bleek ook in Europa verbouwd te kunnen worden maar cacao niet. Vanuit Europa werd tarwe naar Latijns-Amerika gebracht, en het werd een belangrijk onderdeel van de Amerikaanse landbouw naast de maïs die voor de indianen altijd het onbetwistbare hoofdbestanddeel van hun voedsel is geweest. Zo ontstond er een hele uitwisseling van gewassen plaats die de Columbian exchange werd genoemd, naar Colombus. De Amerikaanse economie werd uitgebreid door vee: paarden, koeien, varkens, ossen, pluimvee, geiten, schapen. Voor de komst van de Spanjaarden waren trek en lastdieren onbekend bij de Indianen en er werden ook geen dieren gefokt voor de slacht. Vooral in Argentinië werd de veehouderij belangrijk. De geïntroduceerde producten en vee verreikten de reeds bestaande landbouwproductie van maïs, aardappelen, bonen en cassave. De exportindustrie ontstond voornamelijk in dunbevolkte gebieden zoals het caribisch gebied en de tropische kustzones waar plantages met behulp van Afrikaanse slaven werden gerund. 4.2 In de dichtbevolkte gebieden waar de Spanjaarden zich in de eerste instantie vestigden, ontstond in de koop van d 16e eeuw een nieuwe samenleving, van Spanjaarden en Indianen, de indianen waren ondergeschikt aan de Spanjaarden, zij moesten tribuut betalen, maar de Spaanse koning had ook zijn plichten t.o.v. de indianen.volgens de Spanjaarden was het gezag van de koning door God gegeven en ook de ontdekking van Amerika was door god gegeven. De koning beschouwde de indianen als Pagina 5 van 9

6 onschuldige kinderen die moesten worden opgevoed tot goede gelovigen en als onmondige kinders moesten worden beschermd.de indianen van Mexico, Guatemala en Peru kregen de status Kinderen Van de Koning.Zo ontstond er een standenmaatschappij. In de Indiaanse dorpen hadden de indianen een aantal rechten zoals het recht op grond en bescherming, in ruil daarvoor moest tribuut worden betaald.de rechten en plichten van iemand waren direct verbonden met iemands woonplaats en stand, iemand was indiaan wanneer hij als inwoner van een indiaans dorp tribuut betaalde, trok hij BV weg naar de stad, dan was zijn status onduidelijk.zo iemand werd een mesties genoemd. Binnen de Indiaanse stand bestonden grote verschillen in aanzien en rijkdom tussen de Indiaanse edelen en indianen van gewone afkomst.de edelen spraken ook vaak Spaans en stonden zo wat dichterbij de Spanjaarden.Ook binnden de Spaanse stand waren verschillen, dat kon je zien aan de beroepen.slechts een klein aantal behoorde tot de elite, die de economische en bestuurlijke touwtjes in handen had.voor De nakomelingen van deze mensen, de creolen, waren de mogelijkheden om een hoge ambtelijke post te verwerven klein. 4.3 Uit de ontmoeting tussen de verschillende culturen in Latijns-Amerika ontstond een nieuwe, koloniale cultuur, die een synthese was van de indiaanse, Spaanse, en (in mindere mate) Afrikaanse cultuur. Deze culturen smolten als het ware samen tot een nieuwe cultuur. Het proces van culturele synthese word mestizering genoemd en de koloniale cultuur een mestiezen-cultuur. Dit gebeurde op verschillende terreinen, zoals kleding, voedsel, gebruiksvoorwerpen, religie (al was dat niet de bedoeling van de missionarissen), huwelijken tussen verschillende rassen/standen. Op plaatsen waar de indiaanse en Spaanse stand samenleefden nam het aantal mensen van gemengde afkomst toe. De oorspronkelijke tweedeling tussen de Spanjaarden en Indianen werd verbreed tot een hiërarchie van 4 hoofdstanden: Europese Spanjaarden, Amerikaanse Spanjaarden, castas en Indianen.De groep van Castas bestond uir alle nakomelingen uit een gemengd huwelijk, nakomelingen van Afrikaanse slaven en Aziaten.De belangrijkste castas groep werd gevormd door kinderen van een indiaanse en Spaanse ouder, de mestiezen. In het algemeen hing iemands stand veel meer af van zijn sociale stand en economische positie dan van zijn afkomst, echter, het standenonderscheid was niet weg te denken ui de koloniale samenleving 5.1 in het begin van 1800 ontstonden er in het hele land onafhankelijkheidsbewegingen, die voor onrust zorgden, Argentinië als voorloper, in 1810 werd daar de onafhankelijkheid uitgeroepen.tussen 1810 en 1826 slaagden rebellenlegers erin om in geheeld zuid en midden Amerika de onafhankelijkheid uit te roepen.later waren de voormalige 5 onderkoningrijken uiteengevallen in een puzzel van grote en kleine republieken. 5.2 In de 18e eeuw was een duidelijk cultureel zelfbewustzijn ontstaan: langzaam maar zeker waren de creolen opgehouden ziczelf kolonisten te voelen, ze richtten zich steeds meer op de cultuur van Europa en meer op de cultuur van hun thuisland Amerika.De onvrede met hun achtergestelde positie werd hierdoor gevoed, want de spanjaarden voelden zich niet de minderden van de Europese Spanjaarden, de creolen vonden de europese spanjaarden maararrogant. Het waren deze creolen die leiding gaven aan de verschillende rebellenbewegingen. 5.3 De meeste veranderingen vonden plaats aan de top van de samenleving, waar de Europese Spaanse Elite werd vervangen door een creoolse top. Pagina 6 van 9

7 6.1 De nieuwe latijns-amerikaanse staten hadden in de 19e eeuw moeilijkheden, slechte verbindingen, dus slechte transsport en communicatie, de Spaanse bestuurders waren vertrokken, en veel arbeidskrachten waren gevlucht voor het geweld (onafhankelijkheidsstrijders) en de onzekerheid.de haciënda s groeiden, terwijl de dorpen hun land verloren en op de haciënda s moesten gaan werken. Er ontstonden heftige politieke conflicten russen rebellenleiders, er was geen nationaal leger meer en geen leidinggevend kader, in zo een situatie poogden veel rebellenbleiders de macht naar zich toe te trekken.deze leiders werden caudillos genoemd. Dat waren lokale militaire machthebbers die in hun thuisbasis veel macht en aanhang hadden.tussen de caudillo en zijn aanhangers bestond een sterke persoonlijke band, de caudillo was voor hen als een soort vader in ruil voor een onvoorwaardelijke steun in de strijd.door aanhangers en familieleden op belangrijke posten te benoemen kon een caudillo een heel politiek netwerk opzetten. 6.2 De exporteconomie van Latijns-Amerika draaide vaak om 1 product, zoals suiker (Cuba) of olie (Venezuela), zoiets heet monoculturen (slechts een enkel of enkele exportproducten), daardoor waren veel landen in Latijns-Amerika economisch zwak; BV. een daling van de suikerprijs had direct grote gevolgen voor de economie.om de staten op te bouwen was buitenlands kapitaal nodig, met behulp van investeringen uit Europa en de VS kon Argentinië zich ontwikkelen tot 1 van het grootste graan en vleesproducenten ter wereld. 6.3 De blijvende grote invloed van een de Westerse landen op Latijns Amerika wordt ook wel neokolonialisme genoemd. In 1822 formuleerde de Amerikaanse president Monroe de zogeheten Monroe-doctrine, daarmee werden de nieuwe republieken van Latijns-Amerika erkend als onafhankelijke staten. De VS stonden volgens deze doctrine afwijzend tegenover Europese inmenging in de interne aangelegenheden van de nieuwe wereld.oftewel europa moet zich niet met de VS bemoeien. 6.4 De fransen hadden Mexico na de onafhankelijkheid geld geleend en wou dat terug en deed een inval in 1838 en 1861, in 1861 werd e franse inval gesteund door Groot-Brittannië en Spanje, die ook schulden wilden innen, er werd een betalingsregeling getroffen maar de fransen deden een poging om heel Mexico onder Frans bewind te krijgen, dat lukte voor enkele jaren. In 1848 al hadden de VS aanvaringen met Mexico over het grondgebied. In de loop van de 19e eeuw annexeerden de VS steeds meer grond, door het te kopen en gedeeltelijk militair te veroveren. 6.5 In 1945 kwam in Argentinië Juan Peron aan de macht, een charismatisch leider, die de steun had van vakbonden en het leger.zijn bewind was populistisch (denk aan pimmetje): een regime dat sterk steunt op Pagina 7 van 9

8 aanhang uit het volk.die steun word verworven door de sterke uitstraling van Peron die goed in staat is massa s mensen te manipuleren en te beïnvloeden.zijn wens was van Argentinië een modern industriële economische machte te maken.peron was heel populair onder de arbeiders.dankzij hun steun werd peron verkozen, maar al snel ontpop hij zich tot dictator, wiens politiek voor de arbeiders meer bestond uit liefdadigheid dan ook echt sociale hervormingen.peron was van 1946 tot 1955 aan de macht. Zijn grote voorbeeld was mussolini maar Peron was wel wat socialistischer dan hij, hij wil wat meer gelijkheid, de middenstand wat opkrikken, Peron zijn minnares en latere echtgenote Eva Duarte, een heel gewoon middenklas meisje, was nog meer dan Peron in staat de massa te bespelen, Zij trok het liefdadigheidswerk volledig naar zich toe en bouwde een reputatie op als beschermer van de armen en wanhopigen.in 1952 stierf ze waarbij een golf van massahysterie ontstond. Perons wens om van Argentinië een sterke natie te maken leidde tot een antibuitenlandse politiek. De eigen industrie stimuleert om minder afhankelijk te zijn van de import van industrieproducten uit Europa en de VS.Dit beleid werd importsubstitutie genoemd. Chili : in Chili was op een gegeven moment een democratie o.l.v Allende, dat was de president.goeie vent. In 1973 komt er een staatsgreep door het leger van Chili en de CIA. Allende overlijd en er komt een generaal aan de macht, Pinochet. Argentinië: In 1976 was Isabel Peron aan de macht ( de 2e vrouw van Juan Peron), die bakte dr niks van, toen kwam er een staatsgreep en de militairen kwamen aan de macht, oftewel het kolonelsregime, een clubje hoge kolonels die de dienst uitmaakten o.l.v. Videla. Die was sleeeecht hij liet (minimaal) vermoorden, vooral jonge, links georiënteerde mensen, want die konden weleens lastig worden. In 1983 na de Falklandoorlog hield het verschrikkelijke regime van Videla op met bestaan, president Menem kwam aan de macht die erge milde was tegenover het oude regime van Videla. CUUUUUUUUUUUUUBA: In 1898 had Cuba zich met behulp van de VS van Spanje bevrijd, en ging Amerika Cuba nogal overheersen, dit werd na de tweede wereldoorlog een beetje te veel voor de Cubanen.Maar Cuba s militaire dictator, Batista, was op goede voet met de Amerikanen, echter de Cubanen zelf hadden weinig goeds over hem te zeggen. In 1956 begon de jonge advocaat Fidel Castro met ongeveer 1000 man een guerrilla tegen Batista die vluchtte in Castro nam de macht over en al in 1959 erkenden de VS de nieuwe machthebbers van Cuba.Castro bracht een bezoek aan de VS, maar onderling wantrouwen stond uitbreiding van economische steun uit de weg. Cuba kreeg hulp uit de SU, en werd communistisch, de Amerikanen boycotten de suikerimport uit Cuba, en Cuba drijft handel met SU.1961 weden de diplomatieke betrekkingen verbroken. President kennedy steunde zelfs een poging om het bewind van Castro omver te werpen (varkensbaai),,en toen de SU in 1962 raketten op Cuba plaatste leidde dat bijna tot een kernoorlog met de VS.Onder de leiders kregen de communisten zoals Castro s rechterhand Che Guevare, de overhand. Castro beschouwde zich pas in 1961 als een aanhanger van het communisme, hij beschouwde zichzelf als een marxist-leninist, de communistische partij bleef als enige toegestane partij over, teenstanders werden gearresteerd, en er was geen vrijheid van meningsuiting, 10% van de bevolking, ruim een miljoen mensen, vluchtte, merendeels Pagina 8 van 9

9 naar Florida.Castro maakte grote verbeteringen in werkgelegenheid, gezondheidszorg, onderwijs en openbare diensten, maar zijn economische politiek had weinig succes. Cuba werd afhankelijk van de SU die veel geldsteun gaf en 60% van Cuba s export afnam. Castro en Guevara waren in L-Amerika heel populair, Guevara ging zelfs een oorlog in Bolivia leidden maar werd daarbij gedood. In de jaren 70 stuurde Cuba soldaten naar Ethiopië en Angola en ging steun verlenen aan revolutionaire bewegingen in Midden-Amerika.Door de val van het communisme in de SU en in Oost-Europa (1990) raakte het Cubaanse communisme in een isolement. Pagina 9 van 9

6.9. Boekverslag door L woorden 13 december keer beoordeeld. Geschiedenis. Aantekeningen

6.9. Boekverslag door L woorden 13 december keer beoordeeld. Geschiedenis. Aantekeningen Boekverslag door L. 2074 woorden 13 december 2005 6.9 19 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Aantekeningen Imperialisme= macht krijgen over een gebied van anderen. Gedelegeerde= vertegenwoordiger

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 3057 woorden 8 december 2003 4,9 73 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx 1= Ontmoetingen in verre streken: kolonisatie en

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5)

Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting door een scholier 1178 woorden 19 november 2017 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis Samenvatting H1 Het Spaanse wereldrijk

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1, Zuid Amerika

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1, Zuid Amerika Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1, Zuid A Samenvatting door een scholier 1616 woorden 28 juni 2006 5,3 40 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Aantekeningen Geschiedenis Hoofdstuk 1 Kolonisatie

Nadere informatie

1. Europese expansie

1. Europese expansie Samenvatting door een scholier 2891 woorden 5 november 2002 4,8 92 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx 1. Europese expansie 1500 1800 a. Europa ontdekt de wereld. 1500 start de opkomst van grote

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1: Ontmoetingen in verre streken

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1: Ontmoetingen in verre streken Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1: Ontmoetingen in verre streken Samenvatting door een scholier 2862 woorden 26 maart 2007 8,1 14 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 1 Ontmoetingen in verre

Nadere informatie

Latijns Amerika In midden-, zuid Amerika werd Spaans/ Portugees gesproken, afkorting van Latijns dichtbij.

Latijns Amerika In midden-, zuid Amerika werd Spaans/ Portugees gesproken, afkorting van Latijns dichtbij. Samenvatting door een scholier 1297 woorden 10 maart 2005 6,4 56 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Samenvatting geschiedenis H 1. Latijns Amerika In midden-, zuid Amerika werd Spaans/ Portugees

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Latijns-Amerika H1 en H2

Samenvatting Geschiedenis Latijns-Amerika H1 en H2 Samenvatting Geschiedenis Latijns-Amerika H1 en H2 Samenvatting door S. 1700 woorden 27 februari 2017 5,1 10 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Latijns Amerika 1 Europese Expansie (1500-1800)

Nadere informatie

6,3. Samenvatting door een scholier 5886 woorden 20 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. Volkeren

6,3. Samenvatting door een scholier 5886 woorden 20 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. Volkeren Samenvatting door een scholier 5886 woorden 20 februari 2007 6,3 25 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Volkeren 1 Europese expansie: algemene term waarmee wordt aangegeven; de uitbreiding van de invloed

Nadere informatie

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten

Nadere informatie

6,9. Inleiding: 1.1) Europese Expansie. Samenvatting door een scholier 1220 woorden 25 oktober keer beoordeeld.

6,9. Inleiding: 1.1) Europese Expansie. Samenvatting door een scholier 1220 woorden 25 oktober keer beoordeeld. Samenvatting door een scholier 1220 woorden 25 oktober 2007 6,9 6 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx AANTEKENINGEN HOOFDSTUK 1 Inleiding: 1500): Veel veranderingen in Europa *Theologisch: Protestantisme

Nadere informatie

- Waarom contacten met de Arabische wereld belangrijk waren voor nieuwe kennis (6.1.2)

- Waarom contacten met de Arabische wereld belangrijk waren voor nieuwe kennis (6.1.2) Samenvatting door M. 1312 woorden 8 oktober 2012 5,5 14 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen 6.1 De renaissance in Italie Lakense stoffen = kostbare wollen stoffen. Renaissance = periode van

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Zuid-Amerika

Samenvatting Geschiedenis Zuid-Amerika Samenvatting Geschiedenis Zuid-Amerika Samenvatting door een scholier 1368 woorden 23 juni 2008 4,6 45 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting geschiedenis Algemeen Beeld van Zuid-Amerika: - Alleen

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 990 woorden 24 februari 2018 4,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 + kenmerkende

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Fidel Castro

Praktische opdracht Geschiedenis Fidel Castro Praktische opdracht Geschiedenis Fidel Castro Praktische-opdracht door een scholier 1971 woorden 13 januari 2004 5,7 18 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 1 Inleiding Ons werkstuk gaat over Fidel

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Afrika

Praktische opdracht Geschiedenis Afrika Praktische opdracht Geschiedenis Afrika Praktische-opdracht door een scholier 2206 woorden 11 januari 2007 6,3 74 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo HOOFDVRAAG Wat is mythe en wat is werkelijkheid

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door Jel 1523 woorden 13 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 6.1 Europa veroverd de wereld Portugezen,Spanjaarden reisden rond 1500

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp

Nadere informatie

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders.

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart 2013 5,1 27 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Paragraaf 1 De Romeinen trekken zich terug. 1. Welke

Nadere informatie

Een astrolabium is een toestel waarmee plaats en hoogte van sterren berekend kan worden.

Een astrolabium is een toestel waarmee plaats en hoogte van sterren berekend kan worden. 7 1 2014 Tijd van ontdekkers en hervormers 5.1 De wereld wordt groter. Het begin van de Europese overzeese expansie Het veranderende mens en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke

Nadere informatie

Een astrolabium is een toestel waarmee plaats en hoogte van sterren berekend kan worden.

Een astrolabium is een toestel waarmee plaats en hoogte van sterren berekend kan worden. 9 1 2014 Tijd van ontdekkers en hervormers 5.1 De wereld wordt groter. Het begin van de Europese overzeese expansie Het veranderende mens en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke

Nadere informatie

Ontdek de Wereld. Hoofdstuk 1C7

Ontdek de Wereld. Hoofdstuk 1C7 Ontdek de Wereld Hoofdstuk 1C7 Cursus 7.1 Wij en de wereld Wat leer je deze cursus? Wat internationale handel inhoudt Hoe de evenaar de aardbol verdeelt Wat en welke kaartprojecties er zijn Internationale-

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

een zee van tijd een zee van tijd Werkblad 17 Ω Over Indië en Suriname Ω Les 1: Van Batavia tot Jakarta Naam:

een zee van tijd een zee van tijd Werkblad 17 Ω Over Indië en Suriname Ω Les 1: Van Batavia tot Jakarta Naam: Werkblad 7 Ω Over Indië en Suriname Ω Les : Van Batavia tot Jakarta VOC Schepen van de VOC varen naar Indië om specerijen te halen. Specerijen zijn bijvoorbeeld peper, kruidnagel en nootmuskaat. De reis

Nadere informatie

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika In het vroegere Amerika woonden Indianenstammen. Columbus ontdekte dit land van de Indianen in 1492. Het waren de Azteken, de Inca s

Nadere informatie

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie) Praktische-opdracht door J. 1743 woorden 12 september 2011 6,1 32 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 en 5

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 en 5 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 en 5 Samenvatting door een scholier 4570 woorden 17 januari 2005 6,6 36 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Hoofdstuk 1 1. Europese expansie 1500 1800 a.

Nadere informatie

Indelen 1. Voor in het schrift komen de aantekeningen te staan en ook de uitwerkingen 2. Achterin het schrift komen de opdrachten te staan

Indelen 1. Voor in het schrift komen de aantekeningen te staan en ook de uitwerkingen 2. Achterin het schrift komen de opdrachten te staan De ontdekkingsreizen Antwoordkernen bij Eureka 2 mavo-de herziene druk, Amersfoort 2009-2010 Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord

Nadere informatie

Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen?

Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Kenmerkende aspect: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met

Nadere informatie

: 8270 km2 (1/4e van Nederland).

: 8270 km2 (1/4e van Nederland). Oppervlakte : 8270 km2 (1/4e van Nederland). Hoofdstad : Suva. Aantal inwoners : 945.000. Aantal inwoners per km2 : 115. Grootste godsdienstige groepen: christenen (64,5%), hindoes (27,9%) en moslims (6,3%

Nadere informatie

Even herhalen. democratie. militaire dril. slimme list. Gwijde van Dampierre. Leliaerts Guldensporenslag

Even herhalen. democratie. militaire dril. slimme list. Gwijde van Dampierre. Leliaerts Guldensporenslag Even herhalen Prehistorie Oudheid De ontdekking van het vuur bood enkele voordelen. Zo konden de eerste mensen roosteren, hadden ze en en bood het hun ook vlees warmte licht bescherming Athene stond bekend

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 1839 woorden 11 oktober 2011 6,9 13 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 Nieuwe Tijd = tijd van ±1500 tot ±1800

Nadere informatie

S.O. 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2014-2015

S.O. 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2014-2015 S.O. 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2014-2015 Dit S.O. bestaat uit 41 vragen. Je schrijft met een blauwe of zwarte pen. Schrijf netjes en duidelijk. Indien bij een vraag een verklaring wordt gevraagd en de verklaring

Nadere informatie

Schoolonderzoek II Geschiedenis Staat en Natie Tijdvak I 2014-2015

Schoolonderzoek II Geschiedenis Staat en Natie Tijdvak I 2014-2015 Schoolonderzoek II Geschiedenis Staat en Natie Tijdvak I 2014-2015 Dit schoolexamen bestaat uit 33 vragen. In totaal kun je hiervoor 54 punten halen. Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd

Nadere informatie

Het mysterie: Moord op Lumumba

Het mysterie: Moord op Lumumba Het mysterie: Moord op Lumumba Lumumba was de eerste premier van onafhankelijk Congo in 1960. Twee weken na zijn aantreden werden Lumumba en zijn regering afgezet tijdens een staatsgreep en werd Lumumba

Nadere informatie

6,9. Samenvatting door B woorden 11 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. A Handel tussen oost en west. Specerijen uit Azië

6,9. Samenvatting door B woorden 11 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. A Handel tussen oost en west. Specerijen uit Azië Samenvatting door B. 1821 woorden 11 januari 2014 6,9 81 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats A Handel tussen oost en west. Specerijen uit Azië In 1271 ging Marco Polo naar China, deze reis

Nadere informatie

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers

Nadere informatie

SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen.

SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013 Staat en Natie Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. In de 17 e en de 18 e eeuw ontstond er in Europa een politieke en filosofische stroming,

Nadere informatie

Hieronder volgt een chronologisch overzicht van de ontwikkelingen van de handelsstromen. Verder in dit werkstuk

Hieronder volgt een chronologisch overzicht van de ontwikkelingen van de handelsstromen. Verder in dit werkstuk Werkstuk door een scholier 1433 woorden 1 november 2017 7 6 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Inleiding; Wat zijn handelsstromen? Wat zijn kolonies? Chronologisch

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie Geschiedenis van Suriname 1667-1683: Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie 581-1795: De Republiek In de 17e en 18e eeuw spraken we nog niet van één Nederland maar, van de Republiek der

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6: Imperialisme

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6: Imperialisme Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6: Imperialisme Samenvatting door J. 1043 woorden 22 april 2015 6,7 34 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1 Europa verovert de wereld 1815 : leiders van de

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer Verslag door Lotte 1361 woorden 19 juni 2017 6,2 10 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van televisie

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Korea Oorlog

Praktische opdracht Geschiedenis Korea Oorlog Praktische opdracht Geschiedenis Korea Oorlog Praktische-opdracht door een scholier 1407 woorden 1 februari 2003 4,5 118 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Opdracht 1: Wat zijn volgens jouw de oorzaken van

Nadere informatie

Waarom stuurt de Spaanse koning schepen naar de Nieuwe Wereld?

Waarom stuurt de Spaanse koning schepen naar de Nieuwe Wereld? Werkblad 6 Ω De Nieuwe Wereld Ω Les : Cortés en de Azteken een In de periode van 500 tot 600 zijn Spanje en Portugal de machtigste landen van de wereld. Ze sturen schepen en mensen naar de Nieuwe Wereld

Nadere informatie

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Terugkijken: Bij de ene revolutie ontstaat een nieuw en onafhankelijk land. Vrijheid is voor de inwoners

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.2 Het moderne imperialisme

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.2 Het moderne imperialisme Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Kenmerkende aspect: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we

Nadere informatie

Week 4. Overzeese expansie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com

Week 4. Overzeese expansie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com Week 4. Overzeese expansie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com Inhoud college Bespreking opdracht 1 Pauze Bespreking opdracht 2 Opdracht 1 Studenten kunnen

Nadere informatie

Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1)

Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1) Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1) Dit is Columbus. Columbus ontdekte in 1492 Amerika. Hij was een ontdekkingsreiziger. Columbus was heel gemeen. Daar lees je straks meer over.

Nadere informatie

Suriname in de kijker

Suriname in de kijker 44 2012 Suriname in de kijker Dit boekje brengt jullie naar een land, ver hier vandaan. Een vliegtuig doet er ongeveer 9 uur over om van Schiphol (in Nederland) naar de hoofdstad Paramaribo te vliegen.

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel Geschiedenis van Suriname 1502-1808: de slavenhandel 1502: het begin van de Europese slavenhandel Na de ontdekking van Amerika werden er door de Spanjaarden en Portugezen al snel plantages aangelegd. Op

Nadere informatie

TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën

TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën Bepoederde pruiken, bruisende ideeën Tijd van Pruiken en Revoluties 1700-1800 Vroegmoderne Tijd Kenmerkende aspecten Uitbouw van de Europese overheersing,

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000

Tijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000 jagers en boeren Prehistorie - 3000 v C monniken en ridders Vroege Middeleeuwen 500-1000 Grieken en Romeinen Oudheid -3000 v C - 500 n C steden en staten - Hoge en Late Middeleeuwen 1000 1500 ontdekkers

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Oorlog in Vietnam

Praktische opdracht Geschiedenis Oorlog in Vietnam Praktische opdracht Geschiedenis Oorlog in Vie Praktische-opdracht door een scholier 1541 woorden 30 mei 2005 5,4 26 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Deelvraag 1 Hoe was de internationale

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen Tijdvak 3 Toetsvragen 1 Op veel afbeeldingen wordt de Romeinse keizer Constantijn als een heilige afgebeeld met een stralenkrans om zijn hoofd. Welke reden was er om Constantijn als christelijke heilige

Nadere informatie

Driehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61315

Driehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61315 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61315 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,

Nadere informatie

Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord moet staan.

Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord moet staan. Antwoordkernen Instap en Ontdekkingsreizen Eureka 2M volledig herziene 5 e druk, 2015-2016 Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord

Nadere informatie

Inhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12.

Inhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12. Inhoud Thema 5.1 Jagers en boeren 3 Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6 Thema 5.3 Monniken en ridders 9 Thema 5.4 Steden en staten 12 Eigentijds Eigentijds Toets Thema 5.1 Jagers en boeren 1. Rondtrekken 3.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door A. 2003 woorden 24 oktober 2010 6,3 182 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Samenvatting geschiedenis H.1 1 Over de nieuwe

Nadere informatie

Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden

Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari 2005 7 334 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 Wat is een revolutie? Een grote verandering in de samenleving in een korte

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Koude Oorlog

Samenvatting Geschiedenis De Koude Oorlog Samenvatting Geschiedenis De Koude Oorlog Samenvatting door een scholier 2027 woorden 26 juni 2005 6 127 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Paragraaf 1: Toenemend wantrouwen tussen Oost en West Al sinds

Nadere informatie

inhoud 1. Slavernij 2. Slavernij in de oudheid 3. Europa in de middeleeuwen 4. Afrikaanse slavenhandel 5. Nederland en slavernij

inhoud 1. Slavernij 2. Slavernij in de oudheid 3. Europa in de middeleeuwen 4. Afrikaanse slavenhandel 5. Nederland en slavernij Slavernij inhoud. Slavernij 3 2. Slavernij in de oudheid 4 3. Europa in de middeleeuwen 7 4. Afrikaanse slavenhandel 8 5. Nederland en slavernij 6. Moderne slavernij 3 7. Filmpjes 5 Pluskaarten 6 Bronnen

Nadere informatie

Naam: FLORIS DE VIJFDE

Naam: FLORIS DE VIJFDE Naam: FLORIS DE VIJFDE Floris V leefde van 1256 tot 1296. Hij was een graaf, een edelman. Nederland zag er in de tijd van Floris V heel anders uit dan nu. Er woonden weinig mensen. Verschillende edelen

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken

Nadere informatie

Waarom stuurt de Spaanse koning schepen naar de Nieuwe Wereld? weten nog niets van dit deel van de wereld.

Waarom stuurt de Spaanse koning schepen naar de Nieuwe Wereld? weten nog niets van dit deel van de wereld. Werkblad 6 Ω De Nieuwe Wereld Ω Les : Cortés en de Azteken In de periode 500 tot 600 zijn Spanje en Portugal de machtigste landen de wereld. Ze sturen schepen en mensen naar de Nieuwe Wereld die Columbus

Nadere informatie

Hoe kwam Colombia aan zijn naam? Wat is de officiële taal in Colombia?

Hoe kwam Colombia aan zijn naam? Wat is de officiële taal in Colombia? Hoe kwam Colombia aan zijn naam? a. er zijn veel kolommen (rotszuilen) in het land. b. het is de naam die de oorspronkelijke inwoners gaven. c. de naam verwijst naar ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus

Nadere informatie

Samenvatting Gouden Eeuw ABC

Samenvatting Gouden Eeuw ABC Samenvatting Gouden Eeuw ABC Week 1ABC: Gouden Eeuw algemeen Info: De Gouden Eeuw (1600-1700) De 17 e eeuw wordt de Gouden Eeuw genoemd, omdat er in Nederland veel geld werd verdiend. Vooral door de handel.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door een scholier 1251 woorden 18 januari 2015 4,9 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 2.1 in 1271 vertrok de 16 jarige Marco polo met zijn vader (handelaren

Nadere informatie

Driehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Driehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 July 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/61315 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Amersfoort. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden. Voorbeeld van stadsrechten

Amersfoort. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden. Voorbeeld van stadsrechten Onderzoeksvraag; Waardoor kregen mensen in de steden en op het platteland steeds meer vrijheid en kregen stedelingen steeds meer bestuursmacht? (VOGGP) ontwikkeling Dit deden ze bijvoorbeeld door de steden

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland

Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland Werkstuk door een scholier 1094 woorden 13 februari 2006 4,9 106 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Nieuw Zeeland Inhoudsopgave Inleiding Nieuw Zeeland Algemene dingen

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2

Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2 Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2 Samenvatting door een scholier 568 woorden 9 juni 2016 7,3 15 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Kapitalisme-Communisme: Kapitalisme: West -landen:

Nadere informatie

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus 138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 Samenvatting door N. 1500 woorden 11 februari 2015 5,4 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats tijd van pruiken en revoluties 1800-1900 1667 Suriname

Nadere informatie

Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie

Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie Opstel door een scholier 1690 woorden 17 januari 2016 7,6 20 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Conflicten in Syrie mijn onderzoek Syrische bootvluchtelingen,

Nadere informatie

TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES

TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES Hoofdstuk 4 PARAGRAAF 4.1 Pruikentijd Standenmaatschappij De verlichting VERVAL EN RIJKDOM In de 17 e eeuw was Nederland het rijkste land ter wereld Van stilstand komt achteruitgang

Nadere informatie

Calvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog

Calvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog In welk jaar publiceerde Luther zijn 95 stellingen? Welke Frans-Zwitserse hervormer kreeg veel aanhang in de Nederlanden? Welke vrede bepaalde, dat de vorst de religie van zijn volk bepaalt? 1517 Calvijn

Nadere informatie

Antwoorden oefenopgaven HC Rep. Der Nederlanden

Antwoorden oefenopgaven HC Rep. Der Nederlanden Antwoorden oefenopgaven HC Rep. Der Nederlanden 5H Opgave 1 De Hollandse steden in het midden van de zestiende eeuw waren voor hun bevolkingsgroei afhankelijk van de invoer van graan uit het Oostzeegebied.

Nadere informatie

Zwart Afrika. Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur

Zwart Afrika. Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur Zwart Afrika Wereldzone: ZWART-AFRIKA Vegetatie Zwart-Afrika Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur Klimatogram Antalaha, Madagaskar Klimatogram Limpopo, Zuid-Afrika Zwart-Afrika (het gedeelte van

Nadere informatie

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Hoofdstuk 3 Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Waarom NL? Nederland was een neutraal land. Bleef in NL tot aan zijn dood. Vrede van Versailles Vs, Eng, Fra winnaars. Duitsland als enige schuldig

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 7 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 7 Toetsvragen Tijdvak 7 Toetsvragen 1 In de Tijd van Pruiken en Revoluties hielden kooplieden uit de Republiek zich bezig met de zogenaamde driehoekshandel. Tussen welke gebieden vond deze driehoekshandel plaats? A

Nadere informatie

7,9. Geschiedenis hoofdstuk 2 samenvatting. Paragraaf 1. Samenvatting door een scholier 2845 woorden 25 juni keer beoordeeld.

7,9. Geschiedenis hoofdstuk 2 samenvatting. Paragraaf 1. Samenvatting door een scholier 2845 woorden 25 juni keer beoordeeld. Samenvatting door een scholier 2845 woorden 25 juni 2018 7,9 8 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis hoofdstuk 2 samenvatting Paragraaf 1 Het Spaanse en Ottomaanse wereldrijk

Nadere informatie

Intra-Aziatische handel

Intra-Aziatische handel Intra-Aziatische handel Discours J.P. Coen 1.04.02 inv. nr. 4788 Brief van Jan Pieterszoon Coen aan de Heren XVII uit 1614. In deze brief geeft Coen zijn visie op een VOC-imperium in Azië. Op het moment

Nadere informatie

Toetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen

Toetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen Tijdvak 8 Toetsvragen 1 In Nederland was de eerste belangrijke politieke stroming het liberalisme. Welke politieke doelen wilden liberalen bereiken? A Zij wilden een eenheidsstaat met een grondwet en vrijheid

Nadere informatie

Arm en Rijk. Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten

Arm en Rijk. Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten Arm en Rijk Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten 2.1 Rijk en arm in de Verenigde Staten De rijke Verenigde Staten Je kunt op verschillende manieren aantonen dat de VS een rijk land is. Het BNP

Nadere informatie

3. Door de kruistochten werden de wegen naar het Oosten weer bekend en werd

3. Door de kruistochten werden de wegen naar het Oosten weer bekend en werd Samenvatting door M. 1059 woorden 9 december 2013 6 13 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 3.2 Waardoor de handel herleeft in de hoge middeleeuwen 1. Handelaren gingen zicht weer organiseren en gingen samenwerken

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis De oprichting, bloei en ondergang van de VOC

Werkstuk Geschiedenis De oprichting, bloei en ondergang van de VOC Werkstuk Geschiedenis De oprichting, bloei en ondergang van de VOC Werkstuk door een scholier 2703 woorden 24 februari 2005 6,1 337 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord Ik heb gekozen voor dit onderwerp,

Nadere informatie

http://eksamensarkiv.net/

http://eksamensarkiv.net/ Opdracht 1 Lees de tekst in bijlage 1 en beantwoord de vragen in het Nederlands. a. Uit welke woorden of zinnen blijkt dat de omstandigheden voor de slaven in Suriname slecht waren? Noem er tenminste drie.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5: Durf te denken! / de Verlichting

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5: Durf te denken! / de Verlichting Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5: Durf te denken! / de Verlichting Samenvatting door F. 2067 woorden 9 mei 2012 7,2 332 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Intro-paragraaf 1700-1800 (de

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis De Grieken

Verslag Geschiedenis De Grieken Verslag Geschiedenis De Grieken Verslag door een scholier 902 woorden 3 januari 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De Grieken Annabel van der Geer H1B Voorwoord Ik ga vertellen over de cultuur, politiek

Nadere informatie

7,2. 1 Wetenschappelijke revolutie. 2 Gevolgen van de wetenschappelijke revolutie. 3 Kenmerken van de verlichting

7,2. 1 Wetenschappelijke revolutie. 2 Gevolgen van de wetenschappelijke revolutie. 3 Kenmerken van de verlichting Samenvatting door een scholier 1776 woorden 11 december 2007 7,2 240 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Geschiedenis samenvatting Hoofdstuk 2; Wetenschappelijke revolutie, verlichting

Nadere informatie

Info plus Het leenstelsel

Info plus Het leenstelsel Project Middeleeuwen F- verrijking week 1 Info plus Het leenstelsel Inleiding De Middeleeuwen betekent letterlijk de tussentijd. Deze naam is pas later aan deze periode in de geschiedenis gegeven. De naam

Nadere informatie

De trans-atlantische slavenhandel

De trans-atlantische slavenhandel De trans-atlantische slavenhandel Slaven op weg naar de kust D e trans-atlantische slavenhandel is een gevoelig onderwerp. Tijdens de eeuwen dat de handel duurde, waren zowel Europeanen als Afrikanen betrokken

Nadere informatie

China. - De geschiedenis en cultuur van Peking -

China. - De geschiedenis en cultuur van Peking - Pagina 1 Groep 8 Colofon China - De geschiedenis en cultuur van Peking - Leerling - informatie Inleiding In deze les gaan wij het hebben over de Chinese stad Peking. We kijken met elkaar naar een stukje

Nadere informatie

Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten

Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten Spreekbeurt door een scholier 1713 woorden 9 december 2001 5,9 272 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdvraag: Wat is na 1980 het patroon

Nadere informatie

Noord-Nederlandse gewesten. Smeekschift

Noord-Nederlandse gewesten. Smeekschift Habsburgs gezag Vanaf dat moment stonden de zuidelijke Nederlanden onder Habsburgs gezag. Noord-Nederlandse gewesten Door vererving en verovering vielen vanaf dat moment ook alle Noord- Nederlandse gewesten

Nadere informatie